Morgunblaðið - 15.02.1938, Qupperneq 3

MORGTJN BLAÐIÐ
3
Þriðjudagur 15. febrúar 1938
Leiðið kaupdeiluna til lykta
Alþingi
sett 1 dag
Alþing-i verðnr sett í dag'. At-
höfnin hefst að venjn með
guðsþjónustu í Dómkirkjunni; þar
prjedikar síra Garðar Svavarsson.
Bkki munu allir þingmenn
komnir hingað til bæjarins ennþá.
Með Goðafossi á sunnudag komu
þeir Einar Árnason, Sigurður
Hlíðar og Stefán Stefánsson. Áð-
ur voru komnir þeir þingmenn, er
sæti eiga í fjárveitinganefnd.
Gísli Sveinsson hefir ekki lagt
af stað að austan ennþá, sakir
ófærðar.
ForsætisráðherranD
slasast á skfðum
H mmann Jónasson forsætis-
ráðherra slasaðist á skíð-
um á sunnudag, hafði fallið í
brekku og brákaðist annar fót-
urinn, um öklann.
Fóturinn var settur í gips-
umbúðir í gær og var talið, að
ráðherrann myndi geta verið
við þingsetninguna í dag.
Pálmi Hannesson rektor vai*
með ráðherranum á skíðum á
sunnudag og meiddist hann
einnig á fæti, en ekki alvar-
íega. , , _ ,í
Mál Jóns
Halldórssonar
Frestað í þriðja
sinn
Mál Jóns Halldórssonar, að-
alfjehirðis Landsbankans
hefir þrisvar sinnum átt að tak-
ast fyrir í Hæstarjetti, en altaf
vérið frestað.
Fyrst varð að fresta málinu
vegna veikinda eirís af dómurum
Hæstarjettar. Þegar málið skyldi
tekið fyrir í annað skifti, var
Jón Ásbjörnssörí hrm., verjandi
Jóns Halldórssonar, lasinn. Loks,
þegar svo málið skyldi tekið fyr-
ir í þriðja skiftið, í gær, var sækj-
andi málsins, Stefán Jóh. Stef-
ánsson, farinn til útlanda. Hann
fór skyndilega með Gullfossi á
laugardagskvöld. Verður mál J.
H. nú ekki tekið fyrir, fyr en St.
Jóh, St,. kemur heim úr utanför-
inni.
30 ára afmælishátíð sína heldur
knattspyrnuf jélagið Fram næst-
komandi laugardag að Hótel
Borg. Hátíðin hefst með sameig-
inlegu borðhaldi kl. 7V2 °8' verð-
ur ýmislegt til skemtunar, svo
sem gamanvísur um Frammara,
söngur og dans.
Eftir Ólaf Thors
EINS og kunnugt er hafa sjómenn sagt upp samn-
ingum um kaupgjald á togurunum, og gengu
eldri samningar þarmeð úr gildi um síðustu
áramót. Nýir samningar hafa ekki verið gerðir milli að-
ilja, en Sjómannafjeíög Reykjavíkur og Hafnarfjarðar
hafa hinsvegar ákveðið nýjan taxta, er felur í sjer allveru-
lega hækkun frá því er var.
Útgerðarmenn hafa tjáð sig með öllu ófúsa að ganga
að þeim skilmálum, en hafa til þessa komist framhjá ákvæð
um hins nýja taxta með því að gera skipin út á ísfisks-
veiðar, án viðkomu í íslenskri höfn og án nýrrar lögskrán-
ingar.
Nú eru skipin þó flest komin lieim og liggja nú í höfn og haf-
ast ekki að, og mun svo verða þartil samkomulag tekst um kaup-
gjaldið.
Stöðvun eða samdráttur á framleiðslu aðalútflutningsvöru þjóð-
arinnar er altaf mikið alvörumál, er á beinan hátt og óbeinan snertir
mjög tilfinnanlega hagsmuni alls almennings í landinu. Höfum við
íslendingar þessi síðari árin þurft margar raunir að þola í þeim efn-
um af völdhm verslunarófrelsis og hafta, bæði innanlands, en einkum
þó hjá viðskiftaþjóðunum.
En því ver sem við erum í þess
um efnum af öðrum leiknir, og
því fstar sem sú harðleikni hefir
sorfið að okkur, því ríkari skylda
ber okkur til að forðast að sjálf-
skaparvítin auki enn á þrenging-
ar fólksins. Og hvað sem líður
öllum ágreiningi um, hvað vel
hefir farið og livað miður en
skyldi í stjórn opinberra mála,
þá er það staðreynd, sein ekki
tjáir í gegn að mæla, að gjald-
eyrisvandræðin eru nú að sökkva
síðustu leyfunum af erlendri til-
trú til íslendinga og að jöfríum
höndum eykst og magliast at-
vinnuleysið eins og pest í fátækra
hverfi.
Þetta er nú' viðhorfíð í dag,
þegar misklíðin á að ráða því,
að togaraflotinn liggi burídinn í
hofn í vertíðarbyrjun, í stað þess
að wkapa þúsundum manna mjög
arðvænlega átvinnu, en þjóðfje-
laginu þann gjaldeyri, sem vart
verður komist af án, og þetta
viðhorf er svo alvarlegt, að jeg
vil ekki láta það afskiftalaust.
Jeg sný mjer því hjermeð til
útvegsmanna og sjómanna og beini
til beggja aðilja þeirri áskorun, að
þeir leiði þessa misklíð til lykta.
Levfi jeg mjer að- bera fram
þá uppástungu, að eldri samning-
ar verði endurnýjaðir með öllu
óbreyttir, en það tel jeg eftir at-
vikum sanngjarnast, en auk þess
alveg tvímælalaust þá einu leið,
er til greina geti komið að leysi
deiluna án tilfinnanlegrar tafar,
en sjerhver töf skaðar eigi aðeins
báða aðilja deilunnar, heldur og
allan almenning í landinu.
Fáein rök vil jeg færa fram
máli mínu til stuðnings.
*
Það var síðastliðið sumar, með-
an á síldveiðum stóð, að sjómenn
gengu til atkvæða um hvort segja
skyldi upp kaupsamningunum, en
einmitt þá mánuðina báru togara-
menn minna úr býtum en ýmsir
aðrir sjómenn, bæði á vjelbátum,
en einkum þó á línuveiðurunum.
Það er engum vafa undirorp-
ið, að einmitt þessi staðrevnd olli
því, að togaramenn tóku þá á-
kvörðun að segja upp samning-
unum, og má vel játa, að eðlilegt
sje að þeir liafi unað því illa að
hafa minni eftirtekjur en aðrir,
enda þótt hitt sje rjett, að það
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
----4+ -----
ÞrjA innbrot
uro helgina
Brotist var inn á þremur stöð-
um hjer í bænum aðafara-
nótt sunnudagsins, en litlu var
stolið.
Innbrotin voru framin í versl-
anir Kaupfjelags Reykjavíkur á
Vesturgötu 33 og Grettisgötu 46
og í KexVerksmiðjuna „Esju“ á
Þvergötu.
Á Yesturgötunni var stolið sæl-
gæti og bökunardropum, enda
hafði þjófurinn (eða þjófarnir)
ekki komist inn í aðalbúðina. Á
sömu leið fór á Grettisgötunni.
Þar komst þjófurinn aðeins inn
í bakherbergi og fann þar tösku
sendisveinsins, sem í voru 35 kr.
í peningum.
í Kexverksmiðjunni „Esja“ var
stolið 50—60 krónum úr skrif-
púlti.
Skíðaferðir
um helgiiia
Veðurfregnirnar á laugardags-
kvöld munu hafa átt sinn
þátt í því, að óvenju fáment var
í skíðaferðum um síðustu helgi.
Þó voru unx 300 manns í brekk-
unum við Lögberg.
Færi var ekki vel gott, en þó
skemtu menn sjer hið besta.
Skíðafæri var dágott um heíg-
ina hjá Kolviðarhóli og við Skíða
skálann, en þar standa nxi yfir
námskeið hjá Skíðafjelagi Reykja.
víkur og íþróttafjelagi Reykja-
víkur.
Jón Baldvinsson
rekinn úr Dagsbrún
Ef hann ekki innan
viku afturkallar
brottrekstur Hjeðins
Fyrsta hólmgangan innan verklýðsf jelag-
anna, milli Hjeðins Valdimarssonar
og Jóns Baldvinssonar fór fram á að-
alfundi Dagsbrúnar s. 1. sunnudag, og varð Hjeð-
inn þar ofan á.
Talið er, að 800-900 manns hafi sótt þenna
Dagsbrúnarfund og varð að halda hann í tveim-
ur samkomuhúsum, Nýja Bíó og K. R. húsinu.
Fundurinn samþykti: • -"v.í
1. Traustsyfirlýsingu til Hjeðins Valdimarssonar og ann-
ara sameiningarmanna innan Alþýðuflokksins.
2. Vantraust á meirihluta sambandsstjórnar, r'jatjórn
Alþýðuhiaðsins og bæjarfulltrúa Alþýðuflokksins.
3. Brottrekstur Jóns Baldvinssonar úr
Dagsbrún, ef hann ekki innan viku hefir
afturkallað brottrekstur Hjeðins og horfið
að sameiningunni við kommúnista.
Fundurinn var all-róstusamur með köflum og mátti segja,
að þeim væri varnað málfrelsi, Jóni Baldvinssyni og hans mönn-
um.
Vegna þeirra atburða, sem
á undan voru gengnir, var fyr-
irfram gefið, að þessi Dags-
brúnarfundur yrði sögulegur,
Stjórnarkosning hafði farið
fram undanfarið (skrifleg
meðal fjelagsmanna), og vitað
var, að Hjeðinn Valdimarsson
yrði kosinn formaður, því að
aðeins einn listi hafði komið
fram og var Hjeðni þar stilt í
formannssætið.
Þegar hinni skriflegu stjórn-
arkosningu var í þann veginn
að verða lokið, skeður það, sem
nú er alkunnugt orðið, að
Hjeðinn var rekinn úr Alþýðu-
flokknum. Var því fyrirfram
víst, að Hjeðinn myndi hyggja
á hefndir á þessum Dagsbrún-
arfundi.
Báðir aðilar munu hafa haft
talsverðan undirbúning fyrir
þenna Dagsbrúnarfund, enda
varð fundurinn fjölmennavi en
dæmi eru til áður í fjelaginu.
Tvö samkomuhús fyltust, Nýja
Bíó og K. R. húsið. Lýsti frá-
farandi formaður, Guðmundur
Ó. yfir því í fundarbyrjun, að
um 900 manns sætu fundinn
í báðum húsunum.
Fyrst var lýst hvernig stjórn-
arkosning hefði farið. Alls
voru greidd 850 atkvæði og er
það lítil þátttaka. Hjeðinn
Valdimarsson var kosinn for-
maður Dagsbrúnar með 663 at-
kvæðum. Aðrir á lista Hjeðins
!voru kosnir með svipaðri at-
kvæðatölu, nema „fjármálarit-
arinn“, Þorsteinn Pjetursson;
hann hlaut aðeins 464 atkv.
Alls eru nú í Dagsbrún 1750
löglegir fjelagar. Hefir því þátt
takan í stjórnarkosningunni
verið mjög lítil.
Þegar Hjeðinn var kominn
í formannssæii Dagsþrún.ar og
hann vissi hvernig „stemning-
n“ var á fundinum, fóru pólit-
ískar tillögur að koma frarn.
Samþykt var með 485:27 at-
kvæðum tillaga, er lýsti tra'usti
á minnihluta sambandsstjórnar
og meirihluta Fulltrúaráðs
(Hjeðins-menn), fyrir stefnuna
í sameingarmálunum; enn-
fremur vantrausti á meirihluta
sambandsstjórnar, , ritstjórn
Alþýðublaðsins, bæjarfulltrú-
unum Stefáni Jóh. Stefánssyni,
Jóni A. Pjeturssyni og frú Soff-
íu Ingvarsdóttur, fyrir afskiftin
af sameiningunni og samnings-
rof (bæjarfulltrúarnir) ; loks
var í tillögunni lýst van-
trausti á meiri hluta sam-
bandsstjórnar fyrir brottvikn-
ingu Hjeðins, taldi fundurinn
hana löglejysu og markleysu.
Eins og fyr segir var tillaga
þessi samþykt m.eð 485 :27 atkv.
Þá kom fram á fundinum syo
hljóðandi tillaga:
„Verkamannaf jelagið Dags-
brún ályktar, að svo framar-
lega sem Jón Baldvinsson og
meirihluti sambandsstjórnar
falla ekki innan viku frá á-
lyktuninni um brottrekstur
Hjeðins Valdimarssonar úr
sambandsstjórn Alþvðuflokks-
ins og einbeita sjer fyrir sam-
einingu verklýðsflokkanna og
einingu í alþýðusamtökunum,
í fullu starfi og samræmi við
stefnu minnihluta sambands-
stjórnar í þessum málum, og
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.