Morgunblaðið - 14.05.1938, Qupperneq 5

"SLaugardagur 14. maí 1938.
MORGUNBLAÐIÐ

| = JílorgtmMa&iö ----------------------------------------
Ötgef.: H.f. Arvakur, Reykjartk.
RRetjðrar: Jðn KJartanaaon og Valtjr Stafi.naaot> (ibyrirnarmatiur)
% Auglýslngar Árnl 6la.
Rltstjðrn, auglýalngar og afgrelDala: Auaturatraatf t. — Slaal 1000
| Áskrlftargjald: kr. S.00 A aaáauttl.
| í lausaablu: 10 auta etutaklV — II aura LasbOk.
MÁLÆÐIÐ Á ALÞINGI
iP íðasti umræðufundur Al-
þingis hófst um kl. hálf
/þrjú í fyrradag. Fundinum var
ætlað að vera lokið kl. 4. Á
• dagskrá voru víst ein 12 mál.
Margt af Jiessu voru kosningar
í nefndir og störf, sem af-
greidd eru án umræðna. En auk
þess voru til umræðu allmarg-
ar þingsályktunartillögur, sum-
ar vel þess verðar, að þeim
væri gerð góð skil. Þessi fundur
fór á þá leið, að mestar um-
ræður urðu um mál, sem ekki
var á dagskrá. Er mælt að
flutningsmjaður einnar þings-
. ályktunartillögunnar hafi geng-
ið upp til forseta, og beðið
hann hljóðlega að taka mál sitt
útaf dagskrá — svo það fengist
rætt!
Þessar utandagskrárumræð-
ur á fimtudaginn stöfuðu af
því, að forseti hafði ekki tekið
málin á dagskrá, og var því
full ástæða fyrir flutningsmenn
til þess að láta í ljós gremju
sína. Er það vitanlega svo, að
forseti getur haft æði mikil á-1
hrif á framgang mála eða stöð-
vun og verður að beita því
valdi af fullri rjettsýni.
Annars er rangt að kenna
forsetum um alt það óþarfa
málæði, sem fram fer á þingi.
Margir þingmenn virðast líta á
löggjafarsamkomuna eins og
eitthvert málfundafjelag. Það
sje um að gera að taka sem
»oftast til máls og tala sem
lengst og breiðast í hvert sinn,
sem staðið er upp. Það er ákaf-
lega algengt, að þingmenn hef ji
mál sitt á þessa leið: Jeg hafði
ekki hugsað mjer að kveðja
mjer hljóðs í þessu máli. Jeg er
alveg óundirbúinn og mun því
ekki tala nema örfá orð!
En þessi „örfáu orð“ verða
stundum klukkutíma ræða, eða
meira. Ræðumaðurinn þurkar
svitann af andlitinu eftir á-
reynsluna og hefir þá oft hrak-
ið úr deildinni alt kvikt, nema
forsetann og þingskrifarana. —
Þessir málugu menn eru oftast
mjög hrifnir af ræðusnild sinni.
Fyrir þeim er það hinn mesti
skörungsskapur, að geta talað
langt mál um lítið efni.
Það er engin tilviljun, að ein-
mitt langlokuræðurnar hefjast
oft með því, að ræðumaðurinn
hafi ekki búið sig undir að tala.
Hann hefir ekki gefið sjer tíma
til að raða niður efninu. Út-
koman verður sú, að menn
þreytast á vaðlinum og flýja.
Þingtíðindin flytja árlega
hundruð dálka, sem enginn
hefir lagt eyrun við nema
skrifararnir og engum dettur í
hug að lesa.
Margt er fundið að vinnu-
brögðum Alþingis, bæði með
rjettu og röngu. En eitt af því,
sem töfum veldur, er þessi
dæmalausa ástríða margra þing
manna að hlusta á sjálfan sig.
Sumt af þessum ræðum er má-
ske flutt í einskonar sjálfs-
varnarskyni, líkt og þegar mað-
ur kemur inn í reykjarsvælu
og kveikir í pípunni til þess
að kafna ekki úr reyk!
Þingmenn ættu að láta, sjer
skiljast, að það er engin af-
sökun, að þeir sjeu ,,óundir-i
búnir“. Þeir eiga ekki að tala
nema sjerstakt tilefni gefist,
án þess að hafa búið sig undir.
Undirbúningurinn kostar vinnu.
En sú vinna kemur fram í því
að ræðurnar verða styttri og
rökfastari. Reglan ætti að vera
sú, að leitast við að segja, sem
mest í sem fæstum orðum. Þá
yrði sjaldnar talað yfir tómum
stólum.
Og svo er eitt ennþá. Það er
altítt að þingmenn standa upp
hver af öðrum til þess að jeta
eítir, það sem áður hefir verið
sagt. Með þessu er daglega
verið að „þynna í þynnrav
þynkuna allra hinna“.
Málæðið á Alþingi er orðin
landlæg venja, sem enginn
þingflokkur getur sagt sig frí-
an af. Takmark þingmanna á
að vera að segja sem mest í
sem fæstum orðum, en ekki
öfugt. Ef því takimarki væri
náð mundi afgreiðsla mála
ganga fljótar, ræður verða
skýrari og rökfastari og þing-
menn haldast við í sætum sín-
um, meðatn á umræðum stend-'
ur.
Brjef til Mbl.
Umferðin
í miðbænum
Herra ritstjóri!
f þjer hafið dvalið niður í
miðbæ, eins og- það er kall-
að, að kvöhli til, sjerstaklega. um
helgar, þeg'ar veður er sæmilegt,
hafið' þjer sjálfsagt tekið eftir
stórri strollu af bílum, sem ekur
í sífellu sama hringinn; Kirkju-
stræti, Pósthússtradi, Austurstræti
og Aðalstræti, tóma endaleysu og
vitleysu hvað eftir aimað og má
oft sjá 15—‘20 bíla í lest. Gegnir
furðu að þetta skuli eiga sjer stað
og enginn skifta sjer af því. —
Mætti ekki vísa þessum ökumönn-
um á einhvern heppilegri blett til
þess að snúast í kring um sjálfa
sig, heldur en þenna, þar sem allra
mest umferð er af gangandi fólki
og þeim ökutækjum sem hafa eitt-
livert erindi.
Þar að auki er bílum þessum
mörgum hverjnm ekið af viðvan-
ingum, sem fá lánaða bíla stöku
simrnrn, enda hefir reynslán sýnt,
að þeir kunna flestir lítt með þá
að fara.
Umræðuefnið i dag:
Ranðu flokkarnir
off Hitaveitan.
„6ráa uglanéí var
ekkt Indsámi Kieldur
Esiglesidingur
Æfintýralegur ferill Eng-
lendings, sem gat sjer
frægð sem Indíáni
Skeyti frá Ottawa í Kana-
da skýrðu frá því 13.
apríl síðastliðinn, að hinn
kunni Indíánahöfðingi „gráa
uglan£í hafi látist úr lungna
bólgu. „Einn hinn merkasti
Indíánahöfðin,e,i sem uppi
hefir verið er hnig'inn í val-
inn“, sögðu blöðin.
En tveim dögum síðar
birti blað eitt í Kanada þá
fregn, að „the þ'rey owl“
hafi haft alla þá sem þektu
hann að g'inningarfífli í heil-
an mannsaldur. I æðum hans
hafi ekki verið einn dropi af
Indíánablóði, heldur hafi
hann verið hreinn op; sljett-
ur Englendingur. Síðar tókst
að færa óyg'g-jandi sönnur á
að þessi fregn Kanadablaðs-
var rjett.
„The grey oavT‘ var nafntogað-
ui' um allan liinn enskumælandi
heim. Hann hafði setið boð hjá
Bretakonungi, sýnt Icvikmynd af
lífi Tndíána í Buckingham Palace,
sagt koinmgsdætrunum Elísabetu
og Margrjeti Rósu dýrasögur, og
livenær sem hann flutti erindi um
líf dýranna í skógum Ameríku var
meðal áheyrenda hans útvalinn
hópur hins breska liáaðals. Hann
hafði skrifað fjölcla bóka.
I bókum hans kemur fram lieit
og innileg samúð með lífi viltra
dýra og margir álitu hann mikið
skáld. Þegar hann gaf út fyrstu
bók sína, tók hanii sjer nafnið
„gráa nglán“. En anyavs sagði
hann, a'ð hið rjetta nafn sitt væri
Wa-Sha-Quon-Asin. Það liefir ald-
rei verið dregið í efa, að hann
væri manna fróðastur um Jíf
viltra dýra.
Laun sín fyrir hina þrotlausu
baráttu fyrir veriidun lífstofns
viltra dýra, sem smátt og smátt
eru að deyja út, hlaut liami, er
hann var gerður að forstjóra hins
mikla Prinee Alberts þjóðgarðs í
Saskatchewan. Vinsældir hans
fóru. stöðugt vaxandi.
★
Hann var í útliti eins og Indí-
áni. Hvar sem hann kom Iilaut
hann að vekja athygli. Mönnum
var starsýnt á mikilúðleik hans.
Hann var þrjár álnir á liæð, aug-
un djúpsett, andlitið svipmikið
með stóru arnarnefi, munnurinn
stór og alvarlegur, varirnar þunn-
ar, svartar hárfljettur fellu nið-
ur um axlir hans og í hárinu
hafði hann arnarfjöður til skvauts.
Hann var klæddur í hjartarskinn
og' í hálsbandi liengu tvær hjarn-
arklær. Um ætt sína og nppruna
skýrði hann svo frá:
Móðir mín var lndíáni, en faðir
minn af skoskum ættum og lijet
Mac Neill. Jeg er fæddur í Ari-
zona árið 1888. Þegar jeg var tólf
vetra gamall var faðir minn veg-
inn. Bróðir minn hefndi föður
míns, en hann var síðan gerður
friðlaus.
Sjálfur gekk jeg Cody ofursta,
sem öðru nafni var kallaður Buf-
falo Bill, á hönd, en hann var vin-
ur föður míns. Síðar fór ieg til
ojib-way Indíánanna og hjó með
„Gráa uglan“.
þehn í sjö ár í frumskógum Noi'ð-
ur-Ameríkn.
★
En árið 1914 varð „gráa uglan“
sekur um l(>gbi'öl;iH)g.gtH. ,að,. kom
ast hjá refsirign gekk lianri’ í hinn
kanadiska lier. Hann særðist
nokkrum sinnum í heimsstyrjöld-
inni og eitt sinn fyltust lungu
hans af eiturgasi. Eftir styrjöld-
ina hvarf liann aftur til Kanada
og gekk að eiga Indíánastúlku af
irokerættflokknum, Anahareo að
nafni. Upp frá því helgaði hami
líf sitt dýrunum og starfi sínu
sem embættismaðnr ríkisins. Hann
græddi á bókum sínum ea. 200
þns. krónur og öllu eða mestöllu
þessu fje varði hann til starfsemi
sinnar fyrir dýriu.
Öll stórblöð tveggja heimsálfa
sögðu þessa sögu þegar „gráa, ugl-
an“ dó í apríl síðastliðnum. Sam-
tímis bii'tu þau mynd af honum
Analiareo konu hans og „Aftur-
elding“, dóttur hans, þar sem
þau sátu að snæðhigi undir trje í
skógi í Kanada.
En svo kom hvellurinn Strax
þegar hið kanadiska blað hafði
birt. þá fregn að „gráa uglan“ liafi
ekki verið Indíáni heldur Eng'-
lendingur og fært því til sömiun-
ar 1) að nafiigreindur maður í
Kanada liafi þekt þenna Englend-
ing áður fyr, og' að hanu hafi þá
látið í Ijós mikinn áhuga fyrir
lífi Indíána, en aldrei hald-
ið því fram, að liann væri
Indíáni sjálfur, 2) að ann-
ar maður hafi starfað með
honum í kanadiska hernum, og að
hann hafi þá kullað sig enska
nafninu Arehie Belaney, 3) að n.t-
gefandi bóka hans í Kanada hafi
einu simii liaft orð á því við
hann, hve vel hann talaði ensku
og að hann hafi þá svarað: „Það
er ýmislegt, sem þjer vitið eklti
og munuð aldrei fá að vita, hve
heitt sem þjer óskið“.
— strax þegar þessar upplýs-
ingar lágu fyrir, fóru breskir
blaðamenn á stúfana og viðuðu
að sjer gögnum, þar til heilsteypt
mynd var fenginu af hinu sanna
lífi „gráu uglunnar“. En saga
hans ér þessi:
★
í Ilastings í Englandi fæddist
18. sept. 1888, sama dag og „gráa
uglan“ taldi sinn fæðingar-
dag, sveinbarn sem var nafn gef-
ið og kallað Archibahl Stansfeld
Belaney. Þar til Archie var 17 ára
bjó hann hjá tveimur frænkum
síiium. Þess varð strax vart á
meðan haiiii var lítill drengur, live
mikinn áhuga liann liafði fyrir
öllu því, sem að lífi Indíána laut.
Leikfang lians voru snákar, og
aðrar smáslöngur, sem þó allar
voru liættulausar. Hami átti indí-
ánabúning, sem hann var jafn-
an í; þe$ar .i^i %t því við
komið.
Þegar liann var seytján ára fór
liann til Kanada og kom ekki aft-
nr fyr en liehnsstyrjöldin braust
út, Ilann dvaldi löngum stund-
um í Englandi, er hann Iiafði særst
í stríðinu, og gekk þá að eiga dans
mey, að nafni Florence Ivy Mary
Holmes. En ári síðar livarf hann
til Kanada og skömmu síðar fjekk
kona hans brjef frá honum, þar
sem Iiann sagði henni, að hann
hafi gengið að eiga indíánastúlku.
Fyrra. hjónaband haris var þá gert
ógilt og fyrri koiia lians er nú
gift aftur. Hún hefir skýrt blöð-
nnuiii svo frá, að móðir hans hafi
verið bresk, en föður hans segist
hún aldrei liafa kyiist.
★
Eftir að þessar upplýsingar
voru komnar fram þótti fullsann-
að, að „gráa uglan“ hafi ekki ver-
ið Indíáni, eins og haim hjelt
fram, heldur Englendingur.
En nú kom Anahareo, indíána-
konan til sögunnar. Hún hjelt
því fram, að hinn látni maður
hennar liafi verið sonur indíána-
konu af ætthálki apasja, og hafi
verið náskyld hinum kunna indí-
ánahöfðingja Geronimo, en að
faðir hans hafi verið skoskur.
Miljónablöðin hresku hirtu liin-
ar mótsagnakendustu fregnir af
þessu í nokkra daga. En loks kom
sönnunin, sem sýndi, að „gráa
uglan“ var Englendingnr. Konan
haus í Englandi skýrði blaðamönn
nm frá því, að hún myndi eft.ir
að Belaney mann sinn hefði
vantað á hægri fót tá, sem hann
hafði mist í stríðinu. Strax var
síinað til Kanada, og svarið kom
um hæl: Á hægra fót „gráu ugl-
unnar“ hafði vantað fjórðu tána.
Hann liafði mist hana í stríðinn.