Morgunblaðið - 26.06.1938, Blaðsíða 5

Sunmidagiiut 26. júní 1938. MORGUNBLAÐI^ $ ]
" JFílotsjtmMaMð -------------------------------------
Útg'ef.: H.f. Árvakur, Reykjavlk.
Ritstjðrar' Jön Kjartanason og Valtýr BtafInaaon (kbyrcOaraaatSnr).
Auglýsingar: Árnl Óla.
Rltstjörn, auelýalnjtar oi atcralCala: Anatnratrmtl I. — Slaal 1(00.
Áskriftarerjalö: kr. *,00 i mknnbl.
1 lauaaaöiu: 1C aura alntaklB — It anra mati Laabök.
BÆNDAFORIN
*- Keykjavtkurbrjef —
------- 25. júní --
Af öllum þeim frjettum, sem
hjer hafa verið fluttar und-
anfarna daga, hefir engum verið
fylgt með jafn almennri og stöð-
ugri athygli eins og ferð sunn-
lensku hændanna til Norðurlands,
er var lokið aðfaranótt laugar-
dags á Þingvöljum. Ferð þessi tók,
sem kunnugt er 10 sólarhringa.
Vegaleiðin sem íarin var, var als
*um 1600 kílómetrar. Svo hratt var
haldið áfram. Bn þó áframhaldið
væri þetta miliið, og margt að
sjá og mörgu að kynnast, varð
ferðaáætlunin haldin í öllum að-
alatriðum. En því var ekki að
leyna, að svefntíminn varð flest-
ar nætur í stysta lagi, þetta 3—4
klukkustundir oft.
'k
Öll var þessi ferð farin án þess
nokkurt óhapp vildi til, enginn
veiktist, eða heltist úr lest á einn
nje neinn hátt. Þarna voru þó
margir aldraðir menn og rosknir.
Er þá fyrst að telja upphafsmann
fararinnar, Guðmund Þorhjarnar-
son að Stóra-Hofi, formann Bún-
aðarsambands Suðurlands. Hann
var aldursforseti, 74 ára, og einn
af stjórnendum ferðalagsins.
Þátttakendur voru 140, eins og
kunnugt er, eða 150 að meðtöldum
bílstjórunum, enda má síst gleyma
þeim í siíkri ferð sem þessari.
Leystu þeir verk sitt prýðilega af
hendi, sem íslenskra hílstjóra er
Vandi.
Ferðafólkið skiftist annars í
þrjá flokka að kalla má, eftir aldri
■ og starfi. Þarna voru gamlir
menn, sem hættir eru búskap, og
börn þeirra tekin við. Þarna voru
bændur sem eru á miðri starfsæfi,
og voru þeir flestir. I ferðinni
var líka allmargt ungt fólk, sem
enn hefir ekki fest bú. Það sem
vakti sjerstaka ánægju, bæði með-
al ferðafólksins og þeirra sem
veittu hinum milila hóp mótttöku,
var að allmargir bændur höfðu
tekið konur sínar með í ferðina
Hjeðan af verður aldrei farin fjöl-
menn bændaför í fjarlæg hjeruð,
án þess að bændakonurnar prýði
faópinn.
★
„Aldrei hefi jeg getað ímyndað
mjer, að jeg ætti eftir að lifa
: annað eins æfintýri, eins og þessa
ferð“, sagði einn af hinum eldri
í hópnum við þann er þetta ritar.
Annar sagði: „Yiðtökurnar, sem
við fengum voru svo höfðinglegar,
• að það var rjett eins og við gerð-
um fólkinu greiða með því að
koma“.
Og enn*
„Eitt af því, sem jeg undraðist
mest í þessari för, var, að 150
Sunnlendingar á öllum aldri og
úr öllum flokkum skyldu geta ver
ið saman í 10 daga, án þess nokk
urntíma kæmi nokkurt misklíðar-
efni um nokkurn skapaðan hlut.
Allir voru sem einn maður“.
Ungur maður og vasklegur
sagði:
„Þeir sem heima sátu spáðu
ýmsu misjöfnu um þessa ferð.
þeim leist t. d. ekki á, að við
skyldum f%,ra nestislausir. Þið fá-
ið sult og svefnleysi upp úr krafs
inu, var sagt. En við fengum 15
veislur og ef nokkuð var þá var
reynt að venja okkur á ofát. En
hitt var það, að svefntíminn var
í stysta lagi. En það væri liálf-
dauður maður, sem gæti eytt tím
anum í að sofa í svona ágætu ferða
lagi“.
„Nú kemur til kasta okkur Sunn
lendinga að taka á móti Norðlend
ingum eins og vera ber, eftir þess
ar viðtökur“, sagði enn einn ferða
maðurinn.
★
Svo vel hefir þessi ferð tekist,
að framhald slíkra hópferða bænda
milli hjeraða og landsfjórðunga er
alveg örugt, og gagnið af slíkri
kynningarstarfsemi trygt í fram-
tíðinni.
Gagn slíkra kynnisfara sem þess
arar er margskonar. Má fyrst telja
það beina gagn sem liið sívinnandi
sveitafólk kefir af því, að kasta
af sjer ákyggjum nokkra daga,
sjá ný umhverfi, ný hjeruð, eign
ast nýja kunningja.
Hitt kann þó að virðast vera
veigameira, að bændur beinlínis
læra á slíkum ferðum ýmislegt
það, sem viðkemur störfum þeirra
og atvinnurekstri .
En varanlegast og mest gagn af
slíkri kynningarstarfsemi verður
það, að hin persónulegu kynni
deyfa og draga úr sjerdrægni og
hreppapólitík. Sjóndeildarhringur
manna víkkar. Kynnisferðir þess-
ar verða einskonar námskeið bæuda
þar sem þeir læra á liinn víðfeldn
asta hátt, að meta óskir og áhuga-
mál hvors annars, læra að liin ís-
lenska bændastjett á að efla sam-
hug sinn, til ómetanlegs gagns fyr
ir land og lýð.
* 1
Þeir sem síðar taka að sjer að
annast um slík ferðalög, geta ým
islegt af ferð þessari lært. T. d.
mun hópurinn að þessu sinni hafa
verið helst til fjölmennur, sem
sjá þurfti fyrir beina og gistingu
samtímis. Og þó glæsilegar viðtök
ur hafi að þessu sinni bætt ferða-
fólkinu upp svefnmissi margar
nætur, svo hraði ferðarinnar kom
ekki að sök, má gera ráð fyrir, að
hægari yfirferð verði í framtíð-
inni talin æskilegri.
Umræðuefnið í dag:
Koma Þjóðverjanna.
„Úti“, drengjabl. er komið út.
í blaðinu er fjöldi ágætra greina
um útilíf, eins og vant er. Guð-
miundur Einarsson frá Miðdal
skrifar fróðlega grein um að
klífa fjöll og fylgja greininni
margar skýringarmyndir. Margar
aðrar myndir eru í blaðinu og
I greinar.
Flokksfundir
Sjálfstæðismanna.
vor ákvað miðstjórn og þing-
flokkur Sjálfstæðisflokksins,
að landsfundur skyldi ekki hald-
inn að þessu sinni. En í stað þess
yrðu lialdnir flokksfundir víðs-
vegar um land. Fundahöld þessi
byrja nú um mánaðamótin. Verð-
ur fyrsti fundurinn haldinn að
Sauðárkróki fimtudaginn 30. júní,
en laugardaginn 2. júlí vei’ður
fundur haldinn á Blönduósi.
Sunnudaginn 3. júlí verður fund-
ur á ísafirði og að Egilsstöðum,
en sunnudaginn 10. júlí í Yagla-
skógi og í Borgarnesi. Þá verða
og flokksfundir haldnir innan
skamms að Ölfusárbrú, í Yestm.-
eyjum og í Gullbringu- og Kjós-
arsýslu, en fundadagar ekki á-
kveðnir.
Margir flokksmenn hafa óskað
eftir því, að haga fundahöldum
flokksins þannig að þessu sinni,
og fresta landsfundi, er haldinn
verður í haust eða að vori.
Togararnir.
lestir togaranna, sem síldveiði
stunda í sumar, eru nú farn-
ir á veiðar. En nokkrir urðu síð-
búnir, vegna þess að verkfall í
netagerðarverkstæðum tafði að
þeir fengju síldarnætur. Þeir tog-
arar sem komnir eru norður, höfðu
enga eða, sama og' enga síld veitt
á föstudag, endaþótt veður hefði
verið dágott undanfarna daga.
Þrír togarar stunda ísfiskveið-
ar í sumar, að Því er blaðið hefir
frjett um, Max Pemberton, sem
hætti saltfiskveiðum fyrir skömmu,
Geir og Hafsteinn, sem verið hafa
á ísfiskveiðum um skeið. Fimm
togarar verða á veiðum fyrir karfa
mjölsverksmiðjurnar á Vestfjörð-
um, þrír veiða fyrir Sólbakka,
Hávarður, Maí og Sviði, en Pat-
reksfjarðartogararnir fyrir verk-
smiðjuna þar.
Eimskipafjelagið.
kýrsla Eimskipaf jelagsstjórn-
arinnar um hag fjelagsins
og rekstur þess undanfarið ár, sem
fjeíagsstjórnin birti á nýafstöðn-
um aðalfundi, hefir vakið mikla á-
nægju almennings, þareð af henni
verður sjeð, að hagur fjelagsins er
hinn blómlegasti.
En eins og stjórn fjelagsins
rjettilega bendir á. Hjer má ekki
staðar nema. Öllum mönnum er
Ijóst, að sá skipastóll sem nú er,
til þess að annast fólksflutninga til
og frá landinu, er gersamlega ó-
fullnægjandi. Nú t. d. eru því nær
allir farseðlar pantaðir með skip-
um fjelagsins í millilandaferðum
þeirra fram í septcmber.
Forráðamenn fjelagsins hafa nú,
sem kunnugt er, mikinn hug á
því, að fjelagið geti eignast stórt,
hraðskreitt farþegaskip, sem á all
an hátt fullnægir þeim kröfum,
sem gerðar eru: til farþegaskipa, er
sigla um úthöf.
Ef við Islendingar á annað borð
eigum að hafa nokkurn augastað
á, að auka tekjur þjóðarinnar af
erlendum ferðamönnum, þá má
það ekki dragast lengi, að Eim-
skipafjelagið eignist slíkt skip.
Áfengismálið.
w tórstúkuþingið, sem nú er ný-
v afstaðið, samþykti í einu
hljóði að fela framkvæmdanefnd
sinni að beita sjer fyrir því, að
frv. Pjeturs Ottesen um breyting-
ar á áfengislögunum yrði samþykt
á næsta Alþingi, þó með þeirri
breytingu að 5. gr. þess falli nið-
ur. Sú grein var svohljóðandi:
„2. málsgr. 12. gr. laganna orð-
ist svo:
Enn fremur skal ákveða í reglu-
gerð hámark þess áfengismagns,
sem áfengisverslun og útsölur henn
ar mega afhenda hverjum ein-
staklingi á mánuði hverjum. A-
fengiskaup hvers einstaklings
skulu rituð á þar til gerð skírteini,
em áfengisverslunin gefur út, enda
má afhenda áfengi einungis þeim,
er slík skírteini hafa. Rjett til að
fá slík skírteini hafa þeir einir,
sem heimild hafa til áfengiskaupa
samkvæmt lögum þessum og skal
tafarlaust ógilda skírteini þeirra,
sem heimildinni glata. í reglugerð
skal nánar kveðið á um fram-
kvæmd þessara fyrirmæla“.
Stórstúkuþingið leit þannig á,
að þótt tilgangurinn með þessari
grein væri sá, að reyna að hefta
leynisölu, þá mundi það ekki nást,
og í framkvæmdinni aðeins verða
verra, því að þá bættist við ný
verslun — verslun með áfengisbæk
ur. Það mundi fara hjer líkt og í
Svíþjóð, að menn, sem ekki keyptu
áfengi handa sjálfum sjer, fengi
sjer áfengisbækur til þess að
versla með.
Vegavinnan.
fjárlÖgunum er veitt fje til
vegagerða á 60—70 stöð-
um á landinu. Auk þess fara tekj
urnar af bensínskatti í eina 6 staði.
Framan af júní var mest unnið
að viðhaldi þjóðveganna. En nú
erui vegalagningar byrjaðar. Mesta
verkið í sumar fer -í framhald
Holtavörðuheiðarvegar. Ætti sá
vegur eftir sumarið að ná lang
drægt að Grænumýrartungu. Gera
menn sjer miklar vonir um að með
ihinum nýja Holtavörðuheiðarvegi
fuUgerðum, verði sá f jallvegur fær
mikinn hluta vetrar.
Talsvert er og unnið í Krýsuvík
urvegi í sumar.
Haldið verður áfram að gera
steinsteypupall á Sogamýrarveg
inn að Elliðaám. Sá partur, sem
steyptur var í fyrra, sýnist benda
til, að slík vegasteypa reynist hjer
vel. En dýr er hún.
Alþýðusamband íslands sagði
upp samningum um vegavinnu-
kaupið, og runnu samningar út í
fyrra mánuði. Engir nýjir samning
ar hafa verið gerðir, og vinna
hvergi stöðvuð, þrátt fyrir upp-
sögnina.
Játnifig Einars
Olgeirssonar.
þriðjudaginn var, þirti Morg
unblaðið fyrirætlanir komm
únista hjer og í Moskva með Hall
grím Hallgrímsson l.iðsforingja.
Sagt var frá námsveru hans í
rauða hernum í Rússlandi, þar sem
kommúnistastjórnin ljet hann læra
undirstöðuatriði hernaðar, og síð-
an frá „framhaldsnámi“ hans við
blóðsúthellingar á Spáni.
Blað Moskvamanna hjer, gerði
frásögn þessa að umtalsefni dag-
inn eftir. En ekki treysti ritstjóri
blaðsins, Einar Olgeirsson sjer til
þess, að mótmæla með einu orði,
að Hallgrími þessum væri ætlað
að hafa yfirumsjón með blóðsút-
hellingum hjer á landi, þegar
stjórnin í Moskva gefur fyrirskip-
anir um, að þær skuli hefjast að
rússneskri fyrirmynd. Sú þögn
blaðsins verður af alþjóð manna
talin sem full játning. Enda
þýðir íslenskum kommúnistum ekki
að mæla á móti þessu. Hallgrímur
þessi hefir fengið þetta lilutverk,
og hann vinnur sýnilega að því,
að verða starfi sínu sem best vax-
inn.
„Úr lögum“ við
aðra landsmenn.
vo fjarskyldur er hugsunar-
háttur kommúnista, hugsun-
arhætti íslendinga alment, að marg
ir sem í eðli sínu eru þjóðhollir
menn, eru ekki enn búnir að átta
sig á því, að kommúnistar hafa
gersamlega sagt sig úr lögum við
aðra landsmenn. Þeir hafa játast
undir yfirráð áróðursskrifstofu
kommúnista í Moskva, og skuld-
bundið flokk sinn til þess að hlýða
fyrirskipunmn þaðan í smáu og
stóru.
Yfirráðamenn Kommúnista-
flokks fslands þar austurfrá ráða
stefnu og starfi flokksins, gera
þá flokksræka, sem ólilýðnast fyr-
irskipunum áróðursskrifstofunnar,
o. s. fl’V.
Þanng hafa hinir íslensku komm
únstar starfað árum saman. Og
þannig verður starf þeirra um
alla framtíð. Á meðan nokkur ís-
lendingur er svo lítilsigldur, að
vilja á þenna hátt svíkja þjóð
sína, og ganga erlendum einræðis-
herrum og einræðisstefnu á vald.
Hjeðinn \ aldimarsson.
egar Hjeðinn Valdimarsson
varð í minnihluta í Dags-
brún um daginn, barst það mjög
í tal manna á meðal, hvort hann
myndi ekki taka þeim afleiðingum
af ósigri sínum, að draga sig í
hlje frá stjórnmálastarfinu. Þeir
sem langkunnugir eru Hjeðnþtöldu
það ólíklegt, að hann myndi velja
þann kostinn. Til þess er maðurinn
of skapheimskur ofstopamaður.
Síðan hefir það komið í ljós,
að Hjeðinn muni ætla að gera ó-
sigur sinn fullkominn. Hann ætli
nú að taka upp „sameiningarmál-
ið“, og vinna að því, að keyra
fylgismenn sína alla, er verið hafa
í Alþýðuflokknum, undir valdsvið
Moskvastjórnarinnar og merki
„generalsins“, Hallgríms Hall-
grímssonar.
Hjer skal engu: úm það spáð,
hve hópurinn verður stór, sem
Hjeðinn getur fengið til áð segja
sig úr lögum við aðra landsmenn
og ganga á hönd Moskvavaldinu.
En enginn hugsandi maður í land
inu, enginn þjóðrækinn íslending-
ur mun harma það, þó Hjeðinn
olíusali eigi eftir að vera opin-
berlega „fremsti óvinur þjóðfje-
lagsins“.
Á síldveiðar fóru í gær Bragi
og Belgaum.