Morgunblaðið - 23.12.1938, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 23. des. 1938.
700 liðsfor-
ingjar Francos
teknir fastir?
Óánægja með
Þjóðverja
og ítali
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
T skjölunum, sem fundust í
brjefapósti Goodmans, vara-
ræðismanns Breta í San Sebast-
ian, voru allar fyrirætlanir
Francos um næstu sókn hans. Þessi
sókn átti að hefjast fyrir rúmum
hálfum mánuði, að því er talið
var.
Fregnir lialda stöðugt áfram
að berast frá landamærum Frakk
iands og Spánar, um víðtækt
samsæri gegn Franco í Norður-
Spáni. Er sagt að sjö hundruð
liðsforingjar hafi nýlega verið
teknir fastir í Burgos, aðal bæki-
stöð Francos. Þessar fregnir hafa
verið bornar til baka opinber-
lega, en þó virðist ástæða til að
halda, að þær sjeu ekki úr lausu
Iofti gripnar.
Er ekki nokkur vafi á því,
að mikil óánægja ríkir í
Norður-Spáni út af vaxandi
íhlutun Þjóðverja og ítala
um spánsk málefni, og er ekki
ólíklegt, að nú hafi skorist í
odda.
Einnig má telja víst, .að Spán-
verjar sjeu orðnir þreyttir á
hinni langvinnu styrjöld.
I sambandi við skjölin sem fund
ust hjá Goodman, hafa tveir
menn verið teknir fastir, Spán-
verji og Frakki, sem voru í föru-
neyti ræðismannsins. Einnig hef-
ir sendiráðsfulltrúi Breta í Bur-
gos, Ratenbury verið handtekinn.
Einræðisríkin setja fram kröfur sínar:
lapanar heimta-inölanð og
Ftilllrúi Roosevelts
ncilor að laka
aftnr móðgun
við Hitler
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
ENN hefir sambúð Þjóðverja og Bandaríkja-
manna versnað. Var hún þó þegar orð-
in slæm. ' —.
Mr. Thomas, fulltrúi Þjóðverja í Washington fór í dag á
fund Mr. Wells, sem gegnir störfum Mr. Cordells Hulls á með-
an hann er staddur á amerísku alríkisráðstefnunni í' Lima. —
Kvartaði Mr. Thomas yfir ræðu, sem Ickes, inanríkismálaráð-
herra Bandaríkjanna flutti nýlega.
1 ræðu þessari sagði Ickes m. a., að það væri blóðug móðg-
un við miðaldirnar að líkja þeim við þriðja ríki Hiflerl; Hann
kvaðst ekki skilja það, að Bandaríkjamenn gætu lotið svo lágt
áð þiggja heiðursmerki frá Hitler.
Til bess að forða
hungri á Spðni
London í gær. FÚ.
Pað var tilkynt í gærkvöldi
af utanríkismálaráðherra
Bandaríkjanna, að Bandaríkja-
stjórn mundi senda hálfa mil-
jón mæla af hveiti á hverjum
mánuði í næstu sex mánuði til
Spánar. Segir ráðherrann að
hroðalegar fregnir hafi komið
um skort og sjúkdóma frá
Spáni.
Hann skorar ennfremur á
cnnur ríki að gera það sem þau
geti til þess að draga úr neyð
fólksins á Spáni, og svo fram-
arlega sem þær hafi ekki mat-
væli að senda, þá að senda
peninga. Ameríski Rauði kross-
inn muni sjá um útbýtingu þessa
hveitis.
Veróur því úthluta'S ia' f þeim
hluta landsins sem lýra 'i-stjómin
ræöur vfir, og hinum, sem Franea hef-
ir á sínu valdi.
50.000 sekkir af hveiti hafa þegar
verið sendir til Spánar á vegum ame-
ríska Rauða Krossins.
Mr. Thomas krafðist þess að
stjórn Bandaríkjanna bæðist
opinberlega afsökunar á þess-
um ummælum.
SVARIÐ
En Mr. Wells svaraði á alt
annan veg en Mr. Thomas hafði
vænst. Hann fór hörðum orð-
um um framkomu Þjóðverja við
saklausa menn. Hann sagði að
þessi framkoma hafi vakið
megna andúð Bandaríkja-
manna.Þeim væri frjálst að láfa
í ljós þessa andúð sína á þann
hátt, sem þeir vildu.
Samtímis vakti hann athygli
á árásum þýskra blaða á stjórn
málamenn í Bandaríkjunum m.
a. á Roosevelt forseta. Hann
sagði, að nýlega hefði birst í
Þýskalandi árás á Wilson for-
seta, sem vakið hefði mikla
gremju í Bandaríkjunum.
Mr. Thomas ljet í ljós þá
skoðun, að munur væri á því,
sem óábyrg blöð segðu, og því,
sem ábyrgir stjórnmálamenn
Ijetu sjer um munn fara. En
Mr. Wells svaraði að hann væri
á annari skoðun og neitaði al-
gerlega að biðjast opinberlega
afsökunar á ummælum Ickes.
VERSNANDI
SAMBÚÐ
Það er augljóst af þessu sam-
tali, að ekki batnar samkomu-
lagið milli Þjóðverja og Banda-
ríkjamanna. Þjóðverjar segja
að alheimsbandalag Gyðinga
standi fyrir áróðri gegn sjer í
Bandaríkjunum. Ickes er Gyð-
ingur.
Sendiherra Bandaríkjamanna
í Berlín var kallaður heim eft-
ir Gyðingaofsóknirnar í nóv-
ember síðastliðnum.Skömmu síð
ar kölluðu Þjóðverjar sendi-
herra sinn í Washington heim.
Stjórnmálasambandi milli ríkj-
anna hefir þó ekki verið form-
lega slitið.
rMU í Ol'
Áheit kr. 20.00 hefir Bóka-
safnssjóði sjúklinga Landsspítal-
ans nýskeð borist.
Rússar
og Japanar
London í gær (F.Ú.).
Frá Peiping lcemur frégn
um að örfá japönsk her-
fyiki sjeú éftir' í Norður-
Kína, þar sem f!est þelrra
hafi Viéfið sénd tij Mans'-
chukuo veérna vaxanái á-
greinings Rússa og Japaíiá.
í frjett frá Tokio ségir,
að mikil hætta sje á áð
stjórnmálasambandið milli
Sovjet-Rússlands og Japan
verði slitið innan skamms.
Litvinoff utanríkismála-
ráðherra Rússá og sendi-
herra Jáþaná' í Moskva
hafa undanfarið ræðst við
um ágreiningsefnið, sem ér
fiskveiðarjettindi Japana
við Síberíustrendur. Hafa
Rússar krafist þess, að Jap-
anar hætti fiskveiðum á til-
teknum svæðum.
En Japanar neita að
verða við þessum kröfum,
og segja, að japanskir fiski
menn hafi ávalt stundað
þarna -fiskveiðar, án þess
deilt væri um rjett þeirra
til þess.
Japanskt blað, sem er
málagn hins opinbera, seg-
ir í dag, að ef ekki verði
komin viðunapdi svör frá
Rússum, fyrir 24. þ. mán.
þá muni japanska stjórnin
kalla ; sendiherra sinn í
Moskva heim.
Hong4<ong
Italir færa sig
upp á skaftið
um Tuniskröfuna
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
PRÍÐJI aðili einvaldasamvinnunnar þýsk-ítölsk-
japönsku, hefir nú lagt fram kröfur sínar. Á
eftir Þjóðverjum og ítölum, eru Japanar nú
komnir til sögunnar.
í Tokio-blöðunum í dag birtast samhljóða kröfur um
Hong-Kong og Indland. Þau krefjast þess, að þessi lönd
verði leyst undan yfirráðum Breta. Þau krefjast þess, að
Indland verði gert sjálfstætt fullvalda ríki og Hong-Kong
verði skilað aftur Kínverjum.
SKAPA REGLU.
Þessum kröfum segja þau að verði að fullnægja til
þess að Japanar geti náð því marki sínu, að skapa reglu
í Asíu, án þess að til árekstra komi.
Sambúð Breta og Japana getur ekki orðið góð, fyr én hin
óeðlilegu sjerleyfi Breta og Bandaríkjamanna hafa að fullu
verið úr gildi numin.
ÍTALIR OG FRAKKAR.
ítalir hafa í dag fært sig um spönn upp á skaftið með
kröfur sínar um Tunis. Ciano greifi tilkynti Francois Poncet,
sendiherra Frakka í Róm í dag, að fransk-ítalski samningurinn
frá árinu 1935 væri ekki lengur í gildi, þar sem hann sje orðinn
úreltur og ekki í samræmi við ríkjandi ástand.
Eden I rððuneyti
Chambedains
:) H í
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
D
ally Express skýrír frá því
að áhrifamiklir menn í
Bretlandi sjeu að vinna áð því
að fá Anthony Eden aftur inn
Franska stjórnin telur samn-
inginn enn í fullu gildi ög
bendir á, að samningúrinn hafi
verið gerður til þess að verða
við óskum ítala.
NÆSTA SPORIÐ
London í gær. FU.
Meö samningnum var ákveðin aö-
staða og rjettindi ítalskra manna í
. Tunis og samkvæmt samningnum fékk
Ítalía aukið land fyrir sunnan Afríku-
nýlendu sína, Libyu. Þegar samningur-
inn var gerður, var Laval utanríkis-
málaráðkerra Frakklands og var samn-
Gjafir til Mæðrastyrksnefnar:
Þ. B. 10.00. E. G. 5.00. Símafólk
38.00. Margrjet 10.00. J. S. 20.00.
Gömul kona* 10.00:;: .Jakobína
Torfad. 5.00. J. J. 5:00-. L: F.
50.00. J. T. áheit 5.00. Fátabögg-
ull frá Vesturg.. 30. Þórður Pjet-
ursson skófatnaður. Kr. Björhs-
dóttir fataböggun. Innilegar
þakkir.
í -ráðuneyti Mr. Chamberlaine, inglirinn árangurinn af samkomulags
þegar því verður breytt í næsta umleitunum milli kans og Mussolini.
mánuði.
Mr. Chamberlain er sagður
ætla að bjóða honum eitt af
landvárnaráðuneytunum.
Mr. Eden kom úr för sinni til Banda
ríkjanna í gær. í dag tör kann á fund
Halifas Lávarðar og utanríkismálaráð-
herra.
LiERDÓMSRÍK
FÖR.
London í gær F.Ú.
I gærkvöldi flutti Anthony Eden
stutta útvarpsræðu og talaði um þær
afarvínsa-lu viðtökur sem hann og kona
Iians hefðu fengið meðan stóð á hinni
stuttu heimsókn þeirra til Bandaríkj-
anna. Hann sagði, að það væri mjög
érfitt fyrir sig að skýra frá því til
hlýtar hve innilegar þær viðtökur hefðu
verið og öll sú gestrisni sem þeim var
sýnd. Eden sagði, að hann hefði aldrei
farið neina ferð sem hefði verið sjer
eit s læidómsrík og til eins mikillar upp
örfnnar.
Itölsk blöð segja í dag aS nú sje
það Frakka að stíga ncesta- sporið.
til fransk-ítalsks samkomulags.
Franskír stjómmálamenn láta aft—
ur á móti í veðri vaka að Itálir
hljóti að stíga nœsta sporið, þar
sem þeir hafi lýst samninginn úr
gildi numinn og sjeu því óánœgðir
með eitthvað í honum.
Frönsk blöð eru í dag jafn ákveðin
í því að hafna öllum kröfum ítala um
Tunis. J fnvel sjálfstjórn fyrir ítalska
íþjóðbrotið í Tunis seg.ja þau að ekki
komi til greina.
PÖR DALADIERS
Daladier forsætisráðherra Fi'akklands
leggur af stað í för sína til Korsíku
og Tunis 1. janúar, með miklu föru-
neyti.
Ferðast hann þangað á frakknesku
hei-skipi og verða mörg önnur herskip
í fylgd með því. Flugvjelar úr hem-
um og flotanum fljúga til Korsíku og
Tunis um sania leyti.