Morgunblaðið - 08.02.1939, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ
Ififtrikudagur 8. febr. 1$39.
Ur daglega lífinu
Keykvíkingur skrifar blaðinu:
— Mjer finst of lítið hafi verið gert
til þess að vekja athygli á umniæhmi
f|ármálaráðherrans Eysteins Jónssonar
á dögunum, þar sem hann í útvarpinu
komst þannig að orði:
„Ráðstafanir til þess að framleiðslu-
störfin verði fýsilegri atvinna en önnur
ónauðsynlegri störf, og vænlegra að
leggjá. fje sitt í framleiðslufyrirtæki en
ýmsar aðrar framkvæmdir, sem minna
máli skif'ta fyrir þjóðarheildina þarf
að gera“. Ræða ráðherrans birtist í
Tímanum þ. 28. f. m.
Ráðherrann mintist líka ,á höftin.
Lofaði hann verkanir þær, sem þau
hafa haft á afkomu þjóðarinnar. Er
honum í því nokkur vorkun, því það
hefir lengi verið svo, að hverjum þyk-
ir sinn fugl fagur. En þeim, sem heil-
skygnir ei-u, og vit hafa á, þykir sá
umskiftingur, höftin, bæði ljótur, leið-
ur, og skaðlegur. Væri vel, ef skíma
sú, sem virðist koma fram í orðum
ráðherra að ástandið sem ríkt hefir í
viðskiftamálum, sje hvorki æskilegt nje
viðunandi á venjulegum tímum, væri
vottur þess að hann grilti í hvert stefn-
ir með núverandi fyrirkomulagi.
Í5'" "" ★
Það væri mikið gott, ef f.jármálaráð-
herrann hefði nú fyrir alvöru komið
auga á, að gera þurfi þær „ráðstaf-
anir“ sem hann talar um, til þess að
framleiðslustörfin yrðu fýsilegri.
En til þess þarf hann, sá góði mað-
ur, að breyta allmjög út af sinni fyrri
stefnu. Því er. það ekki einmitt hann,
sem lengst og mest hefir barist fyrir
því, og talið sjer það til gildis, að
tekjuskattur væri hækkaður og hon-
um baldið svo liáum, að lítil sem engin
von er um arð af því fje, sem til fram-
leiðslunnar er lagt.
★
Hvað er það sem gerir það fýsilegt
að stunda einn atvinnurekstur öðrum
frernur? I>að, að líkindi sjeu til að von
sje um arð af atvinnurekstrinum, að
eigendur og aðrir, sem þar að vinna,
fái meira fje til umráða en ella, fje,
sem þeir megi svo s.jólfir ráðstafa, eins
og þeim þykir hyggilegt. En þessi á-
batavon er útilokuð í okkar landi vegna
skattafyrirkomulagsins eins og fyrir
segir, en það er svo orsökin til að
menn eru rnjög ófúsir til að legg.ja fje
jafnt í framleiðslufyrirtæki sem annað.
Hjer er það komið svo, að fáir
kæra sig lengur um að afla meira f.jár
en nauðsynlegt er til lífsframfæris.
Afli einhver meira, þá lendjr það oft
í óþarfa eyðslu, því menn hugsa sem
svo, að það sje eins gott eins og láta
það lenda í eyðsluklóm ríkisstjórnar-
innar, er breytt hefir undanfömum
góðærum í óáran.
★
Þegar búið er að eyðileggja löngun
fólksins til að eignast fje, — löngun-
ina til ,að spara — þá verður þegar til
lengdar lætur lítið til, hvorki til að
leggja í framleiðslufyrirtæki nje til
annara hluta.
En um framkvæmdarviljann hjá ráð-
herranum má nokkuð ráða af því, að
enn hafa ekki komið fram neinar á-
kveðnar tillögur til viðreisnar sjávar-
útgerðinni, og bendir allur sá dráttur,
sem orðinn er á því máli á að stjórnin
hafi ekki neina hugkvæmni, jafnvel
ekki vilja eða getu til að gera neitt að
gagni í því máli.
★
Wells segir í Yeraldarsögu sinni:
„Franska stjórnarbyltingin var hafin
að miklu leyti til þess að vemda eign-
ir manna fyrir sköttum“, og svo sem
kumiugt er, hafa einræðisherrar nú-
tímans um sig lífvörð vegna ótta síns
við reiði fólksins út af höftum þeim
og ófrelri sem þeir hafa á það lagt.
íslendingar hafa ekki enn gleymt ein-
lokun og ófrelsi fyrri alda. Sjálfs-
b.jargarhvötin og frelsisþráin era líf-
seigar.
★
í þeim löndum, þar sem skattafyrir-
komulag og verslunarfrelsi er í lagi,
þarf að jafnaði engar sjerstakar ráð-
stafanir að gera til að framleiðslustörf-
in verði fýsileg atvinna, og vænleg til
að leggja fje sitt í, þar er blátt áfram
kepni um að komast að því, að fást við
framleiðslustörf og allir sem nokkuð
hafa, eru fúsir að legg.ja í þau fje, þá
kemur vinna og velmegun sjálfkrafa.
Ef stjóminni skildist þetta, myndi
afkoma þ.jóðarinnar á tiltiilulega stutt-
i,m tíma komast í sæmilegt lag.
★
Þetta eru í stuttu máli hugleiðingar
þessa Reykvíkings út af ummælum
f j á rmál aráðherrans.
Óneitanlega væri það ekki nema
eðlilegt, að Eysteinn Jónsson lærði
með tímanum að draga ályktanir af
því, sem hann s.jálfur segir, þó hann
eigi erfitt með að fylgja ráðum ann-
Jeg er að velta því fyrir mjer, hvort
ríkisstjóminni finnist ekki nokkuð erf-
itt að fóta sig á atvinnu-vegunum.
Frásögn 100 ára konunnar
DESSIAN
margar teg., Bindigarn, Saumgarn, Merkiblek, Salt-
pokar, Ullarballar, Kjötpokar, Gotupokar, Fiskmott-
ur o. fl. fyrirliggjandi.
L. ANDERSEN
Hafnarhúsinu. Sími 3642.
Timburverslun
1 ?. \JJ. lacobsen & 5ön R.s.
Rl Stofnuðl82 4.
,ca
'H Símnefni: Granfuru — 40 Uplandsgade, Köbenhavn S.
§H Selur timbur í stærri og smærri sendingum frá Kaup-
•f|§ mannahöfn - Eik til skipasmíða. - Einnig heila
i. , skipsfarma frá Svíþjóð og Finnlandi.
H Hefi verslað við ísland í cirka 100 ár.
FRAMH. AF FTMTU SÚÐU.
var í fylgd með honum grannleit-
ur piltur, sem síðar varð sýslu-
maðurinn okkar hjerna, Jón Thor-
oddsen í Haga á Barðaströnd.
Mig minnir að hann hafí eitthvað
verið til menta hjá sr. Sigurði
okkar. Annars var jeg víst fyrsta
fermingarbarn sr. Odds Sveins-
sonar á Rafnseyri.
— Hvenær giftist þú?
■— Þegar jeg var 28 árá. Það
var árið 1866. Maðuridn minn
var Bjarni Bjarnason frá Sellátr-
ifm. Fyrsta árið okkar hjuggum
við á móti foreldrum mínum á
Rauðstöðum. En síðan fluttumst
við að Tjaldanesi. Þar vorum við
í þrjú ár. Þaðan fluttum við að
Stapa í Tálknafirði. Þar vorum
við í 25 ár. Stapi var þá kirkju-
jörð og var jarðarafgjaldið greitt
í smjöri til síra Lárusar, sem þá
var í Selárdal, föður Ólafs Lár-
ussonar og þeirra systkina.
Eitt sinn þurfti jeg að fá smjör
að, til að greiða með landskuld-
ina, en síra Lárus hefir víst fund-
ið, að það var ekki frá mjer, því
næst kvaðst hann vilja að jeg
gerði leigusmjörið sjálf. Líklega
hefir hann borðað það sjálfur
hlessunin.
Jeg man eftir, að þegar við
komum að Rauðscöðum, var „haft
við“ og mikið unnið úr mjólk.
Það þótti mjer skemtileg vinna.
— Hvert fóruð þið svo frá
Stapa ?
Döpur jól.
— Þaðan foruin við að Botni í-
Tálknafirði og bjuggum þar 1 10
ár. Þaðan að Klúku í Fífustaða-
dal í Ketildölum hjerna við Arn-
arfjörð, og síðast að Auðhrings-
dal. Þar bjuggum við til ársins
1923. Þá fluttum við hingað til
Bíldudals. Rúmum tveím árum
eftir að við koúium hingað misti
jeg mann minn og tvö hörn, sem
öll þrjú dóu í einu, eða dagana
22.—24. des. Sjálf hlynti jeg að
þeirn á banabeðnum eftir því sem
jeg gat.. Ekki gat jeg farið til
kirkju þegar þau voru jörðuð,
sökum þreytu og lasleika. Það
voru döpur jól hjá mjer þá.
— Hvað áttir þú mörg hörn?
— Þau voru nú fjögur, blessuð,
sem upp komust. 4 dóu í æskú, 2
synír og 2 dætur. En nú eru þau
öll dáin. Það voru góð og mann-
vænleg börn. Gamla konan hendir
nú á liandklæðabretti, sem liangir
upp á vegg. — Þetta saumaði nú
önnur dóttir mín, þegar við vor-
um í Auðhringsdal, Hún var lag
in í höndunum stúlkan sú.
— Jú, það þótti mjer. Sonar-
sonur minn blessaður sendi mjer
það fyrir þrem árum.
— Hvað þykir þjer mest ga'man
að hlusta á?
— Á messurnar hlessaðar. Mjer
finst alt annað hálfgert rugl, og
engin ánægja vera að, að hlusta
á það.
Lítið gefið um blöð.
— Finst þjer ekki mikill mun-
ur á, hvað allar frjettir berast
fljótar nú en áður?
— Jú, það er víst mikill munur.
Þá var heldur enginn póstur, enda
fáir til að skrifa. Og ekki voru
blöðin, enda hefir mjer verið lítið
gefið um þau. Jeg hefi aldrei ver-
ið gefin fyrir að hnýsast í annara
manna hagi.
— Hvaða hlöðum manstu nú
fyrst eftir?
— Það er víst Þjóðólfur. Það
voru vondar neðanmálssögur í
honum. Þær voru nú samt kliptar
úr og heftar saman í hók. Jeg
lánaði svo einhverjum hókina og
fjekk hana aldrei aftur, og var
jeg hálffegin því. Svo var „Arn-
firðingur“ líka á ferðinni; mjer
var lítið gefið um hann og var feg
in þegar hann hætti að koma, þó
ritstjórinn væri góður. Kirkju-
blaðið er besta blaðið, sem jeg
hefi sjeð.
Talið harst svo að ýmsu, þar á
meðal spurði jeg gömlu konuna,
hvort hún hefði r.okkurntíma sjeð
flugvjel.
„Gott eins og það var“.
— Hvað heldurðu að hafi veitt
pjer mesta ánægju í lífinu?
— Því get jeg ekki svarað. Mjer
þótti altaf mesta skemtun að
vinna. Ileyvinna þótti mjer
skemtileg, sömuleiðis öll mjólkur-
vinna. IJm skeintanir var nú lítið
í þá daga.
— Finst Jijer ekki að tímarnir
liafi breyst til batnaðar?
— Nei, það helcl jeg elíki. Það
var gott eins og það var, að
minsta kosti var jeg ánægð.
Síðasta bónin.
— Jú, jeg hefi sjeð flugv.jel
setjast hjer á voginn og svífa hjer
yfír.
— Heldurðu að þ.jer þætti ekki
gaman að ferðast í svona farar-
tæki?
— Nei, ekki' nú orðið. En það
hefði sjálfsagt verið gaman, hefði
jeg verið yngri.
— Jæja, það er nú orðið frarn-
orðið og jeg er víst farinn að
halda fyrir þjer vöku. Jeg þakka
þjer nú kærlega fyrir ánægjuna
af að heimsækja þig og óska þjer
alls góðs á æfikvöldinu.
— Má ekki bjóða. þjer kaffi-
sopa?
— Nei, þakka þjer fyrir, ekki
núna. En kannske kem jeg seinna
og þá þigg' jeg það.
— Ef ] jeg niætti biðja þig um
að gera nokkuð fyrir mig, mælti
að síðustu gamla konan, þá vildi
jeg biðja þig að biðja fyrir mjer.
Mjer þætti afarvænt um það.
— Jeg skal gera mitt besta í
því, lofaði jeg. Og vertu nú bless-
uð og sæl og fyrirgefðu ónæðið
— Það er ekkert, góði maður.
Mjer þykir altaf vænt um að fá
að tala við alúðlegt fólk. Góða
nótt.
Þannig lauk þessu samtali og
jeg býst við og vona, að jeg hafi
eignast góðan viu þar sem gamla
Elísabet er. Ilún er furðu ern enn
þá og lítið skjálfhftnt, en kvartar
um veiklun fyrir hjartanu öðru
hvoru. Ilún hefir altaf fótavist.
en finst henni smáhrörna, sjer-
staklega upp á síðkastið.
Þorvaldur Friðfinnsson.
Flokkskemtun
á Eyrarbakka
FRAMH AF ÞRIÐJU SÍÐU.
isfjelaginu, og einnig úr þeim
hreppum, sem fjelög eru ekki enn
stofnuð í.
Samkoman hófst með kaffisam-
sæti. Setti formaður fjelagsins,
Jóhann Ólafsson fundinn og-
stjórnaði honum. Ræður íluttu:
Sigurður Kristjáusson, sem þarna
var rnættur fyrir hönd miðstjórn-
ar flokksins, Jón Jónsson hóndi
á Hnausi, Bjarni Júníusson
bóndi í Seli, Ólafur Helgason
kaupm., Eyrarbakka, Sigurður
Kristjáns kaupm., Eyrarbakka,
Sigurður Óli Ólafsson kaupm.,
Selfossi, Jón Sigurðsson, Hjalla í
Ölfusi.
Á milli ræðanna sungu allir
samkomugestir ættjarðarsöngva.
En Pjetur Jónsson óperusöngvari
og Árni Jónsson frá Múla sungu
mörg lög með aðstoð Helga Hall-
grímssonar. Var söng þeirra tek-
ið með miklum fögnuði.
Kl. 12 voru borð upp tekin, og
hófst þá dans.
Samkoman fór á allan hátt á-
gætlega fram. Er áhugi og ein-
drægni Sjálfstæðismanna nú
meiri en nokkru sinni áður í þessu
hjeraði. Hefir ofstæki og ofsókn-
aræði Framsóknarforkólfanna í
Árnessýslu haft alveg öfug áhrif
við það, sem sá flokkur mun hafa
ætlað. Mun Framsókn hafa reikn-
að lunderni Árnesinga rangt út,
og eru mestar líkur til að sú
reikningsskekkja komi henni eft-
irminnilega í koll áður langt um
líður.
LOFORÐ FRANCOS
VIÐ FRAKKA
FRAMH. AF ANNARI SÍÐU.
,,Le Matin“ segir, að Franco
hafi lofað því AÐ víggirða ekki
spænsk-frönsku landamærin og'
AÐ veita ekki erlendu ríki eða
ríkjum nein hernaðarleg eða
pólitísk hlunnindi, hvorki á
Spáni nje í nýlendum . Spán-
verja.
BANDARÍKIN
OG SPÁNN.
London í gær. FÚ.
Cordell Hull, utanríkismálaíáð-
lierra Bandaríkjanna, lýsti yfir
því í dag, að Bandaríkin væru á
engan hátt riðin við þær tilraunir,
sem stjórnir Frakklands og Bret-
lands kynnu að gera til þess aú
miðla málnm og koma á friði á
Spáni.
Hann sagði að áður en Banda-
ríkin tækju ákvörðun um að við-
urkenna stjórn Francos á Spáni,
yrðu atburðirnar að skýrast nán-
ar.
Ríkisskip. Súðin var á Siglufirði
gær.
þegar
ar ?
Þótti þjer ekki vænt
úfvarpið kom til
um
t
Málverkasýning' Kjarvals í Mark-
SÖ'gúnn-1 aðsskálariu’m er opin frá kl. 10—
10 daglega.
Roskinn kvennmaOur
sem vill taka að sjer þjónustu
sjómanna í verstöð h.jer sunnan
lands, getur fengið atviunu strax.
Kaup 70 krónur á mánuði og frítt
llúsnæöi og fæði. Upplýsingar í
síma 2298 kl. 8—9 í kvöld.