Morgunblaðið - 01.03.1939, Side 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 1. mars 1959,
Hótanir Pólverja við
nazista í Danzig
Pólsk-þýskar óeirðir
í Danzig og Póllandi
i
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Nýir alvarlegir árekstrar hafa orðið milli þýskra og
pólskra stúdenta í Danzig. í dag rjeðust þýskir
stúdentar á pólska stúdenta í tækniháskólanum í
Danzig og hröktu þá með barsmíðum út úr kenslu-
stofunum.
Póllandi hafa þessir árekstrar vakið miklar æsingar.
Pólska stjórnin hefir sent forseta senatsins í Danzig
mótmælaskjal, þar sem segir m. a., að Pólverjar neyð-
ist til þess að taka pólska íbúa í Danzig undir sína
vernd, ef stjórn nazista í fylkinu geti ekki haldið
uppi aga og reglu.
Áróðurinn gegn Þjóðverjum, sem stúdentar í Póllandi hófu í
síðastliðinni viku, hefir haldið áfram, síðustu dagana í
mörgum pólskum borgum. Gluggar í þýskum verslunarhús-
um og þýskum skólum hafa verið brotnir.
Stúdentar, vopnaðir skammbyssum, hafa víða tekið lögregluvald-
ið í sínar hendur.í gærkv. rjeðust þeir inn á skrifstofu þýska
sambandsfjelagsins í Varsjá, á meðan stjórnarfundur stóð
þar yfir. Þeir tóku mikið af húsgögnum og brutu þau og fóru
í skjalasafn fjelagsins og rannsökuðu það. Sumt af þessum
skjölum höfðu þeir á burt með sjer. Síðan fóru um 1000
stúdentar hópgöngu um götur borgarinnar, og ætluðu m. a.
að fara heim til Becks ofursta, utanríkismálaráðherra. En
lögreglan kom í veg fyrir það.
Þýsk blöð.hafa fram til þessa tekið vægt á þessum áróðri pólskra
stúdenta. Hafa þau látið sjer nægja að vitna í ummæli
pólskra blaða, þar sem atburðir þessir eru harmaðir, vegna
þess að þeir geti ekki annað gert, en skaðað hagsmuni
Pólverja. M. a. hefir hið hálfopinbera málgagn Gazetta
Polzka látið falla ummæli í þessa átt.
I Póllandi vakti það mikla athygli, er Hitler flutti ræðu sína
30. janúar síðastliðinn, að hann sagði, að Þjóðverjar væru
ánægðir með núv. landamæri sín í norður, vestur og suður
— en slepti að nefna landamærin í austur, þ. e. pólsku
landamærin. í hinni opinberu pólsku ræðuþýðingu, er send
var frá Berlín til Varsjá, stóð að vísu, að Þjóðverjar væru
ánægðir með landamæri sín í norður, vestur, suður og austur
En í öllum öðrum þýðingum var austur slept og í hinni
þýsku útgáfu er austur líka slept.
jarðarförin
á Akranesi
Jarðarför Bjarna Ólafssonar
skipstjóra og háseta bans Tóm-
asar J. Þorvaldssonar fór fram á
Akranesi í gær að viðstöddu því
mesta fjölmenni, sem sjest hefir
samankomið þar. Allir vjelbátar
voru í landi. Þorsteinn Briem og
sr. Priðrik Friði.ksson hjeldu
ræður, aulc þess flutti Oddur
Sveinsson tvö kvæði, sem ort voru
við þetta tækifæri.
Fulltrúar frá skipstjórum á
Átta skipstjórar úr skipstjóra-
fjel. Aldan í Reylrjavík báru
kistu Bjarna sál. í kirkju, en
skipstjórar af Akranesi báru úr
kirkju.
Auk þess báru báðar kistur frá
heimili Bjazma sál. tít skiftis skip-
verjar af Ólaíi Bjarnasyni,
hreppsnefnd og fulltrúar frá
sjálfstæðisfjel. Akraness.
Akranesi stóðu heiðursvÖrð í
kirkjunni.
Landvarnir Svía;
Heil neðanjarðar-
borg í Stokkhólmi
Sænska stjórnin hefir ákveðið
að láta byg’gja í nánd við
Stokkhólm heila neðanjarðarborg,
sem notuð verði til almennings-
þarfa, ef til loftárásar kæmi á
borgina.
Verða bygðar geysimiklar stein-
steypuhvelfingar neðanjarðar og
þar komið fyrir dvalarstöðvum
fyrir þiisundir manna, matvæla-
birgðum, sjúkrahúsi með 2000
sjúkrarúmum og þar fram eftir
götunum. (FÚ)
Eimskip. Gullfoss fór vestur og
norður í gærkvöldi kl. 10. Goða-
foss kom að vestan og norðan í
gær um kl. 3. Bxúarfoss er á leið
til London frá Rvík. Dettifoss er
á leið til Khafnar frá Hamborg.
Lagarfoss fór frá Leith í fyrra-
kvöld áleiðis til Austfjarða. Sel-
foss er á leið til útlanda frá Siglu
firði.
Miaja sagður vilja frið.
72 skip i smfð-
um fyrir breska
flotann
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Samkvæmt skýrslu um áætl-
uð útgjöld til breska rlot-
ans á þessu ári, sem birt var í
dag, nema útgjöldin 3,3 miljörð-
um króna (149 milj. stpd.). Er
það talsvert meir en siðastliðið
ár og 40 miljón sterlingspund-
um meir en öll hernaðarútgjöld
Breta námu fyrir 4 árum.
Bretar hafa nú 72 skip í smíð
um fyrir flota sinn, þar á meðal
2 orustuskip (35 þús. smál.)
4 beitiskip.
1 flugvjelastöðvarskip.
20 tundurspilla.
4 kafbáta.
20 fylgdarskip (convoy).
Fundur Stúd-
entafjel. Rvíkur
um sjálfstæðis-
málið
Stúdentafjelag Reykjavíkur
ætlar að boða til almenns
stúdentafundar um sjálfstæðis-
málið í lok næstu viku,
Fjelagið hefir snúið sjer til
ýmsra mætra manna og fengið
hjá þeim loforð um að taka þátt
í umræðum á fandinum.
Azana sngir af sjor; dr.
Negrin kallar saman (leyni-
Ingan) skyndifund spönsku
stiórnarinnari
Vill Miaja frlð ?
m
V
Ármenningar fara í skíðaferð í
kvöld kl. 8 upp að Lögbergi, ef
veður leyfir. Tilkynnið þáttöku
í síina 2165 fyrir kl. 4.
Frá frjettaritara vorum. ,, v,
Khöfn í gær,
IÐURKENNING Breta og Frakka á stjórn
Francos hefir í dag haft ýmsar mikilvægar «f-
leiðingar.
1) Azana forseti hefir sagt af sjer.
2) dr. Negrin stjórnin var kölluð saman á skyndifund
í dag, einhversstaðar á Spáni, að líkindum nálægt Valen-
cia. Engar upplýsingar hafa borist af þessum fundi, nje
hvar hann var haldinn.
3) Sendiherra Spánverja í París afhenti fulltrúum
frá Fhanco spánska sendisveitarbústaðinn í París.
4) Tvö ríki viðurkendu stjórn Francos í dag: Jugo-
slafia og Ástralía.
Tilkynning frá Azana um að hann hefði sagt af sjer, vár
birt í þorpi einu nálægt Genf, þar sem Azana hefir tekið sjpr
aðsetur. Hún var send Barrio, forseta spánska þingsins.
í tilkynningunni segir A-éana, að forsetí herforingjaráðs
stjórnarliðsins á Spáni, hafi tjáð sjer að frekari barátta væri
vonlaus. Hann hefði þá strax beitt sjer fyrir að friður yrði sam-
inn með heiðarlegum skilyrðum og lagt fram tillögu um það víð
forsætisráðherra sinn, dr. Negrin. En dr. Negrin hafi ekki viljað
fallast á þessa tillögu.
Nú eftir að Frakkar og Bretar hefðu samþykt stjórn Fran-
cos á Spáni, væri enginn grundvöllur lengur fyrir því, að hann
hjeldi áfram að gegna embætti forseta, ekki öíst vegna þe$s
að ekkert þing væri lengur til á Spáni. Umboði sínu væri því
lokið.
Eftir aS Azana forseti er
búinn að segja af sjer starf
ar stjórn dr. Negrins ekki
lengur á stjórnskipulegum
grundvelli, þar sem dr.
Negrin var kallaður til
þess að gegna embætti for-
sætisráðherra af Azana.
Lausafregnir ganga um það
að Miaja hershöfðingi vilji
semja frið við Franco.
Þýsk-íslensku samn-
ingarnir ganga í gildi
í jag
Pýsk-íslenski viðskifta-
samningurinn nýi geng-
ur í gildi í dag, 1. mars.
Samningur þessi var undirritað-
ur í Kaupmannahöfn fvrir síð-
ustu helgi.
Það hefir ekki verið venja að
birta í heild þenna viðskiftasamn-
ing og það mun heldur ekki verða
gert að þessu sinni.
Morgunbiaðið getur þó frætt
um það, að þessi nýi sanmingur
er mun hagstæðari fyrir okkur ís-
lendinga eri fyrri samningar. Fá-
um við aukinn innflutning í Þýska
landi fyrir ýmsar framleiðsluvör-
ur okkar, og elcki síst þær, sem
við erum að koma á markaðinn.
Hingað til liöfum við mátt selja
ísfisk fyrir 900 þús. Rm. Þessi
kvóti hefir nú verið hækkaður um
100 þús. Rm., upp í 1 miljón Rm.
Þá fáum við nú sjer kvóta fyrir
kryddsíld, upsaflök, hrognkelsa-
hrogn, niðúrsuðuvörur og fiski-
mjöl til manneldis. Alt er þetta
mjög til bóta frá því er áður var.
Má því vænta mikilla viðskifta
við Þýslraland á þessu ári.
LEGGUR MIAJA
NIÐUR HERSTJÓRN
Lonaon í gær. FÚ.
I París gengur sá orörómur,
að Casadore hershöfðingi, sem
hefir stjórnað her lýðveldis-
sinna á Mið^Spáni, muni á
næstunni taka við herstjórninni
Franco flutti ræðu í gærkvöldi í til-
efni af viðurkenningu frönsku og
bresku stjómanna og komst meðal
annars svo að orði, að nú væri sigur-
stundin upp runnin. „f dag viðurkenn-
ír Bretland oss, og á morgun mun allur
heimurinn viðurkenna oss. En vjer
megum ekki gleyma þeim, sem hafa
trúað á oss frá upphafi, og vjer finn-
um oss skylt á þessari stund að lýsa
yfir vináttu vorri viS Portúgal og við
vora elskuðu Ítalíu og hi’S vinsamlega
Þýskaland. Einnig lýsum vjer ýfir
þakklæti voru til þeirra ríkja í Ame-
ríku, sem hafa stutt oss“.
í tilkynningu frá Burgos segir, aS
meðal fjármuna þeirra, sem Erakk-
land hefir fallist á að skila stjóm
Erancos, sje gullforði sá, er Spánar-
banki átti í Frakklandi, ásamt verð-
brjefum hans, skuldabrjefum og gjald-
eyrisbirgðum. Ennfremur hergögn og
spönsk skip í frönskum höfnum.