Morgunblaðið - 25.04.1939, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 25. april 1939.
Ur daglega lífinu
Eitt tákn tímanna í þessum bæ er
ávaxtaúthlutunin eftir iyfseðlum. Hefir
frá því verið sagt hjer í blaðinu, hve
aðsóknin er mikil að úthlutun þessari.
Og stundum fer þa'ð svo, að birgðir eru
þrotnar áður en sumir fá nokkra úr-
lausn. Má geta nærri, að þegar svo
mikill skortur er á þessari vöru, þá
ætlist menn til, að sem rjettlátlegast sje
úthiutað því litla sem fyrir hendi er.
★
En saga, sem einn lesandi blaðsins
sagði í gær bendir til að eitthvað kunm
að vera bogið við afgreiðslu þessa.
liæknar hafa fyrirskipað þesanm
manni að neyta ávaxta daglega vegna
heilsu hans. Hann sendi tvisvar með
lyfseðil á ávaxteofgieiðsluT’ i án þess
að sendimf'.ður kæmid að afgreiðslu-
hörðinu vegna fólksfjö'da sem fyrir
var. bangið til ávextimir voru í þetta
skáfti búnir. Er sendimaður- loks í
þriðja sinn hafði tal af afgreiðslu-
manni, sagði afgreiðslumaður honum
aði koma „eftir helgi“.
’Sendimaður kom tiltekinn dag með
ávaxtalyfseðilinn. En þá fekk hann
e.kkcrt. Þá var honuffl sagt að koma
með nýjan lyfse'ðil. Hann fekk þá nýj-
an lyfseði). Er sendimaður framvísaði
þessum nýja lyfseðli, fleygði afgreiðslu
máður honum á afgreiðsluborðið og
sagði honum að koma í næstu viku.
arlega sem Ameríkufarar fluttu bú
smala sinn aftur til Grænlands, og þar
með amerískt hey handa honum. Um
Leif heppna er þess getið, að hann
kom með ýmsar minjar frá Nýja heim
inum til Grænlands, og eigi er víst
hvort hann hefir skilið pening sinn eft-
ir þar vestra, til þess að geta tekið
sem mest með sjer heim af gögnum
hins frjósama lands. A hinn bóginn
kom Þorfinnur karisefni tómhentur af
gæðum hins nýja lands aftur til Græn-
lands, og má því teljast líklegt, að
hann hafi metið það meira að komast
heilu og höldnu heim með gripi sína
Nú vill svo vel til, að á einmitt þeim
stað, þar sem jurt þessi hefir fundist
á Graanlandi, eru tóftir frá búgörðum
íslendinga, og einn af fundarstöðum
plöntunnar í N.-Ameríku (Riviere du
Ijoup) er einmitt þar, sem talið er
víst, að þorfinnur Karlsefni hafi dvalið
með mönnum sínum og fjenaði. Hafi
nú Þorfinnur slegið þarna gras til
heimfararinnar til Grænlands fyrir
pening sinn, þá verður eigi á neinn
annan hátt en þann betur skýrður upp-
runi plöntunnar á þessum stað á Græn-
landj“.
Sendirnaður hinkrar mi við og spyr
hv§H hann mætti þá eiga von á að
íá afgreiðslu fyrripart eðá seinnipart
nasstu viku. Meðan sendimaðurinn var
að fá svar um þetta þarna við -.í-
gr|íðsluborðið komu þrír með lyfseðla,
ogL, u.rðu afgreiddir orðalaust, og sá
fjórði koin lyfseðilslaus en afgreiðslu-
ináðurinn tók þá lyfseðil úr sínum fór-
iim*' og afgreiddi út á hann.
jfr sendimaðurinn sá þetta, spurði
hann hvernig á þessum mismun stæði.
En svarið sem hann fekk var, að þess-
ii’í lyfseðlar sem fengust afgreiddir
væru nýrri en hans(!)
Það væri áhjósanlegt ef ahnenning-
ur gæti fengið að kynnast reglum þeim
sem fylgt er við afgreiðslu þe&sa.
★
Jurt ein sjaldgæf., sem fundist hefir
í Grænlandi, er talin sönnun fyrir Vín-
landsferðum.
1 ný^tkomnun),, „Náttúrufræðingi' er
stutt, grein eftir Ama Priðriksson mag.
þap sem hann segir frá merkilegri grein
eftir grasafræðinginn .Tohs, Iversen í
„Náturhistorisk Tidsskrift“. En Iversen
var á ferð í Grænlandi sumarið 1932.
Psfon hann þar sjaldgæfa ,jurt af lilju-
ætt sem er þfundin annarsstaðai* í
Grænlandi eða öðnmi norðlægum
löndmn, og er næsti fundarstaður henn-
ar|á þeim slóðum, er Islendingar hafa
koirjið ,að Ameríku í fornöld. Pærir
Iversen sterk rök að því, að planta
þesfi hafi ekki getað flust til Græn-
laifcfis öðru vísi en með fornmönnum
er..s,fóru frá Vesturheimi til Græn-
lands. Hún er of suðlæg og hitafrek
til þess að geta hafa verið á Græn-
landi yfir ísöldina. Fræ hennar er svo
þungt, að það getur ekki hafa borist
ninð fuglum, hafstraumar koma ekki
til.greina. En staðurinn þar sem hún
fartst, er svo inniluktur jöklum og ís
aðilmn hefir ekki getað flust þangað
af unannavöldum á seinni öldum. En
þarna eru fornar bæjairústir frá Is-
lemhgabygð Grænlands.
★
Það er fuilvíst að margar plöntur
hafa borist til Græulaads með forn-.
mönnum hjeðan.Um þessa sönhun fýrir
Aáaríkuferðum til foma segir Arni i
endálok greimtrinnar.
,-,i\ sama hátt. gátu plöiítur horist
frá N.-Ameríku til Grænlands, svo fram
SALTPARMURINN
SEM FRANCO TÓK.
FRAMH AF ÞRIÐJU SÍÐU.
Bís tapaði máiinu fyrir báð-
um rjettum, Sjó- ogr verslunar
rjetti Rvíkur og Hæstarjetti.
Hæstirjettur leit svo á, að
skipstj. á ,,Fagerstrand“ yrði
ekki gefið að sök hvernig fór,
þar sem skipið itafði verið tekið
af heryaldi Francos og því ekk-
lert undanfæri hjá skipstjóra.
Af þessum sökum yrði eigandi
skipsins ekki krafður um end-
urgreiðslu á fyrirfram greiddu
farmgjaldi.
öðrum aðalkröfuliðnum (and
virði síðara saltfarmsins, £552-
0-0) vísaði Hæstirjettur frá, þar
eð ekki væri upplýst hvaða lög
gilda í Casablanca um það,
hvort — eins og á stóð — hafi
verið unt að ómerkja gerð-
ir herstjórnar Francos og ná
farmninum aftur í hendur fyrri
eigenda.
Niðurstaða Hæstarjettar varð
því sú, að eigendur Fagerstrand
voru sumpart sýknaðir af kröf-
um Sís og sumpart var kröf-
unni vísað frá. Málskostnaður
var látinn falla niður.
Theódór Lindal hrm. flutti
málið fyrir Sís, en Pjetur Magn-
ússon hrm. fyrir eigendur Fager
strand.
FÖR BRESKA SENDI-
HERRANS TIL BERLÍN.
FRAMH. AF ANNARI SÍÐU
mælt í dag í neðri deild breska
þingsins, að för Sir Neviiies liefði
enga sjerstaka dýpri merkingu og
þýddi engan veginn, að breska
stjórnin viðurkendi innlimun
Tjekkóslóvakíu í Þýskaland.
Mr. Chamberlain sagði ennfrem-
ur, að hann sæi sjer ekki fært a.ð
svo stöddu að gefa neina yfirlýs-
ingu tuh. viðræðnrnar við Sovjet-
Rússland, Tyrkland og önnur þau
ríki, sem breska stjórnin stæðí nú
í nánu sambandi við.
Áttræður:
Grimur í Nikhó!
Grímur . Signrðss/ui . írá Nilt-
hól í Mýrdaí, uú á Leifs-
götu 6, verður áttræður í dag.
Grímur bjó í Nikhól í 46 ár,
rausnar- og myndarbúi; fluttist
hingað til bæjarins 1929 og hefir
dvalið hjer síðan.
Áður en lrin mannskæða á, Jök-
ulsá á Sólheimasándi, var briiuð,
var það hliitskifti Grínis í Nik-
höl að „fylgja yfir ána“. Þeir
voru áreiðanlega ekki jnargir í þá
daga, sem fóru framhjá Nikhól.
Og þeir voru víst teljandi dag-
arnir, meðan G-rímui' bjó í Nik-
hól, að ekki hæri þar gest að
garði. En á Nikhólshéimilimi leið
öllum vel. Það var sannkallað höf-
uðból íslenskrar gestjrisni.
Margar svdðilfarir fór Grímur
ýfir* Jökúlsá. Áklreí hléktist hon-
uni á. Ollutn skilaði hann heiliuu
yfir' h'ið' hættulega vatnsfáll.
Nú eru gömlú yatnamennirnir
óðum að hverfa. En þjóðin á þeim
hetjum mikið að þakka.
Grímur í Nikhól er kvæntur
Viihorgu Sigurðarilóttur, hinni
ágætustu konu. Hún. gegndi í 25,
ái- Ijósmóðurstörfum í Dyrhóla-
hreppi, með .mestu prýði. Þau hjón
eignuðust 13 börn' og eru 11 á lífi.
„Jeg hefi áltaf verið héppinn“,
sagði Grínnir í Nikhól við mig
í gær, „en mín mesta gæf'a í líf-
inu er að hafa átt; Vilborgu1' Og
kunnugir vita, að þétta er ekki
ofrnælt hjá Grími. J. K.
HVAÐA GARÐYRKJU-
BÓK ER BEST?
Pannig sþyrja margir, einkum
á yorin, er garðyrkjuann-
irnar hefjast. Jeg hefi æfinlega
svarað spurningunni á þessa leið:
Hvannir, eftir Einar Helgason er
besta garðvrkjubóin og hún fæst
í Gróðrarstöðinni.
Fyrir nokkrum árum bar á því,
að s'umir sáu eftir þeiiíi' p.eiring-
um, sem þeir vörðu til þess að
kaupa garðyrkjubók. Eu nú held
jeg að flesfír sjeú faririr að skil.ja
iað, að hin'ar mörgu og nauðsvn-
egu leiðbeiningar, sení hún veitir,
eru.fJjótar að gre.iðji þann kostn-
'að með aukinni' úpþskeru.
Kaupið garðyj|fcjubÓk, hún mun
verðu yðui’ bæði til gágns og gleði.
Ræfctið meir aft'inafjurfum í suin-
ir en ]>jer Jiafið gert áður.
G. Gígja.
Norska stjcrnin stingur upþ
á því, að norska ríkið laki í sín-
ar hendur allar stríðsválrygg-
ingar. (F..Ú.).
Vetrarstarfsemi
Húsmæðrafjelagsins
Kvöldskóli sá, er Húsmæðra-
fjeliag Reykjavíkur hef-
ir starfrækt í vetur fyrir ungar
stúlkur var sagt upp 30 mars.
í tilefni af því, efndi stjóm
skólans fyrir hönd fjelagsins til
sameiginlegrar kaffidrykkju
íyrir kennara og veitti af rausn.
Frú Jónína Guðmundsdóttir
er frumkvæðið átti að þessari
vetrarstarfsemi fjelagsins og
verið hefir aðalkraftur þar, helt
ágæta ræðu og sagði meðal ann
ars: að þó að skólanum væri
nú lokið að þessu sinni, þar sem
vorannir færu nú í hönd, væri
það heit ósk sín að hann ætti
framtíð fyrir sjer, því svo hefði
þessi byrjunarstarfsemi gefist
vel, að það væri full ástæða til
að óska þess. Þakkaði hún öll
um fyrir góðar siamverustund-
ir og sagðist myndi sakna þeirra
mikið. Þá þakkaði hún kenn-
urunum fyrir þeirra óeigin-
gjarna starf í þágu skólans
Ennfremur þakkaði hún form
fjelagsins er hefði verið sín
önnur hönd við starfið, hina
miklu umhyggju í garð skólans
og öðrum stjórnarkonum er
stutt hefði sig með alúð á all-
an hátt. — Hún myndi ekki
eftir, að sjer hefði þótt vænna
úm önnur blóm, en þau er nem-:
endur hefðu nú fært sjer og
þakkaði fyrir þau. Eins og all-
ir vissu, væri það hin mesta
prýði á hverju heimili, iað hús-
móðirin yæri vel að sjer til
munns og handa og vonaðist
hún til að þessi broshýri hópur
hefði færst nær því marki. —
Bað hún svo allar lengi að lifa
og starfa vel fyrir land og
þjóð.
Var ræðukonu ósp,art klapp-
að lof í lófa.
Þá sýndi frú Jónína nokkra
prýðilega muni, er nemendur
höfðu fullgjört. Síðan sungu
allar sem einn maður af miklu
fjöri, ýmist gleði eða ættjarðar
söngva.
Kvöldskólinn hefir starfað í
tveim deildum, og hafa sótt
skólann 45 stúlkur um og innan
við tvítugt. Sumar þeirra voru
alveg byrjendur. — Kennarar
voru sex. Námsgreinar: ísaum-
ur, prjón, hekl og danska.
Kensla stóð yfir frá kl. 73/ó—10
og var einu sinni í viku fyrir
hverjai deild. Skólagjald var
ekkert.
Húsmæðrafjelag Reykjavíkur
á miklar þakkir skilið fyrir
þessa viðleitni sína að efla kunn
áttu unglingannaj er ella hefðu
kahske ekki haft ástæðu til
þess, auk þess ‘sem hún hvetur
hjá þeim vinnuhneigð, að fara
vel með tímann og bjarga sjer
sjálfur.
Fjelagið mun hafa í hyggju
að efla þessa vetrarstarfsemi
sína ef nokkur tök eru á og er
það vel farið.
S. Ó.
Viðsbifta shráin
1939
Sænski sendikennarinn ungfrú
Aima 7i. Ostermann flytur. í kvöld
næstsíðasta háskólafyririestur sinn
iitn Gustav Fröcling,
FRAMH. AF FIMTU SÍÐU.
hennar. Fyrst er skrá yfir alla
alþingismenn með tilgreiningu
stjórnmálaflokks. þá ríkisstjórnin,
stjórn Reykjavíkurbæjar, bæjar-
fulltrúar, fjelagsmálaskrá og loks:
nafnaskrá. í fjelagsmálaskránni
eru upplýsingar um 430 fjelög og
stofnanir og í nafnaskrá upplýs-
ingar um. 1717 fyrirtæki og ein-
staklinga, sem reka viðskipti í
einliverri mynd. Nafnaskránni er
raðað eftir stafrófsröð, og er þar
að fínna upplýsingar, t. d. um
klutafje, framkvæmdastjóra, aðal-
starfrækslu o. s. frv., eftir því
sem við á.
I 4. flokki eru tilsvarandi upp-
lýsingar um 10 bæi utan Reykja-
víkur, eins og um hana. Þessir
bæir eru: Akranes, Akureyri,
Borgarnes, Hafnarfjörður, Húsa-
vík, ísafjörður, Keflavík, Seyðis-*
fjörður, Siglufjörður og Yest-
mannaeyjar. í fjelagsmálaskrám
þessara bæja eru upplýsingar um
744 fyrirtæki og einstaklingá, sehi
reka viðskipti í einhverri mynd.
5. flokkúr er varnings- og-
starfsskrá. Varningsheitum og at-
vinnugreinum er þar raðað í staf-
rófsröð og svo þar undir nöfn,
heimilisföng og símanúmer þeirra
fyrirtækja eða einstaklinga, er
hlut eiga að máli. Liðirnir eru
546 og- ná yfir alls konar verslun-
arstarfsemi, handiðnað, verk-
smiðjuframleiðslu, útgerð, hanka
og tryggingarstarfsemi. Þar má
finna nöfn iðnmeistara, lækna, lög-
fræðinga, verkfræðinga o. s. frv.
Samtals eru undir þessum 546
fyrirsögnum 5447 nákvæinaj jadr- .
essur. Hverjum lið, sem máli skipt-
ili, fylgir þýðing á dönsku, ensku
og þýsku, og svo er lykill yfir alla
flokkana á þessum tungumálum,
auk íslensku.
Eins og þetta yfirlit ber með-
sjer, er Viðskiptaskráin þegar orð-
in býsna yfirgripsmikið rit. Hefir-
sýnilega alt kapp verið lagt á að-
hafa hana svo nákvæma og rjetta
sem frekast er unt og raða efni
hennar þannig, að hún yrði seiu
aðgengilegust og greinilegustr
handbók fyrir alla. Ætluniu er, að>
bókin komi árlega út endurskoð-
uð, aukin og endurbætt, og- færi
smám saman út kvíarnar, svo að
hún nái yfir aft landið. Miðað við:
hina miklu aukningu skrárinnar
frá því í fyrra, eru allar horfur
á því, að þessu marki verði náð,
áður en mörg ár eru liðin.
Viðskiftaskráin er handbók, seirs
öllum er nauðsynleg, eins konar
orðabók viðskiptalífsins. Það vek-
ur í rauninni undrun, að slík skrá
skuli ekki hafa verið til lijer á
landi á íslensku fyrir löngu, þvf
að svo auðsætt ér ga,gn hennar,
að hún virðist alveg ómissandí
sjerhverju fyrirtæki og einstak-
lingum, sem einliver viðskipti hafa.
með höndum, G.
Brim hefir hamlað aðgerðum
við björgunarti lraunir á, enska
togaranum ,,Mohican“, sein strand
aði á Landey.jarsandi. Búið er að
Ijetta skipið og verður því, ef
sjór .Iægir, gerð tilraun til: að ná
því út. Stórstraumur fer í hönd
og ef ekki gerir stórbrim fyrir
þann . tíma, er eklti yonlaust. að
tákast muni ,að hjarga skipinu.
/