Morgunblaðið - 29.04.1939, Síða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 29. apríl 1939.
Hitler seglr upp Iveint lamningum:
I) við Pólverja. 2) við Breta
Pólverjar segjast ekki
munu hlíta ofbelði
Danzig aðal
ágreiningsmálið
segja Þjóðverjar
Frá frjettaritara, vorum.
Khöfn í gær.
Iskjalinu um uppsögn bresk-þýska flotamálasátt-
málans, sem afhent var í breska utanríkismála-
ráðuneytinu í dag, segir að Þjóðverjar sjeu fús-
ir til þess að taka upp samninga að nýju, hvenær sem er,
að því tiiskyldu, að hægt verði að komast að glöggu og
ótvíræðu samkomulagi.
í skjalinu er aðeins sagt upp þeim kafla samninganna,
sem mælir svo fyrir, að Þjóðverjar skuli ekki hafa flota
sinn stærri en sem svarar hlutfallinu 35:100, móts við
breska flotann. Önnur ákvæði, varðandi stærð herskip-
anna og vídd fallbyssuhlaupanna o. fl., standa óhögguð.
I skjalinu eru færð þau rök fyrir uppsögn samningsins, að
hann hafi verið bygður á gagnkvæmu trausti, sem nú væri ekki
lengur fyrir hendi. Hann hafi verið gerður í því trausti að aldrei
myndi koma til styrjaldar með Þjóðverjum og Bretum. En nú
hefðu Bretar sýnt það með því, að gera bandalag við Pólland,
að þeir ætluðu að berjast gegn Þjóðverjum, jafnvel þótt engir
breskir hagsmunir væru í veði. Grundvöllurinn undir samningun-
um væri því ekki lengur fyrir hendi.
HARÐORÐIR YIÐ PÓLYERJA.
Orðsendingin, sem afhent var í pólska utanríkismála-
ráðuneytinu er öllu hvassyrtari og ákveðnari. Segir þar að
Pólverjar hafi með því að gera bandalag við Breta sem
stefnt væri gegn Þjóðverjum, rofið þýsk-pólska vináttu-
sáttmálann.
1 skjalinu segir ennfremur að eina ágreiningsefnið, sem
óútkljáð sje milli Pólverja og Þjóðverja sje Danzig, og er það
athyglisvert, þar sem Hitler sagði í ræðu sinni í dag, að við-
kvæmasta mál Þjóðverja væri pólska hliðið.
1 skjalinu er síðan rifjað upp tilboðið, sem Þjóðverjar gerðu
Pólverjum fyrir skömmu og Pólverjar höfnuðu. Þetta tilboð var
á þá leið, að Þjóðverjar fengju Danzig, og bifreiðabraut um
pólska hliðið til Austur-Prússlands, og það teldist til yfirráða-
svæða Þýskalands. I staðinn lofuðu Þjóðverjar að tryggja við-
skifti Pólverja um Danzig, viðurkenna núverandi landamæri
þeirra og gera við þá ekki-árásar-sáttmála til 25 ára.
Pólverjar höfnuðu þessu boði,
segir í skjalinu og hafa gert
bandalag við Breta, sem stefnt
er gegn Þjóðverjum. — Þeir
hafi með því sýnt, að þeir ætl-
uðu að berjast gegn Þjóðverj-
um, jafnvel þótt engir pólskir
hagsmunir væri í veði. Grund-
völlurinn væri þessvegna hrun-
inn undan þýsk-pólska sáttmál-
anum.
SVAR
PÓLVERJA
í Varsjá er vakin athygli á
því, að síðastliðin fimm ár hafi
Þjóðverjar lagt litla áherslu á
málefni Danzig, og úr því hún
væri komin svo ofarlega á dag-
skrá hjá þeim nú, þá sýndi það
að breyting hefði gerst á utan-
ríkismálastefnu þeirra. Því er
haldið fram að Pólverjar hafi
hvað eftir annað boðist til þess
að greiða fyrir samgöngum
Þjóðverja um pólska hliðið, til
Austur-Prússlands. En þeir
myndu aldrei leyfa að Þjóðverj-
ar gerðu bifreiðabraut yfir hlið-í
ið, og að brautin og svæðið um-
hverfis yrði undir stjórn Þjóð-
verja.
Auk þess muni Pólverjar
aldrei, sem sjálfstætt ríki hlíta
c-fbeldi af hálfu Þjóðverja, eins
og aðrar þjóðir hefðu verið
neyddar til að gera.
HernaðarbanúalaQ
Ráðherrar í Japan hafa verið
á stöðugum fundum undanfarið
til að ræða um tillögu frá Þjóð-
verjum um hernaðarbandalag
irálli Þjóðverja, Japana og ítala.
Vlgbúnaðurinn
i
hafi
■.ý.í/.v. wiw w ^
Beck ofursti, utanríkismálaráðherra Pólverja.
Sendiherra Breta,
Frakka ogPólverja
ekki viðstaddir
ræðu Hitlers
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Hitler sagði upp tveim samningum í ræðu sinni
í gær, bresk-þýska flotasáttmálanum og
pólsk-þýska vináttusáttmálanum. Tilkynn-
ingar um þetta voru lagðar fram í London og í Varsjá
í dag.
Hitler talaði í 2 klukkustundir og 18 mínútur. Nær
helming ræðunnar varði hann til þess að ræða um friðar-
samningana og afstöðu Þjóðverja til nágranna sinna, og
síðari helmingurinn fór í uppgjör við Roosevelt.
Hann svaraði Roosevelt lið fyrir lið í 18 liðum.
Hann sagðist ekki vita neitt um yfirvofandi styrjaldarhættu,
annað en það, sem hann læsi í blöðum lýðræðisríkjanna. Hann
sagði, að sjer væri engu síður Ijóst en Roosevelt, hvílíkar hörm-
ungar heimsstyrjöld myndi hafa í för með sjer. En hann gæti
ekki skilið nauðsyn þess að gerðir yrðu slíkir alþjóðasamningar,
að allar þjóðir sem ein, þyrftu að dragast út í styrjöld.
Hann lýsti yfir því, að Þjóðverjar myndu aldrei framar
taka þátt í alþjóðaráðstefnum, án þess að hafa alt áhrifavald
þýsku þjóðarinnar að baki sjer.
Hann sagði að Þjóðverjar væru fúsir til að taka ábyrgð á
landamærum þeirra ríkja, sem Roosevelt hefði talið upp í orð-
sendingu sinni, ef þjóðirnar ljetu í ljós ósk um það sjálfar, og
með því skilyrði að öll ákvæði slíkra samninga væru gagnkvæm,
og að fram kæmu „hæfilegar tillögur“.
Þegar Hitler tilkynti að hann hefði sagt upp samningunum við
Breta, kváðú við dynjandi fagnaðarlæti og aftur þegar hann til-
kynti uppsögn pólska samningsins.
Sendiherrar Breta, Frakka og Pólverja voru ekki viðstaddir
þegar ræðan var flutt.
ítarlegri frásögn bls. 5
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
15 þýsk herskip komu
um Gibraltarsund til Ce-
uta í spanska Marokkó í
dag. Um santa leyti komu
enn 5 frönsk herskip til
Gibraltar.
★
I gær voru enskir her-
menn settir á land í Gi-
braltar. Matvælabirgðum,
drykkjarvatni og hergagna
birgðum, sem nægja til 6
mánaða, hefir verið safnað
þangað.HeimiSað hefir ver-
ið að kaupa drykkjarvatn
frá útldöndum og flytja til
Gibraltar.
★
Fjórir hellair hafa verið
gerðir í Gibraltar, þar sem
samt. 15 þús. mann geta
leitað hælis gegn sprengju
árásum.
HæKan
i Póllandi
— segja frönsk blöð
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Englandi er því haldið fram
að yfirlýsing Þjóðverja beri
vott um ótta. Þeir virðast ótt-
ast árás af hálfu Breta og Pól->
verja, og ef svo sje, þá sjeu
Bretar fúsir til þess að gera
við þá samninga um stuðning,
ef á þá er ráðist.Markmið Breta
sje ekki að gera árás á þjóðir,
heldur að gera ráðstafanir
gegn árásum.
í Frakklandi láta menn í ljós
nokkra undrun yfir að bresk-
þýska flotasáttmálanum skuli
hafa verið sagt upp, en segja
að aðalhættan sje fólgin í upp-
ógn pólsk-þýska sáttmálans.
I Rúmeníu er einnig mest gert
úr uppsögn þessa sáttmála og
í Búlgaríu hafa blöðin notað
tækifærið til að hefja áróður
fyrir því, að löndum þeirra verði
skilað aftur.
í Bandaríkjunum birta blöðin
fyrirsagnir eins og: Hitler á-
minnir Roosevelt o. s. frv. — 1
Washington hefir engin skoðun
verið látin í Ijós.
K. R.-ingar. Snjór er ennþó uk-
ill á Skálafelli og verðiv i
nógur langt fram í maí. Sk. færi
síðasta sunnudag var með aibrigð
um gott. Verður því farið á skíði
í dag kl. 2, í kvöld kl. 8 og á morg
un kl. 9 f. h. Farseðlar fást hjá
Ilaraldi Árnasyni og farið verð-