Morgunblaðið - 08.09.1939, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagkm 8. sept. 1939.
Verstunarstúlka.
Lipur stúlka, vön afgreiðslu
í búð, getur fengið atvinnu
nú þegar. Stúlka, sem getur
skrifað verslunarbrjef, sjer-
staklega á ensku og dönsku,
gengur fyrir, ef um sann-
gjarna kaupkröfu er að ræða.
Lysthafendur sendi nöfn og
heimilisföng áasmt mynd (er
endursendist) til Morgun-
blaðsins, merkt „Sölustúlka“,
fyrir laugardagskvöld.
M.s. Dronning
Alexandrine
fer mánudaginn 11. þ. m. kl.
6 síðd. til Kaupmannahafn-
ar (um Vestmannaeyjar og
'Thorshavn).
Pantaðir farseðlar til út-
landa sækist í dag eða fyrir
hádegi á morgun; annars
seldir öðrum
Skipaafgr. Jes Zimsen
Tryggvagötu. — Sími 3025.
UMFERÐARLOGGJOF
OG UMFERÐARSLYS
AOÖAÐ hvíli*t
an®8 gíerangnm fri
THIELE
H 0 S ® $$$& 0 D S Œ
?K0£HALT
EOLASALAN S.f.
Ingólfshvoli, 2, hæð.
Símar 4514 og 1845.
EF LOFTUR GETUR ÞAÐ
EKEI — - ÞÁ IIVER?
Tappar
5 mjólkurflöskur, hálfflöskur, heil-
flöskur og pelaflöskur. Nýkomnir,
ódýrir.
Þorsfeinsbúð
drundarstíg 12.
Hringbraut 61.
Sími 3247.
Sími 2803.1
Til þessa hefir ekki verið
sett nein almenn um-
ferðalöggjöf hjer á landi. Að
vísu eru til nckkur einstök
lagaákvæði um umferð og
umferðareglur, á víð og
dreif í ýmsum lögum (vega-
lögum, bifreiðalögum o. fl.),
mörgum reglugerðum, sem j
settar hafa verið samkvæmt
bifreiðalögum, og í lögreglu
samþyktum einstakra bæja
og hjeraða.
011 eru ákvæði þessi mjög sund-
urleit og ósamstæð, svo sem
vænta má.
Meðal annara þjóða hefir fyrir
löngu verið sett ítarleg löggjöf
um þessi efni, og vel til hennar
vandað, þar sem umferðamál eru
erlendis talin meðal hinna mikil-
vægari og erfiðari viðfangsefna,
sem löggjafar- og stjórnarvöld
hafa með höndum. Hjer á landi
hefir þörf slíkrar löggjafar ekki
verið mjög aðkallandi fram á síð-
ustu tíma, meðan umferð og sam-
gönguhættir höfðu enn ekki tekið
á sig nútímasnið. En á síðustu ár-
um hefir þetta breyst mjög, sam-
fara vaxandi þjettbýli og stóraukn
um og bættum samgöngum og
samgöngutækjum. Afleiðingin hef
ir orðið vaxandi öryggisleysi um
alla umferð og vaxandi umferða-
slys, með dauðsföllum, meiri og
minni limlestingum vegfarenda og
gífurlegu fjárhagslegu tjóni.
Mig brestur að vísu gögn um
umferðaslys og afleiðingar þeirra
hjer á landi. En samkvæmt upp-
lýsingum, sem jeg hefi fengið frá
iögreglunni í Reykjavík, mætti ef
til vill gera sjer nokkra grein fyr-
ir því, um hve alvarlega hluti er
hjer að ræða. Þ6 ber þess að gæta,
að í skýrslu lögreglunnar er ein-
ungis átt við þau slys, sem komið
hafa til rannsóknar og meðferð-
ar í Reykjavík einni saman, en
ekki annarsstaðar á landinu, auk
þess sem það er vitanlegt, að
fjöldi hinna smærri slysa og um-
ferðaóhappa koma aldrei til kasta
lögregluyfirvalda.
Samkvæmt upplýsingum þess-
um hefir lögreglan í Reykjavík
haft til meðferðar alls 2476 slys
á árunum 1930 til 1938, að báðum
árum meðtöldum. 749 manns hafa
orðið fyrir slysum á lífi eða lim-
um, þar af 354 menn stórslasast
og 31 maður beðið hana. Þess má
geta, að af hinu slasaða fólki eru
ekki færri en 220 börn, 110 af
þeim hafa slasast til muna og 14
farist.
Um fjárhagslegu hliðina er vita
skuld erfitt að gera sjer nokkra
grein, enda má segja, að það sje
ekki aðalatriðið, þar sem afleið-
ingar slíkra slysa verða í mörgum
tilfellum ekki metnar til peninga-
Á síðustu árum hefir verið rætt
um nauðsyn þess, að endurskoða
gildandi bifreiðalög nr. 70 frá
1931, sem nú þykja orðin úrelt og
ófullkomin um mörg atriði. Mun
ríkisstjórnin hafa lagt drög að
framkvæmd slíkrar endurskoðun-
ar. í sambandi við það hefir ver-
ið rætt um lögfesting almennra
umferðareglna fyrir alt landið.
'llllllllllllllllllllllllllllllllllliaillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllKIIIIIIIIIHIIIWIPXJIIIIIIIIlllllf
Eltir Sigurð Ólason, lögfr.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiniiiiiiiii
ÞAÐ ER EINS MEÐ
Hraðferðlr B. S. A.
OG MORGUNBLAÐIÐ.
Alla da^a nema mánnda{<a
Afgreiðsla í Reykjavík á
BIFREIÐASTÖÐ ÍSLANDS. — SÍxMI 1540.
BilreiHaslðll Akureyrar.
verðs. En giska mætti á, með hlið
sjón af skýrslum vátryggingarfje-
laga og öðrum gögnum, að árlegt
fjárhagslegt tjón af umferðaslys-
um hjer á landi sje ekki mikið
undir hálfri miljón króna. Sem
dæmi má nefna, að á áðurnefudu
9 ára tímabili hafa 452 bifreiðar
verið eyðilagðar eða stórskemdar
í Reýkjavík einni saman, en miklu
fleiri orðið fyrir skemdum.
En það alvarlegasta er, að um-
ferðaslysin virðast fara ört vax-
andi hin síðustu ár. í Reykjavík
urðu árið 1936 alls 265 slys, 1937
360 slys og 1938 424 slys. Af þess
um slysum síðastliðið ár hafa alls
121 maður orðið fyrir slysum, 67
af þeim hafa slasí st til muna, en
5 látist. Þessi slysatala á fólki
svarar til þess, að ef reiknað er
með meðalmannsæfi tæpum 60 ár-
um, AÐ FIMTI HVER REYK
VKINGrUR MEGI REIKNA MEÐ
ÞVÍ, AÐ VERÐA FYRIR SLYSI
Á LÍFI EÐA LIMUM EIN-
HVERNTÍMA Á ÆFINNI. En
haldi slysatalan áfram að vaxa
með sama hraða og undanfarin
ár, verða þeir enn fleiri, sem
mega reikna með slíku. Má af
þessu marka, að bjer er um meira
alvörumál að ræða, en almenning-
ur mun til þessa hafa gert sjer
ljóst.
Um orsakir þessara tíðu um-
ferðaslysa skal hjer ekki fjölyrt.
en sýnilegt er, að skorti á um-
ferðamenningu er að verulegu
leyti um að kenna. Löggjöf og
stjórnarvöld landsins hafa til
þessa ekki látið mál þessi til sín
taka sem skyldi, með skynsam-
legri lagasetningu. Ef byggja skal
upp umferðamenningu í landinu,
verður að byrja á því að leggja
undirstöðuna með almennri um-
ferðalöggjöf. Það er vitaskuld með
öllu ófullnægjandi, og sumpart
beint hættulegt, að einstakir bæir
eða hjeruð setji með lögreglusam-
þyktum reglur am umferð fyrir
sig. Það verður að samræma þess-
ar reglur, færa þær í kerfi og
láta þær gilda i'yrir alt landið.
Það verður að setja alm.onn um-
ferðalög, og að því búnu hefjast
handa um virkar ráðstafanir,
fræðslustarfsemi o. fl., á grund-
velli þeirrar löggjafar.
Lögreglustjórinn í Reykjavík, sem
allra manna mest hefir með bif-
reiða- og umferðamál að gera,
mæltist lauslega til þess við mig,
að jeg kynti mjer bifreiða- og
umferðalöggjöf erlendis. Varð það
til þess, að jeg notaði tækifærið,
meðan jeg var úti í sumar, og afl-
aði mjer gagna og upplýsinga
víðsvegár að, og sat auk þess
norræna umferðamálaráðstefnu í
Stokkhólmi, þar sem gafst sjer-
staklega gott tækifæri til að
kynnast þessum málum. Þvínæst
tók jeg saman uppkast til al-
mennra nmferðalaga, sem jeg hefi
nú afhent Stjórnarráðinu.
Þegar setja á slíka löggjöf þarf
fyrst að gera sjer grein fyrir því
í stórum dráttum, hvernig hún
skuli bygð upp. í því sambandi
vil jeg sjerstaklega benda á þrjú
atriði:
í fyrsta lagi: Eiga umferðalög-
in að vera sjerstök lög, eða á að
taka umferðaákvæðin upp í bif-
reiðalögin um leið og þau eru
endurskoðuð 1 Að mínu áliti er
það hvorki logiskt nje praktiskt,
að blanda þessum lögum saman.
Bifreiðalögin eiga að innihalda
sjerreglurnar um bifreiðar sem
samgöngutæki, um útbúnað þeirra
og öryggistæki, skrásetning, próf
bifreiðastjóra, skaðabótareglur o.
s. frv. Þessar reglur skifta ekki
verulegu máli aðra en þá, sem
beint eiga hlut að máli. Umferða-
reglur bifreiða eru hinsvegar þær
sömu og annara vegfarenda, í öll-
um verulegum atriðum. Þessar
reglur eiga því heima í almenn-
um umferðalögum, þar sem öllum
vegfarendum er nauðsynlegt að
kunna eða þekkja þessar reglur.
Þær verða því nauðsynlegur liður
í hinni almennu umferðafræðslu,
en það eru bifreiðalögin í sjálfu
s.jer ekki. Það yrði og áreiðanlega
einfaldara í framkvæmd, að
greina lög þessi að.
í öðru lagi þarf að gera sjer
grein fyrir því, hvort umferðalög-
in eigi að vera ítarleg um ein-
stök atriði, eða aðeins ramminn,
aðalatriðin, og reglugerðir síðan
settar um nánari atriði og fram-
kvæmd. Það hefir mjög tíðkast í
lagasetningu síðari ára, að kljúfa
lagaákvæði um sama efni niður,
þannig að taka sumt í lög en ann-
að í reglugerðir. En þetta er í
langflestum tilfellum óþarft, og
mjög óheppilegt, bæði fyrri al-
menning og dómstóla. Sem dæmi
um þetta má einmitt nefna bif-
reiðalöggjöfina: Lög no. 70, 8.
sept. 1931, reglugerð 24. júní
1937, reglugerð 1. febr. 1928,
reglugerð 10. maí 1932, regluger5
15. maí 1935, reglugerð 29. júní
1932, lög 28. jan. 1935, auglýsing
15. maí 1935, reglugerð (önnur)
16. maí 1935, o. s. frv. Um leið og
umferðaákvæðin verða tekin út úr
bifreiðalögunum, er þess vegna
rjett að taka upp í þau öll þau
ákvæði úr reglugerðunum, sem
varanlega þýðingu hafa, og ekki
eru sjerstökum breytingum háð.
Umferðalögin á og að gera svo úr
garði, að reglugerða verði þar yf-
irleitt ekki þörf. Lögin þurfa að
vera, m. a. með tilliti til umferða-
fræðslunnar, svo auðskilin og að-
gengileg almenningi, að hvorki
þurfi að leita á víð og dreif í
reglugerðum og lögum, nje heldur
beita flóknum lögskýringum til
þess að finna, hvað sjeu lög um
tiltekin atriði.
Þá er það loks í þriðja lagi
gildissvið slíkra laga. Eiga lögin
aðeins að ná til umferðar á opin-
berum vegum eða götum, eða eiga
þau einnig að ná til umferðar um
einkavegi og jafnvel um lönd og
eiginir einstaklinga? Það er ein-
sætt, að vegna almenns öryggis
um umferð í landinu verður að
láta lögin hafa sem víðtækast
gildi. En að því er snertir umferð
á einkavegum og svæðum verður
ekki hjá því komist, að taka einn-
ig tillit til eignar- og umráða-
rjettar eiganda. Þessi tvö gagn-
stæðu sjónarmið hljóta óhjákvæmi
lega að setja sinn svip á lögin og
framkvæmd þeirra, að því er þess-
ar umferðaleiðir snertir. í lögun-
um verður þess vegna að fara
einhverja millileið, og láta reglur
laganna gilda að því leyti sem við
getur átt, og samrýmanlegt er
eignarumráðum eigandans. En
slík ákvæði munu þó í mörgum
tilfellum verða erfið í framkvæmd,
þótfc hjá því verði ekki komist.
Póstferðir á morgun. Frá Rvík:
Mosfellssveitar, Kjalarness, Reykja
ness, Ölfuss og Flóapóstar, Þing-
vellir, Þrastalundur, Hafnarfjörð-
ur, Austanpóstur, Grímsness og
Biskupstungnapóstar, Akraness,
Borgarness og Stykkishólmspóstar,
Norðanpóstur, Álftanespóstur. Til
Rvíkur: Mosfellssveitar, Kjalar-
ness, Reykjaness, Ölfuss og Plóa-
póstar, Þingvellir, Þrastalundur,
Hafnarf jörður, Fljótshlíðarpóstur,
Austanpóstur, Akraness, Borgar-
ness og Álftanesspóstar, Norðan-
póstur, Snæfellsnesspóstur, Stykk-
ishólmspóstur.
Best að auglýsa
í Morgunblaðinu.