Morgunblaðið - 05.10.1939, Síða 2

VL U 0 ^
\
bi* K
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 5. október 1939.
Ræða Hitlers á morgun
Mussoiini leggur engar
friðartillögur fram
Opiober tilkynning
I Róm
Þýsk-ltalski „öxullinn" brotinn?
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
H—^ AÐ hefir nú verið opinberlega tilkynt, að
Hitler ætli að flytja „friðar“-ræðu sína í
*■ þýska þinginu á föstudaginn. I hinni opin-
beru tiikynningu segir, að ríkisþingið komi saman á há-
degi þann dag, til þess að hlýða á yfirlýsingu frá ríkis-
stjórninni.
AFSTAÐA ÍTALA
I dag, nokkru áður en þessi tilkynning var birt í
Þýskalandi, var birt opinber yfirlýsing í Róm, þar sem
segir, að ítalska stjórnin muni ekkert aðhafast, að fyrra
bragði, til þess að koma á friði eins og nú standa sakir.
ítalska Stefani frjettastofan vekur athygli á því, að yfir-
lýsing þessi sje fram komin vegna orðróms, sem um það hafi
gengið að Mussolini ætli að gangast fyrir að haldin verði sjö-
velda ráðstefna, Breta, Frakka, Þjóðverja, ítala, Rússa, Tyrkja
og Bandaríkjanna.
ÖXULLINN BROTINN ?
Stórblaðið „New York Times“ skýrir frá því, að þýsk-
ítalski „öxullinn“ hafi brotnað þegar Ciano greifi og
Hitler ræddust við á sunnudaginn. Langt var frá því, að
vel fjelli á með þessum stjómmálamönnum, segir blaðið.
I þessu sambandi bendir það á 1) hve stutt viðstaða Cianos
greifa hafi verið og 2) að engin yfirlýsing var gefin út að sam-
talinu loknu, þar sem lýst hafi verið yfir að skoðanir Þjóðverja
og ítala hafi fallið saman, eins og venja hefir verið tit-
RÆÐA CHAMBERLAINS
Sjerstök athygli er leidd að því að ítölsk blöð birta ítar-
leganlegan útdrátt úr ræðu Mr. Chamberlains í breska þinginu
í gær, og umræðunum, sem fram fóru síðar; blöðin birta þetta
þó athugasemdalaust. _________
í> breskum og frönskum blöð-
um hefir ræða Mr. Chamber-
lains fengið góða dóma.
Times í London segir, að Bretar og
Frakkar hafi haldið aS sjer hendinui
eins lengi og' þeir gátu — meðan hægt
var aö finna nokkuð til yamar því, að
ekki væri Jagt út í styrjöld, enda hefði
það ekki veriS gert fyr en mælirinn
var orðinn fullur, er Þjóðverjar gerð-
nst samningsrofar og rjeðust á sjer
minni máttar þ.jóð, sem fjekk ekki
einu sinni að sjá þær tillögur, sem
Þjóðverjar töldu sig hafa lagt fram.
Þegar svo hefði verið komið, hefði
Bretar og Frakkar sagt Þjóðverjum
stríð á hendur — en fyr ekki.
Ábyrgðin af því, að styrjöldin hefði
brotist út, hvíldi þ’ví á Hitler einum.
Bail-y Telegraph segir, að neita verði
friðartilboði Hitlers. Með sigr-
um þeim, sem hann kunni að hafa
unnið, hafi hann flekkað ekki að eins
sitt eigið nafn, heldur og nafn þýsku
þjóðarinnar.
Daily Express segir: „Getum vjer
'reitt oss á Ioforð þýsku stjómarinnar?“
spyr blaðið og svarar: „Nei, þakka
yður fyrir. Allur heimurinn skal fá eð
vita hverjar afleiðingar það hefir, að
haga sjer þannig, að breska heims-
FRAMH. Á SJÖTTTJ SÍÐTJ.
Hlutlausa
beltið
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Stjórnin í Panatra tilkynti
stjórnum Bretlands, Frakk-
lands og Þýskalands í dag sam-
þykt pan-amerísku ráðstefnunnar
um 300 mílna hlutlausa beltið út
frá ströndum Norður- og' Suður-
Ameríku.
Cordell Hull skýrði frá því í
dag, að ákvarðanir myndu nú
verða teknar um ýms framkvæmd-
aratriði í sambandi við þetta belti.
290 ÞÚS. SMÁLESTIR
GERÐAR UPPTÆKAR
Síðan stríðið liófst liafa Bretar
gert upptækar 290 þús. smá-
lestir af vörum. Síðustu vikuna
gerðu þeir upptækar 33 þús? smá-
lestir.

Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
ræðu, sem Daladier
A forsætisráðherra Frakka
flutti í dag, tók hann undir
þau ummæli Mr. Chamber-
lains, að enda þótt það hafi
verið PóIIand, sem hafi
komið stríðinu af stað, þá
væri hin raunverulega or-
sök þess tilraunir Þjóðverja
til þess að drotna yfir Ev-
rópu."
Daladier sagði, aðFrakk-
ar berðust fyrir því, að
losna yið hinn eilífa kvíða
síðustu ára og skapa var-
anlegan frið.
I ræðu sinni fór Dala-
dier mjög vinsamlegum
orðum um Mussolini og
viðleitni þá, sem hann
hefði sýnt til þess að af-
stýra stórvandræðum.
Daladier boðaði að gefin
myndu verða út „hvít bók“
um afskifti Frakka af frið-
artillögum Mussolinis.
í ræðu sem Halifax lá-
varður flutti í efri málstofu
breska þingsins í dag, sagði
hann m. a. að„ hann mint-
ist þess ekki, að samvinna
Breta og Frakka hefði síð-
ustu dagana, síðustu vik-
umar, já síðustu árin ver-
ið jafn mikil og náin og hú.
Halifax vjek að friðartil-
lögunum, sem talað væri
um að væntanlegar væru
og sagði að afstaða Breta
ylti á því:
1 ) hverjir friðarskilmál-
arnir væru,
2) hvaða ríkisstjórn bæri
tillögumar fram, og
3) hvaða trygging væri
sett fyrir því, að sam-
komulag það sem gert yrði,
yrði haldið.
Halifax lávarður sagði m.
a. að Bretar berðust fyrir
því, að þjóðimar fengju
að ráða sjer sjálfar.
★
SJERSTAKA ATHYGLI
HAFA UMMÆLI HALI-
FAX LÁVARÐAR UM
SAMNINGA TYRKJA OG
Reyna Rússar
að rjúfa hafn-
bann Þjóðverja
á England?
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
ÞAÐ hefir vakið nokkra athygli að Mr. Chamb^
erlain ljet ekkert óvinveitt orð falla í garð
Rússa í ræðu sinni í gær.
í clag hafa borist fregnir frá Osló um að Rússar sjeu
að reyna að rjúfa hafnbann Þjóðverja með skipum hlut-
lausra þjóða.
I fregninni segir að þeir sjeu að leigja skip á Norð-
urlöndum til þess að flytja trjávið frá Hvítahafi til
Englands.
„ÓVINVEITT ÞJÓÐVERJUM“
1 Moskva heldur samningunum milli Rússa og Eystra-
saltsríkjanna áfram. Urbsys, utanríkismálaráðherra Lithaua er
lagður af stað í flugvjel til Kaunas/til þess að*leggja tillögur
Molotoffs fyrir stjórn sína.
Frjettaritarar í Moskva þykjast hafa komist að því, að ,í
tillögum þessum, eins og tillögunum sem lagðar hafa yericj fyr-
ir Letta felist ákvæði um víðtæka gagnkvæma aðstoð. Meðal
annars er talið, að Rússar bjóðist til að aðstoða Lithaua við
að setja ramger varnarvirki á þýsk-lithauisku landamærunum.
Litið er á þetta sem ráðstöfun óvinveitta Þjóðverjum.
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU,
Bretar vðrpuðu
flugmiðum
ytir Berlln
F-j egar flugvjelar hreska
*■ flughersins flugu yfir
Berlín og Potsdam fyrir nokkr-
um dögum (Þjóðverjar segjast
þó aldrei hafa orðið varir við
það) vörpuðu þær niður flug-
miðum. Á miðann voru prent-
aðar upplýsingar um fje það,
sem leiðtogar nazista eru sagð-
ir hafa komið fyrir til varð-
veislu í erlendum bönkum, til
þess að grípa til, ef þeir neydd-
ust til þess að flýja land.
Dr. Göbbéls er sagður eiga
1.800.000 sterlingspund í bönk-
um í Suður-Afríku og Jaþan, en
von Ribbentröp er sagður eiga
mest allra, eða um 2 miljónir
punda, sem eru í bönkum í
Hollandi og Svisslandi. Minst
er á Himler, sem sagður er eiga
að gæta þess, að enginn Þjóð-
verji fari með meira en 10 rík-
ismörk úr landi. Hann er sagð-
ur hafa sent úr landi 101/2 milj.
ríkismarka eða milj. sterl-
ingspunda. (FÚ.).
RÚSSAR og tyrkir.
Saracoglu, utanríkismála-
ráðherra Tyrkja fekk í
dag svar frá stjórn sirini í
Ankara við tillögum Rússa,
sem lagðar voru fyrir hann
er hann ræddi við Molotoff
um helgina. Strax eftir a’ð
svarið var komið ræddi
Saracoglu við Sir Williatti
Seeds sendiherra Breta í
Moskva.
Talið er að hann muni fljót-
lega ræða við Molotoff.
í Ankara gætir nokkura
kvíða út af tyrknesk-rússnesku
samningunum.
Samtfkingln
Kv jóðverjar líkja hafnbanni sínu
*■ á breskar hafnir við hann
það, sem Rússar og Frakkar settu
á samgöngiy frá meginlandinn til
Englands eftir Tilsit-friðinn áriS
1807.
KR. 1.750.000.000.
Aðdráttarráðherra Breta,
Leslie Burgin, gerði vöru-
pantanir fyrir kr. 1.750.000.000
fyrstu 18 mánuði styrjaldarinn-
ar. —
jPólverjar
verjast enn
¥ þýskri tilkynningu, sem var
gefin út í gær, er viðurkent
að pólskar hersveitir veíti þýska
hernum stöðugt viðnám í miðhluta
Póllands og að í smábardaga hafi
slegið á ýmsum stöðum milli
pólsbra og þýskra herflokka, á
svæðinu smilli markalínunnar, sen»
fyrst var ákveðin, og núverandi
landmæra Þýskalands og Sovjet-
Rússlands.
•?*. j