Morgunblaðið - 05.10.1939, Qupperneq 6

MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 5. október 1939.

50 ára:
Einar Gíslason
málarameitari
Pað eru sennilega ekki margír
innfæddir Eeykvíkingar,
«eín ekki þekkja Einar Gíslason,
þótt ha 'n sje ekki nema fimtug-
«r ennþá. Hann er hjér fæddúr
®g uppalinn, Reykvíkingur í húð
dg hár, hefir vafalaust konrið ‘í
flest eða öll eldri húíf*í hænum og
ef til vill unnið þar eitthvað, og
allmörg af þeim nýju, því tæp-
lega hefir hann komist ýfír að
heimsækja þau öll. Með þessu er
ekki gefið í skyn, að Einar geri
ekki annað en að ganga í hús úr
húsi, segja Gróusögur og sötra
kaffi. Þvert á móti, hann er starfs-
maður góður og nautnamaður lít-
íll. Það er starf hans sem málara-
hieistari og trúnaðarmaður stjett-
arbræðra sinna, sem hefir beint
braut. hans til svo margra borg-
ara Reykjavíkur.
Ásta Árnadóttir og Einar
Gíslason munu vera fyrstu núlif-
andi íslendingarnir austan hafs,
sem tekið hafa sveínspróf í mál-
aralist, bæði í Danmörku, Ásta
1907 og Einar 1912. Um Vestur-
heims-fslendinga veit jeg ekki. Að
afloknu prófi hjelt Einar áfram
námi í Kaupmannahöfn og vann
jafnframt sein málari þar um
ökeið, en kom heim árið 1916 og
hóf þá þegar s.jálfstæðau atvinnu-
rekstur sem málarameistari, og
hefir ' ávalt síðan vérið einn at-
hafnamesti málarameistarinn í
Reykjavík, með margt manna í
vinnu og mikið fje í veltu.
En samhliða atvinnurekstri sín-
uin sem málarameistari hefir Ein-
ar verið þátttakandi og braut-
ryðjandi að ýmissi annari at-
vinnustarfsemi, og staðið þar
fremstur í flokki, Ejelagsmaður
er hann góður og hefir’ jafnan
staðið í fylkingarbrjósti um öll
samtök og fjelagsmál ? iðnaðar-
rnanna og revpst þar hinn ágæt-
ásfi starfsmaður, enda haff með
höndum fleiri og ábyfgðármeiri
trúnaðarstörf af þeirra hálfu én
flestir aðrir. Tel jeg efamál, að til
sje nú sá íslendin^^r.y^r. síq-. jafn
kunnugur Reykvíkingum og jafn
fróður um iðnaðarmál þein-a og
Einar.
Enginn hávaðamaður er Einar.
Hann brosir sínu rólega, góðlát-
lega brosi, og gefur upplýsingar,"
sem beina meðf'erð málanna inn
á ákveðna braut. Og þá er hánn
orðinn ánægður. ,Jeg og aðrir vin-
ir hans og kunningjar vona, að
Jmð geri hann líka.X dag, og. .jjð,.
Reykvíkingar og íslenskir iðnað-
armenn megi enn um áratugi
Snjóta starfskrafta hans og þekk-
f ingar. H.
Samningar Rússa
oq Tyrkja -:
Afstaða Breta
FRAMH. AF ANNARI SÍÐU.
RÚSSA í MOSKVA VAK-
IÐ. HANN SAGÐI, AÐ
ÖLL BRESKA ÞJÓÐIN
MYNDI SKILJA ÓSK
TYRKJA. UM AÐ HAFA
GÓÐA SAMBÚÐ VIÐ
RÚSSA.
HANN SAGÐIST VONA
AÐ SAMNINGAR ÞESS-
ARA ÞJÓÐA ÞYRFTU
ÞÓ EKKI AÐ SKERÐA
VINÁTTU TYRKJA VIÐ
BRETA OG FRAKKA.
í sama streng tók Sam-
uel lávarður.
★
í umræðunum, sem fram
fóru áður en Halifax flutti
ræðu sína, hvöttu lávarð-
arnir Snell, Cecil, Gam-
rose og Ponsonby til þess
að athuga friðartillögurn-
ar, sem fram kynnu að
k’pma, ítarlegja, áður en
þeim yrði svarað.
Ponsonby Iávarður vakti
athygli á því, að Bretar
yrðu að taka tillit til hlut-
lausu þjóðanna, þar sem
vandræði þeirra myndu
aukast með hverju ári sem
styrjöldin stæði.
Læknirinn sem
»sippaði«
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
Hæstirjettur komst að annari
niðurstöðu. í forsendum dóms
hans segir svo:
,,Það verður að telja, að á-
frýjandi hafi af slysi orðið fyr-
ir lemstri því, er í máli þessu
greinir. Fellur áfall hans und-
ir vátryggingu þá, sem stefndi
hefir gengið undir gagnvart
honum, samkvæmt yfirlýsingu
stefnda í brjefi til Trolle &
Rothe h.f., dags. 25. nóv. f. á.
Orkumissir áfrýjanda er metinn
5%. Þennan hundraðshluta vá-
tryggingarfjárins, eða kr.
1000.00, ber stefnda að bæta á-
frýjanda. Ennfremur skal
“stefndi bæta kostnað við
sjúkrahúsvist áfrýjanda og
læknishjálp, alls kr. 500.00,
með því að hjer var ufn slysa-
tryggingu að tefla. Hins vegar
verður ekki sjeð, að stefndi hafi
trygt áfrýjanda gegn atvinnu-
tjóni, og verður stefndi þess
vegna ekki gegn mótmælum
sínum dæmdur til að greiða á-
frýjanda dagpeninga, meðan
hann var fatlaður frá vinnu
vegna Iemstursins, eða bæta
honum atvinnumissinn á ann-
an hátt“.
Samkvæmt þessu varð niður-
staða dóms Hæstarjettar, og
dæmdi hann tryggingarfjelagið
í _500 kr. málskostnað.
Einar B. Guðmundsson hrm.
flutti málið fyrir Svein Gunn-
arsson, en Sveinbjörn, Jónsson
hrm. fyrir tryggingarfjelagið.

Ummæli um ræðu
Chamberlains
FRAMH. AF ANNARI SÍÐU.
Vi-ldið sjái sjer ekki annað fært en að
fara í stríð“.
*Manchester Guardian segir,: ,,(letar
nokkur maður trúað því, að stjórn-
málamenn, sém hafa )agt út í stríð til
þess að uppræta þýskt ofbeldi og k-
gengni, fallist á þá skoSun, að af
Þýskalandi stafi ekki frekari hætta,
af því ÞjóðVerjar hafi lagt undir sig
tim eina þjóðina1?11
lilaðið segir ennfremur, að augu
smáþjóðanna hvíli á vesturveldumnr),
því að smáþjóðirnar viti, að ef Bretar
o;r Frakkar láti undan síga, gangi í
gi.rð öld kúgunar um alla álfuna.
Parísarblaðið „Petit Párisienne“ seg
ir: Hitler er skelkaður. Hann var
skelkaður, þegar hann gerði sáttmála
við Stalin í ágúst, vill nú snúa aftur,
en getur það ekki. Hann er staddur f
brattri brekku og öríög hans verða, að
hrapa niður í hyldýpi. Chamberlain
svaraði Hitler svo sem bar og það
mun Daladier einnig gera“.
Bandaríkjablaðið Wa.shington Post.
segir, að vfirlýsing Bandaríkja-
stjómar, þar sem hún viðurkennir
nýju pólsku stjómina, sýni, að aðrar
þjóðir., sem virði alþjóða lög, líti ekki
á hrun Póllands sem staðreynd, er
ekki verði hkggað víð.
' NationaltideTa.de í Danmörku segja,
að Chamberlain hafi verið ákveðinn í
ræðu sinni og ekki látið neinn bilbug
á sjer finna og það liggi í augum
uppi, að þær friðartillögur, sem fram
verði lagðar, verði að vera þannig, að
Bretar geti fallist á þær, ella haldi
styrjöldin áfram.
Helstefnan .. .
FRAMH. AF FIMTU SÍÐU.
sköpunarverksins, og til hyerskon-
ar framtíðar er stefnt mpð því. at-
hæfi sem nú er frammi haft. Ef
menn ljetu sjer skiljast þau und-
irstöðusannindi, að slíkar verur
eru til, og að þær eru ekki andar
í óskiljanlegum andaheimi, utan
við náttúruna, heldur íbúar
stjörnu, eins og vfjer erum hjer á
jörðu, og líkamlegir eins og vjer,
þó að miklu betur sje, þá væxú
fyrir hendi sá möguleiki til á-
hrifa, sem nægja mundi. Svo ein-
faldur er hinn bjargandi sannleik-
ur, svo mjög í samræmi við það
senx þegar er vitað. Ef nokkur
þxxsund íslendingar ljetu sjer þessí
sannindi skiljast, gerðu sjer Ijóst,
að hjer er ekki um rjeinar vafá-í
samar tilgátur að ræða, heldur
það sem er fullkomlega víst, þá
mundi þessari hættulegustxx styrj-
öld skjótt lokíð verða. Og hversu
gott mun verða að lifa, þegar
hin mkila breyting, sem þarf að
verða, fer að takast. Þegar menix
fara að verðæ nógxx glöggskygnix-
gagnvai’t því hvað merkilegt er
og hvað ómerkilegt. Hvað ljett og
hvað fagurt. Hvað r.jett og hvað
rangt. Og þegar það getur ekki
átt sjer stað, að nokkur ímyndi’
sjer að óhræsið sje mannkos'ta-
maður og vitringurinn hjáni eðk
jafnvel vitfirringiir.
23. sept.
Helgi Pjeturss.
f. R. Yerrarstarfsemi fjelagsins
hefst mámidaginn 9’ dktóber. Nán-
ari upplýsúngar gefnr kennarinn.
Baldur Kristjónsson. í sínxa- 4387
kl. 4—16 e. h.
Attræð merkiskona
Hjer birtist xnynd af góori og
göfugri merkiskonu, frú
Helgu Guðbraxidsdóttur, ekkju
Böðvars sál. Þorvaldssonar, lengi
kaupmarilis á Akranesi. Kona
þessi náði 80 ára aldri nú fyrir
stuttu, eftir því sem mig nxinnir
að blöð og útvarp greindu. Þó það
sje mx eftir dxxk og disk, eins og
oft er að orði komist, langar nxig
ti 1, með nokkrum orðum, að
gx’eina frá kýnningu minni af
konu þessari .og heimilisháttum
þeirra hjóna, eins og jeg kyntist
því á sínum tíma, þó mú sje langt,
xim liðið.
Frú líelga er fædd 20. septern-
ber 1859- Hvort foreldrar hennar
hafa þá verið komin að Hvítadal,
veit jeg ekki, enda skiftir það
.minstu. En þau vo.ru stórbóndinn
Guðbrandur Sturlaugsson, Einars-
sonar í Rauðseyjum, en kona hans
var Sigi’íður Guðmundsdóttir, Ara-
sonar frá Reykhólum. Þessi hjón
bjuggu um langt skeið, til æviloka
orðlögðu myndar- og stórbúi í
Hvítadal í Saurbæ í Dalasýslu.
Eftir því sem jeg heyri sagt munu
börn lijóna þessara hafa notið
m'entunár í besta lagi, eftir því
sem þá var títt og víst var að
dóttir þeirra, urnrædd Helga,
stundaði nám í Kvennaskóla frú
Þóru Melsted í Keykjavík, og áuk
þess hefir hún enn fjölhæfari
mentun.
Hún giftist 2. október 1880
Böðvari kauprn. Þorvaldssyni, sem
mun unx það leyti hafa verið að
byrja verslun á Akranesi. Þau
eignuðust 10 börn, en urðu fyrir
þeirri mæðu að missa fjögur þeirra
í æsku og einn pilt uppkominn,
Björn að nafni, velgefið manns-
efni, sem þau söknuðu mjög. Hin
fimrn sem, eftir lifa eru þessi:
Valdís ógift heinxa hjá rnóður
sinni; Haraldur, kvæntur Ingunni
Sveinsd. Guðmundssonar, lengi
starfandi á Akranesi; Axel, starfs-
maður í Útvegsbankanum í Reykja
vík, kvæntur Margrjeti Steindórs-
dóttur, frá Vopnafirði; Leifur, ó-
kvæntur heima og Elinborg, gift
Einari E- Kvaran, bankabókara í
Reykjavík.
Böðvar var fæddur 24. júní
1851, foreldrar hans voru síra Þor-
valdur Böðvarsson, lengi prestur
í Saurbæ á Hvalfjarðarströnd, og
kona hans, Sigríður Snæbjörns-
dóttir, Björnssonar prests Bene-
diktssonar í Hítardal. Böðvar and
aðist 24. desember 1932 og höfðu
þau hjón þá lifað saman í ástsæl-
asta hjónabandi í rúm 50 ár. Eft-
ir því sem mjer er sagt af kunn-
xxgum er frxi Helga enn við góða
heilsu og engin afturfararmerki
veruleg á henni sýnileg, þrátt fyr-
ir hennar háa aldur og ujnsvifa-
mikla ævistarf, sem margra barna
móðir og húsmóðir á umsvifa-
rniklu gestrisnisheimili eins og jeg
kyntist því af eigin rejmd, þó
langt sje nú liðið síðan jeg naut
þeirrar ánægju. Jeg sá þess fljótt,
merki, hvað þessi hjón voru sam-
hent í góðri heimilisstjórH og til-
takanlega prúðmanníégum vana á
börnum sínum, framar mörgu, er
jeg þá hafði þekt. Þessi samvinna
í öllu góðn og lieiðai’legu hátta-
l»gi hygg jeg að hafi verið rauði
þráðurinn gegnum alt þeirra far-
sæla hjónaband. Jeg get ekki skil-
ið við þetta, án þess að minnast
Böðvars meir en komið er. Auk
þess að Böðvar sál. var góðum
gáfum gsfeddur og vel mentfeður
maðtxr, sem rneðan jeg þekti til
altaf jók við fróðléik sinn, íneð;.
Frú Helga Guðbrandsdóttir.
stöðugum lestri íræðirita, þá var
hitt í alla staði meira um, vert, að
hann að upplagi var sannur heið-
ursmaður, hreinskilinn í besta
máta, trygglyndur og vinfastur
og mátti í engu vamm sitt vifa. *
Þannig kyntist jeg honum, og til
sanninda um álit merkra manna á.
Böðvari vil jeg geta þess að 1914
var jeg á ferð íiorður í Suður-
Þingeyjarsýslu, dvaldi um tíma á
Húsavik, sömuleiðis á Akureyri.
Á þéssum stöðum hitti jeg meðal.
margra einn mann, sem spurði mig-
um Böðvat- og hagi hans og gat
þess að þeir hefðu verið skóla-
bræður, og gaf þann vitnisburð að
hann hefði aldrei kynst vandaðri
og jafn góðum manni.
Jeg var á ferðalagi með mörgu
fólki 1888 og komu í liópinn þaxj
hjónin Helga og Böðvar, ásamt
fleirum. Mjer er minnisstætt, hvað
fólk varð forviða á því að sjá
svona samvalið glæsilegt par. Bæði
voru þau ung' og íturvaxin og hin
gjörvilegustu. Bððvar hár og her-
mannlegur, Héíga var glæsileg
fríðleikskona.
Með sem fæstum orðum sagt,
hyg’g íeg að frú Ilelga hafi til að
bera flesta þá kosti, sem góða
konu prýða, og Böðvar hafi verið
í sannasta skilningi vandaðasti og
besti maður og eiginmaður.
28. september 1939.
Ásgeir Bjamason
frá Knarrarnesi.
niiiiiimiiiiiiimimmimmmmimiiimiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiim
i 1.0. G.T. [
1 Stúkurnar í Reykjavík halda reglu- i
i lega fundi sína eins og hjer segir: f
| Sunnudagur: =
i Framtíðin .. kl. SVz niðri i
§ Mánudagur: • E
i Vikingur ...
r Þriðjudagur: =
i Verðandi . . .
i íþaka kl. 8V2 uppi I
i Miðvikudagur: =
i Einingin . . .
i Mínerva . . . .
i Fimtudagur: =
i Frón 1 sinn daginn
| Dröfn J hvor kl. 8V2 niðri i
i Föstudagur: f
i Freyja kl. 8V2 niðri I.
i Sóley
= »
miiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiuiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiuiiiiiiiiiiiiiii
MUNIÐ: Altaf er það best
KALDHREINSAÐA
ÞORSKALÝSIÐ nr. 1
með A og D fjörefnum, hjá
SIG. Þ. JÓNSSYNI
Laugaveg 62. Sími 3858.
EF LOFTUR GETIJR ÞAÐ
EKKIi ~ ~~ ÞÁ HVER?
-.5,’:SÍÖíjíi