Morgunblaðið - 19.04.1940, Blaðsíða 4

If O R G u N B L A Ð I Ð
Föstudagur 19. apríl 19401
j Sparisjóðs-
fjeð I íslands
banka h.f.
Þingsályktunartillaga
á Alþingi
Flofínn. •»«-m ekki var notaOur
Þessl mynd var tekin s. 1. sumar er mestur hluti danska
flotans var í höfn flotans í Kaupmannahöfn. Fremst á
myndinni sjást nokkrir fallbyssubátar og elnnig sjást
skipin „Niels Juel“ og „Peder Skram“, sem eru stær$tu
herskip danska flotans.
stær§ta herskip Dana
Kola V erðið
Herra ritstjóri.
í blaði yðar ritar hr. Guðjón
Teitsson svar við grein minni um
kolaverðið, er birtist hinn 7. 'þ.
m. Jeg er hr. Guðjóni Teitssyni
þakklátur fyrir þær upplýsing-
ar, er hann gefur almenningi um
þetta mikilsvarðandi mál.
Það skiftir auðvitað engu máli
fyrir almenning, hvort þær kr.
31 á tonn, sem greiddar voru úr
verðjöfnunarsj. fyrir þau 1051
tonn, er útgerðarmenn höfðu
lánað, færu til útgerðarmanna
eða kolaverslana. — En hitt
skiftir miklu máli, að farmur
„Asiatic“ var 6000 smálestir, og
kostar allur í útsölu kr. 156,00
hver smálest. Það er nú sannað,
af ummælum hr. G. Teitssonar,
að kolin hafi ekki kostað meira
en 131 kr. tonnið. Síðan jeg rit-
aði grein mína 7. þ. m., hefi jeg
fengið að vita frá einum af for-
stjórum kolaverslana hjer, að á-
lagning og dreifingarkostnaður
er, á þessum 6000 smálestum,
eitthvað á milli 25—30 krónur
á hverja smálest, enda þótt
Reykvíkingar njóti ekki neins af
.áður greiddu verðjöfnunar-
gjaldi, nema af þessum marg-
aefndu 1051 smálestum, sem út-
gerðarmenn höfðu lánað. —
Það er langt frá því, að jeg
A F 6 A Ð hvíliit
aaef gleiaagnrc frá
THIELE
I sje að öfunda landsmenn, utan
Reykjavíkur, þótt þeir fái sæmi-
leg kaup á kolum. En hitt vildi
■ jeg, og auðvitað allir Reykvík-i
ingar, fá að vita hvort þeir, auk I
1 verðlagsjöfnunar af kjöti og
mjólk, eru nú einnig látnir|
j greiða einhvern talsverðan hluta
af kolum þeim, sem aðrir lands-
! menn nota. Fátækur almenning-
ur í Reykjavík mætti illa við því.
Og það væri óneitanlega heldur
kynlegar og fálmandi ráðstaf-
anir stjórnarvaldanna, að banna
húseigendum með lögum, að
hækka húsaleigu í samræmi við
hækkun alment, en vernda jafn-
framt með lögum stórum hækk-
andi álagningu á þá vörutegund,
sem enginn getur komist af án
þess að kaupa mikið af.
Jeg spurði um fyrri verðjafn-
anir, og fæ það svar, að þær hafi
verið framkvæmdar á sama hátt
og nú. En jeg vil endurnýja þá
spurningu: Hvar er verðjöfnun
af þeim tæpl. 5000 smálestum af
farmi Asiatic, sem afgangs var
þeim rúml. 1000 smál., sem út-
vegsmenn höfðu lánað? — Hr.
Guðjón Teitss. upplýsir, að verð
kolanna hafi verið 131 kr. á smá
lest, en útsöluverð er kr. 156,00.
1 Jeg hefi ástæðu til að halda, að
álagning og dreifingarkostnað-
ur sé um kr. 30 á smálest. Var
þetta ekki nægileg álagning á
kolin, eftir að þau voru komin í
! land? Varla virðist það hugsan-
legt, að verðlagsnefnd sje enn-
þá að geyma sjóð, til verðupp-
bótar á kol í haust, því tæplega
er hægt að hugsa sjer, að enn-
þá vanti kol til þessa vetrar.
Annars veit jeg, að það er til-
gangslaust að vera að þrasa um
þetta. Verðlagsnefnd hefir sjálf
sagt sínar fyrirskipanir og fer
eftir þeim. En það er samt ekki
ófróðlegt fyrir almenning hjer
í bænum, að fylgjast vel með
„skipulaginu", eins og það er
framkvæmt á þessum tímum.
16. apríl 1940.
Þ. Jónsson.
Peder Skram, stærsta herskip Dana, er 3500 smálestir að stærð.
Það var bygt 1903, en endurbætt 1905 og 1909. Það gengur
16 sjómílur á klukkustund.
HalldórToríason
TSað rifjast nú upp fyrir mjer,
að fýrir tveim árum var ver-
ið að spyrja um Halldór Torfa-
sou, hvar hann væri niður kominn.
Þá stóð svo á að nokkrir aldraðir
aiemi hjer á landi áttu 50 ára
stúdentsafmæli, og var hann einn
þeirra. Síðan hefir þessurn fáu
mönnum fækkað eitthvað. Veit jeg
þar til dæmis um skáldið Einar
Benediktsson, og nú í vetur kem-
ur frjett frá Ameríku um lát Hall-
dórs Torfasonar, frá Flateyri. |
Halldór var fæddur á Flateyri,
Önundarfirði, 2. septeinber 1862, I
sonnr þeiri'a hjónanna Torfa Hall-'
dórssonar og Maríu Össurardótt-
ur. Hann tók stúdentspróf við
Latínuskólann í Reykjavík árið1
3884 og kandídatspróf sem, læknir
3888. Hköitimn síðar fór hann til
Ameríku, tók þar verkfræðipróf
og ferðaðist lengi fyrir fjelag i
Boston til þess að setja upp frysti-
hús. Einhverja uppfinningu gerði
hann í sambandi við það starf sitt,
og tók á henni einkaleyfi. Hann
dó 28. nóvember síðastliðinn, og
lætur eftir sig ekkju og tvo upp-
komna syni. ITeimili sitt átti hann
iill hin siðari árin í ríkinu Maine, I
3T. S. A.
Þeir eru sennilega ekki svo
margir hjer heima á Islandi, sem
muiia eftif Halldóri Torfasyni, þó
kunna þeir að vera nokkrir. ,Teg
minnist þess, að frændi minn, síra
Óláfur Magnússon í Arnarbæli,
hefir stundum spurt mig um llall-
dór. Þeir voru víst bekkjarbræður,
og fanst mjer síra Ólafur minnast
hans hlýjum huga. Systkini á Hall-
dór nokkur á lífi og er elstur
þeirra Páll Torfason. llin eru:
Guðrún, Ástríður, Sigríður og Ás-
geir.
Hafið mikla hióð þann vegg
milli vina, að Halldór var þeim,
hinum sem heima bjuggu, eitis og
væri hann fluttur til annars
heims, og þótt við lijónin ættum
hei.ma vestur í Canada um 30 ára
bil, bar fundum hans og okkar
aldrei saman. Hann hefir nú flutt
sig, ekki í aðra heimsálfu, heldur
í aðra veröld, og þannig fjær eða
nær, eftir því sein mönnum segir
hugur þar um.
Blessuð veri minning hans.
Pjetur Sigurðsron.
)Islenskt sm|or<
frá góðum sveitaheimil-
um og GLÆNÝ EGG.
vitm
LauRaveg 1.
Útbú: Fjölnisve.8: 2.
OOOOOOOOOOOOOOoofs’
Morgunblaðið með
morgunkaffinu.
1[ óhann Jósefsson flytur í Sþ.
” svohljóðandi þingsályktunar-
tillögu:
„Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni að láta fara fram at-
hugun á því, hversu mikið af þvl
! fje því, er inni stóð í íslands-
banka h.f. í sparisjóði og á inn-
lánsskírteinum hafi verið gert að
liTutpfje í Utvegsbanka fslands,
og hvort kleift sje að hæta að-
stöðu þeirra hlutabrjefaeigenda,
sem af þessum ástæðum hafa eign-
I ast hluti í þeim banka.
I Niðurstaða þessarar athugunar
leggist fyrir næsta reglulegt Al-
þingi“.
I greinargerð segir:
Með tillögu þeirri til þings-
ályktunar, er hjer liggur fyrir,
er enn hreyft við því, að athugun
fari fram á möguleikum' til við-
rjettingar hlut þeirra, er sparifje
áttu á sínum tíma í Islandsbanka
og fengnir voru til að leggja
fram helming þess bankanum til
hjálpar 1930.
Fjöldi þess fólks, er hjer ræðir
um, voru smáir sparifjáreigendur,
sem dregið höfðu saman lítils hátt
ar fje árum saman sjer til stuðn-
ings á elliárum. Þetta fólk líður
nú stórum við það að hafa fest
fje sitt á þennan hátt, því hvorki
svara hlutabrjef Útvegsbankans
neinnm arði nje heldur munu þan
vera veðhæf. Þeir, semi ekkert
vildu af mörknm leggja til að
hjálpa bankanum, hafa haldið ölln
sínu, en það fólk, sem sýndi þann
þegnskap af sjer að fórna inn-
( stæðum sínum, ber svo skarðan
hlut frá borði, sem raun ber vitni.
Með framlögiim þessum, sem lát
in voru af hendi, var íslands-
banki ekki reistur við, heldur var
(Útvegsbankinn stofnaður, og er
I ríkissjóður aðalhluthafi haus með
4% 'milj. króna hlutafje.
j Því hefir að vísu verið hreyft
áður af sama flm. og fltíirum, að
i ríkið skærist í leik að því er snert-
ir þá hlutafjáreigendur, sem nm
( ræðir í jiessari þáltill., og rjett-i
j hlut þeirra, án þess að það hafi
borið árangur. Engu að síður þarf
að halda fram rjetti þessa fólks,
og þá einkum þeirri siðferðislegn
skyldu, er hvílir á ríkinu í þessu
efni.
Öll meðferð íslandsbankamáls-
ins á þinginu 1930 og það, er síð-
an hefir fram farið, styður þá
kröfu, að þeir blutafjáreigendur,
sem hjer eiga hlut að máli, fái
einhverja rjettingu sinna mála.
ooooooooooooooooo<
Dugleg stúlka
óskast strax.
HEITT & KALT.
V
oooooooooooooooooo