Morgunblaðið - 09.12.1941, Qupperneq 2

2
M0RGUN3LAÐI3
Þriðjudagur 9. des. 1941.
Roosevelt sameinar Bandaríkja-
þjóðina í stríðinu gegn Japönum
Einn af 471 þingmanni
greiddi atkvæði gegn
stríðsyfirlýsingunni
Þjdöverjum einnig
sagt strið á hendur
á næstunni?
01dungadeild Bandaríkjaþings samþykti i gær
með samíiljóða 82 atkvæðum, að lýsa yfir
stríði á hendur Japönum. Aðeins einn þing*
maður, repubíikaninn og friðarvinurinn Rankins, greiddi
atkvæði gegn stríðsyfirlýsingunni í fulltrúadeildinni. Allir
hinir þingmennirnir, samtals 388, greiddu atkvæði með
yfirlýsingunni.
Rankins greiddi einnig atkvæði gegn stríðsþátttökunni
í fulltrúadeildinni árið 1917.
Roosevelt xmdirskrifaði stríðsyfirlýsinguna þegar í gær-
kvöldi. Yfirlýsingin er á þessa leið:
„Þar sem hin keisaralega japanska ríkisstjóm hefir framið
tilefnislausar hernaðaraðgerðir gegn þjóð Bandaríkja Norður-
Ameríku, þá er það ákvörðun öldungadeildar og fulltrúadeild-
ar Bandaríkja Norður-Ameríku, sem saman eru komnar í
þjóðþinginu, að ófriðarástand, milli Bandaríkjanna ög hinnar
keisaralegu japönsku ríkisstjórnar, sem þannig var neytt uþp á
Bandaríkin, skuli hjer með formlega yfirlýst og forsetanum hjer
með géfið vald til að ráða yfir öllum flota og landher Banda-
ríkjanna og gera það, sem í valdi ríkisstjórnarinnar er, til að
halda uppi ófriði gegn japönsku stjórninni og leiða átök þessi til
farsællegra lykta.
Þjóðþing Bandaríkjanna leggur hjer með fram allar auð-
lindir landsins.
Forseti utanríkismálanefndar öldungadeildarinnar, Con-
olly, bar fram ályktun þessa, í sámræmi við ósk Roosevelts, sem
borin var fram í boðskap hans til þingsins í gær.
Þegar Roosevelt forseti kom
inn í þingsalinn laust fyrir kl.
41/j (eftir íslenskum tíma í
gær) til þess að lesa upp boð-
skap sinn, var hann hyltur af
öllum þingheimi; og stóð hyll-
Ingin yfir í margar mínútur.
Það var gert kunnugt strax
eftir að frjettist um árás Jap-
ana, á sunnudaginn, að Roose-
velt ætlaði að flytja boðskap
til þingsins daginn eftir, og var
þessa boðskaps beðið með mik-
illi óþreyju.
Þeirri fregn skaut upp að
Roosevelt kynni að segjá einnig
Þjóðverjum stríð á hendur, og
sú skoðun er látin í ljós og
bygð á þeirri setningu í ræðu
hans, að Bandaríkin ætii að
iryggja það, að samskonar svik
muni aldrei framar stofna
þjóðinni í hættu“, að enn kunni
að gerast tíðindi í þessu sam-
bandi.
Boðskapur Roosevelts fer
hjer á eftir í orðrjettri þýöingu
(skv. Reutersfregn frá Was-
hington) :
í gær, 7. desember 1941, dag,
sem mun lengi í minnum hafð-
FRAMH. Á SJÖTTÖ 8ÍÐÖ
Amerlkuþióðirnar
segja Japónum stiíð á
hentíur hver aí annari
A uk Bandaríkjanna, Breta og
Hollendinga, hafa Kanada
menn sagt Japönum stríð á hend-
ur, og búist er við því, að Ástralíu
menn segi þeim stríð á hendur í
dag.
Árásir hafa verið gerðar á tvo
eyjaklasa í Kyrrahafi, seni njótá
verndar Ástralíumanna. Nauru og
Ocean-eyjnrnar.
Kínverjar hafa. sagt. Japönum
stríð á heiulur eftir 4 ára styrjöld
(sem hefir verið óvfirlýst, Japan-
ar hafa kallað styrjöldina „kín-
verska at\ ikið“), og auk þess hafa
Kínverjar sagt Þjóðverjúm og
ítölum stríð á hendur.
Frjálsir Frakkar, sem hafa um-
ráð yfir nokkrmn eyjum í Kyrra-
háfi, þ. á. ni. Thahiti, hafa sagt
Japörmm st.ríð á hendur.
Egyftar og Grikkir hafa slitið
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐTJ
llllllllllllllllllllllllllltllllHllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllllRI
j Hvernig |
| stríðið |
hófst |
! Árásin á Kawai !
(áiiiiiiiiiiiiiiitiniiiÉi iniiiiiiHiiiirniiHrtt'í
Stríð Japana gegn Banda-
ríkjunum og Bretum
hófst með algerlega óvæntri
loftárás á Honolulu, höfuðborg-
ina á amerísku Háwai-eyjun-
um í miðju Kyrrahafi .
Á meðan ekki var vitað ann-
að í Washington, en að sam-
töl Japana og Bandaríkjanna,
sem miðuðu að varðveislu frið-
arins í Kyrrahafi, stæðu enn
yfir, virðist japanskt flugvjela-
móðurskip hafa læðst í skjóli
myrkurs, upp að strönd eyjar-
innar Oahu, mikilvægustu yej-
unni í Hawai-klasanum, en á
suðurströnd hennar stendur
höfuðborgin Honolulu (íbúar
150 þús.) og stærsta flotabæki-
stöð Bandaríkjanna á eyjunum,
Pearl Harbour.
150 japanskar flugvjelar frá
flugvjelamóðurskipinu flugu að
Honolulu yfir hrjóstrugan fja.ll-
garð, svo að þær gátu komið
borgarbúum svo að segja al-
\ gerlega á óvart. Þessar 150
I flugvjelar fluttu Bandaríkja-
þjóð fyrstu fregnirnar fa'því, að
I Japanar hefðu slitið friðnum.
Með tilliti til þess, hve árás-
! in var óvænt, varð tjónið sem
FRAMII. Á SJOTTU SÍÐTJ
Pjóðverjar
þögulir
D rá því að fyrstu fregnirnar
*í um stríð Japana og Banda-
ríkjanna voru birtar í Þýskalandi
á sunnudagskvöldið, hafa undir-
tektirnar þar verið á þá leið, að
„glæpamaðurinn Roosevelt“ eigi
einn sök á þessu stríði, og að hann
hafi nú fengið tríðið, sem hann
þráði.
En að öðru léyti liefir ekki ver
ið liægt. að fá neina umsögn af
hálfu þýskra stjórnarvalda um
það, livaða áhrif Kyrrahafsstyrjöld
in 'hafi á afstöðu Þjóðverja. »
Líndbergh,
Hoover lýsa
yfír stíiðn-
íngí við
Rooseveít
\ rás Japana á Bandaríkin hefir
4 einu augnabliki sameinað
Bandaríkjaþjóðina í eina baráttu-
herdeild. (segir í Aegn frá Was-
hington). Af einaúgrunarsinnun-
um var Burton Wheeler, öldung-
rdeildarmaður, fyrstur til þess aö
lýsa yfir því, að hann fylgdi
Rooseveltstjórninni í stríði gegn
Japönum.
Síðan birtu einangrunarsiniiarn
ir hver af öðrum samskoifar yfir-
lýsingu. Herbert Hoover ljet. svo
um mælt: „Nú er stríð, og við
verður að heyja jiað á enda“.
I gærkvöldi birti LindUergh of-
ursti yfirlýsingu: „Ráðist hefir
verið á land okkar ineð vopná-
valdi og með vopnavaldi verðum
Við að svara fyrir okkur“.
„Ameríka fyrst“-f jelagsskapur-
inn — áhrifaniesti einangrunar-:
sinna f jelagsskapurinn — hefir
sent Roosevelt yfirlýsingu um
stuðning í stríðinu gegn Japönum.
Verkfalli, sem stóð vfir í Santi-
ago, hefir verið aflýst, og verka-
inenn streyma til vinnu sinnar.
fiðru m verkföllum, sem hoðúð
höfðu verið á. næstunni, hefir
einnig verið aflýst.
Búist er við að stórfeld
aukning á her Bandaríkjanna
verði framkvæmd næstu daga.
Frá því að árás Japana hófst,
hefir verið unnið látlaust að land-
varnastörfum í Bandaríkjunum.
Öll Kyrrahafsströnd Norður-Am-
eríku, alla leið sunnan frá Pan-
ama og norður að Alaska, hefir
raunverulega verið myrkv11ð.
Frái Noregi
Nor.ska frjettastofan í Lond-
on skýrir frá því, að
Frede Castberg, prófessor í
alþjóðalögum við háskólann í
Osló hefir verið hneptur'í varð-
hald. Castberg er kunnur víða
um heim, sem alþjóðarjettar-
Jræðingur.
Árðs ð Hong
Kong annað
mikilvægasta
breska Austur
Aslu-virkið
Japahska herstjórnin tilkynti
í gærmorgun, að árás
væri hafin á Hong Kong, ný-
lendu. Breta á austurströnd
Kína. Nýlenda þessi er aðeins
32 fermílur að flatarmáli, og
þþtt hún sje ekki eins vel víg-
girt og Singapore, þá er hún
veigamikil miðstöð í vörnum
Breta í Austur-Asíu.
I>að er oft talað um „varnarþrí-
hyrning-“ Breta í Austur-.Asíu, og
hornin í þessum niíhyrning mynda
Hong Kong- (nyrst) Singapore, (að
suðyestan) og Port Darwin á norð-
urströnd Astralíu (að suð-austan).
Eins og Singapore, er Hong Kong
eyja, 11 míina löng og 2—5 máína
breið. Hún liggur fast upp að megin-
landinu, og skilur 500 m. breitt sund
hana frá því.
En Bretar eiga einnig nokkuð af
upplandinu handan við þetta sund,
svo að samtals er nýlendan 625 fer-
kilómetrar.
íbúar eru rúmlega miljón, en þar
af eru flestir Kínverjar, auk Kín-
verja búa þar aðeins 23 þús. manns,
en þá eru ekki meðtalið breska her-
iiðið.
Japanskar flugvjelar flugu yfir
Hong Kong i gærmorgun og vörpuðu
niður flugmiðum, þar sem kínverskir
borgarar í Hong Kong voru hvattir til
þess að ráðast að baki Bretum,
- í tilkynningu bresku herstjórnar-
innar í Austur-Asíu í gær var aðeins
sagt: „Frá Hong Kong var tilkynt í
morgun, að óvinir hefðu gert loftárás
ir á hernaðarstaði í Hong Kong hjer-
aði“.
Það var tilkynt í London i gær, að
varnarliðið í Hong Kong hefði tekið
sjer stöðu í ystu varnaiTínum nýlend-
unnar, um dögun í gærmorgun. Fregn-
ir höfðu borist um liðssamdrátt
Japana að landamærum nýlendunnar,
og var búist við að þeir reyndu inn-
an skamms að ráðast yfir landamær-
in.