Morgunblaðið - 11.02.1942, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 11. febr. 1942.
MORGUNBLAÐIÐ
3
Útgef.: H.f. Árvakur, Keykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgtSarm.).
Aug-lýsingarr. Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 4,00 á mánutSi
innanlands, kr. 4,50 utanlands.
í lausasöiu: 25 aura eintakiö,
30 aura meö Lesbók.
Starfið hafið
T J INNA er nú hafin á ný —
eða að hefjast — í þeim iðn-
greinum hjer í bænum, þar sem
vinnustöðvanir urðu á áramótum.
Það hefir verið nokkur óánægja
ríkjandi hjá þeim iðnstjettum, sem
fóru út í verkföll, vegna þess að
ríkisvaldið greip inn í deilu
þeirra, með bráðabirgðalögunum
um gerðardóm í kaupgjalds- og
verðlagsmálum.
Þessi óánægja er ákaflega skilj-
anleg. Kaupdeilumál eiga að leys-
ast friðsamlega og með frjálsu
sámkomulagi aðilja, ef þess er
nokkur kostur.
Þær kaupdeilur, sem risu um
síðustu áramót, höfðu að því leyti
sjerstöðu, að þær gripu inn í eitt
stærsta og þýðingarmesta við-
fangsefnið, sem ríkisstjórnin var
að glíma við — þ. e. baráttuna
gegn dýrtíðinni. Það er af öllum
viðurkent, að þessa baráttu verði
þjóðfjelagið að heyja, hvað sem
það kostar, því að ella fari hjer
alt í rúst. En það hefir háð allar
framkvæmdir af hálfu ríkisvalds-
ins til þessa, að ríkisstjórnin hef-
ir ekki getað komið sjer saman
uín þær ráðstafanir, sem tiltæki-
legar þóttu. Afleiðingin hefir orð-
ið sú, að skapast hefir úlfúð og
sundrung innan TÍkisstjórnarinnar
í hvert sinn, er framkvæmdir hóf-
ust í dýrtíðarmálunum. Þannig er
þetta enn þann dag í dag, þar sem
stjórnarsamvinnan hefir á ný ver-
ið rofin í sambandi við þessi mál.
Svona vinnubrögð eru vissulega
ekki giftusamleg fyrir okkar þjóð-
fjelag á þessum örlagaríku tímum.
Það er skiljanlegt, að iðnstjettirn-
ar uni því illa, að gripið sje inn í
þeirra viðkvæmustu mál. En ef.
þær finna það, að með þeim ráð-
stöfunum, sem gerðar eru, sje ver-
ið að tryggja þeirra hag og vel-
ferð í nútíð og framtíð, þá munu
þær áreiðanlega ekki skerast úr
leik.
Það eru foringjar stjórnmála-
flokkanna, sem ábyrgðin hvílir
mest á nú, sem endranær, þegar
ákvarðanir þarf að taka í stór-
málum. Aldrei hefir riðið meir á
því en nú, að stjórnmálaforingj-
arnir sjeu víðsýnir og rjettlátir;
að þeir sjeu sannir leiðtogar þjóð-
ar sinnar, en hugsi ekki fyrst og
fremst um flokkinn. Þessir tímar
eru vafalaust heppilegir til póli-
tískrar spákaupmensku, fyrir þá,
er enga ábyrgðartilfinningu hafa.
En slíkir menn verða aldrei bjarg-
vættir þjóðarinnar á neyðartím-
um.
Senn kemur Alþingi saman.
Vonandi hafa menn þá róast svo
í skapi, að þeir geti farið að íhuga
málin rólega. Takist Alþingi að
sameina á ný alla krafta um lausn
velferðarmála þjóðarinnar, þá
þarf engu að kvíða fyrir framtíð-
ina.
Grundvöllur vísitölunnar
verður að vera rjettur
T ón Blöndal hagfræðingur er
^ kominn út á hálan ís í skrif-
um sínum um dýrtíðarmálin.
Hann hefir við og við skrifað
greinar í Alþýðublaðið um þessi
mál, út frá sjónarmiði hagfræð-
innar og hafa þá öll rök-in hnigið
að því, að ríkisvaldinu bæri aö
gera svipaðar ráðstafanir og nú
hafa verið gerðar með gerðardóms
lögumim.
Þessi var skoðun hagfræðings-
ins, Jóns Blöndals.
En Jón Blöndal er meira en að-
eins hagfræðingur. Hann er einn-
ig ákveðinn flokksmaður Alþýðu-
flokksins og skrifar mikið fyrir
flokkinn. En þegar hann skrifar
fyrir flokkinn, gleymir hann al-
veg hagfræðinni og kemst þá í
mestu mótsagnir við sín fyrri
skrif. Stundum verður hann svo
öfgafullur í þessum pólitísku
skrifum sínum, að ógerningur er
að botna í hvað maðurinn er að
fara.
Seinasta dæmi þessa eru um-
mælin, sem Jón lætur Alþýðublað-
ið hafa eftir sjer s.l. miðvikudag
í sambandi við lækkun á verðlagi
nokkurra nauðsynja. Þar er Jón
stórhneykslaður yfir því, að verð-
lækkunin skuli aðeins ná til þeirra
vara, sem ganga inn í vísitöluna;
ekkert sje hirt um aðrar vörur, og
megi þær sýnilega hækka eftir
vild. Verði haldið áfram á þess-
ari braut verði kauplagsnefnd að
athuga, hvort ekki sje ástæða til,
að taka nýjar vörur inn í vísitöl-
una, segir Jón Blöndal! Alþýðu-
blaðið er svo hrifið af þessum vís-
dómi Jóns, að það feitletrar yfir
3 dálhja, að nota eigi gerðardóm-
inn til þess að falsa vísitöluna!!
★
Það þarf ekki að skýra það fyr-
ir liagfræðingnum Jóni Blöndal,
hvað vísitalan er. En ritstjóri Al-
þýðublaðsins þarfnast sýnilega
fróðleiks um þetta. Vísitalan er
samnefnari yfir áætlaðan fram-
færslukostnað í Reykjavík mán-
aðarlega og er miðað við meðal-
verðlag mánuðina jan.—mars
1939.
Sjerstakri nefnd, með aðstoð
Hagstofu íslands er falið að
reikna út vísitöluna. Hún ákveð-
ur hvaða vörur skuli teknar inn
í vísitöluna og hvaða kostnaðar-
liðir aðrir koma þar til greina.
,Sje grundvöllurinn undir vísitöl-
unni rjettur, má treysta því, að
hún gefi rjetta mynd af dýrtíð-
inni á hverjum tíma.
Jón Blöndal á sjálfur sæti í
þeirri nefnd, sem ákveður vísitöl-
una og hann mun hafa mestu ráð-
ið um þann grundvöll, sem hún
byggist á. Hann hefir alveg ný-
lega í Alþýðublaðinu látið þau
orð falla, að vísitalan myndi vera
rjett. Ýmsir höfðu dregið í efa, að
grundvöllur vísitölunnar væri
rjettur og var það tilefni þess, að
Jón Blöndal fór á stúfana í Al-
þýðublaðinu.
★
Ef það er rjett hjá Jóni Blöndal
að grundvöllur vísitölunnar sje
rjettur, er það óumdeilanlegt mál,
að mestu skiftir fyrir almenning,
að haldið sje niðri verðlagi þeirra
vara, sem fara inn í vísitöluna.
Það eru þessar vörur, sem almenn-
ingur þarfnast til lífsframfæris.
Hitt skiftir minna máli, þótt aðr-
ar vörur, sem eru miður nauðsyn-
legar, hækki í verði fram yfir
vísitöluna. Almenningur þarf ekki
að kaupa þessar vörur sjer til lífs-
framfæris.
Sje það hinsvegar svo, að Jón
Blöndal finni það nú, þegar lækk-
að er verð ýmsra þeirra nauðsynja
vara, sem koma inn í vísitöluna,
að samskonar ráðstafanir þurfi
einnig að ná til annara vara, sem
ekki eru teknar inn í vísitöluna,
verður þetta ekki skilið á annan
veg en þann, að Jón játi að sá
. grundvöllur, sem hann lagði und-
ir vísitöluna, sje rangur. Þetta
hljómar að vísu illa við ummæli
hans nýlega í Alþýðublaðinu, en
vel er, ef hann játar sína fyrri
villu og leiðrjettir hana.
Nefnd til að athuga
tisksóluna I bænum
Isambandi við samþykt fjár-
hagsáætlunar bæjarins fyrir
árið 1942 var samþykt að fisk-
sölumálið hjér innan bæjar skyldi
tekið upp til athugunar á þessu
ári, og jafnframt skyldi bæjar-
sjóður leggja fram til bygginga
á væntanlegri fisksölumiðstöð f je
það, sem bæjarsjóður hagnaðist
af útgerð Þórs í fyrra.
Nú hefir bæjarstjórn skipað 3
menn til þess að athuga þetta
mál, þá Sigurð Sigurðsson skips-
stjóra, Svein Benediktsson fram-
kvæmdastjóra og Sigurð Ólafs-
son gjaldkera.
En auk þess eiga fisksalar bæj
arins að tilnefna tvo menn í nefnd
ina.
Umsóknir um bygging
tvsggja skautahalta
Tvær umsóknir hafa komið til
bæjarráðs um leyfi til að
byggja skautahöll hjer í bænum.
Er önnur umsóknin frá Sigurjóni
Danivalssyni o. fl., en hin frá Ein
ari Kristjánssyni, auglýsinga-
stjóra o- fl.
Bæjarráðið hefir sent umsóknir
þessar til íþróttasambands ís-
lands til umsagnar. Skýrði borg-
arstjóri frá því á bæjarstjómar-
fundi, að bæjarráði þætti ráðleg-
ast, ef umsækjendur gætu sam-
einast um að byggja eitt slíkt
íþróttahús, en óvíst hvort sam-
komulag næðist um það. Ef til
kæmi er talað um, að slík bygging
yrði reist nálægt Sundhöllinni.
80H aí útflutnings-
vórunum til Englands
Af hverjum 100 krónum, sem
komu inn í landið fyrir út-
flutningsvörur okkar árið sem
leið, komu yfir 83 krónur frá Eng
landi og rúmar 12 frá Bandaríkj-
unum. Tæpar 5 komu frá Portú-
gal, Svíþjóð, Spáni, Argentínu, Ir
landi, Brazilíu, Kúba, Kanada og
Færeyjum.
Þetta eru þær þjóðir, sem kaupa
af okkur útflutningsvörur okk-
ar.
Af 188 milj. króna heildarút-
flutningi fluttum við til Bret-
lands fyrir krónur 157 milj., en
til Bandaríkjanna fyrir krónur 23
milj. Þriðja mikilvægasta við-
skiftaþjóð okkar eru Portúgalar,
þá koma Svíar, Spánverjar og
Brasilíumenn, en hinar kaupa af
okkur fyrir innan við miljón krón
ur.
Endnrbætur á
sorphreinsun
bæjarins
Eitt af verkefnum þeim, sem
Valgeiri Björnssyni bæjarverk-
fræðingi, var falið að leysa af
hendi í Ameríkuferð sinni, var að
athuga umbætur á sorphreinsun
hjer í bænum. Hefir það mál ver-
ið til athugunar í nefnd síðan í
sumar. í henni eru þeir Ásgeir
Þorsteinsson verkfr., Ágúst Jós-
efsson heilbrigðisfultlrúi og Val-
geir Björnsson.
Á síðasta bæjarstjórnarfundi
var samþykt að fela Valgeiri að
kaupa vestra fjóra bíla, sem sjer-
staklega eru ætlaðir fyrir sorp-
flutninga, samkvæmt tillögu, sem
hann sendi símleiðis um það mál.
Afmælishátlð Iðnaðar-
mannafielagsins
ára afmælishátíð Iðnaðar-
mannafjelagsins þ. 3. febr.
að Hótel Borg var svo f jölmenn
sem húsrúm leyfði. Fór samsæti
þetta mjög vel fram
Formaður fjelagsins, Stefán
Sandholt, bakarameistari, stýrði
veislunni. Var tveim ræðum út-
varpað þaðan, ræðu dr. Guðm.
Finnbogasonar, fyrir minni fje-
lagsins, og ræðu Þorsteins Sigurðs
sonar húsgagnasmiðameistlara,
fyrir minni Iðnskólans. En auk
þeirra fluttu þessir ræðu: Helgi
H. Eiríksson, fyrir minni íslands,
Guðm. H. Guðmundss., fyrir minni
kvenna, Bjarni Benediktsson borg
arstjóri, Emil Jónsson vitamála-
stjóri, Eggert Kristjánsson stór-
kaupmaður og Jón Halldórsson
tr j esmíðameistari.
Þrír fjelagsmenn voru útnefnd
ir sem heiðursfjelagar í tilefni
afmælisins, þeir Guðmundur Gam
alíelsson bóksali, Jón Hermanns-
son úrsmiður og Sigurður Hall-
dórsson húsasmiðameistari, en
hann hefir verið í f jelaginu síðan
1898, og mun vera elstur fjelags
maður.
Gjafir bárust fjelaginu á af-
' mælinu og f jöldi heillaóskaskeyta
Stjórn þess gaf fjelaginu vand-
^aða silfurklukku, er Óskar Gísla-
|son gulismiður hefir smíðað. —
Skrautritað ávarp barst því frá
Iðnrekendafjelaginu og Iðnaðar-
mannafjelagi Hafnarfjarðar, og
, f jöldi heillaskeyta frá iðnaðarfje-
lögum utan af landi, frá iðnfull-
trúum o. fl. Guðmundur Finn-
bogason hefir tekið saman sögu
íslensks iðnaðar, frá landnáms-
tíð til vorra daga. Hafa margir
unnið að því verki. Bókin er 50
arkir í tveim bindum og kemur
I fyrra bindið út bráðlega.
»««••••«••00 Moooeoeooaa
Dagbók
Næturlæknir er í nótt Halldór
Stefánsson, Ránargötu 12. Sími
2234.
Næturvörður er í Reykjavíkur
Apóteki og Lyfjabúðinni Iðunni.
Hjónaefni. Nýlega hafa opinber-
að trúlofun sína ungfrú Guðrún
D. Frímannsdóttir, Leifsgötu 8 og
Guðbjartur F. Bergmann sjómað-
ur, Lindargötu 27.
Kvennadeild Slysavarnafjelags-
ins biður þær konur, sem hafa
skráð sig til þátttöku í námskeið-
unum í hjálp í viðlögum, að mæta
í kvöld í Ingólfsstræti 4, kl. 8%
og 9i/2.
Hettusótt hefir verið hjer land-
læg síðan í fyrravor, eftir því sem
Magnús Pjetursson hjeraðslæknir
skýrði blaðima frá í gær. Þá hefir
og orðið vart tveggja vafasamra
kíghóstatilfella.
Til Strandarkirkju: Kona 15 kr.
E. B. 20 kr. 20. des. 5 kr. Sjómað-
ur 10 kr. S. W. 15 kr. Lalli 10 kr.
G. J. G. 10 kr. Þ. M. og fleiri 60
kr. Þ. 5 kr. J. 70 kr. Guðlaug
Gísladóttir 10 kr. Valur 5 kr. Þrjú
gömul áheit 12 kr. Rósa 5 kr. N.
N. 50 kr- í- S. 10 kr. Ella 50 kr.
G. R, 10 kr. S. B. 25 kr. N. N. L.
M. 5 kr. Z. 2 kr. Sigga 10 kr. Þ.
Ó. (gamalt áheit) 2 kr. J. H. (2
gömul áheit) 30 kr. 10 (2X5) afh.
af sr. Bj. J. 10 kr. S. B. (afh. af
sr. Bj. J.) 125 kr. N. N. (afh. af
sr. Bj. J.) 10 kr. N. N. 5 kr. S. G.
30 kr. Jónína Vigfúsdóttir 2 kr.
K. 5 kr. S. II. 20 kr. N. C. S. 30
kr. Dúfan 20 kr. U. Ó. 5 kr. S. K.
10 kr. Þ. A. 10 kr. P. J. 25 kr.
Gamalt áheit 10 kr. Guðríður
Guðfinnsdóttir (afh. af sr. Bj. J.)
10 kr. S. M. 10 kr. X. Y. 10 kr.
Sjómaður 10 kr. S. G. 10 kr. S.
M. 5 kr. Jón Sveinsson 30 kr.
Gamalt áheit 5 kr. Ónefndur (gam.
áheit) 150 kr. E. B. 2 kr. 2 stýri-
menn 20 kr. G. R. 10 kr. iGestur
50 kr. Þórarinn 10 kr. Kona 5 kr.
Nonni 15 kr.
/