Morgunblaðið - 24.12.1942, Blaðsíða 3

Flmtudagur 24. des. 1942.
MORGUNBLAÐIÐ
KLUKKUM HRINGT
Hefir þú verið úti í lognhríð
á skammdegiskvöldi, á bersvæði,
þar sem sljett var af. öliu, og
ekkert vísaði. til vegar? Ef þú
hefir verið staddui- í þeim spor-
um, og þar að auki einn þíns
liðs, áttaviitur og þreyttur, þarf
jeg ekki að lýsa nánar ástæð-
unum, þær eru þjer eflaust
minnisstæðar. Það var ekki svo
mikið sem lækur, sem gæti leið-;
beint þjer með nið.num, eða fugl,
sem flögraði þjer til hughreyst-
ingar, og enda þótt þú þættist
heyra vængaþyt valsins, þá var
það lítið til huggunar fyrir þig.
Ferðamaðui- úti á eyðihjarni í
l'ogndrífu hefir við fátt að styðj-
ast, ef hann hefir ekki verið svo
forsjáll að hafa ofurlítinn átta-
vita með sjer í vasanum. Það
ér til lítils að herða á göngu
eitthvað út í óvissuna, ef til vill
í ótal firingi, sú aðferð eyðir að-
eins síðustu kröftunum, og það
er heldur ekki ráð; ',að.i kfeaftda
tengi í sömu sporum, og láta
kuldann ná tökum á sjer. Hann
ér fljótur að vinna á þeim, sem
stendur úti í fönninni, ferðlúinn
og svangur. Og svo getur hræðsl-
an gripið mann yfir því, að vera
þarna einmana, og eiga á hættu
að liggja úti. Til hvers mundií
það leiða?
; Jeg tel sennilegt að þú getir
sett þig í þ.essi spor, þó þþ hafir
ekki staðið'ví þeim' sjálfuf.
j En hvað er þetta, sem þjer
Jjieyrist? Einhver ómur, — eins
óg klukknahljómur í fjarska. Úr,
hvaða átt? Þú heldur niðri í þjer*
kndanum og hlustar. Það er lík-
lega verið að hringja klukkum
þama á kirkjustaðnum, sem þú
íetlaðir þjer að ná til í kvöld.
Nú heyrir þú þetta aftur, og
gengur á hljóðið. Þú óskar að
haldið yrði áfram að hringja, á
tneðan þú ert að átta þig vel, og
komast af auðninni, þangað sem
hægra er að halda stefnunni.
Fyrir allmörgum árum var
jeg samtíða manni, sem lengi
hafði átt heima á kirkjustað. —
Hann hafði fyrir fasta reglu að(
ganga út í klukknaportið á
kvöldin, þegar lognhríð var, og
ékki sást til vegar, og hringja
klukkunum. Þá voru ekki upp-
hlaðnar brautir og engir síma-
staurar um flatneskjurnar til að
styðjast við i dimmviðrj. Þarna j
stóð hann oft lengi og starði út \
í sortann, en skrapp inn í bæ i
við og við, til þess að fá sjer1
yl, á milli þess, sem hann greip.
í klukkustrengina. — „Jeg hefi J
oft hringt menn heim“ sagðí!
hann, og andlitið ljómaði, þegarj
hann sagði söguna af því, hve ]
mörgum hann hefði bjargað, og
hversu þakklátir þeir hefðu ver-
ið, þegar þeir komu heim.
En það eru fleiri hættur og
alvarlegri kjör, en að vera
einn að villast úti í hríð, og oft-
ar en þá, sem vjer eigum úr
vöndu að ráða, og vitum eigi
hvert stefna skal. — Við höfum
borist upp á þennan hjara heims
og vitum fátt með eins mikilli
vissu og það, að okkur tekur út
hjeðan innan skamms. Meðan við
i-eikum hjer, erum við að reyna
að leita lífsgæðanna, og vinna
Ettir Ásrhund prótasi Gíslason
það, sem hugurinn þráir og
ókkur finst skyldan bjóða. Nóg!
er að gera, en stundin stutt,;
og ótal margt, sem grípur fram
í fyrir okkur, truflar og
tefur, og þegar við svo förum!
að líta yfir það„ sem við höfum
skráð í lífsbókina okkar, þá vild-i
úm við fegin mega strika eitt og
annað út. „Þetta hefði jeg' ekki
átt að gera“ segirðu við sjálf-!
an þig — ógætni — yfirsjón.
Jeg vil ekki kveða fastai' að;
orði og ekki benda á margar á-
virðingar,, enda seinlegt að telja
upp allar yfirsjónir okkar og
villuspor. — Er ekki líka miklu
hyggilegra, úr því sem komið er,
pg ánægjulegra, að leíta að því,
sem horfír ok ifiitahágsbóta,
dregur sviða úr sárunum, gerir
okkur glaðari í geði, vekur von
og djörfung,,t:\færir okkur inn í*
hlýindit kyej.kir ljós í. myrkr-
inu?
Það berst ornur að éýrúm míh-
um. Klukkum er hringt. Jeg er
annaðhvort í einrúmi inni, eða í
Ös og iðii úti á stræthm borgar-
innar, en ætti jég ekki að gangá
: . -t ,.
á hljóðið, þangað sem klukkurn-
ar kalla — inn í kirkjuna? —
Jeg sje að einn og einn leggur
þangað leið sína, en fleiri eru
þeir, sem skunda framh.já. Jeg
!þykist viss um, að þar sje enn-
;jþá meira rúm, —• mjer er óhætt
þessvegna að leita þangað.
En er það til nokkurs?
Þaðan hefur margur farið lík-
úr því sem hann kom, en það-
an hefir: liká niargor komið allui'
annar maður.
Það er allt komið undír því,
hvernig þú tekur s.jálfur á móti

Uórir Bergsson:
Hlaupið undir bagga
AMLI ÞÖRARINN írændi/
II fyrrverandi verkstjóri, kom
til mín tveim dögum fyr-
ii jól. Jeg hafði ekki sjeð þennan!
sómamann mjögj lengi og tók þegar.
eftir því. áð hann'vár orðinn mjögj
gamall. — Þessi eljumaður. sem,
unnið hafði á meðan nokkrir kraft-i
af voru eftir í kögglum — og aldrei'
legið á liði sínu, skrölti nú innan íí
gömlu fötunum, ekkert nema skinn
og bein. Það var sönnu rjett, að
beitið gat að hann væri sæmilega
hreinn um andlit og hendur en flas-í
an lá í þykku lagi á gamla, snjáða'
kápukraganum. Aumingja karlinn.
-líainj settist -á stól hjá mjer ogj
munnurinn gekk til á honum. Það
var eins og hann væri að sjúga tannj
lausan gómijin, eða að reyna aðj.
jnynda sig til þess að segja eittf.
hvað. Þetta var mesta skar, og mig
furðaði, að hann skyldi komast til
mín lifandi, ekki blátt áfram detta
niður einhverstaðar á leiðinni og
verða til.
; Þú hefir eitthvað ætlað að
finna mig? spúrðfjeg, svóna til þesS
að segjá eitthvað.
—- Jú, jú, ætl’ekki það, sagði Þór
arinn frændi, stakk skjálfandi hendi
niður í vasann og dró upp rauðan.
vasaklút. — Svo snýtti hann sjer.
* — Ekki muntu eiga í nef ið ?
spurði hann.
- Því er nú ver og miður, jeg ef
löngu hættur að taka í nefið.
— Auðvitað, jeg mátti svo sem
geta því nærri, það eru allir hættif
því. — Því eru allir hættir, þótt ann
að sje ekki sparað.
— Heyrðu, Þórarinn frændif
sagði jeg —- jeg er enga stund að
skreppa hjerna yfir í næstu búð;
eftir korni í nefið. — Jeg er einn
heima, en þú situr og hvílir þig á
meðan.
— Það var nú auðvitað ekki er-
indið, sagði hann, að sníkja í nef-
ið — ekki beint það, nei, það vaf
nú annað verra, en ef þú vilt endi-
legá gera það, Þorkell minn, þá held
jeg að jeg geti beðið. —.
Jeg náði í neftóbaksglas og fjekk
Þórarni frænda og bað hann að eiga.
Blessaður stúfurinn. sagði
hann. Skárra er það nú. Þettá
kostar náttúrlega einhver ósköp,
eins og annað núna. —. Ekki svo
að skilja, að hann Stjáni minn gef-
um mjer svo sem oft og einatt í
nefið, en---------
—- Líðuf þeirn 'ýkki vel núna
Kristjáni og hans fólki? spurði jeg.
Ekki vantar víst peningana
þar, néi, sussú néi. Þétta er óhemja
sem hánn’þjehar á bílnum. En eins
og þú veist, eru þau nú flutt í þessá
nýju íbúð, með öllu þyí stássi og
tilkostnaði. Það þarf mikið.
— Það má geta nærri, sagði jeg.
Þórarinn frændi tók nú aftur í
nefið, skrúfaði lokið á tóbaksglasið
og stakk þvi í vasa sinn, — skotr-
aði augunum úm herbergið.
—- Mjer sýnist vera alveg eins og
var, hjerna hjá þjer, Þorkell minn,
ekkert fínerí eða nýmóðins krist-
allerí eða kéramík eða hvað það nú
heitir. Nema kannske eitthvað fleiri
bækur. •„! i . ;: ■ {!>- !
! — Ojá, sagði jeg, þetta hefir far-
ið framhjá mjer að mestu.
— Já. sagði Þórarinn frændi, þvl
læt jeg svóná. Jeg man það núna,
að mjer var sagt, að þú hafir ver-
ið veikur. — Blessaður vertu, þessu
var alveg stolið úr mjer, þangað til
núna. — Já, svona fór það, þá brást
það krosstrje sem önnur trje.
— En heyrðu, Þórarinn minn góð
ur, sagði jeg, láttu mig vita hvað
að er, hver veit nema jeg geti eitt-
hvað orðið þjer að liði, þótt jeg hafi
ekki safnað auði, eða, rjettara sagt,
safnað og eytt, eins og svo margir
núna.
— Nei, nei, það er víst ekki til
nokkurs hlutar að tala um það við
þig, þótt jeg segi þjer það. Það
ljettir af manni að tala við einhvern
sem máður heldur að skilji eitthvað.
Og af því að þú hefir nú ekki lent
í þessu öllu saman, þá skilurðu það,
kannske. — Sjáðu nú til. — Jeg
sparaði saman nokkrar krónur, á
meðan jeg gat, árum saman. Það
ýar hreint ekki orðin svo litil summa
— svona upp á gamla móðinn —
!mig langaði ekkert til að komast á
sveitina nje vera gráfinn upp á ann
ara kostnað. Þetta var orðið svp
mikið, að jeg gat tórt á því, sæmi-
legu liii, þú manst eftir kompunni
minni, þarna í kjallaranum hjá hon
um Guðmundi, þar sem jeg bjó og
þý ennþá. Jeg hafði þar olíumask-
ínu og eldaði sjálfur, mjer líkaði
það vel og enn get jeg það. — En
svo taka þeir upp á því, sem mjer
er öldungis og algerlega óskiljan-
legt. — Um leið og þeir spenna
;allar vörur upp úr öllu valdi, þá
lækka þeir renturnar af sparisjóðs-
bókinni minni Þeir hlæja að mjer,
þegar jeg er að kvarta um þetta!
En jeg get ómögulega sjeð, hvernig
það getur talist rjettlátt og sóma-
samlegt, að þegar allir, sem eitthvað
vinna, fá ferfalt kaup eða sexfalt
— eða þótt það væri ekki nema tvö-
falt, þá fái jeg meira en helmingi
lægri yexti af því, sem jeg hefi spar
að saman með því að neita mjer um
flest öll þægindi alla æfi. Skilurðu
þetta ?
— Ojá, sagði jeg. — Þetta er hin
svokallaða hærri fjármálaspeki. —
Þetta er nú hennar gangur, Þórar-
inn minn góður.
— Svo mun vera, sagði hann.
Jeg fór að reyna að spara rneira.
En samt gengur nú óðum á höfuð-
stólinn. — Verst þykir mjer að vera
tóbakslaus. En guði sje lof fyrir, að
jeg verð nú ekki tóbakslaus um jól-
in. — En svo var annað.
— Og hvað var það? spurði jeg.
— Eins og þú veist, þá kom jeg
'honum Kristjáni mínum nokkurn-
veginn upp til manndóms. Hann
komst í gegnum þennan skóla, gagn
fræðingur mun hann vera. En eftir
það varð hann bílstjóri, eignaðist
konu og íaþti aauSarin úr bláskel,
skuldugur og alltaf í vandræðúm.
— Jeg gat ekki vorkent honum það,
hann hafði oftast atvinnu, en þetta
var engin hemja á eyðslseminni og
flottheitunum, hann sá ekki sólina
fyrir þessari konu sinni, sem ekki
kunni að fara með peninga frekar
en jeg veit ekki hvað. — Hananú.
— Svo kemur þessi velta, hann
margdoblar inntektirnar og þau
hafa nú svo mikla peninga áð fimm
því. sem þjer er boðið þar, og
hvaða fórn þú hefir þar sjálfur
fram að færa.
Kirkjuklukkurnar kalla þig
inn í skjólið, þangað sem litlu
ljósin tindra, en þær vilja líka
benda þjer á Ijósið himneska;
sem skein inn í myrkur marrm
lífsins og skín þar enn, Jesi|
Krist, sem kom hingað í heiní
til að leita að hinu lVtýnda og
frelsa það. — I>áð eri hánn, seml
lætur hringja klukkunum. Það
er hann sem kallar. Það er andi
háris og áhrif, það er kærleikur
hans, sem kallar alla utan a|
hjarninu — úr hríðinni — úij
ös og ys borganna eða einvert|
og eymd — til sín, til þess að
lýsa þeim, gleðja þá og huggaijj
og gefa þeim sinn frið. —
Það er hringt, ómar berast unt
loftið enn á ný'. Jólákjúkkurnar
kalla til okkar, hvar sem við
erum stödd, og hvernig sem á|
statt er fyrir okkur. Aldrei finsf
mjer klukknahljómurinn eins á-
hrifamikill og indæll, og á jól|
unum. Hversvegna? Er það ein4
göngu af því að hann leiðir frarri
enduririinningar um æskujólim
helgar stundir horfinnár tíðar ?
Nei? Það er líka af því, að heilí
agur tími er hringdur inn, minn]
Írtgartími um þýðingarmesta at-:
burðinn, sem við vitum til, að
skeð hafi á þessari jörð — þeg-
ar himnarnir opnuðust — engl-
arnir sungu um frið á jörðu o^
frelsarinn fæddist. |
En jólin eru ekki aðeins minn-
ingardagar um fögnuð, heldur
og fagnaðartími í hvert sinn og
fyrir hvern mann, þegar drottT
inn kallar á okkur utan af hjarn-
,inu inn í hlýjuna; og breiðir
faðminn á móti þreyttum veg-
farendum, sem eru með ótta og
iðrun, angur og kvíða í hjarta,
og býður þeim að hlýða á þá
gleðifregn, sem viðkemur öllri
fólki:
„Að svo elskaði Guð heiminri.
að hann gaf son sinn eingetinn
til þess, að hver, sem á hann
trúir, glatist ekki, heldur hafí
eilíft líf“.
FRAMH A S.TÖTTU SÍÐU.
Gleðileg jól!
fteinh. Anderson.
klæðskeri
Gleðileg jól!
Þvottahúsið Drífa.
Gleðileg jól!
íáUus Björnsson.