Morgunblaðið - 24.12.1942, Page 6

MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 24. des. 1942.
l-j egar .. jeg heyri talað um
*■ draiuna, og því haldið
ifrarn, að það sem nefnt er ber-
dreymi, sjen tilviljanir einar, þá
dettnr mjer oft í hug' atburður,
s,em gerðist á námsáriim okkar
Hannesar Jónssonar dýralæknis.
, Þetta v$fi &n$Diina ..-.á/ árinu
1914. Við leigðum sitt hvort her-
fcjergið í sömu íbúð við H. C. Ör-
sjtedsveg í Höfn og vorn herbergi
okkár samstæð. Hannes las ondir
Sj. hlnta dýralæknaprófs, en jeg
sótti fyrirlestra í Landbúnaðar-
liáskólannm. Erfiðasta námsgrein
þrófsins var iíffærafræðin. Hann -s
ýar með mestn eljumönnum við
flám, sein jeg hefi kynst. Hann
$as fram á .nætjtr. t. H$nn,. læjrði
Iþngar romsnr utánáð upp úr bók-
annm. Á hverju kvöldi sofnaði jeg
út frá þvx að heyra hann ganga
lim gólf í herbergi sinu og þylja
þessi ffæði síii.
j Svo rann npp dagurinn, er
öann átti að ganga upp til prófs
í þessu fagí. Keunarinn var
] ’aulli prófessor, afburða kennari
cg fræðimaður, en strangur; vin-
sæll meðal dugandi námsmanna,
tn aðririá%úðúst hanö'
Að aflíðandi hádegi þenna dag
Aom jeg heim úr skólanum. Jeg
þóttist vita, að Hannes myndi
hafa vakað yið lestur langt fram
á nótt. En um morguniim er jeg
ijór hafði hann ekki bært á sjer.
ðíú þótti mjer ráð að vekja hann
ög gekk því inn tií hans. Hann";
«|,tti að ganga upp til prófsins
xkm miðaftansleytið.
j Þegar ''.hhýþergi.
þans vaknar hann, rís upp við
ijogg á legubekknum og segir:
j — Komst þú hjer inn til mín
5 morgunj...
1 Jeg neitaði því, sagði sem var,
3ð honum hefði ekki veitt af
livíldinni fram eftir degi, til þess(
áð verða hress á prófinu.
'• — Það koin einhver inn til
mín, segir þá Hannes í svefnrof-
unum. t-i,"ÞáMifefiÍ1 -þáð vVáfÍð' frú
]i<>rhye. fc ýýY-tóJiÍJí;'-
I Frú Rörbye var liúsmóðir okk-
ár, vænsta kona, er ljet sjer mjög
ant um okkur, ekki síst þegar
þróf stóðu yfir. Það var ólíkt
^enni að raska svefnró Hannesar
ánemma dags. En af því Hannes
jullyrti þetta, og var áhugamál
íá úr því skorið, vík jeg mjer
íram í eldhús til gömlu konunn-
ar og spyr, hvoi't hún hafi komið
Ínn til Haiínesar uih tnorgun inn.
llún kveðnr nei við og segir, að
ájer hafi ekki koinið til hugar að
trufla hvíld hans.
. Þegar jeg kem aftur inn til
Hánnesar og segi honum, að nú
Áje sannað, að enginn hafi kom-
i!ð inn til hans, li-ggur hann hugsi,
£' er ekki laust við, að honum
i ekki þessi skynvilla hans. Því
>ó hann yteri, maður hraustur, gat
kkur báðmu dottið í hug, að
furkapp hans við lesturinn
ynni að verða honum andleg of-
faun.
Nú segjr hann mjer frá því.
áð hann geti ómögulega sætt sig
við annað, en að inn í herbergið
tjil sín hafi einhver komið. ..Hann
íitóð þarna á gólfinu“, sagði hann
og benti á stað út <’ið gluggann.
,'En jeg sá ekki hver það var,
því það ,vaj; fyi’ir dögun. Qg. sá
þinn sami sagði við mig þessi
órð: ,,Pas paa Nervus phrenicus“.
\ — Nervus phrenieus, segi jeg.
Draumur liannesar Jónssonar
|ð
Þá háttvirtn taug hefi jeg aldrei
heyrt nefnda á nafn, hvaS þá að
jeg hafi mint þig eða annan á
hana. Og t.rúað gæti jeg því, að
frú Rörbye gömlu væri hún jafn
ókunnug og mjer. Annaðhvort
hefir þig dreymt þetta. Ellegar þú
ei*t orðinn eitthvað smákrítinn í
höfðinu.
Hannes hugsar sig um stundar-
korn, rís svo á fætur og segir:
— Jæja. Mjer er þá ,sama. En
jeg veit annars,! í hveitjh.; jeg kemj
upp á prófinu í dag.
— Það er bærilegt fyrir þig,
segi jeg, og er enn í nokkrnm
v,afa um líðan fjelaga míns.
— Jeg kem upp í hófnum, seg-
ir Hannes þá. Mig dreymdi í nótt,
að öll hrossþeinin, sem ern þarna
í dívanskúffunni minni, værn
komin upp á dívaninn, og lægi
jeg ofan á þeim. Það fór illa nm
mig. Einkum stakst i1 eítt beinið
upp í bakið á mjer. Mjer þótti
sem jeg þreifaði til og tæki bein-
ið. Það var hófbeinið. Mjer þótti
sem jeg st.íngi því niður í skúff-
una. Síðan fór betur um mig og
svaf jeg vel, þangað til jeg fjekk
þessa heimsókn í rnorgun. Þetta
er fýrir því, -að jeg kem upp í-
hófnum.
Jeg var vantmaður á draum-
inn, en Ilannes auðsjáanlega
sannfærðöir um saiingiidi hans.
Hann tekur nú að klæðast, en
flettir um leið upp skruddu sinni
og bendir mjer á kafla nm hóf-
inn. -Teg hlýði honum gaumgæfi-
lega yfir kaflann meðan hann
klæðir sig.
Nú er Haunes hinn hi*essasti;
alklæddur í sparifötin og til í alt,
ekki annað eftir en fá sjer próf-
buffið. En það var siður okkar í
þrófunr, einkunl tef úiix erfið fög
var að ræða, að ganga aldrei upp
að prófborði nema vel saddur.
Það hafði róandi áhrif á taug-
arnar og var samkvæmt hinu
fornkveðna, að fuflir kunni flest
ráð.
En áður en við lögðum af stað,
tekur Hannes sjer bók í höiid og
segir, að best sje að passa þessa
phrenicus taug, sem hin óþekta
vera hafi mint sig, á í mofgun
Hann lærir utanbókar káflann um
taug þessa í hrossskrokknum.
Síðan leggjum við af stað út á
knæpu, borðum buff með pönnu-
eggjum og förum að engu óðs-;
lega. Síðan upp í „Anatomi11-
deild Landbúnaðarháskólans, þar
sem próf skyldi fram fara.
Hannes var sá fyrsti, sem átti
að ganga upp hjá Paulli prófess-
qr ,þenna(, i^agj. H,an,n jjsesf á stól
prófsveina, er. Paixlií ýom inn.
Jeg var fá skref frá honum á
fremsta bekk áheyrenda.
Hannes dregur fyrri spurninga-
miðann og lítur á hann. Jeg sje
að hann fölnar upp skvndilega.
Paulli prófessor ávarpar hann.
Hannes svarar ekki. Mjer varð
ekki uni sel. Skyldi alt lians
mikla erfiði hafa verið unnið fyr-
ir gig? Eða hvað er að maíin-
Ínum ? Panlli vai' velviljáður dug-
andi námsmönnum. Haiin sjer, að
hjer er ekki alt með feldu. Hann
,segir: — Er eitthvað að vður,
Jónsson ? Bruð þjer lasinn ? Vilj-
ið þjer vatn að drekka?
Rennir Iiann vatni í glas úr
dýralæ^nis
flösku, sem stóð á borðinu, og,
rjettir Hannesi, en hann teygar,
setur, glasið á borðið og færist
nú líf í hann allan.
TJm leið og Hannes fær málið
sje jeg, hvað að honum var. Hon-
um hafði orðið svo mikið um það,
er hann sá, að draumur hans rætt-
ist. Á miðamtm stóð: „Hófurinn".
Í Nú byrjar prófið. Hannesi gat
stundum verið stirt um mál. En
svo var ekki, þegar honum var
mátulega mikið niðri fyrir. Hann
lioldur þarna fyrirlestur um hóf-
ínn, mun skörulegri en yfir mjer,
nokkru áður heima í herbergi
lians, án þess þó að taka orðið af
prófessornum á ókurteislegan hátt.
En spurninga þurfti lítið við.
Að afloknum fyrra þætti prófs-
ins, sem Paulli var sýnilega á-
nægður með, dregur Hannes síð-
ari spnrninguna. Jeg man ekki
fyrir vísL hvert efni hennar var.
VöV‘V. -V>'!.,*
En mig miinmr. að það væri
,vÞindin“.
Nú hyrja spurningar um stuud,
ér Hannes le^;|ír iþrl, fEn efnið hef-
ir hann ekki. sem í fyrra þætti, á
hraðbergi.
Þangað til að prófessorimr
nefnir „Nervus phrenieus“.
!j Þá glaðnar enn yfir Hannesi,!
er hann Tiær í eiidann á taug
þeirri, rekur nú þuluna sem harui
íærði áðnr en við lögðum af stað.
Kennariiin átti eigi von á svo
greíðri áfgreiðslu og segir að etid-
aðri þulunni ekki annað en'
,,Tak“. Og með því var prófinu
í; iíffærafræði lokið, og Hannesi
úthlutað ágætis einkunn.
!í Svona dauni iim berdreymi á
áð geyxöá#t:Tð%gvAþýT gkrásét jég
þessa sögu. Bétur hefði farið, ef
við báðir hefðum verið til frá-
sagnar. En nxí var þess ekki leng-
ur kostnr. Söguna hefi jeg
geymt svo glögglega í minni
mínn, að jeg er viss nm, að jeg
man rjett öll aðalatriðin.
Hefði Hannes ekki fengið
ýitneskju um nema annað atrið-
ið, þá hefði mjer ekki þótt draum-
ijjr hans í frásögur færandi. Þá
gat hjer' !ýei‘fe’' TM' tííýiijun að
ræða. hvort heldur sem hann var
inintur á hófinn eða taugina. En
þar sem hann fjekk vísbendingn
nm bícði prófefnin. finst mjer xxti-
Jokað að skrifa hvorttveggja á
reikning tilviljananna.
Einkennilegt við draumana báða
ér það, að hann eins og veit ‘af
ýjer í bæði skiftin, að hann ligg-
ur þai*na heima þjá sjer á legu;,.
bekkuum. :;hntiii
þreifa þaí* á béinixiú, 'sem stingst
t bak hans og hann er ávarpaður
þarna inni í herberginu, alveg
eins og hann væri þar vákandi.
Að því leyti er elcki hægt að
greina til fulls, hvort hjer hafi
verið um drauma að ræða, eða
vitranir í vöku.
Að endingu vil jeg taka það
flram, að þó Hannes vinur minn
liengi, svona styrka og óvænta
við sitt „anatomiu -pi*of,
þá 'má engiun skilja. það svo, að
sú, aðstoð em hafi dugað til þess
áð hánn fengi gott próf. Án henn-
ar hefði hanu vafalaust fengið
mjög sómasamlega einkunn, því
svo vel var hann að sjer í fag-
inu. V. St.
Frá Vestur-íslensku belmill
FEAMH. Á FIMTU SÍÐU
Síðau jeg spilaði Marías við
afa minn, hefir mjer altaf þótt
gaman að þyí spili. .Jeg hefi spurt
fólk af öllum þjóðum, hvort það
þekti þetta spil, en komst að
raun ujn,,aðrþgð yar a.ðyins kunn-
Ugt meðal íslendinga. En fyrir
skömmú síðan sá jeg í amerísku
tímariti reglur fyrir kínversku
spili. sém mikið þykir til koma.
Óg það er eiginlega sáma spilið.
og Marías.
Axiðvitao á áimna rokk, sem
hún flutti með sjer hjeðan. Þegax*
hann bilaði, gerði hróðir minn við
þann. Við vorum þá í mentaskóla,
en hann stundaði trjesmíðar í frí-i
stxxndúm sínum. Hann smíðaði
rokk eftir rokk ömnm minnar, að-
eins nokkru minni, eu þó ágætt
verkfæri. Friðrik bróðir minn
sendi hann svo á- iðnsýningu, *þar
sem hann fjekk fyrstu verðlatm.
Mjer þykir altaf vænt um þenna.
litla rokk.
Þegar við Vestur-íslendingar,
förum að lieiman og í æðri skóla,
erum við sjaldan á meðal Islend-
ihga, en við- erunx stöðugt mint á
ætt okkar., í Min neso.ta-háskól ai í -
um var sjérstakur (íágúr ætlaður
til ’þess að sýna siði og þjóðbún-
inga frá ýmsum liindum. Þá voru
ög bormr rram ])jopi'jettir tra
þessum londum. Vinstulka imh.
sem líka var af íslenskum ættum,
klæddist þá skautbúningj ömmii.
Mikið var dáðst að honum, og var
hann táliiín með fegurstu búning-
um.
Síðan jeg kom tii Íslands hefi
jég undrast það, liversu tslend-
ingum er ljett um að læra tungu-
mál. En aúk þess hefi jeg veitt
því athygli,, þegar jeg hefi ferð
ast, um landið, að þið þekkið sögu-
lega átþurði og sögustaði, eins og'
þið hefðuð sjálf verið viðstödd
atburðina. Þetta hefir kent mjer
að skilja hvað það er, sem orsak-
ár það, að ísland er talið með
niestu menningarIöndmn, og jeg
er viss um, að það mun halda á-
fram að vera það.
: Hin aukna flugtækni hefir
fært ísland mikið nær okkur, og
jeg er viss tun, að eftir stríðið
mun jeg sjá mörg af ykku-r í
Ameríku;
Jeg hefi kynst rnörgu indælu
fólki hjer og aldrei orðið vör við
annað en vinsemd, hugsunarsemi
og gestrisni, sem ekki yerðnr jafn-
ast á við annarsstaðáí'.
•Teg vil að lokum þakka Þjóð-
ræknisfjelagimi fyrir þann áhuga,
sem það sýnir á málefmnn Vestur-
íslendinga, og, qinnig hverjum
einstakling • fyrir þá gesti’isni,
sem m.jer og öðrum að vestan hef-
ir verið sýnd.
Hlauplð undlr kagg<
FRAMH. AF. FIMTU 8Ö)U,
tíu teróna seðlarxúr fjúka þar um
borð og bekki — nei, ekki borð og
bekki, heldur sisilonga og kabarett
— eða hvað það heitir, allt stássið,
fjúka þar, segi jeg, eins og skæða-
drífa!
— En blessaðúr vertu, ekki get
jeg ráðið við þetta, sagði jeg.
— Þú! Nei, veit jeg það. Þú ræð-
ur ekki við tíðarandann frekar en
jeg ræð við þessa hærri fjármála-
speki. — En nú skal jeg segja þjer
hvað að er hjá mjer. Það er svo-,
leiðis, að á hverjum jólum hefi jeg ;
gefið krökkunum, þau eru tvö, hann
Þórarinn litli, ellefu ára, og hún?
María litla, átta ára, — jeg hefi
alltaf gefið þeim eitthvað smávegis,
til þess að leika sjer að.
Hjéf 'þagháði gamli maðurinn og
horfði á mig raunamæddur.
— Já, jeg skil, sagði jeg. — Þjer
þykir það nokkuð dýrt nú.
!: <0s-TDýýÍ!'ýaigðiííMhhi.
Dýrt.
það læt jeg nú vera. Það má fá:
sæmilega ódýrt. En hvað heldurðu
að yrði sagt, ef jeg kæmi með það;
þangað heim, á jólunum, heim í öll
þau ósköp, sem fyrir eru? Jeg hefi
ekki efni á að spandera meira en
tíu, í hæsta lagi tuttugu krónum í :
það. — Það væri, náttúrlega nóg
að kaupa fyrir það, en — en —;
en —.
Þórami frænda hálf-svelgdist á,
hann tók upp klútinn óg snýtti sjer.
— Það eru góð ráð dýr, sagði jeg,
— en ætli jeg geti ekki hjálpað
þjer. - Jeg.skal reyna að finna eitt ;
hvað ódýrt, en þó dýrt, sem þeim
líkar og koma því til þín á að-
fangadagsmorgun. —
Svo fór Þórarinn frændi.
Jeg átti góðan kunningja, sem:
jeg vissi að gat hjálpaö mjer. —
Hann seldi mjeý eldhússáimstæðú í
laglegan kassa handa stelpunni fyr
ix átta krónur og flugvjel handa
stráknum fyrir 12 krónur, hvort-
tveggja xnikla gripi. — Heima hjá
mjer breytti jeg verðinu á öðru í
38 krónur en á hinu í 48 krónur og
ljet miðana vera á áberandi stað. —
Jeg sagði Þórarni frænda, ef jeg
kom með þetta til hans, að jeg hefði
fengið það uppi í gamla skuld, sem
hefði verið töpuð hvort.; siim var. - ,
Jeg bað hann að forðast að geta
um, hvar hann hefði fengið glingr-
ið, en umfram allt, að láta verð-;
miðann standa á því.
— Það er tízka nú, sagði jeg,
það er ekki víst, að þau viti það,
en það er fín amerísk tíska. — -—
Komdu til mín, eftir jóljin og segðu
mjer hvemig fór. —- —
Hann kom til mín, milli jóla og
nýárs. Jeg sá þegar, að hann var
hressari og glaðari í bragði. —
— Þetta gekk ljómandi vel, Þor-
kell minn, sagði hann og hamaðist
að sjúga tannlausa gómana. — Þau
voru himinlifandi yfir þessu sem
jeg gaf þeim. Þau bjuggust víst
ekki við miklu, það var verðið —
verðið sjáðu, sem gerði alla lukk-
una. — Kristján minn gaf mjer
þennan frakka og fimmtiu krónur
og hún — þarna konan — sendi
krakkana heim til mín með óhemj-
una alla af mat, hí, hí. —-
En svo dofnaði yfir honum, aftur.
— Það er verst, Þorkell minn, að
það kváðu vera ormar í þessum.t
nýju húsgögnum, sem þau fengu frá
útlandinu. —----