Morgunblaðið - 15.01.1943, Blaðsíða 3

Föstudagur 15. janúar 1943.
MORGUNBLAÐIÐ

3
| Bandarikin eiga að (
| sjá Islendingum (
( fyrir nauðsynjum (
| London í gær. Einkaskeyti 1
til Morgunblaðsins §
| frá Reuter.
I ■ » . erslunarmátaráðuneytið . f
f \/ (Board of Trade) hefir |
I skýrt frá því, að rætt liafi verið f
f við stjórn Bandaríkjanna um 3
= birgðir handa Islendingum og að i
| samkomulag hafi nú náðst um f
1 það'atriði. f
f Bandaríkin taka á 'sig að sjá f
= lslendingum fyrir nauðsynlegum f
f birgðum, en þó eru einstakar f
| vörutegundir, sent verða áfram I
f sendar til íslands frá Stóra Bret- f
f landi % mjög takrnörkuðum, birgð-1
f um, ef svo stendur á að vörur f
f þessar eru til, og önnur skilyrði f
I eru fyrir hendi. f
f I samræmi við þetta verður f
f frá og með 15. janúar að fá sjer- f
1 stakt leyfi fyrir öllfhn vörum, er f
f til íslands eiga að fara. f

Boðið til samkepni
um botnvðrpuskip
tramtiðarionar
t tilefni af 20 ára
afmæli Samtrygging-
ar ísl. botnvörpunga
Samti-ygging ísl. botnvörpunga
hefir ákveðið að efna til al-
mennrar samkepni um botnvörpu-
skip framtíðarinnar. Er öllum ís-
lenskum þegnum boðin þátttaka
í samkepni þessari og þrennum
verðlaunum heitið; 1. verðlaun kr.
10.000, 2. verðlaun kr. 7.500 og 3.
verðlaun kr. 5.000. Frestur til að
skila teikningum og- tillögum er
til 1. október n.k.
Oskað er tillagna um rúmskip-’
an. vistarverur. öry'ggisútbúnað,
vjela- og taíkjaútbúnað og fyrir-
komiilag í botnvörpuskipi. sem er
frá 400—600 rúmlestir að stærð
(brúttó) og er ætlað til fiskveiða
við fsiaud.
I'rlausnir vttrða lagðar fyrir
fimni ínanna ilómnefnd, sem skip-
uð verður af eftirfarandi aðilum:
Fjelagi ísl. botnvörpuskipaeig-
enda. Skipstj. og stýrimannafje!.
Ægir. Vjelstjóvafjel. íslands, Sjó-
rnannafjel. Reykjavíkur og Sam-
trygging ísl. botnvörpjmga.
Fýrstu verðlaun verða ekki
veitti uema. að fjórir dómnefndar-
manna sjeu sammála um einu pg
sömu. tillogu. Engir höfundar guta
öðJasi nema ein verðláun.
Sanitryggingin efnir tii þessar-
ar sínnkepni í tilefni af 20 ára
afmæii sínu, sem er í dag. Yrði
það vissulega vegleg afmælisminn-
ing fvrir fjelagið, ef t.ækist að fá
íslenska skipasnúði til að gera t.il
liigur nm botnviirpuskip framtíð-
arinnar, sem fullnægði iiUmn
þeim kröfum, sem nútíminn ger-
ir til slíkra skipa.
„Stjórnin vill ein bera ábyrgð
ina og standa eða falla á því“
Mlanlngarsjótur Björns Jóns- Sund
sonar iltstjóra og iðlheita
Forsællsráðhevra
rungaröflin magnast
í vinstri flokkunum
Til að verðlauna blaðamenn fyrir
fallegan stil og vandað mál
AÖNDVERÐU ÁRINU 1913 birtist í „ísafold4*
ávarp tólf manna um stofnun minningarsjóðs
um Björn Jónsson ritstjóra og ráðherra, sem
þá var nýlátinn. Safnaðist þá nokkuð fje, sem geymt hefir
verið í sparisjóði síðan. Nú um áramótin hefir sjóðseignin
verið aukin og jafnframt ákveðið að skipuleggja sjóðinn
og láta hann taka til starfa.
Skipulagsskárin er dagsett 14. janúar 1943 og skal leitað
ríkísstjórastaðfestingar á henni. Stofnfjeð er nú kr. 15,211,08,
en gert ráð fyrir að sjóðurinn geti aukist með gjöfum og á annan
hátt.
í skipulagsskránni segir;
„Tilgangur sjóðsins er að verð-
launa mann, sem hefir aðalstarf
sitt við blað eða tímarit og
hefir að dómi sjóðsstjórnarinn-
ar, undanfarin ár ritað svo góð
an stíl og vandað íslenskt mál.
að sjerstakrar viðurkenningar
sje vert“.
Til þessa skal varið 3/4 vaxta
af sjóðnum, er safnast hafa.
Landsbanki Islands hefir fjár.
gæslu sjóðsins.
Fyrsta úthiutun verðlauna úr
sjóðnum fer fram á 100 ára
fæðingardegi Björns Jónsson-
ar, 8. október 1946.
Fyrstu sjóðsstjórnina skipa, í
samræmi við ákvæði skipulags
skrárinnar, þessir menn:
Sigurður Nordal, prófessor,
í'ormaður.
Björn Guðfinnsson, lektor,
báðir sjálfkjörnir samkvæmt
embættisstöðu þeirra,
Benedikt Sveinsson, fyrv. al-
þingisimaðiir, skipaður af
mentamálaráðherra,
Jón Magnússon, fil. kand.,
kjörinn af Blaðamannafjelagi
Islands,
Pjetur Ólafsson, forstjóri,
sonarsonur Björns Jónssonar.
Ef einhverjir kunna að vilja
auka sjóðinn með gjöfum, verð
uy slíkum gjöfum fyrst um-sinn
veitt móttaka í Bókaverslun
ísafoldar, Austurstræti 8,
Reykjavík, og hjá eftirtöldum
blöðum:
Alþýðublaðinu, Morgunblað-
inu, Tímanum, Vísi, Þjóðólfi og
Þjóðviljanum.
*
Ofa,nrituð greinargerð barst
blaðinu í gær frá stjórn minn-
ingarsjóðsins, en þó sjóðurinn
sje stofnaður fyrir nærfelt 30
árum, hafa ekki fyrri en nú
nýlega verið teknar ákvarðanir
um skipulagsskrá hans.
Þó starf blaðamanna sje ó-
neitanlega mikilsvert fyrir þjóð
ina, hefir því næsta litið verið
sinnt, að ljetta þeim hið vanda-
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.
Nýl breskl sendi-
btrrann væntan-
tegur brððlega
Samtal fftð
Mr. SAieplierfl
Það er nijer mikU ánægja,
að fyrir mjer skuli liggja
að yerða fulltrúi þjóðar minnar
hjá íslensku þjóðinni, sem jeg
hefi heyrt og lesið töluvert um,
en aldrei haft tækifæri tU að
kynnast persónulega, þar til nú“.
Á þessa leið fórust Mr. Gerald
Shepherd orð við Arnald Jóns-
son blaðamann, sem átti tal við
hann nýlega í New York, en Mr.
Shepherd, er eins og kunnugt
er hinn nýi breski sendiherra
á íslandi.
Arnaldur Jónsson er á leið til
Minneapolis til að stunda blaða-
menskunám við Minnesotahá-
skóla. Átti hann tal við senndi-
herrarin á skrifstofu hans í New
York, en Mr, Shepherd hefir
undanfarið ár haft eftirlit með
börnum, sem flutt hafa verið til
Ameríku frá Englandi vegna
styrjaldarinnar.
Arnaldur segir frá því í grein
sinni, að Mr. Shepherd hafi verið
ræðismaður Breta í Danzig fyrir
stríð og hafi fylgst með er Þjóð-
verjar voru að undirbúa ófrið-
inn. Skýrslur Mr. Shepherds frá
Danzig hafa síðan verið birtar í
,,blárri bók“, sem breska stjórn-
in gaf út.
Senniherrann skýrði Arnaldi
frá, að hann myndi bráðlega
leggja af stað til íslands. Blaða-
maðurinn hitti sendiherrann í
boði, sem Helgi P. Briem ræðis-
maður íslands í New York hjelt
til heiðurs Mr. Shepherd.
TALSVERÐS ÁGREININGS gætti í efri deikl
í gær milli ríkisstjórnarinnar annarsvegar og
talsmanna þriggja flokka (Alþýðufl., Frarn-
sóknar og kommúnista) hinsvegar, um tilhögun á vali
manna í Viðskiftaráð.
Ríkisstjórnin heldnr t'ast við þá ákvörðun sína. að hún ein
skipi menn í \ iðskiftaráðið og ráði hvaða menn hún velur tii þeirra
starfa. Stjórnin tekur ekki í mál. að hafa aðra skipan hjer á." —
Mjijg ei- vafasamt hver niðurstaðan verður í Iid
Frumvarp ríkisstjórnarinnar
um innflutning' og gjaldeyvismeð-
ferð kom til 1. nmr. í Ed. í gær.
Björn Ólafsson fjármála- og
viðskiftamálaráðherra fylgdi frv.
úr hlaði með stuttri ræðu. Hann
mintist m. a. á ágreininginn (sem
kom fram í Nd.) mn val manna
í Viðskiftaráð. Ráðherrann gat
þess, að ef Alþingi ietti að skipa
menn í ráðið, þá væri það ný-
mæli. Nefndir þær, sem nú störf-
uðu að þessum málum, værn stjórn
skipaðar. Stjórnin legði og meg-
ináherslu á, að svo vrði áfram.
Ef mistök yrðu í starfi ráðsins,
kæmi þau á bak stjórnarinnar.
Hún bæri ábyrgðma og því sjálf-
sagt að hún rjeði ffamkvæmd-
iuni. — Að lokuni óskaði ráð-
herra þess. að frumvarpið gæti
fengið afgreiðslu út úr þinginu
fyrir annað kvöld (þ. e. í kvöld).
Brynjólfur Bjarnason kvaðst
samþykkur stefnu frv.. en alt
væri undii' framkv;emdinni kom-
ið. Skil sjónarmið stjórnarinnar,
er hún vill ein ráða vali manna
í Viðskiftaráð. En jeg ætlast ti),
að stjórnin skilji sjónarmið þirigs-
ins. Hjer er farið fram á, áiV
þingið afhendi valdið blint. Tel
t. d. það óhæfu, ef stofnanir eins
og Verslnnarráð og S. í. S. eiga
að tilnefna fulltrúa í nefndina.
Jeg tei, að hjer eigi að vera sam-
vinna. milli stjórnar og þing-
flokka. Ef stjórnin vill gefa yfir-
lýsingu um slíka samvinnu, þarf
ekki að breyta fr'mnvarpinu. En
v-ilji stjórnin ekki gánga inn1 :V
þetta. er ekki nm annað að gera
en flytja brtt. í sainræmi við brtt.
E. 01. í Nd
i i Gísli Jónsson gerði fyrirspu-rn
til fjármálaráðb. urn það, hvort;
bin: frosriu pund í Englandi yrði
nú leyst og afneikninð: Samskonar
fyrirspurn gerði bann unt líf-
tryggingafje erlendis. Fjár-
málaráðh. svaraði þessu síðar
þannig, að verið væri að athuga
þetta. en ekki lokið þeirri athug-
un.
Hermann Jónasson lagði á-
rersiu á. að samstarf tækist um
val manna í Yiðskiftaráð. Það
eru aðeins tvær leiðir til að
stjórna: 1) án þings, eða 2) með
þingi. Þriðjw leiðin er ekki til.
Ef þingið telst ekki þess megtt-
ugt, að velja menn í Vðskifta-
ráð, þá yrði ekki til nvikils af því
að vænta. þegar til stórra átaka
kemur. Tel því æskUegt og nauð
synlegt. að sámstarfið Ivefjist.
lijer.
Haraldur Guðmundsson kvaðst
sammála Iierm. J. í því, að æski-
legt væri og nauðsynlegt að fuit
samkomulag næðist við þingið
um skipan Viðskiftaráðs. Áríð-
andi er, að enginn maður komist'
í ráðið, sem telur sig eiga að
gæta þar hágsmuna sjerstakra
stjetta eða fjélagsheilda. ~ Sam-
mála Br. Bj., að eigi komi til
máli, að Verslunarráð og S. í. S.
oigi að tilnefna nienn í ráðið og
tel nauðsynlegt, að stjórnin
skýri Alþingi frá því, hvort hún
hugsár sjer að þessir aðiljar eigi
að háfa einhver áhrif á vai manna
í ráðið.
FRAMH. Á FIMTU SÍÐTJ.
Áf engftsm Alftn:
HjeraðaböDnin sam-
þykt við 2, omr, I Nð.
Miklar umræður urðu í gær
*•' í Nd. um frv. mp brevt-
ingii á áfengislögunum, en í frv.
þessu er lagt til, að tekin verði
upp heimild til hjeraðabarina’ eius
og áður hefir verið skýrt frá
hjer í blaðimi.
\’ar frv. til 2. umræðu. Alls-
herjarnefnd, sem fjallað hefir um
þetta mál, klofna.ði rim afgreiðslu,
þ'ess og lagði niejrihliitmii, þéir
Stefán Jóh. Stefánsson. Aki Jak-
obsson og Jörundur Brynjólfsson
til að frv. yrði samþykt með nokkr
uin breytingum.
Minnihlutinn. þeir Garðar Þor--
steinsson og Uimnar Thoroddsen
vildu afgreiða frv', ujtjð svohtjóð-
andi rökstuddri dagskrá:
,,Þar sem upplýst er af ntan-
ríkisráðuneytinu, að meginefni
þessa frv. sje ýmist í ósamræmi
við gildandi milliríkjasamninga
eða virðist brot á þeim. telur
deldin eigi tilhlýðilegt að sam-
þvkkja það að svo stöddu og tek-
nr því fyrir næsta mál á dagskrá'*.
Á • fundinum í gær lýsti 'utan-
FRAMH. Á 8JÖTTF SfÐU.