Alþýðublaðið - 23.04.1929, Page 2

B

■ ■
Lánsstofnun fyrir bátaútveginn.
Fullkománn banki eða kák.
9
A að taka sjéveðsréttinn af sjómonnam?
Meiri hluti sjávar útvegsnefiu] -
ar ueðxi deildax alpiingis, Jó-
haun, Ól. Thórs, Svexran í Firði og
Magnús Torfason, hafa soð'íð
saman m}ög> smávægilegt frum-
varp upp úr frv., sem. fyrir lá
um Fisikiveiðaisjó'ð Islands, og
pykjast ætla’að gera ur því iáns-
stofnun fyrir bátaúútveginn; en á
frumvarpi þesisu eru tveir miklir
Ijóðir. Stofmminni ex ætlað svo
iítið fé, að hún yrði iítið arniað
em févaina banki, og er slíkt ó-
björgulega af stað farið. í anmia'n
sta’ð er haldið a’ðalókosti fyrra
frumvarpsins. SjóVeðsréttur skip-
'verja er ónýttur með því að færa
'hann aftur fyrir veðrétt sjóðsins
í þeiim skipum, selm lán er fengið
út á.
Stofnfé skipakaupadeildar í
lánsstofnun þessari ætlast þeir til
að verði núverandi Fiskiveiða-
isjóður. Hann ex nú um 700 þús-
undir króna/, en er næstum allar
hun'lavi i úttánum til tangs línvx
og kemur því stofnuni'nni að sára-
iiniuin. notum í tíð þeírra manna,
sem mú eru á ljfi. Pá er að eins.
gert ráð fyrir 60 þúsund kr. tifl-
lagi úr .ríkissjóði á ári i næstu
10 ár, en síðan 30 þúsund kr. á
. ári. Hins vegar er gert ráð fyrir
að ilána megi einum manni ti)
skip'akaupa 25 þúsund’ kr. og til
stofinsetningar e’nu iðjufyrirtæki í
.sambandi við fiskveiðar,. svo sem
;il hagnýtingar fiskiúúrgangi, 35
þúsund kr. G: tur þannig e'nn
maður eða félag, sem hefir bæði
útgerð og verksmiðjureks.ur
með höndum, feogið alt framlag
rikisins á ári að láni. Og hverju
\'erða þá hinrr að bættari, sem
engan eyri fá?
Til. rek,s t uráiá nadei ld ar er eéfl-
nð að einis’/'4 urlljón k'róna.
Það er fjórumsinnum minni upp-
hæð ; n Jón Baldvinsson fer fram
á í frv. sínu um Veðlánasjóð
fiskimanna, auk þsss, að siðar
hættist Veðlánasjóðnum fé Fiski-
veiðasjóðs, þegar það losnar; en
hér er vonih' í því ætluð skipa-
kaupadéi'Idinini. í nefndaráMti
minni hluta sjávai'útvegstefndar
betndir Sígurjón Á. ólafslson ræki-
kga á, hve V« 'ihilljów myndi
hírökkva afarskamt tíl þ:ss að
ful'nægja rek'strarlánsþörf báta-
sjómalnna. Eftir issm áður yrði1
mestur hiuti þeiEfra, ekki Sízt þeir
fátækustu, hundnir á klafa ein-
stiakra lániaídrottna, kaupmmn-
anna, sem fá aftur fiskinn hjá
þeim.
Um önýtingár sjoveðsins segix
svo í áliti Sigurjóns:
„Méiri hlutinn gerir ráð fyrir,
að veðréttuf sjóðsins í skipum
gangi fyrir öilúm öðrum v&ðrétt-
um og þar á miðal hvers konar
sjóveðrétti. Opinber gjöld eru
ekki undanskilin. Óvíða mun það
tíðkast, að skipverjar hafi ekki
1. kröfuré.tt í skipi fyrir kaupi
siniu eða aflahlut. Reynslan hefir
sýnt það á undanfarandi árum,
að fjöldi mamna myndi hafa
gengið siyppir frá borði, ef þeir
hefðu -ekki átt þennian rétt, og
hann er eins nauðsynlegur nú
scm fyr.
Paö væri bjarnargreiði viö aðra
aðalframteiðslustétt iandsins að
svifta hana þeim rétti, ®em hún •
á nú að lögum og hefir átt am
langt skeið, sem tryggir lienni
greiðsiu á umsönidu kaupi, som
unnið er fyrir.
Enga nauðsyn mun bera til að
fara þassa leið, ef ínálið pr at-
hugað með vehilja og góðri í-
hugim. Hér, hafa nú verið færð
alimikil rök fyrir því, áð tillögur
taeiri hlutans ná ekki tilgangi sín-
um. Með þeim er veriö að tefja
fyrix, ef samþyktar yrðu, að fuli-
oægjandi lánsstofnun sjávarút-
veg'inutn tii* handá verði seít á
stofn. Hörfíum sjávaxútvegsmanna i
er á engan hátt fullnægt ineö
þeitn.
■Stærxi s’kref á að stíga í þ- ssu
análi. Meira fjármagn þarf að
leggja frarn til sllkrar lánsstofn-
unar, svo að notum komi.“
Bendir hann á, að iánsstofnun
'þssisi iþarf að ná til allxa veiði-
sk.ipa, annara en togara. Þeim
hr.iir þegiar verið trygt lánstraiús’t
í bönkuan þeim, sérni fyritr eru,-
enda myndu þsir reynast of fjár-
'fcíelíiir tii þeiss, að smáskipaút*
gcrðinni væri hiolt að hafa fé-
'lagslánlsstofnun við þá. FyXir
ismáhátaútveginn og stærri skip,
,sem ekki veiða með botnvörpu,
,á að stofna fulikominn fiiskiveiiiða-
banka, sem sé' hliðstæður hinum
fyriirhugaða Búnaðarbanka.
, Piar eð ekki eT -líkliegt, að lög
um fullkbniinn fiiskiveiöabanka
fyrir sanáskipaútgsrði'na nái af-
greiðslu á þeissu þingi, leggur
Sigurjón til, að málinu vcrði vís-
að til .stjórnarinnar með svohljóð-
andi dagskráxtillögu;
„í tramsti þ:ss að riki'sstjórn-
;in íundirbúi iöggjöf uim Iánssíofn-
un íyrir sjáýarútvegibn, er geti
orðið honum lyftistöng á sama
hátt dig landb únaðarhank: num er
ætlað að verða fyaár landbúnað-
inn, iog legigi frumivarp ura, þetta
efni fyrir næsta þing, tekúr deiild-
in fyrir næsta mái.“
Á ilaugardaginn kom mál þstta
tl 2. umræðu. Mæifou þgir Si-gur-
jón O'g Héðinn með fuÚkoni'nni
lá'nisistofnun og sýndu fram á
þauðsyin hsininar, en Sveinn í Fiirði
og Jóhann töluðu fyrir dvergi ,siin-
nitt Bsnti Sigurjón m. a. á, að í
jalþjó'ðalöggjöf er mú vörið aö
Íierða á sjóveðskröfumiuta, á'saana
tíima sam talismemi þessa írum-
varps vijja ónýta þær. Og Héð-
inn setti upp dæmiið fyrir þá,
þejta til skiilimimgsauka. Ef útgerð-
anmaöur skuldar tveiimur aðilj-
um, og getur ekki greitt neimá
öðruan þeirra, hvor á þá rikari
réttlætiskröfu, sjóimaðuninn', sean
á hjá honum kaup sitt, seta liann
þarf til fraimdráttar sér og fjöl-
skyldu sinni og Iiefir oft og tíð-
um hætt lífi sínu við starfið, eða
pcmíiingástofnium, isean að eins hefír
iláin)að fé? Skoraði hann á flytj-
qnidur frumvairpsinis að segja tiil
þeis^ vöflulaust, á hveru hátt þeir
ætlist jtil að iraup sjómaímia sé
ti'ygt, ef sjóveðið esr ónýtt. —
Þegar rætt var um Búniaðár-
bankann í neðri deild, lýstji
Tryggvi ráðherra yfir því, að
hann ætli að beita sér fyrir þvi,
að bætt varðá úr lánsþörf bátaút-
vegismauna .nieð sérstalkri láns-
stofmiun, Þeár Sigurjón vitnuðu fiil
þeíssa loforðs, og ætti því málirau
að vera v;el borgið með því að
saimþykkja tillögu Sigurjóns. Þótt
niálið vexði þá ekki afgreitt fystri
én á næista þingi, er það þúsund
sinnum hetra heldur en að gera
það að isinásjárumdri meÖ sam-
þykt dvergfrumvarpsins.
A£ Eyrarbakkaa
Eb„ 10.,4.
í fyrra kvöid réru. 7 bátar frá
Stokkseyri, og. 2 frá Eyrarbakka,
vestur af. Selvogi. IJm nóttina
hvesti og brimaði sjó- Lenti ann-
ar Eyrarb.báturinn kl. 5 í gær-
taorgun; htnir 8 bátar komi? hér
svo að sundunum frá kl. ó—Í2;
var .sjór þá langisamlega ófær af
b'rimi, og vár öllum hópnum
„flaggað frá“, Síimað var strax til
Slysavarnafél., sem brást skjótt
og vel við, og sendi hjálpariskiip
til hjálpar, ef í nauðir ræki. Kl.
um 5 e. m. var flóð, og hleyptu
þá allir Stokkseyringar inn úr
briminu, og lantist slysalaust,
sæmilega vel, en stórbrita var þó.
Eyrarbakkabáturinn gat ekki lent,
og leitaði til Þorláksbafnar, og
voru mennimlr fluttir á lanri í
gærkveldi. Eru nú að lenda hér,
því brim er nokkuð lækkað. Oft
koma þessi tilfelli fyrix hér, og
öll benda þau á og ' kalla eftir
hinni brýnu nauðsvn á því, að í
Þorlákshöfn sé búið öryggi tiL
Jendingar bátum, seni sjó stunda
milli Þjörsár og Ölfusár. — Því
héðan er ekkert að leita ef .sundin
lokast af brimi, nsnta annaðhvort
að reyna að ná til Vestmanna-
eyja, ávalt á móti haföldu og oft
.stórviðri, eða hleypa fyrir Reykja-
nes upp á líf og dauða, og smá-
j -', : _ ' 9. tei" t?' / ..
það hættulegt. Þykir það ftillili
á stórum skipnm, þegar sjörinm
slær í þann vdanziinn, og má þvi
nærri geta, hve tvísýnt það feröa-
lag er á þessum bátum.
Fyrir þinginu liggur nú frum-
varp um lendingabótamál Þor-
lákshafnar. Væntum vér sjómsnn
hér austanfjalls þess, að þing-
menn kynni sér vel allar ástæður
hér eystra hvað þetta snertir, af
gögnum þeim, sem fylgja máline
til skýrjngar, og efumst vér þá
ekki um, að þeir geti orðið sam-
dóma okkur um nauösyn þessa
verks. Slyisavarnafélag Islianids og
Fiskifélagið geta einnig gefið mik-
ilsverðar upplýsingar, því stjórn-
ir þessara félaga eru gagnkunn-
ugar ástæðunum, og munu leggja
lið sitt til framgangs málinu.
B E.
Alpfngi.
Neð'»i deild.
Þar gerðist þetta í gær:
Þingsályktunartiil. Jóns Bald-
vimssonar og Erliings Friðjónssoav
ar um dýrtíðaruppbót starfHmiacnna
rikisins var vísað til fjárhags-
nefndar, en fyrri uinræðu siðan'
freistað.
Frv. um hafmarlög fyrir Hafn-
arfjarðarkaupstað og uni hafnar-
gerð á Skagastxönc! voru afgfcidd
m 3. umræðu.. Tveir sjávarút-
vrgsnefndarniern. Sveinn og
Magnús Torfason, viildu brsyta
frv. um Hafnarfjarðarhöfnána í
•hielimildarlög handa stjórni'nta
svo að henni væri að eims leyft.
ein t%ki skylt, að leggja fram til-
lag frá rikinu, og jaftiframt vildu
þeir fæXa tillagið niður í 1 j hliuta
og áby.rgðaxheimi:.Id ríkisiins í Í)p
í stað 1/3 óg 2/3 hluta, og fluttu
þeir tillögur þar um, etn þær voru
feldar. S’veinn var sá einá, sean.
.síðan greiddi átkvæði gegn aiðaib
greiin frumvarpsins sjálfs. Ekki
var þó samræimið mraira en svo í
tóillögum þeirra, að þeisisiir sömu
meinn vildu halda fast við það,
að tillag ríkiisins til hafnargexð-
ar á Skagaströnd verði 2/5 hiutar..
Sigurjóin lagð’i til, að þar yrrði tíí-
lagið 1/3 hluti, eins og venja er
til, en ábyrgðarheianildin bækkaði'
að saima skapi. Sú tillaga var
feild. A'ninars lögðu ailíir sjáivarú-
ittvegsnefndarmenmirnir tíl, að
það frv. yxði samþykt.
Haraldur benti á, þegar rætt
var um Skagaistxandarhöfniina, að
veröi Ihöfnám gerð,. þá þarf að
gæta þess, að aimentangi veirði
trygður verðauki isá, er verðtur
sökuon þeirra fraimkivæmda á
Jandi því, er að henirai liggur, en
hamn ekki látinn falte í skaut eiins
eða fárira einistaíklinga, að eins
vegna þeirrar aðstöðu, að hötnin
liggur að landareign þeirra.
um bátum, san hér eru, reynist
I. maí n ef ndir f unddr f kvðld kl. 8 standvislega