Morgunblaðið - 07.06.1944, Page 5

Miðvikudagur 7. júní 1944.
MORGUNBLAÐIÐ
Vandamál verslunarinnar rædd af
velvild og skilningi
AÐALFUNDUR Verslunar-
ráðs Islands var haldinn í gær
í Kaupþingsalnum fyrir fullu
húsi.
Frá aðalfundi V. í. í gær
Formaður V. í„ Hallgrímur
Benediktsson, stórkaupmaður
setti fundinn. Fundarstjóri var
kjörinn Eggert Kristjánsson.
stórkaupmaður og ritarar þeir
Helgi Bergsson skrifstofustjóri
og Ragnar Thorarensen.
Formaður V. í., Hallgrímur
Benediktsson, mintist manna úr
verslunarstjettinni, er látist
höfðu frá því að síðasti aðal-
fundur var haldinn, en fundar-
menn risu úr sætum. Þessu næst
flutti formaður eftirfarandi á-
varp.
Ávarp formanns.
Á síðasta aalfundi V. í. gerði
jeg tilraun til að draga upp
mynd af viðhorfinu í verslunar
málunum og lýsa þeim breyt-
ingum, sem orðið höfðu á versl
uninni frá því að ófriðurinn
hófst.
Þessi mynd sýndi, að þróun
málanna var á ýmsan hátt við-
sjárverð, enda þótt umsetning
hefði aukist mjög mikið á ýms
um sviðum og margt fyrirtækið
hagnast allvel. Mikil verðhækk-
áherslu, að til úrbóta horfði
eins og allar aðstæður voru.
Allar þessar ráðstafanir krefj
ast að sjálfsögðu mikilla fórna
af verslunarstjettinni, og ríður
þá á miklu, að þær sjeu fram-
kvæmdar af skilningi og sann-
girni af þeim, sem með völdin
fara. Verði það gert, er jeg per-
sónulega ekki í neinnum vafa,
að verslunarstjettin muni
verða þeim vanda vaxinn að
tryggja aðdrætti á þeim vörum,
sem okkur hafa verið skamtað-
En hitt er svo öllu alvarlegra,
að útlit er fyrir, að ekki verði
framvegis hægt að fullnægja
þörfum landsmanna, á sama
hátt og í sama mæli og áður, en
þar verður verslunarstjettin
ekki sótt til sakar.
J'eg mun ekki í þessu ávarpi
dvelja lengur við vandamálin
á sviði verslunarinnar nú á líð
andi stundu, en mig langar hins
vegar til að minnast á annað
mál, sem tekur nú hugi manna
mjög.
Við Islendingar stöndum nú
Fundurinn vottar viðskipta-
málaráðherra þakkir fyrir að-
gerðir hans í þessu máli“.
Skrifstofustjóri skýrði reiku
inga ráðsins, er síðan voru
samþyktir.
un á aðfluttum og útfluttum á merkilegum tímamótum. Löng
vörum hefir í sjer þá hættu
fólgna, að verslunarfyrirtæki
geta átt von á miklum töpum
af völdum verðlækkunar, þeg-
ar viðskiptin í heiminum færast
að nýju í eðlilegra horf.
Þá benti jeg einnig á, -að
vegna harðnandi átaka ófriðar
aðilanna mætti búast við því, að
erfiðara yrði um öflun nauð-
synja til landsins.
Reynslan hefir sýnt, að ekki
var ofmikil ástæða til bjartsýni.
Verslunin á þessu ári hefir mót
ast í enn ríkara mæli en nokkru
sinni áður af ófriðnum og því
ástandi, sem hann hefir skapað.
Auk þeirra örðugleika, sem við
var að stríða vegna ýmissa ráð
stafana hjer innanlands, hafa
aðalviðskiptaþjóðir okkar tek-
ið nú upp meira eða minna víð
tæka skömtun á aðflutningi
hingað til landsins. Er hjer um
að ræða þá óvenjulegu breyt-
ingu, að bæði stjórnarvöldin í
Bandaríkjunum og Bretlandi
hafa ákveðið, hvað mikið mætti
flytja af ýmsum vörutegundum
hingað til landsins á tilteknu
tímabili, og auk þess krefjast
J essar þjóðir, að vissum skil-
; rðum sje fullnægt.
Flestum þeim, sem hjer eru
í’addir* mun þetta mál það
1 unnugt, að jeg læt nægja að
< repa á það án þess að fara út
i einstök atriði. En þó skal á
j ið minst, að þetta nýja viðhorf
1 :fir haft það í för með sjer,
; j farið hefir verið inn á nýjar
1 autir í framkvæmd gjaldeyr-
i ■, - og innflutningsmálanna af
1 álfu þess opinbera. Verslunar
ráðið hefir í ýmsum tilfellum
leitaSt við að greiða fyrir sliku,
enda þót.t vitað væri, að hinar
nýju ráðstafanir væru ekki sár
saukalausar fyrir ýmsa aðila.
En þetta hefir verið gert að vel
athuguðu máli, og því aðeins,
og á það vil jeg leggja sjerstaka
barátta er á enda, og langþráðu
marki er náð, þegar Island end
urheimtir nú fult og óskorað
frelsi. í þessu sambandi skulum
við minnast þess, að verslunar-
stjettin hefir átt sinn mikla þátt
í því, að þessu marki hefir ver
ið náð. Vissan um þennan mik-
ilsverða skerf, sem stjett vor
hefir lagt fram til öflunar efna
legu og stjórnarfarslegu sjálf-
stæði, skal verða okkur hvatn
ing að bregðast aldrei skyldum
okkar við .þjóðina og landið
okkar.
Stöndum allir á verði og minn
umst þess, að það er ekki minni
vandi að gæta fengins fjár en
afla þess.
Ræða viðskiftamálaráðherra
Björn Ólafsson viðskifta-
málaráðherra mætti á fttnd-
irnun og flittti þar erindi um
viðskiftamálin. Hann myntist
í upphafi þeirra merkilegu
tímamóta, sem þjóðin stæði á
nú og væri ánægjulegt til þess
að vita, að verslunin væri nú
að öllu leyti í höudum lands-
manna sjálfra? Því sagan
sýndi, að saman hefði jafnan
farið niðurlæging þjóðarinn-
ar og niðurlæging á sviði versl
unar og viðskifta. Og endur-
reisn þjóðarinnar hefði fylgt
vakning og endurreisn við-
skií'tánna. Að vísu væri versl-
unin nú í hersfjötrttm, en
landsmenn hefðu sjálfir veg-
og vanda hennar.
Þessu næst rakti ráðh. við-
skiftaerfiðleikana og að-
gerða þeirra, er grípa hefði
þurt't til lijer heima til ])ess að
mæta erfiðleikunum. Hann
þakka ð i kaupsýslumönnum
fyrir skilning þeirra á erfið-
leikunum. Þeir hefðu á öllu
sýnt það, að þeir væru fylli-
lega starfi sínu vaxnir. — Að
lokum rakti ráðherrann allít-
arlega starfsreglur Viðskifta-
ráðs.
verði unnið að því, að gildistími
þeirra verði aldrei skemri en
sex mánuðir eða helst eitt ár.
4. Kvótarnir framlengist 'en
falli ekki úr gildi enda þótt þeir
sjeu ekki að fullu notaðir á við-
komandi tímabili.
5. Unnið verði að þvi að fá
alla kvótg ákveðna það timan-
lega, að þeir liggi jafnan fyrir
í byrjun hvers kvótatimabils,
þannig að auðveldara verði að
nota þá innan tilskilins tíma“.
Lnnfremur har E. Kr. fram
svohlj, tillögu, er samþ. var í
Starfsemi ráðsins
líelgi Bergsson skrifstöfu-
stjóri gaf skýrslu urn starf-
semi ráðsins s.l. ár. Var útbýtt
meðal fundarmanna prentaðri
skýrslu. Hafði starfsemi ráðs-
Verslunarmálin alment.
Eggert Kristjánsson stór-
kauþm. ræddi um viðskiftin
við Bandaríkin og erfiðleika
þá. sem kvótarnir orsökuðu.
Einnig ræddi hann um við-
skiftin við Bretland. Bar hann
fram svohljóðandi tillögn, er
var samþykt í einu hljóði:
einu hljóði:
„Aðalfundur Verslunarráðs
Islands felur stjórn ráðsins að
færa sendiherra íslands í Was-
hington og fyrrverandi og nú-
verandi sendiherrum í London,
þakkir verslunarstjettarinnar
fyrir vel unnin störf í sam-
bandi við margskonar fyrir-
greiðslur við útvegun útflutn-
ings- og framleiðsluleyfa og
margvíslega aðstoð í öðrum mál
efnum kaupsýslumanna“.
Fjelagsmál.
Egill (Ihttormsson
talaði
fyrir tillögu, er nokkrir menn
stóðu að. Vai- hún um aukna
starfskráffa á skrifstofu Verst
unarráðsins og gangskör að
því, að fá alla kaupsýslnmenn
á landinu þátttakendur í ráð-
inu. Tillagan var samþykt.
Ýmsar fyrirspumir komu
fram og var þeim svarað.
St j ómarkosning
Ur stjóm V. í. áttu að
ganga þeir GarðaT Gíslason,
Hallgr. Benediktsson og
Sveinn M. Sveinsson. Garðar
Gíslason baðst undan endur-
kosningu.
Ivösningu hlutu: Hallgr.
Benediktsson með 160 atkv,,
Sveinn M. Svoinsson 104 atkv.
og Guðmundur GuðjóriSson
með 84 atkv. Varamenn voru
kosnir; Arni Árnason, Gunnar
Kvaran og Carl ölsen.
Bndurskoðendur: P. Þ. J.
Gkmnarsson og Jón Ilelgason.
Til vara: Giudo Bernhöft.
í fundárlok mintist form.
M í. (IT. Ben.) Gai’ðars Gísla-
sonaf, liins ágæta starfs hans
í þágu verskmarstjettarinnar,
fyr og síðar. Akvað fundur-
inn að senda honum kveðju < g
þekkir í símskeyti.
Karfakórinn „Vísir' frá Siglufirði
í Reykjavíkurheimsókn
„Aðalfundur Verslunarráðs
íslands, haldinn í Reykjavík 6.
júní, 1944, lýsir yfir því, að
hann telur að kvótafyrirkomu-
lag það (skömtun), sem nú er
ns verið margbrotin og flók-; gildandi um útflutning á fjölda
in, einkum í sambandi við
ýmsa sívaxandi erfiðleika við-
mörgum vörum frá Bandaríkj-
unum til íslands, sje til mikils
Nkiftamálanna vegna>*tyrjald- óhagræðis, enda er þessi skömt
un í mörgum tilfellum það
arinnar.
Formaður V. í„ ílallgr.
Benediktsson bar f. h. stjórn-
ar ráðsins fram svohljóðandi
tillögii, sem samþykt var í
einu hljóði:
„Aðalfundur Verslunarráðs
Islands lýsir ánægju sinni yfir
þeirri breytingu, sem orðið hef
ir á úthlutunarreglum í sam-
bandi við vöruirinflutning til
landsins.
Reglur þessar, sem eru í sam
ræmi við rjettarmeðvitund al-
mennings, tryggj^ neytendum
sama rjett, hvar sem þeir gera
innkaup sín og skapa innflytj-
endum miklu meirh jafnrjetti
en átti sjer stað áður. En í regl-
unum er auk þess tekið tillit
til nýrra verslana og nýmynd-
unar í verslun og iðnaði í sam-
ræmi við stefnu frjálsrar versl-
unar.
þröng, að ekki er hægt að full-
nægja nauðsynlegum þörfum
þjóðarinnar. Fyrir því skorar
aðalfundur Verslunarráðs Is-
lands á viðskiptamálaráðherra
og viðskiptaráð að beita sjer fyr
ir eftirfarandi:
1. Kvótarnir sjeu rýmkaðir
frá því sem nú er í ýmsum til-
fellum, þannig að þeir fullnægi
eðlilegum og*sanngjörnum þörf
um þjóðarinnar.
2. Kvótarnir verði meira sam
einaðir heldur en nú tiðkast,
þannig að sem mestur hluti á-
kveðins vörufkokks falli pndir
sama kvóta, en ekki eins og nú
er, þar sem kvótarnir í mörg-
um tilfellum eru bundnir við
einstakar vörutegundir innan
ákveðins flokks.
3. í stað þess að kvótarnir nú
gilda, i flestum tilfellum til
þriggja eða sex mánaða, þá
KARLAKÖRINN „VlSIR‘ ‘
frá Siglufirði, söngstjóri Þor-
móður Eyjólfsson, sem kom
hingað til hijfuðstaðarins í
vikuheimsókn fyrir síðustu
helgi hefir suugið tvivar hjer
í Gamla Bíó og ein> sinni í
Hafnarfirði, en þriðju hljóm-
leikárnir voru ráðgerðir fyr-
ir miðnætti í gærkvöldi.
Ilefir aðsókn að hljómleik-
nm kórsius verið' mjög mikil,
þrátt fyrir óhentungan hljóm
leikatíina. og viðtöknr áheyr-
enda, lófatak, blóm og fram-
kallanir, báru 1 jósan vott nm
þá hrifningu, sem söngur gest-
anna hefir vakið.
A fyrstu hljómleikunum á
föstudagskv. lieilsaði Ivavla-
kór Reykjavíkur komumönn-
uni með söng og ávarpi, cn
fararstjóri Vísismanna, liali-
dór Ivristinsson, hjeraðslækn-
ir, , hafði orð fyriv. þeim og
þakkaði viðtökurnar. Söng
ÝTísir síðan „Jeg vil elska mitt
larid“ ut-an söngskrár, en að
því loknu hófst söijgski’áiu,
sem var mjög fjölbreytt. Var
meginhluti laganna’ eftir ís-
lensk tóuskáld, eu meðal
þeirra vöktu sjerstaka at-
hygli „Til söngsins' ‘ eftir
Sig. Birkis. „Glampar í
fjarska’’ eftir Friðrik Bjarna
son, „Alfaðir ræður“ eftir
Kaldalóns og „Þjer landnem-
ar“ eftir Sigurð Þórðarson.
Hefir kórinn ágætum riiddum
á að skipa, bjö/^um, hrein-
fögrum tenórum og hreiðum,
hljómsterkum bössum. Ein-
söngvararnir leystu og hlut-
verk sín mjög vel af höndnm,
en það voru þeir llalldór
Kristinsson, Sigurjón Sigurðs-
son og Daníel Þórhallsson.
Píanóundirleikinn hafði Eiml
Thoroddsen með höndum.
Á laugardaginn var voni
þeir Vísismenn gestir Sam-
bauds ísl. karlakóra og Reykja
víkur kóranna, sem buðu þeim
til kvöklverðav á Þingvöllum,
en í gær bauð biskup þeim til
kaffidrykkju. Á sunnudag og
í gær sungu gestirnir á hljóm-
plötur fyrir Ríkisútvarpið, eri
ráðgert er, að þeir syngi í út-
varpið á fimtudagskvöld.
Fleiri söngskemt-anir murnt
vera í undirbúningi, ef til vill
hjer í nágrenninu, eu að ölltt
forfallalausu verður lagt af
stað heim á leið n. k. laugar-
dag.
Láta þeir fjelagar m-jög vel.
a£ för sinni og róma það mjög;
hversu góðar viðtökur þeir
liafi fengið hvarvetna, þar sem
þeir hafa komið.
Hákon kofluntiur
ávarpar fjjóð sína
KLUKKAN 3 í morgun á-
varpaði Hákon konungur þjoð
sína í útvarpsræðu frá London.
Hann hvatti Norðmenn til
^terkrar samheldni á þessari
alvarlegu stund og brýndi fyr-
ir þeim að halda uppi hinni
þöglu andstöðu, en gera ekki
neitt að óyfirlögðu ráði.
V