Morgunblaðið - 14.12.1944, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 14. des. 1944
fttmtittiMðMfe
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavik.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands.
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Stefnulausir tala um
stefnu
<
ÞAU TIÐINDI hafa gerst siðustu dagana, að þeir, sem
skrifa Tímann tala mikið um „s t e f n u”.
Þetta er ekki mjög undarlegt. Það byggist- á alkunnu
fyrirbrigði úr ferðalífi íslendinga. Þeir. sem villast í
þoku, hríð eða náttmyrkri, hugsa og tala meira um stefnu
en allt annað. Þeir eru áttaviltir og vita ekki hvert halda
skal. Sjeu þeir í samfylgd með mönnum, sem halda rjett-
um áttum, þá finst hinum viltu, að slíkir fari æfinlega í
öfuga átt við það, sem rjett er.
Nú eru Tímamenn komnir í þetta áttavilluástand og þá
er skiljanlegt, að þeir tali og hugsi um stefnu, og^eðlilega
tala þeir mest um annara stefnu. Raunar hafa þessir menn
aldrei haft aðra „pólitíska” stefnu en þá, að „spekúlera”
í því, hvað dygði best til að ginna kjósendur, svo að fyrir-
liðarnir gætu haft völd. í þeirri stefnu hafa þeir sýnt
undraverða fimi og snúningslipurð um margra ára skeið.
Á hverju flokksþingi hafa þeir'soðið saman mikinn sæg af
tillögum, sem þeir kalla stefnu. Hefir þar verið að finna
hinn furðulegasta hrærigraut af afturhaldskendustu hug-
myndum eignarrjettarmanna, öfgafylstu kommúnista
kenningum og flestu, sem þar er á milli.
Þetta hefir gengið ótrúlega vel í vanþroskað fólk og
ekki nóg með það. Mjög margir greindir menn hafa trúað
því, að þetta væri stefna. Þeir hafa ekki áttað sig á því,
að undarlegasti hrærigrautur af funda-tillögum og stjórn
málastefna er tvent ólíkt.
★
En nú hefir forystumönnum Tímaliðsins líka brugðist
bogalistin í þessu efni. Þeir eru búnir að braska svo lengi,
snúast og bregðast svo oft. að bæði þeirra eigin menn og
aðrir, eru búnir að sjá í gegnum allan vefinn. Þeir hafa
tapað valdaaðstöðunni og fá hana aldrei aftur, sem Fram-
sóknarmenn, og síðan hafa öll einkenni áttaviltra manna
birst í fari þeirra eins og eðlilegt er. Nú hugsa þeir og tala
um frægð liðinna daga eins og gamlir bragðarefir, sem
fyrir elli sakir eða óhappa, hafa komist út úr starfslífinu
og skemta sjer við það, að segja grobbsögur og útmála
heimsku, stefnuleysi og lítilmensku þeirra manna, sem
standa þeim að öllu framar og vita hvað þeir eru að fara.
Eitt af hinum fyrstu og ókveðnustu leiðarmerkjum um
það er verða vildi á þessu sviði, kom fram í afstöðu Reyk-
víkinga til Framsóknarmanna. Fyrir nokkrum árum höfðu
þeir 2 menn í 15 manna bæjarstjórn. Nú hafa þeir engan
og geta aldrei vænst þess, að fá mann kosinn framar. Á
tímabilinu hafa þeir þó altof oft haft völd. Þeir hafa sett
á fót fjölda stofnana, flutt mjög marga sína liðsmenn utan
aT landi til hátt launaðrar atvinnu og auk þess trygt liði
sínu innanbæjar hið sama. Með öllu þessu setuliði hefði
fylgi þeirra átt að vaxa til stórra muna hjer í bænum, ef
eigi væri óþefur af vistarföngunum.
Þetta hefir brugðist og orsökin er auðvitað sú, að Reyk-
víkingar komast ekki hjá því, að sjá og heyra það sem
gerist í hinu „pólitíska” lífi. Þeir átta sig því fljótar á
hlutunum heldur en hinir, sem búa víc5 örðugar samgöng-
ur úti á landsbygðinni.
Þegar 2 af hverjum 5 larídsmanna eru búsettir í höf-
uðborginni, er hver stjórnmálaflokkur dauðadæmdur, sem
ekki getur með hlutfallskosningu komið manni í 15 manna
bæjarstjórn. Það hefðu allir átt að sjá, sem hafa tengt
vonir við Framsóknarflokkinn.
'k
Nú er þetta að sannast af reynslunni. Þegar stefnulaus
braskflokkur eins og Framsóknarflokkurinn, missir valda
aðstöðu, þá eru hans dagar brátt taldir.
Þá skilja það allir menn, sem hafa treyst því, að í skjóli
valdanna gætu þeir notið fríðinda, að þetta er búið að
vera.
Fyrir bændur og sveitamenn er nauðsynlegt, að átta sig
á þeim sannleika og breyta samkvæmt því, eins og flestir
aðrir hafa þegar gert.
Jón Þórðarson
formaður, Traðarholti.
fæddur 6. apríl 1864.
Dáinn 22. nóv. 1944.
~ -• t * ■ rt
Þegar hervald brims og boða
biltist fram með tignarsvip,
stjórnvöl tókstu styrkri hendi,
stöðugt varðir menn og skip.
Lausnarinn var leiðarmerki,
lýsti þjer á hverri för,
þar til lentir fögru fleyi
farsællega heim í vör.
Háar öldur brims og boða
bak þjer eru, vinur minn.
Nú þarf ekki lags að leita
lending í svo komisl inn.
Þú munt aldrei oftar leggja
út á tímans kalda sjá.
Nú er unaðsfyling fengin
frioar-björtu-landi á-
Minningar vjer margar eigjm
- margt er atvik liðið hjá -
vara þær, þótt vinir deyi,
verða kærri okkur þá.
Trúföst skulum vaka, vona,
viðbúin á hverri stund,
þegar hinsta kallið kemur
kveðju með á Drottins fund.
Endurminning áslvinanna
örugglega geyma ber.
Að þá fáum fundið aflur,
framar öllu þráum vjer.
Löngun há skal leiða okkur
landið þráða friðar á,
þar, sem Guðs-börn eilífð alla
una sínum föður hjá.
Elsku faðir, afi, bróðir,
allir vinir tengdir þjer
þakka heitt af hjartans grunni
hlutverk þitt, sem lokið er.
Hvíli vært á hinsta beði
holdið þitt — og verði rótt.
Ond þín vígð er æðra heimi,
elsku vinur. Góða nólt.
Far þú í friði,
friður Guðs þig gevmi.
Kristur þig krýni
kórónu lífsins.
Guftjón Pálsson.
Grikkland
Framh. af bls. 1.
að ofan greinir, borin upp.
Var hún samþykkt með yf-
irgnæfandi meirihluta, eða
atkvæðahlutfallinu 20:1.
Skæruliðar streyma að
Talið er að Elas-skærulið
arnir hafi fengið verulegan
liðsauka í dag. Einnig ger-
ast þeir nú mjög uppi-
vöðslusamir í Patras og
fleiri hjeruðum, og í Aþenu
læðast leyniskvttur þeirra
stöðugt inn á sv'æði þau, er
Bretar hafa, og gera alla um
ferð þar ótrygga. Er illt að
sjá við slíku.
Síðustu frjettir:
Seint í kvöld hafði Bret-
um tekist að hrekja Elas-
skæruliðana úr herbúðum
þeim, sem þeir ruddust inn
í í morgun. Hatramir bar-
dagar geisa um alla borgina.
Skæruliðar hafa tök á
vatnslindum borgarinnar og
er erfitt fyrir borgarbúa áð
fá vatn. Allar búðir eru
lokaðar og verður að kaupa
mat'allan af ökrunum á göt-
um úti. Eitt egg kostar'á
slíkum markaði 7-6 (um 10
kr. ísl. pen.) og 10 enskar
cigarettur 12-6 (um 16 kr.)
XJííuerii ilripar:

íLiafeqa ií^inu
Jólaannir.
ALLIR, sem vetlingi geta vald
ið, eru á kafi í jólaönnum þessa
dagana. Það má sjá þetta hvar
sem gengið er. Göturnar eru full
ar af iðandi fólki. Allir eru á
fleygiferð. Verslanir eru troð-
fullar af fólki, sem er að leita
að jólagjöfum, eða kaupa eitt-
hvað inn til jólanna. Á heimilun
um eru ungir sem gamlir í óða-
önn að undirbúa hina miklu kær-
leikshátíð. Alt þarf að vera fág-
að og hreint fyrir jólin. Enginn
má fara í jólaköttinn. Hver og
einn þarf að fá einhverja jóla-
gjöf. En það má enginn vita,
hvað hann fær fyrr en á aðíanga
dagskvöld og þessvegna eru ótal
leynistaðir fundnir á hverju
heimili til að fela jólagjafirnar.
Alt eru þetta kunnar staðreynd-
ir og gamlar venjur. Þannig hef-
ir það gengið til mann fram af
manni og þannig verður það.
Það er gleðilegt til þess að vita,
að nú skuli svo margir geta veitt
sjer þægindi og keypt fallega
hluti. Það hefir árað vel fyrir okk
ur einu sinni enn og flestir hafa
nóg að bíta og brenna — en því
miður ekki allir.
Gleymum ekki þeim
bágstöddu.
HINN MARGUMTALAÐI
„stríðsgróði“ hefir ekki náð til
allra. Hjer í Reykjavík er fjöldi
fólks, sem verður að neita sjer
um margt, sem flestum finst
sjálfsagt um jólin. Qamalmenni,
sem ekki geta lengur unnið og
eiga enga að. Farlama fólk, ein-
stæðingsmæður, sem enga fyrir-
vinnu hafa. En það vill svo vel
til, að þetta fólk þarf ekki að
fara algjörlega varhluta af hinni
veraldiegu jólagleði. Til er hjer
í bænum þörf og góð stofnun,
sem með hjálp þeirra, er eitt-
hvað geta látið af mörkum, hugs
ar fyrir hinum bágstöddu og send
ir þeim jólaglaðning. Stofnun
þessi er Vetrarhjálpin, sem enn
einu sinni biður Reykvíkjnga að
muna eftir bágstöddum meðborg
urum. Vetrarhjálpin hefir aldrei
þurft að verða bónleið á Reykvík
ingum. Þeir hafa ávalt brugðist
vel við og best þegar mest reið á.
•
Nú koma skátarnir í
kvöld.
SKÁTAFJELAGSSKAPUR-
INN hjer í bænum, hin ágætu
samtök æskumanna, hefir undan
farin ár hjálpað Vetrarhjálpinni
'við söfnun á fje fyrir jólin. Söfn
un þeirra hefir gengið vel. Nú
koma þeir í kvöld og berja að
dyrum hjá íbúum í Mið- og Vest-
urbænum.
Það ætti ekki að þurfa að
hvetja menn til að leggja eitt-
hvað af mörkum er skátarnir
koma — stórt eða smátt, eftir
ástæðum. Næstu kvöld munu svo
skátarnir heimsækja fólk, sem
býr í öðrum bæjarhverfum. —
Reykvíkingar góðir! Takið vel á
móti skátunum og munið að korn
ið fyllir mælirinn.
Þeim aurum eru vel varið, sem
gefnir eru til Vetrarhjálparinnar,
þeir veita einhverjum gleðileg
jól.
©
Jólasveinarnir og
börnin.
ÞESSUM pistlum er ekki ætlað
að vera leiðbeining í barnaupp-
eldi. En þó get jeg ekki stillt mig
að segja frá litlu atviki, sem jeg
var sjónarvottur að hjer á göt-
unni á dögunum. Ung kona gekk
fram hjá leikfangaverslun með
lítinn laglegan snáða sjer við
hönd.
„Nei, sko jólasveininn“, sagði
snáði, er hann sá jólasveina í
búðarglugganum. En móðirin var
augsýnilega ekki í neinu jóla-
sveinaskapi, því hún hastaði á
drenginn og sagði eitthvað á þá
leið, að þetta væri vitleysa, það
væru engir jólasveinar til.
Drenghnokkanum líkaði þetta
augsýnilega miður. Hann hafði
orðið fyrir sárum vonbrigðum.
Hvað móður og syni fór á milli
eftir þetta, veit jeg ekki. En jeg
var að hugsa á eftir, hvað þetta
hafði verið ónærgætið af móður-
inni, að lofa ekki snáðanum að
vera í þeirri trú, að jólasveinar
væri eitthvað, sem er til og sem
stendur í sambandi við jólin.
Jólasveina-hugmyndin er börn
unum svo mikils virði, að það
er synd, að taka hana frá börn-
unum fyrr en þau hafa aldur og
þroska til að skilja hana betur
sjálf.
•
Nærgætni.
ÞAÐ HEFIR oft verið fundið
að ])VÍ, að afgreiðslufólk í versl-
unum og skrifstofum kæmi ekki
ávalt fram af þeirri kurteisi, sem
krefjast verður af mönnum í
slíkum stöðum. En það kemur
sjaldnar fyrir, að afgreiðslufólkið
kvarti undan viðskiptavinunum
og er þess þó oft þörf. Nýlega
var jeg staddur í verslun hjer í
bænum, þar sem inn komu tveir
unglingar, sennilega skólapiltar
úr einhverjum framhaldsskólan-
um hjer. Þeir höguðu sjer rudda
lega mjög. Sþurðu með frekju
eftir því, er þeir þóttust ætla að
kaupa og voru með ónot í garð
afgreiðslustúlkunnar, er varan
var ekki til í versluninni. Á leið
inni út ruddust þeir fram hjá
fólki, sem var í búðinni og ann-
ar pilturinn gaf stúlku olnboga-
skot, að því er virtist vegna þess
að hún var fyrir honum.
Aldrei er lögð eins mikil' vinna
á afgreiðslufólk eins og fyrir jól-
in þegar mikið er að gera. Það
ætti því ekki að vera til of mik-
ils mælst við þá, sem versla í
búðunum, að þeir komi fram af
nærgætni og kurteisi við af-
greiðslufólkið og ljetti því hið
erfiða starf þess. Kurteisin kost-
ar enga peninga, segir máltækið
og menn geta gert alveg jafn góð
kaup og fengið jafnmikið fyrir
peningana sína, þó þeir komi
kurteislega fram, eins og þó þeir
hafi ruddaskap í frammi.
Ný bók: Leit jeg
suðurtil landa
Nýlega er komið út á forlagi
Máls og menningar safn af ís-
lenskum helgisögum og ævin-
týrum með nefninu „Leit jeg
suður til landa“. Þetta er allstór
bók, full af skemtilegum helgi-
sögnum og ævintýrum frá mið-
öldum, þar á meðal helgisögn-
um um biskupana Þorlák helga
og Guðmund góða. — Dr. Einar
Ólafur Sveinsson, háskólabóka-
vörður hefir safnað efni bókar-
innar og er hún rjettnefnd upp-
spretta fallegra sagna og skáld
legra! Myndi marga vart hafa
grunað að miðaldir vorar hefðu
verið svo fjölskrúðugar á slíkt
efni, og er ánægjulegt að þett.a
skuli vera komið lestrarfúsum
almenningi nútímans í hendur.