Morgunblaðið - 29.08.1945, Síða 12

Miðvikudagur 29. ágiíst 1945,
12

"1*1* Jw

grckeyii frá erlend-
iim
.@rð[ii*iWa0íi
í Skerjafirði í fyrrakvöld.
1.1
%
• 0,
t
EINS OG FRÁ hefir verið
skýrt áður, sendi forseti íslands
hinn 16. þ. m. þjóðhöfðingjum
aðalhernaðarþjóðanna árnaðar-
óskír út af unnum sigri og
fengnum friði, og hafa þessir
þjóðhöfðingjar auk þeirra sem
áður er getið, svarað:
Chiang Kai Shek, forseti kín
versk u þj óðastj órnarinnar.
Harry S. Truman, forseti
Bandarikjanna.
M. Kalinin, forseti Æðstaráðs
Sovjet-ríkjanna.
Svar-skeytin eru svohljóð-
andi:
Herra forseti Islands, Sveinn
Björnsson, Reykjavík,
Chungking, 28. ágúst 1945.
,,Leyfið mjer að flyta yður,
herra forseti, hugheilar þakkir
fyrir hinar innilegu heillaóskir
í tilefni af hinum sameiginlega
sigri yfir Öxulríkjunum, Þar
sem hinar sameinuðu þjóðir eru
staðrráðnar í að vinna friðinn
á grundvelli hinna göfugu hug-
sjóna sinna, þá er það trú mín
að hinn dýrlegi sigur banda-
manna hafi skipað mannkyninu
tímabil friðar og rjettlætis.
Chiang Kai. Shek.“
Herra forseti íslands, Sveinn
Björnsson, Reykjavík.
Hvita húsið, Washington 25. ág.
1945.
„Jeg leyfi mjer að þakka yð-
ur, herra forseti, fyrir ham-
ingjuóskir yðar í tilefni af sigri
baridamanna yfir Japan. — Hin
vingjarnlega kveðja yðar er
mtkils metin.
Harry S. Truman."
Herra forseti Islands. Sveinn
Bjöinsson, Reykjavík.
Moskva, 26. ágúst 1945.
,,Jeg þakka yður fyrir ham-
ingjuóskir yðar vegna unnins
sigurs yfir sameiginlegum óvini
allra lýðræðissinnaðra þjóða og
sendi yður mínar bestu heilla-
óskir.
M. Kalinin.“
(Samkv. frjett frá ríkisstjórn-
inni).
Munir Þjóðfflinja-
safnsins !i”!!ir fil
bæjarins
MUNIR Þjóðminjasafnsins,
sem fluttir voru til geymslu
vegna loftárásarhættu, þegar
iandið var hernumið, hafa nú
flestir, eða allir verið fluttir
aftur til bæjarins og er verið
að koma þeim fyrir í húsnæði
safnsins í Safnahúsinu.
Verður Þjóðminjasafnið opn-
að aftur á ný í haust fyrir al-
menning og -mun því almennt
vera fagnað.
Skömrnu eftir að landið. var
hernumið, 1940, var allt hand-
ritasafn Landsbókasafnsins og
rtokkuð af Þjóðskjalasafninu
■ilutt burt úr bænum vegna loft-
árásarhættunnar. Var bandrit-
unum komið fyrir að "Flúðum
í Hrunamannahreppí, geymd
þar í góðu, upphituðu steinhúsi.
I maí síðastliðnum voru hand
ritin flutt til bæjarins aftur, öll
óskemd og í góðu ásigkomu-
lagi.
Á mynd þessari eru fyrstu f rþegar. sem íslensk flugvjel flytur frá Höfn til íslands. —
Myndina tók Ijósmyndari ÍVIorg mblaðsins í fyrrakvöld. — Er bótur sá, <Jr annast flutninga til
og frá fiugbáínam, að leggja að bryggjuuni, er myndin var tekin. — Auk farþeganna eru
flugmenn, forráðamenn Flugfjelags íslands og flugmálastjóri, sem tóku á móti flugbátnum.
• Ljósm.: Friðrik Clausen.
0
jarrústir yrafnar u|
Hrunamannaafrjetti
UNDANFARNA J0 daga hafa verið gerðar ramisóknir á
merkileguin rniðaldabæ á Ilrunamannaafrjetti. Var Kristján
Eldjárú magister. fyrir raunsóknunum, en með honum unnu
þeir dr. Jón Jóhannesson dósent, Maguús G. Jónsson menta-
skólakennari og Bjarni Vilhjálmsson cand. mag.
Allir þessir nrenn unnu kaup
laust, sem sjálfhoðaliðar og
þess vegna var kleift að fara.
förina, en Þjóðminjasafnið
stóð straum af öðrum kostn-
aði. enda var rannsóknin gerð
að áeggjan Þjóðminjavarðai'.
Blaðið hefir haft tal af Krist
jáni Eldjárn og segir hannsvo:
— Bær sá, sem við rannsök
uðum heitir Þórarinsstaðir* og
er á Hrunamannaafrjetti um
30 km. frá efsta bæ í Hruna-
manm^hreppi, Tungufelli. Bær
inn er talinn með mörgum
öðrum eyði býlum í Jarðabók
Arna Magnússonar, þó að
raunar sje óvíst, hvort nokk-
urn tíma hafi verið nema tveir
bæir, Laugar og .Þórarinsstað-
ir, á þessum slóðum. Þorsteinn
skáld Erlingsson athugaði
þessa eyðibæi rjett fyrir alda-
mótin, en nú rannsökuðum við
bæinn á Þórarinsstöðum eins
vandlega og kostur , var á.
Róstir þær, sem við fundum
voru af skála, stofu, búri,
fjósi, hlöðu og hesthúsi, og
verður ekki annað sagt en að
vel hafi verið hýst á Þórarins-
stöðum, auk þess sem rústirn-
ar hafa varðveitst furðu vel,
því að þær hafa snemma fylst
af .vikri og mold, sem vari-ð
I skála
meðfram
og eld-
eins og
hafa veggina hrurri.
voru svéfnbálkar
báðum langveggjum
stæði á miðju golfi;
títt var til forna. Tveir stórirj
skyrsáir hofðu verið niður-
gíafnir í búrgólfið, líkt og í
Stöng. Fjósið var tvístæðu-
fjós fyrir 12 nautgripi. Var
flórinn hellulagður frata úr
dyrum og hellur reistar á rönd
milli bása. Bak við fjósið var
heyhlaða. í stofu voru bekkir
meðfram báðum langveggjum
og hlóðir t horni. í öðru horni
voru margir kljásteínar, og
mun vefstóll hafa staðið þar.
Nálægt bænum var hesthús
og fjárhús, sem tekið hefir um
70 fjár á jötu. Öll hafa hús'
jiessi verið vel gerð og snyrti-
leg og minna að mörgu levti
á bæinn í Stöng, néma hvað
alt er stærra og höfðinglegra
þar. En Þórarinsstaðabærinn
er engu síður merkilegur fyr-
ir sögu íslenskra bæja og má
telja árangurinn af rannsókn
hans mjög góðan. Dr. Sigurð-
ur Þórarinssson telur, að hær-
inn muni hafa eyðst í Ileklu-
gosi árið 1300, satna ár og
Þjórsárdalur. Virðist mjer
kcnning hans sennileg, en eng-
ir munir fundust í rústunum,
s'em af mætti ráða aldur bæj-
arins.
Fleiri rannssóknir þyrfti að
gera á Ilrunamannaafrjetti, t.
d. Laugum. En það verður að
biða sins tíma.
Jeg vil að loknm nota tæki-
færið tll að þakka fjelögum
míiHim fyrir áhuga sinn á
rannsókninni og einstæðan
dugnað við moksturinn. Það
Pr ekki víst, að allir geri sjer
ljóst, hve mikið púl það er,
að grafa upp fornleifar af
þessu tagi. En þetta hafa þeir
nú-gert með miklum skörungs
skap, auk þess sem þeir eru
vafalaust læruðstu verkamenn,
sem nokku.r maður hefir haft
í þjónustu sinni á þessu landi.
a-
fjelags Suðurlands
AÐALFUNDUR Prestafjelags
Suðurlands var haldinn í Hvera
gerði dagana 26. og 27. ágúst.
Fyrri daginn var messað í
ýmsum kirkjum Árnessprófasts
dæmis, en í Kotstrandarkirkju
flutti Ásmundur Guðmundsson
prófessor erindi um þing Evan-
gelisk- lútherska kirkjufjelags
íslendinga í Vesturheimi.
Eftir messurnar söfnuðust
prestarnir saman í Hveragerði.
Um kvöldið flutti Ásmundur
Guðmundsson prófessor erindi
um ferð sína um íslendinga-
bygðir vestan hafs.
Á mánudag flutti Magnús
Jónsson prófessor erindi um
heimsádeilukveðskap síra Hall-
gríms Pjeturssonar. — Aðalmál
fundarins var: Altarissakra-
mentið, en frummælandi var
síra Sigurbjörn Á. Gíslason. -
Urðu allmiklar umræður um
málið.
Þá voru fjelagSmál rædd og
stjórn kosin, og skipa hana:
Sira Hálfdán Helgason, form.,
síra Sigurour Pálsson, ritari, og
síra Garðar Svavarsson, fje-
hirðir.
SíðarJ hluta dags hafði síra
Bjarni Jónsson biblíulestur í
Kotstrandarkirkju. Síðan voru
fundarmenn til altaris. Síra
Hálfdán Helgason þjónaði fyrir
altari.
Um kvöldið sátu fundarmenn
boð hjá Ólafi Magnússyni og
frú hans að Öxnalæk.
Fundurinn var hinn ánægju-
legasti, og ríkti þar eining og
samhugur.
Fjármáiaréðherra
dæmdur
London í gærkveldi:
Fyrverandi fjármálaráðherra
í fasistastjórn Mussolini hefir
af ítölskum rjetti verið dæmd-
ur í 30 ára fangelsi fyrir land-
ráð, og illa meðferð á opinberu
fje. — Reuter.
Snurpunótaskip
eru öll ú
»
hætta veiðum
Frá frjettaritara vorum
á Siglufirði, þriðjudag.
REKNETAVEIÐI var svipuð
í dag og í gær. — Snurpinóta-
skip fengu hinsvegar enga síld„
enda eru þau öll að hætta veið-
um.
í sumar stunduðu hjer veiðar
60 norsk skip. — Afli þeirra er
frá 5 til 700 tunnur á skip, í
reknet. — Þá stunduðu 32
sænsk skip veiðar og er afli
þeirra nokkuð meiri, eða 6 til
900 tunnur á skip. — Aflahæsta
erlenda skipið var norskt. —•
Fjekk það 1200 tunnur í snurpu.
Það er nú nýfarið heim. Nokk-
ur hinna erlendu skipa eru þeg
ar farin heim.
Þeim fjölgar nú óðum skip-
unum, sem ætla að stunda rek-
netaveiðar.
Unnið er nú að affermingu
á tunnum úr sænsku tunnu-
skipi. — Verða tunnurnar
geymdar í húsum Ríkisverk-
smiðjanna.
Hýr Svíþjóðarbálur
lil HafnarfjarSar
Aðfaranótt s. 1. laugardags
kom frá Gautaborg til Hafnar-
fjarðar vjelbáturinn „Björkö-
land“. Tíðindamaður blaðsins
átti í gær viðtal við eiganda
bátsins, hr. skipstjóra Ólaf
Ófeigsson.
Ólafur sótti sjálfur bátinn og
stjórnaði honum heim, en hon-
um til aðstoðar voru tveir Sví-
ar sem vjelamenn, og voru það
fyrrum eigendur bátsins. Auk
áðurgreindra manna voru fjór
ir farþegar með bátnum, Islendl
; ingar, er biðu fars heim. Ólafur
kvaðst harma það, að hafa ekkí
getað tekið fleiri farþega, því
fjöldi íslendinga væru í Sví-
þjóð, er væru í hreinasta öng-
þveiti með að komast heim.
„Björköland“ var rúma sjö
sólarhringa frá Gautaborg til
Hafnarfjarðar, og gekk ferðin
vel, þótt veður hafi eigi altaf
verið hið besta, og sýndi bát-
urinn sig vera hið besta sjó-
skip.
„Björköland“ er hið vandað-
ast skip, bygður í Svíþjóð 1944,
og er 65 tonn, vjel bátsins er
180 hestafla Super-Skandía.
Báturinn verður gerður út
frá Hafnarfirði.
Kommúnisti lil
íhungking
London í gærkvöldi.
FORSPRAKKI kommúnista í
Grikklandi hefir stungið upp á
því opinberlega, að Bretar færu
sem fyrst með her sinn hrott
úr landinu. Hafa út af þessu
spunnist magnaðar deilur og
hávær mótmæli flestra annara
stjórnmálaflokka í landinu,
sem heimta að Bretar verði
kvrrir með herinn í bráðina. og
lelja, að annars geti aftur kom
ið til sömu óaldar í landinu, og
par var, er Bretar þurftu að
skerast í leikinn. — Reuter.