Morgunblaðið - 06.11.1945, Blaðsíða 10

10
n ~n-’
MORGUNBLiAÐIÐ
Þriðjudagur 6. nóv. 1945
ae9 er
JÓNATAN SCRIVENER
tCftir (Jlaade ^Jdoacjliton
69. dagur
„Þjer verðið þá að fyrirgefa
mjer, ef jeg verð of persónu-
legur“, sagði Winkworth. —
„Mig langar til þess að heim-
færa kenningu mína á yður. —
Hinir fáfróðu kunna að. ætla,
að þjer lifið algjörlega áhyggju
lausu lífi, af því að þjer eigið
peninga, þjer þurfið ekki að
hugsa um annað en skemmta
yður og njóta lífsins. En það er
nú eitthvað annað! í fyrsta lagi
þurfið þjer að gæta yðar fyrir
samviskulausum þorpurum..“.
Francesca hjelt áfram að
hvetja Winkworth til þess að
tala. Jeg hafði altaf vitað, að
einhvers staðar í djúpum hinn-
ar flóknu skapgerðar hennar
leyndist grimd, en jeg hafði
ekki gert mjer ljóst, hve ríkur
þessi eðlisþáttur hennar varj
fyrr en nú. Hún hafði verið
miskunnarlaus við Rivers og nú
virtist henni það hrein nautn
að stuðla að því, að Winkworth
gerði sig hlægilegan. Ef hún
ætlaði að hlífa Middleton, var
það ekki vegna þess, að hún
kendi í brjósti um hann. Hann
hafði auðmýkt sjálfan sig svo
algjörlega, að þar var engu
hægt við að bæta. Hún var nú
að hefna fyrir tíma þann, sem
hún hafði sóað í nærveru
þeirra. Með lægni tókst henni
að fá Winkworth til þess að
ræða efni, sem hún vissi, að
myndi gera bæði Middleton og
Rivers gramt í geði. Hún spurði
hann um það, hvernig álit hans
væri á yngri kynslóðinni.
„Jeg hefi athugað unga fólk-
ið nákvæmlega“, sagði Wink-
worth, „og jeg hefi spurt sjálf-
an mig að því, hvað gengi eig-
inlega að þessum ungu mönn-
um og konum. Hvers vegna er
unga kynslóðin svona þreyju-
laus og óánægð, — af hverju
ber hún ekki virðingu fyrir
nokkrum sköpuðum hlut? Ann-
að hvort vill hún fá peninga,
án þess að nenna að vinna fyr-
ir þeim, eða hún kastar sjer út
í einhverja vitleysu, án þess að
hugsa um afleiðingarnar. Og
enn spyr jeg sjálfan mig: hver
er ástæðan? Getur það verið,
að ....“.
Alt í einu stökk Middleton
á fætur. Hendur hans skulfu
og það var tryllingslegur glampi
augum hans.
„Hver er ástæðan? Jeg skal
segja yður, hver ástæðan er!
Það eruð þjer! Já, þjer!“ öskr-
aði hann.
Hann skjögraðist í áttina til
Winkworth og andartak hjelt
jeg, að hann ætlaði að berja
hann. „Þjer!“ hvæsti hann, „og
yðar líkar — þessir svínfeitu,
sj álfbyrgingslegu karlar, sem
sitja í hægindastól og tala um
England eins og sína einkaeign.
Það eruð þjer, karl minn, þjer
og ekkert annað!“
Winkworth starði á Middle-
ton með opinn munninn af
undrun og skelfingu. Sá síðar-
nefndi rak upp sinn stutta,
snögga hlátur og hjelt áfram:
„Unga kynslóðin þarf ekki
að glíma nema við eitt vanda-
mál: hvernig getur hún fárið
að því að losna við yður og yð-
ar líka? — Drottinn minn dýri
— hvað þjer hafið gert yður að
miklu fífli! Hjerna hafið þjer
snúist í kringum þessa konu,
skriðið fyrir henni, smjaðrað
fyrir henni — aðeins vegna
þess, að hún á peninga! Þjer
látið hana hafa yður að ginn-
ingarfífli! Mjer er sama —
haldið þjer bara áfram hunda-
kúnstum yðar, en þjer skuluð
láta það vera að hnýta í
drykkjumenn í nærveru minni.
Þjer væruð nær guði en þjer
eruð, ef þjer kynnuð að
drekka“.
Hann sneri sjer frá honum
og leit í kringum sig í herberg-
inu.
„Nú er jeg farinn — og þetta
er í síðasta sinn, sem jeg sje
nokkurt ykkar. í þetta sinn er
mjer alvara. Og jeg er viss um,
að það var andskotinn sjálfur,
sem rjeði því, að jeg kyntist
þessum svikara, Scrivener“.
Hann hló aftur og reikaði út
úr herberginu.
Allra augu mændu á Wink-
worth. Það var eins og hann
hefði minkað. Hann var alt í
einu orðinn svo skelfing lítill
og vesældarlegur. Árás Middle-
ton hafði verið svo snögg, ó-
vænt og heiftúðug, að hann
hafði ekki getað neina vörn
sjer veitt.
Hann ljet fallast niður í stól
og starði á okkur með kátleg-
um vandræðasvip. Eina mann-
eskjan, sem gat komið honum
til hjálpar, var Francesca, og
hún naut þess bersýnilega að
draga það dálítið á langinn.
Loks, þegar þögnin var orðin
óbærileg, sagði hún huggandi:
„Þjer eruð ekki sá fyrsti,
sem verður fyrir barðinu á
Middleton. Wrexham varð vitni
að því hjerna um daginn, að
hann jós yfir mig skömmun-
um“.
„Yður!“ Winkworth reis á
fætur. „Kæra frú Bellamy, ef
því er svo farið ....“.
Hann þagnaði. Hann virtist
stækka aftur. Hann rjetti úr
sjer og þandi út brjóstið, og
með hægri höndinni fálmaði
hann eftir loníettunum. Þegar
hann tók til máls aftur, var
rödd hans eins og hún átti að
sjer.
„Ef því er svo farið, þá eru
móðganir hans gullhamrar“.
Síðan sneri hann sjer að mjer
og spurði valdsmannslega:
„Hver er þessi náungi?“
„Vinur Scrivener“, svaraði
jeg.
„Það hryggir mig að heyra“,
sagði hann. „En til allrar ó-
hamingju, frú Bellamy, þá virð'
ist skjólstæðingur minn hafa
sjerstaka ánægju af því að
gefa sig að grunsamlegum mönn
um, sem standa honum langt-
um neðar að mannvirðingu“.
Hann ætlaði að halda áfram,
en Francésca tók fram í fyrir
honum.
„Jeg vissi, að þjer mynduð
ætla að segja okkur eitthvað
um herra Scrivener“. Hún
brosti blíðlega til hans. „Jeg
er ekki að fara fram á, að þjer
ljóstið neinu upp sqm lögfræð-
ingur hans — jeg þekki yður
of vel til þess að vita, að það
myndi yður aldrei detta í hug
— en jeg er viss um, að þjer
gætuð gefið okkur einhverjar
upplýsingar um hann, ef þjer
aðeins vilduð. Allir, sem hjer
eru inni, hafa ástæðu til þess
að hafa sjerstakan áhuga á
honum'1.
„Já — ef jeg gæti aðeins tal-
að í fullri einlægni“, hrópaði
Winkworth og gaut augunum
til Francescu, eins og hann vildi
gefa í skyn, að ef þau gætu
talast við einslega, þá myndi
hann ekki leyna hana neinu.
„Jeg hefi þekt skjólstæðing
minn í mörg ár, og gefið nánar
gætur að honum, og jeg er á
því, að jeg skilji hann“.
Síðan hjelt hann langa ræðu
um æsku Scrivener, sagði frá
föður hans og frænda, skýrði
frá, hvernig á því stæði, að
hann væri svona undarlegur og
hyrfi oft snögglega. Hann gaf
í skyn, að hann hefði oftar en
einu sinni bjargað honum úr
miklum vanda. Hann lauk máli
sínu með því að segja:
„Hann er barn sinna tíma,
frú Bellamy. Hann er þreyju-
laus, óánægður, órólegur. Hann
hafnar öllu, sem honum er boð
ið. Hann gerir tilraunir ....“.
„Haldið þjer, að hann geri
tilraunir?" flýtti Francesca sjér
að spyrja.
„Já, jeg er hræddur um
það“, svaraði Winkworth,
hryggur í bragði. „Og hann
verður mjög fljótt leiður á til-
raunum sínum“.
„Heyrið þjer!“ sagði Rivers
alt í einu, eftir að hafa setið
steinþegjandi í nær klukku-
tíma. „Middleton kallaði Scriv
ener svikara. Jeg er ekki viss
um, að hann hafi rangt fyrir
sjer í því. Hvað segið þjer um
það?“ spurði hann og sneri sjer
að Winkworth,
„Haldið þjer, frú Bellamy, að
ástæða sje til þess að skeyta
um nokkuð af því, sem mann-
kerti það sagði?“ spurði Wink-
worth, og ljet sem Rivers væri
hvergi nálægur.
„Nei — það held jeg ekki“,
svaraði hún brosandi, án þess
að líta í áttina til Rivers.
Winkworth tók aftur til málíi,
en í þetta sinn greip Francesca
oft fram í fyrir honum. Á tæp-
um hálftíma tókst henni að
veiða upp úr honum nær alt,
sem hann vissi um Scrivener.
Þegar ekki var meira á hon-
um að græða, dró hún mig inn
í samræðurnar og seinna Pál-
ínu. Rætt var um Scrivener
fram og aftur góða stund. Svo
sagði Pálína alt í einu, þegar
hlje varð á samræðunum:
„Við tölum um hann eins og
hann væri dáinn“.
LISTEfiííNE
RAKKREM

Stríðsherrann á Mars
2)
renyja&aya.
Eftir Edgar Rice Burrough*.
62.
Rjett fyrir framan vagnlestina reið aðkomukonungur-
inn einn saman á alhvítum thoat, — en slíkur litur á þeim
leiðskjótum er óvenjulegur mjög og á eftir vagnlestinni
komu stórar fylkingar af byssuberum, spjótmönnum og
sverðbúnum hermönnum. Þetta var vissulega mjög til-
komumikil sjón.
Ef maður tekur undan einstaka öskur í reiðum thoat,
eða murr í zithidar, var fylking þessi algjörlega hljóð-
laus. Reiðskjótarnir hafa ekki hófa, og hjólin á vögnun-
um hafa hjólbarða úr teygjanlegu efni, svo að ekki heyr-
ist hið minsta, er þau veita eftir veginum.
Stundum heyrist hlátur konu eða barns, því rauðu
Marsmennirnir eru fjörugt, kátt og lífsglatt fólk, sem ann
skemtunum og samvistum við aðra menn, — alger and-
stæða við hina kuldalegu og þvermóðskufullu grænu
menn. Hirðsiðir þeir og umstang, sem heyrði til, er tveir
höfðingjar mættust, tóku fulla klukkustund, og svo sner-
um við við, og öll hersingin hjelt áleiðis til Kaol, og kom
fylkingarbroddurinn þangað, er rökkva tók, en mjög
mun hafa farið að nálgast morgun, er hinir síðustu í lest-
inni fóru inn um borgarhliðið.
Sem betur fór, var jeg framarlega í fylkingunni, og
eftir hina miklu kvöldveislu, sem jeg var í ásamt öðrum
herforingjum, var mjer frjálst að leita hvíldar. Það gekk
svo mikið á í höllinni alla þessa nótt, þar sern sífelt voru
að koma göfugir menn úr fylgdarliði hins tigna gests,
að jeg vogaði mjer ekki að leggja út í að reyna að leita
að Dejah Thoris, og fór því í herbergi mitt, eins fljótt og
jeg gat siíkt vegna hæverskunnar við þá, sem með mjer
sátu veisluna.
Þegar jeg gekk eftir göngunum til herberja þeirra, sem
jeg svaf i, fannst mjer allt í einu, að einhver væri að fylgj-
ast með ferðum mínum, svo jeg sneri mjer snögglega við,
og þá sá jeg einhverjum bregða fyrir, um leið og hann
skaust inn í hliðargöng.
Þótt jeg hlypi eins og leiftur þangað, sem jeg hafði sjeð
Hver skilur þá?
Fylliraftur: — Við komum
seint heim í nótt í morgun.
Annar fylliraftur: — Það er
alt í lagi. Við sofum bara þang
að til í kvöld á morgun.
'k
Golf er ákaflega líkt hjóna-
bandinu. Það er afar auðvelt í
augum þeirra, sem aldrei hafa
reynt það.
★
Skoti og Gyðingur gengu
saman á götu. Gyðingurinn
beygði sig niður og tók upp
25-eyring, sem lá á götunni. —
Skotinn tók ofan gleraugu sín
og fægði þau.
★
Maður skimaði í allar áttir
í fatadeildinni. Afgreiðslumað-
ur snýr sjer að honum og spyr:
„Eruð þjer að leita að karl-
mannsfötum?“
„Nei, jeg er að leita að kven-
mannsfötum, og konan mín er
meira að segja í þeim“.
★
Kaupmaður nokkur var að
verða gjaldþrota vegna þess,
hve viðskiftavinir hans greiddu
lítið* af skuldum sínum. Þar
sem hann hafði heyrt mikið um
verslunarvisku Gyðinga, gerði
hann mann af þeim kynstofni
verslunarstjóra hjá sjer. Það
leið ekki iangur tími þar til
peningar fóru að streyma að
versluninni. Skuldunautarnir
voru farnir að borga. Kaupmað
urinn varð sem von var glaður
yfir þessum umskiftum, og_
spurði Gyðinginn, hvernig hann
færi að því að láta mennina
greiða. Gyðingurinn svaraði
með því að rjetta húsbónda sín
um eftirfarandi innheimtu-
brjef:
„Jónsson kaupmáður hefir
miklar áhyggjur vegna við-
skifta yðar við hann. Hann hef
ir tjáð mjer, að þjer hafið ekki
enn borgað skuld yðar við
verslunina og falið mjer að inn
heimta hana.
Þjer eruð sannkristinn mað-
ur. Stendur það ekki í biblí-
unni, að menn skuli ekki skulda
nokkrum neitt, en samt skuld-
ið þjer Jónsson kaupmanni all
háa upphæð. Jeg hefi orðið var
við, að þjer hafið kallað mig
ýmsum móðgandi ónöfnum, og
jeg hefi þagað yfir því, en ef
þjer hafið ekki greitt skuld yð-
ar hjá Jónsson kaupmanni inn-
an þriggja daga hjer frá, legg
jeg fyrir yður eina spurningu:
Hver er guðleysingi, þrjótur og
þjófur? Yðar Isac Levy“.