Morgunblaðið - 20.02.1946, Síða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 20. febr. 1946
Gislihús í Reykja-
vífe -
Nokkrar athugasemdir
frá Húsameistarafjelagi
íslans
DAGBLÖÐIN hafa nýlega
flutt þær fregnir, að nú sje
verið að gera ráðstafanir af
hálfu hins „opinbera", til þess
að reisa hjer í bænum allstórt
gistihús og er talið að það muni
kosta 15 miljónir króna.
Ennfremur var þess getið, að
amerískur húsameistari mundi
verða ráðinn til þess að gera
uppdrætti af þessu húsi.
Stjórn Húsameistarafjelags
íslands telur ástæðu til þess, að
gera nokkrar athugasemdir við
þessa ráðagerð, ef rjett er frá
þessu sagt.
Gistihús eru að vísu vanda-
söm hús, en þau eru þó hvorki
svo óvenjuleg. nje slíkum ann-
mörkum bundin frá tæknilegu
sjónarmiði, að engum íslensk-
um húsameisturum sje treyst-
andi til þess, að taka þetta verk
að sjer.
Hin fyrirhugaða útvarpsstöð
var falin amerískum húsameist-
ara. Um þá rástöðfun munu
verá skiptar skoðanir. En þar
koma svo margir sjerfræðing-
ar til, að þeirra mun ekki hafa
verið kostur hjer, nefa að litlu
leyti og verður þetta þá skilj-
anlegra. Svona sjaldgæf verk-
efni verður að telja til undan-
tekninga.
Hitt er lítt skiljanlegt, að
seilast yfir í aðra heimsálfu
eftir uppdráttum af gistihúsi
handa okkur, jafnvel þótt það
éigi að vera stórt og vandað.
Hvaða trygging er fyrir því,
að einhver amerískur húsa-
meistari geri þetta betur en ís-
lenskur?
Hvað veit hann um stað-
hætti hjer og hvernig yrði hátt-
að samvinnu hans við iðnaðar-
mer.nina hjerna í Reykjavík og
aðra, sem að þessu standa. Það
er sannarlega ekki nóg, að fá
með póstinum uppdrætti af
einhverju gistihúsi og borga
fyrir nokkra tugi þúsunda doll-
ara.
Um gjaldeyrirmn mundu nú
.<$umir segja, að honum væri
betur varið til efniskaupa —
ef einhverjir dollarar verða af-
gangs.
Vera má, að eitthvað skorti
hjer á um tækni á þessu sviði
sem öðrum. Uppdrættir af húsi
nægja ekki til þess að bæta úr
því. Hitt er miklu vænlegra til
framfara, að leitað sje aðstoðar
út' fyrir landsteinana um þá
tækni, sem ekki er völ á hjer,
en landsmenn fjalli að öðru
leyti um það, sem þeir eru
færir um.
Það er eðlilegt og sjálfsagt,
að við notum okkur aðstoð er-
lendra sjerfræðinga og ^iana
sem best, þegar hennar er þörf.
En hitt sýnir lítin’n þjóðarmetn
að, að stjórn ríkis og þæjar
sniðgangi hæfa íslendinga, eins
og stundum hefir brunnið við,
þegar komið hefir til meiri hátt
ar framkvæmda.
LRÐU AÐ SVERJA
New York: — Þegar konur
Eandaríkjahermanna voru að
fara vestur frá Bretlandi, ljetu
h afnaryfirvöldin í Southamton
þær sværja, að þær hefðu ekki
meðferðis byssur nje skotfæri.
Akranesbær kaupir
innrásarker
SÍÐASTLIÐIÐ sumar skrif-
aði bæjarstjórinn á Akranesi f.
h. bæjarstjórnarinnar þar sendi
herra Islands í London fyrir
milligöngu utanríkisráðuneytis
íslands, og spurðist fyrir um
það, hvort hægt mundi að fá
keypt eitthvað af kerum þeim,
sem notuð höfðu verið við hafn
argerðir á Frakklandi, er inn-
rásin var gerð þar í landi, og
upplýstist þá, að til voru 14 ker,
sem ekki höfðu verið notuð í
Frakklandi, og sem komið gat
til mála að fengjust keypt. í
nóv. s.l. skrifaði bæjarstjóri
Axel Sveinssyni vitamálastjóra
og bað hann um að láta athuga,
hvort ker þessi gætu komið að
tilætluðum notum við hafnar-
gerð þá, sem fyrir dyrum stóð
á Akranesi. Svo var það, að
vitamálastjóri fór til Englands
og einnig Ar.nljótur Guðmunds
son, bæjarstjóri á Akranesi. Og
skoðaði vitamálastjóri ker
þessi, ásamt Arnljóti. Síðan
gerðist það, að breski herinn
tók til eigin afnota 12 af þess-
um 14 kerum og fóru nokkur
þeirra til Hollands og voru not
uð til að gera við varnargarða
þar. Loks samþyktu bresk yfir-
völd að selja Akranesbæ 2 ker,
og er hvort ker 62 metrar á
lengd og vegur um 3.500 lestir.
A Akranesi standa miklar
hafnargerðir fyrir dyrum á
komanda sumri og verða þá ker
þessi notuð. Búið er að semja
við hollenskt flutningafyrir-
tæki um flutning á kerunum
hingað til lands. Kerin verða
væntanlega flutt hingað til
lands á tímabilinu maí—júlí
næstkomandi. Aætlað er, að
ekki þurfi að fylla ker þessi
grjóti, jjeldur er í ráði að steypa
yfir þau. Veggir keranna verða
gerðir mun þykkari með steypu
A kerum þessum eru vistar-
verur fyrir 8 manna áhöfn, sem
fylgir þeim eftir, og sem auk
þess að hugsa um dráttartaug-
ar, dælir sjó í kerin, þegar vont
er í sjó, til að gera þau stöð-
ugri,
Eins og sakir standa er ekki
hægt að fá keypt fleiri ker þess
arar tegundar, en hinsvegar
hafa verið gerðar ráðstafanir
til að fá fleiri ker til landsins,
og eru líkur til, að það geti orð
ið síðar. Eftir að vitamálastjóri
og bæjarstjórinn á Akranesi
fóru frá Englandi, fólu þeir í
samráði við íslenska sendiráðið
í London, íslenska ræðismann-
inum í Glasgow, Mr. Peacock,
að ganga frekar frá samningum
þessum.
Fjárhagsáætiun
(safjarðar afgreidd
Frá frjettaritara vorum.
SÍÐARI umræða fjárhagsá-
ætlunar fór fram í gærkveldi.
Niðurstöðutölur voru 3 miljón-
ir og 146 þús. kr. Útsvör áætl-
uð 1.675 þús. og 800 kr. Aðrar
tekjur samtals 1489 þús. og 100
krónur, þar á meðal nýr vatns
skattur 16 þús. kr. — Gjaldalið
ir til atvinnuframkvæmda: —
M. a. 200 þúsund kr. til togara
kaupa, 100 þús. kr. til fiskiðju
vers, til gatnagerðar 206 þús.
til opinberra bygginga 80 þús-
und krónur.
Ham cr saknað
Sigurður Benónýsson
<ÞRÁTT fyrir hverskonar eft-
irgrenlsan hefir ekki spurst til
Sigurðar BenónýssMiar sjó-
manns frá Siglufirði, er hvarf
hjer í bænum mánudaginn 11.
febr. s.l.
Sigurður hefir verið háseti á
mb. Keflvíking. Hann er meðal-
maður á hæð, ljós yfirlitum og
ljóshærður. Hann var í bláum
fötum, með ljósum teinum, 1
gráum, loðnum vetrarfrakka og
með brúnan hátt á höfði.
>
Nýtt brauð-
gerðarhús
BAKARAMEISTARAR í Rvík
og Hafnarfirði hafa tekið hönd-
um saman um að reist verði
hjer í Reykjavík, nýtísku brauð
gerðarhús. Hafa þeir myndað
um það hlutafjelag og nefnist
það Rúgbrauðsgerðin h.f.
í brauðgerðarhúsinu verða
eingöngu kökuð brauð. Aðallega
rúgbrauð. Verður í sambandi
við það rafknúin kornmylla. —
Verður-rúgur til brauða allur
malaður, eftir því, sem með
þarf, frá degi til dags.
Þá verður sú nýlunda tekin
upp í brauðgerð, að bökuð
verða hrökkbrauð. Samanber
hið danska KR hrökkbrauð.
Byrjað er á grunni hússins
við Borgartún 8, en hann verð-
ur 1300 fermetrar. — Einar
Sveinsson, húsameistari, gerði
teikningar. Vjelar allar, bökun-
arofna og annað* tilheyrandi
brauðgerðinni, hefir verið keypt
í Svíþjóð.
í stjórn hlutafjelagsins Rúg-
brauðsgerðin h.f. eiga sæti Karl
Kristinsson, Stefán Sandholt og
Björgvin Friðriksson.
„Dagsbrún" á Suð
ureyri minnisl ald-
arfjórðungs afmælis
Isafirði, mánudag. Frá
frjetaritara vorum.
STÚKAN ,,Dagsbrún“ nr. 178
að Suðureyri í Súgandafirði,
mintist aldarfjórðungs afmælis
síns laugardaginn 16. febr. s.l.
með samsæti, söng og dansi. —
„Dagsbrún“ hefir haft forgöngu
um ýms menningarmál kaup-
túnsins og starfað ágætlega. —
Hermann Guðmundsson, æðsti
templar stúkunnar stjórnaði
samsætinu, en Halldór Guð-
mundsson flutti minni reglunn-
ar. Auk þeirra töluðu Sturla
Jónsson, Guðmundur Jósefsson
og Guðjón Jóhannesson.
Greinargerð veðurfræð-
inga um veðurspá
ÚT AF veðurspám Veðurstof-
unnar dagana 8. og 9. febrúar
og mannskaðaveðrinu þann 9.
febrúar, hafa veðurfræðingarn-
ir Jón Eyþórsson, Björn L. Jóns
son og Jónas Jakobsson, sem
önnuðust spárnaF þessa daga,
samið eftirfarandi greinargerð,
samkvæmt tilmælum atvinnu-
málaráðuney tisins:
Við undirritaðir höfum borið
saman veðurspár og veðurkort
dagana 7.—9. þ. m., og sjer-
staklega reynt að meta aðstæð-
ur til að kegja fyrir mannskaða
veðrið, er skall á hjer vestan-
lands undir hádegið á laugar-
daginn 9. febrúar.
Fimtudag 8. febrúar voru
slæm móttökuskilyrði og fregn
ir af mjög skornum skammti.
Vantaði þá allar fregnir frá
Grænlandi allan daginn og
sömuleiðis að heita mátti öll
skip, sem verulega þýðingu
gátu haft, á norðanverðu Atl-
andshafi. Var því erfitt að fylgj
ast með veðurbreytingum vest-
ur undan, og samhengi rofnaði
við kortiti frá dögunum á und-
Klukkan 5 á föstudagsmorg-
un vantar enn öll skeyti frá N.-
Ameríku —- Grænlandsskeyti
— nema frá tveim stöðum kl.
2 um nóttina — og öll skip frá
Atlantshafinu, sem þýðingu
gátu haft — nema eitt á 51 °5
n.br. og 51°,0 vl.
Kl. 11 á föstudag vantar all-
ar Grænlandsstöðvar, N.-Ame-
ríku, og öll skip norðan við 52°
nr.b.
^Allan þennan tíma var vind-
ur norðaustanstæður og veður-
lag þannig, a,ð unnt var að gera
allöruggar veðurspár eftir veð-
urfregnum frá Bretlandseyjum,
Færeyjum og skipum um eða
sunnan við 50° n.br. Þess var
oft getið í veðurlýsingu, að er-
lendar veðurfregnir vantaði al-
veg eða að miklu leyti vegna
slæmra heyrnarskilyrða.
Kl. 17 á föstudag telur veð-
urfræðinguí (Jónas Jakob^son)
sem annaðist veðurspána, að
hann bafi fengið skeyti frá 4
stöðum á V.-Grænlandi á síð-
ustu stundu, áður en spáin
skyldi afgreidd. Virðast þær
ekki benda á snöggar veður-
breytingar. Hinsvegar vantaði
þá fregnir frá veðurathugunár-
skipinu „Baker“ (62° n.þr. og
33° v.l.), sem síðan hefir verið
sett inn á kortið frá þessum
tíma. Hann spáði því: SV og S
gólu og sums staðar smájeljum
fyrir svæðið frá Suðvesturlandi
til Vestfjarða, eða nákvæmlega
sömu spá og Björn Jónsson
hafði sent út kl. 15.30. Kveðst
Jónas hafa ráðfært sig um þetta
við Björn Jónsson, áður en
hann fór af Veðurstofunni þá
um kvöldið. Kl. 23 um kvöldið
koma skéyti frá fjórum stöðv-
um á S.-Grænlandi. Er þar hæg
viðri. Enn fremur er þá komið
skeyti frá skipinu „Baker“ kl.
17, og er vindur þar SV. 6 vind
stig og hæga fallandi loftvog.
Hjer á landi er hægviðri. Bend-
ir þetta á grunna lægð yfir
Grænlandshafi norðanverðu. —
Gerir hann þá ráð fyrir að
vindur muni fara hægt vaxandi
af suðvestri og spáir fyrir vest-
urströndina kl. 1 eftir miðnætti:
S og SV gola fyrst, síðar kaldi.
Dálítil rigning eða slydda á
morgun.
Um þesar mundir segir
breska veðurstofan í London í
veðurlýsingu sinni frá lægð
vestur af íslandi og bætir við:
„This system uncertain due
lack of observation“.
Laugardagsnjorgun kl. firnm,
vantar gersamlega fregnir frá
Grænlandi og Ameríku. Hins-
vegar eru þá fyrir hendi tvær
fregnir frá veðurathuganaskip-
inu „Baker“: Önnur kl. 23
kvöldið áður segir VSV átt, 7
vindstig og hægt fallandi loft-
vog, og hin kl. 02, segir einnig
VSV, 5 vindstig og loftvog stíg-
andi. Hjer vestanlands var S
og SV-kaldi og rigning.
Til viðbótar við þetta komu
svo innlendar veðurfregnir kl.
8. Er þá SV-átt, 4—6 vindstig
vestan lands og loftvog fallandi
en alls ekki óvenjulega- ört. Á
þesum grundvelli telur veður-
fræðingur (Jón Eyþórsson), er
annast þá veðu.rspána ekki fært
að gefa út venjdlega ákveðna
veðurspá að svo stöddu, og tek-
ur fram í veðurlýsingu, að
„engar frjettir (sjeu) frá Græn
landi eða Atlantshafinu og seg-
ir í veðurspánni fyrir allt vest-
urland: „Vaxandi SV-átt. Rign-
ing“.
Þess má aðeins geta, að skeyt
in frá skipinu ,,Baker“ kl. 23
og kl. 02 virtust mæla gegn því,
að um skaðaveður væri að ræða.
Að öðru leyti var rennt blint í
sjóinn með það, hvar lægðar-
miðjan væri í raun og veru eða
hve djúp hún væri.
Kl. 11 er vestan veðrið skoll-
ið á með 9 vindstig á Horni og
Kvígindisdal, en 6—7 vindstig
annars staðar. Fregnir berast
þá ekki frá S-Grænlandi fyrr
en að veðurspá hafði veriS
gerð kl. 12 — og frá NA-Græn-
landi, sem skiftir höfuðmáli x
svona veðurlagi, koma alls
engar fregnir.
Skeyti koma (síðar) frá
tveimur skipum á sunnanverðu
Grænlandshafi, og er veðurhæð
þar ekki nema 6—8 vindstig.
Veðurspá kl. 12 er á þessa
leið fyrir Vestur- og Norður-
land: Hvass V og síðan NV. —•
Skúra og jeljaveður.
Kl. 15,30 er þessi veðurspá
endurtekin, því nær alveg
óbreytt. <(B. L. Jónsson).
Kl. 17 á laugardag vantar
enn allar fregnir frá Grænlandi.
Vindur er þá V eða NV-stæður
um alt land. Veðurhæð mest
10 vindstig í Vestmannaeyjum
og Kvígindisdal og 9 vindstig
í Grímsey, Horni og Reykjanesi.
Lægðin er nú sjáanlgg á milli
íslands og Jan Mayen á hraðri
ferð austur eftir.
Á þessum fregnum er byggð
veðurspá kl. 20 (Jónas Jakobs-
son) bví nær alveg samhljóða
hádegis- og miðdegisspánum,
en bætt við, að veður muni
skána nsésta dag — og reyndist
það rjett.
—o—•
Það er áberandi, þegar litið
Framh. á bls. 11.