Morgunblaðið - 20.03.1946, Síða 6

6
MOJRGONBLAÖle
Miðvikudagur 20. marz 1946
tottuutMftfr
Útg.: H.f. Árvakur, Reykfavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 12.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Rösklega starfað
ÞEGAR fjárhagsáætlun Reykjavíkur var afgreidd í síð-
astliðnum mánuði, voru að tilhlutun Sjálfstæðismanna
gerðar ályktanir í ýmsum málum, sem varða mjög heill
og velferð almennings í bænum.
• A síðasta bæjarráðsfundi gaf borgarstjóri skýrslu um
þessi mál.
Innkaupastofnun bæjarins hefir verið falið að leita fyr-
ir sjer um öflun fullkominna tækja til sorp- og gatna-
hreinsunar. Einnig hefir bæjarverkfræðingi, * ásamt Ás-
geiri Þorsteinssyni verkfræðingi verið falin undirbún-
ingsathugun á byggingu fyrirhugaðrar sorpvinslustöðv-
ar. Verður lögð áhersla á, að sorpi verði eytt á hagkvæm-
an hátt og þann veg, að úr því fáist verðmæt efni. Hinn
nýi heilbrigðisfulltrúi, sem enn dvelur ytra, hefir og verið
beðinn að kynna sjer fyrirkomulag þessara mála á Norð-
urlöndum. Allar þessar aðgerðir stefna að auknum þrifn-
aði í bænum.
★
Varðandi almenningsþvottahúsið, er húsmæður bæjar-
ins þrá mjög, upplýsti borgarstjóri, að forstjóra Elliheim-
ilisins hefði verið falið að semja greinargerð um þetta
mál, en hann er þessari starfrækslu kunnugur, því að um
nokkurt skeið hefir verið þvottahús í Elliheimilinu. Einn-
ig hefir ákveðnum mönnum verið falið að athuga mögu-
leika fyrir kaupum á þvottavjelum, sem setuliðin eiga
hjer.
í síðastliðnum mánuði kaus bæjarstjórn fimm manna
nefnd til þess að gera tillögur um byggingu og fyrirkomu-
lag fullkominnar heilsuverndarstöðvar. Nefndin vinnur
nú að þessum málum. En leitað verður samninga við rík-
isstjórnina um byggingu nýs farsóttarhúss.
★
Svo sem kunnugt er, gerði bæjarstjórn á sínum tíma
þá kröfu, að Reykjavíkurbær fengi í sinn hlut tuttugu
togara, af þeim þrjátíu togurum, sem ríkisstjórnin hefir
samið um smíði á í Bretlandi. Hefir krafa þessi enn verið
ítrekuð við ríkissjóð og Nýbyggingarráð.
í sambandi við hina stórauknu útgerð, var á sínum
tíma gerð ályktun um nýtísku fiskiðnaðarver við höfnina.
Hefir sjávarútvegsnefnd bæjarins og hafnarstjórn verið
falið að athuga og undirbúa.þetta mál.
Borgarstjóri hefir átt viðræður við forstöðumenn sjó-
mannastofu þeirrar, sem hjer starfaði í stríðsbyrjun. •—
Verður nú unnið að því, að koma hjer upp myndarlegri
sjómannastofu, og leitað samstarfs um það mál við þá
aðila, sem áhuga hafa fyrir þessu nytjamáli.
★
Bæjarstjórnin hefir haft hug á að koma upp fyrir-
myndar kúabúi á Korpúlfsstöðum og framleiða þar barna
mjólk, og var gerð ályktun um þetta í sambandi við
afgreiðslu fjárhagsáætlunarinnar. Nú hefir landbúnaðar-
nefnd bæjarins verið falið að gera ákveðnar tillögur um
framkvæmdir í þessu máli. Verður nú vonandi skamt að
bíða þess, að á Korpúlfsstöðum verði framleidd fyrsta
flokks barnamjólk.
Borgarstjóri skýrði frá því, að hið nýstofnaða Fæðis-
kaupendafjelag hefði óskað eftir stuðningi bæjarins til
þess að koma upp matsölustað. Þetta mál myndi verða
tekið til athugunar í bæjarráði.
Hjer er nýmæli á ferðinni, sem sjálfsagt er að athuga
vandlega og með fullum velvilja. Einnig ætti í sambandi
við þetta mál að athuga, hvort ekki væri tiltækilegt að
koma upp almennings matsölu, sem heimilin hefðu að-
gang að. Væri til slík stofnun, myndu áreiðanlega mörg
heimili sjá sjer hag í að kaupa matinn þar, í stað þess
að búa hann til sjálf.
★
Af þessu stutta yfirliti er ljóst, að bæjarstjórnin er ekki
aðgerðalaus. Hún setti markið hátt strax í uppháfi, og
vinnur nú ötuliega að framkvæmd margþættra nytja-
mála, til heilla bæjarfjelaginu og íbúum þess.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Yfirvöldin hlífa
„sjoppunum".
FRÁSÖGNIN af „sjoppun-
um“ við höfnina, sem birt var
á sunnudag hjer í dálkunum,
hefir vakið talsverða eftirtekt.
Hefi jeg fengið um þetta nokk-
ur brjef, þar sem kvartað er
yfir kránum við höfnina, eink-
um í Hafnarstræti, þar sem
menn geta ekki gengið í friði
fyrir hálf- og alfullum rónum.
En það er svo einkennilegt,
að það er stundum hið opin-
bera, sjálf yfirvöldin, sem
vernda þessar sjoppur. Fjelag
nokkurt á húsnæði, sem ein al-
ræmdasta sjoppan er í. Fjelag-
ið vildi fyrir hvern mun fá
þenna ófögnuð úr húsi sínu.
Þegar lætin voru sem mest var
hringt á lögregluna og hún
beðin að aðstoða við að koma
krá þessari burt af lóðinni.
— Lögreglustjórinn kvaðst
geta lokað kránni í einn eða
tvo daga. Hann hafði ekki vald
til að gera meira. — Þá var
kvartað til húsaleigunefndar,
sem úrskurðaði að kráin skyldi
vera á sínum stað áfram. Þá
var reynt Sð fara í mál fyrir
fógétarjetti, en það mál tapað-
ist.
Með öðrum orðum: Húseig-
endur verða að láta sjer lynda
að hafa í sínum húsum sjoppu,
sem er til skammar fyrir hús-
ið og nágrennið og raunar all-
an bæinn. — Þetta er úrskurð-
ur yfirvaldanna. Er von að vel
fari?
„Talið ekki við
bílstjórann“.
í FLESTUM almennings-
vögnum erlendis eru festar upp
auglýsingar hjá vagnstjórun-
um, sem hljóða eitthvað á þessa
leið: „Talið ekki við vagnstjór-
ann“.
Þetta er öryggisráðstöfun.
Byggð á þeirri staðreynd, að
vagnstjórinn hafi nóg að gera
og hugsa við að stjórna öku-
tæki sínu.
Hjer er þetta öðruvísi. Skraf
reifasti náunginn í almennings-
vagni hjer á landi er venjulega
bifreiðastjórinn. Ekki nauðsyn-
lega vegna þess, að hann þurfi
að vera málgefinn að eðlisfari,
heldur sökum hins, að það er
eins og farþegar geri ráð fyrir
því að þeir eigi að vera blátt
áfram og alþýðlegir við bif-
reiðasjórana og „halda þeim
upp á snakki“.
•
Hættulegt málæði.
VAFALAUST eru bifreiða-
stjórar jafn skemtilegir og aðr-
ir menn að rabba við. Þeir
fylgjast með mörgu í starfi
sínu og kunna ef til vill öðrum
fremur að segja frá einhverju
frjettnæmu. En það rjettlætir
ekki, að farþegar sjeu að
dreifa huga þeirra frá hinu
ábyrgðarmikla starfi þeirra.
Bifreiðarstjóri þarf á allri sinni
athyglisgáfu að halda þegar
hann ekur bifreið í mikilli um-
ferð, eða á slæmum vegi úti á
landi.
Það getur bókstaflega verið
lífshættulegt að vera að ónáða
bifreiðastjóra með einhverju
slúðri. Eigi menn eitthvað van-
talað við bílstjórana er hægt
að ná til þeirra, þegar bifreið-
in nemur staðar, eða ef mikið
liggur við, þá væri kanske
hægt að bjóða þeim heim.
Eigendur almenningsvagna
ættu að setja upp skilti í bif-
reiðar sínar, þar sem farþegar
eru beðnir að tala ekki við bif-
reiðastjórana meðan á akstri
stendur. Það eykur öryggi far-
þeganna og ljettir vafalaust
bifreiðarstjóranum vinnu hans.
•
Fjörugt leiklistar-
líf í Reykjavík.
ÞAÐ VERÐA MARGIR fyr-
ir barðinu á erlendum blaða-
mönnum um þessar mundir. I
norska kommúnistablaðinu
„Friheten“ er það haft eftir
Lárusi Pálssyni leikara, að það
sje nú heldur en ekki fjör í ís-
lensku leiklistarlífi. í Reykja-
vík sjeu tvö leikhús, þar sem
leikið sje á hverju kvöldi fyrir
fullu húsi allan ársins' hring.
Og þetta sje hreint ekki svo lit-
ið, þegar þess sje gætt, að í
Reykjavík búi aðeins 45.000
manns. Höfundur greinarinn-
ar í norska kommúnistablað-
inu nefnir sig Gidske Ander-
son.
Vitanlega hefir Lárus aldrei
sagt þessa vitleysu. Það er hug-
myndaflug blaðamannsins, sem
hefir hlaupið með hann í gön-
ur. En þannig getur það farið
stundum, er menn tala við er-
lenda blaðamenn um íslensk
málefni og það er sama hvort
blaðamennirnir eru danskir,
sænskir, norskir eða amerískir.
Miðdegishljeið.
í SAMBANDI VIÐ frjettir
dagblaðanna um vinnutíma
opinberra starfsmanna, sem
nýlega hefir verið ákveðið með
reglugerð, vaknar enn spurn-
ingin um hvort ekki væri rjett
að breyta hinum langa matar-
tíma um hádegið. Eins og er
gerir reglugerðin ráð fyrir, að
starfsmenn ríkisins hætti vinnu
klukkan 17 á daginn. En ef
menn fengju aðeins hálftíma
hlje um hádegið gæti vinná
hætt klukkan 16,30. Og það
munar hreint ekki svo lítið um
það, einkanlega á sumrin.
Sömu sögu væri að segja með
t. d. verkamenn og iðnaðar-
menn, sem yfirleitt munu
hætta dagvinnu klukkan 6.
Ætli það væri ekki munur á
sumrin að vera laus úr vinn-
unni klukkan 17,30 og fá þann-
ig tækifæri til að njóta hinna
löngu sumarkvölda betur, en
nú er hægt.
•
Enginn áhugi?
GETUR ÞAÐ VERIÐ, að það
sje enginn áhugi fyrir því hjá
almenningi að fá breytt matar-
tímanum um hádegið? Eins og
er fer klukkustundar matarhlje
til einskis, eða lítils gagns. En
ef matarhljeið um hádegi yrði
aðeins hálf klukkustund og
vinnu yrði hætt hálfri klukku-
stund fyr á kvöldin myndi
þetta breytast, að því er best
verður sjeð, öllum í hag.
Það var byrjað að tala um
þetta mál í vetur, en síðan
hefir það legið niðri. — Nú
fer vorið og sumarið í hönd og
þar með sá tími, sem menn
vilja helst losna sem fyrst úr
vinnu á kvöldin. Er ekki ágætt
að vekja umræður um hádeg-
ismatarhljeið á ný og reyna að
komast að einhverri niður-
stöðu?
Á ALÞJÓÐA VETTVANGI
Þjóðholbisfa kommúnista og hin.
ÞVf HEFIR verið haldið hjer
fram, að fylgi kommúnista á
Norðurlöndum hafi náð há-
marki sínu. Hjer á eftir myndi
það minka. Bæjarstjórnarkosn-
ingarnar í Danmörku fyrir
nokkrum dögum benda til þess
að svo sje.
I Kaupmannahöfn t. d. fengu
kommúnistar í haust 105 þús-
und atkvæði. En nú, missiri
síðar, ekki nema um 60 þús-
und. Ef flóttinn frá flokknum
þar í borg hjeldi áfram með
sama hraða, þá væri enginn
kommúnisti eftir í Höfn að ári
um þetta leyti.
★
Er yfirstjórn herliðsins á
Borgundarhólmi hafði horft
framaní þessar staðreyndir í
nokkra daga, fjekk hún skyndi
lega heimþrá. Fyrirskipun kom
um það, að nú ætti hver ein-
asti rússneskur hermaður að
yfirgefa þessa margumtöluðu
klettaey í Eystrasalti og halda
heim til sín hið skjótasta. Hlut-
verki setuliðsins væri lokið.
Fögnuður var um alla Dan-
mörku yfir þessum tíðindum.
Hátíðahöld undirbúin, og þakk
læti látið í Ijósi á báða bága,
fyrir góða viðkynningu.
Manni dettur óneitanlega i
hug, að það sje einmift við-
kynningin, sem hafi bundið
enda á þarveru setuliðsins. Að
yfirráðamenn þess hafi sjeð, að
hervernd Borgundarhólms gat
illa samræmst vexti og við-
gangi kommúnistaflokksins
meðal dönsku þjóðarinnar. Ef
herliðið yrði kyrt, þá gufaði
flokkurinn upp.
★
Meðan Danir háðu sína
frækilegu baráttu gegn harð-
stjórn nazista, lágu kommún-
istar þar í landi ekki á liði
sínu. Þeir tóku virkan þátt í
leynistarfsemi Frelsishreyfing-
arinnar og spöruðu hvorki líf
nje limi, þegar svo bar við,
frekar en danskir ættjarðar-
vinir.
En afstaða kommúnistanna
var ekki slík þ. 9. apríl 1940,
er Þjóðverjar hertóku Dan-
mörku. Þá voru þeir vinir og
stallbræður Stalin og Hitler.
Þá ljetu danskir kommúnistar
sig litlu skifta hver hafði yfir-
ráðin í ættlandi þeirra.
En þegar baráttan gegn naz-
istum í Danmörku var ekki að-
eins fyrir hinum danska mál-
stað, fyrir frelsi og sjálfstæði
landsins, heldur líka barátta
við hlið hins austræna stór-
veldis, þá, en ekki fyrr fundu
danskir kommúnistar ástæðu
til þess að hervæðast gegn naz-
istum og harðstjórn þeirra.
Meðan nazistar voru banda-
menn Stalins og hann þeirra,
þá fundu kommúnistar þar í
landi enga köllun hjá sjer til
þess að fórna kröftum, lifi og
Framh. á bls. 8.