Morgunblaðið - 26.03.1947, Qupperneq 7

Miðvikudagur 26. mars 1947
MORGUNBLAÐIÐ
7
FÁBJÁMI ER STÆRÐFRÆÐISIMILLINGUR
HINIR lærðu stjörnufræð
ingar við konunglega
stjörnuturninn í Briissel
urðu fyrir miklum vonbrigð
um, þegar Prófessor Fern-
and Charles, hinn mikil-
hæfi stærðfræðingur leiddi
belgískan ungling, að nafni
Oskar Veraege, inn í fund-
arherbergið.
„Þessi unglingur er yfir-
náttúrlegur — hann er töfra
maður í hugareikningi“,
hafði prófessorinn sagt þeim
af mikilli áfergju áður um
daginn. ,,Þið ættuð að koma
saman og prófa hann sjálf-
ir“.
Fábjáninn reikningsfróði.
Þegar þeir nú litu á þenn- j
an 20 ára pilt, voru stjörnu-
fræðingarnir vantrúaðir og
hugðu sig blekkta. Fyrir ut-
an það, að hann leit ekki út
fyrir að vera neitt undra-
barn, sýndi hann greinileg
einkenni andlegrar van-
heilsu. Orðaforði hans var
ekki nema örfá barnaleg orð.
Hann virtist lifa í sínum eig-
in þögla heimi, en skellti
upp úr með bjánalegum
hlátri öðru hvoru, að því er
virtist án nokkurrar ástæðu.
Stjörnufræðingarnir leiddu
piltinn upp að reiknings-
tölfu og rjettu honum krít-
armola með þeim ásetningi
að ljúka þessu prófi sem
fyrst. Þeir báðu hann að
hefja 259 upp í þriðja veldi.
Það birti yfir svip Oskars
eins og barni, sem hefir ver
ið gefinn poki með marglit-
um brjóstsykri. Eftir um
það bil tveggja sekúnda bið
hagræddi hann krítinni
klaufalega milli fingra sjer
og krotaði töluna: 17373979.
Vísindamennirnir, er þarna
voru saman komnir, urðu
meira en lítið forviða. Þeim
datt í hug, að hann hefði fest
sjer .nokkrar tölur í minni,
því að það væri eina leiðin
fyrir slíkan fábjána til að
geta komið með rjett svar á
svo skömmum tíma.
Næsta dæmi var öllu erf-
iðara. „Viljið þjer gera svo
vel að reikna út tvo í átta-
tugasta og níunda veldi,
Monsieur Veraege“, hljóðaði
ósk þeirra.
Pilturinn hóf þunna hönd
ina aftur upp að töflunni og
skrifaði töluna 608930272883
777846205939712. — Hann
þurfti aðeins tvær sekúndur
til umhugsunar.
í næstu fjórar klukku-
stundir hjelt Oskar áfram
að leysa fyrir þá hin flókn-
ustu viðfangsefni án sjáan-
legrar fyrirhafnar. — Þeir
rannsökuðu blöj5in, sem
hann hafði haft með sjer og
fundu, að þau voru útkrotuð
af tugum rjett reiknaðra
dæma.
Betri en reiknivjel.
Einn af prófurunum rit-
Belgiski un.drapilturirLn.
Oskar Veraege
Foreldrar Oskars Veraege vissu, að hann var
andlega vanþroska og fóru með hann til sálsjúk-
dóma-sjerfræðings, sem hraðaði sjer með hann
á fund frægs stærðfræðings. Belgiskir stjörnu-
fræðingar voru kvaddir á fund og kom þeim
saman um, að hann væri andlega vanheill, en
gáfu honum viðurkenningarskjal fyrir undra-
gáfur.
aði síðar um þennan unga
töframann á þessa leið:
„Fullkomnasta reiknivjel
gæti ekki unnið eins hratt
og hugur þessa pilts. Sex og
sjö veldi er barnaleikur fyr
ir hann. Hann hefir ef til vill
sínar eigin aðferðir til að
leysa úr reikningsþrautum,
en til allrar óhamingju er
orðaforði hans svo takmark-
aður, að hann getur ekki út-
skýrt þær.
Fundur þessi leiddi það af
sjer, að stærðfræðingarnir,
sem áður höfðu verið svo
tortryggilegir, færðu Osk-
ari Veraege skilmerkilegt
viðurkenningarskjal, þar
sem segir á einum stað:
„Oskar Veraege er undra-
vert fyrirbrigði. Hann mun
eiga eftir að öðlast heims-
frægð“.
Þessar óvenjulegu gáfur
Oskars Veraege voru ókunn
ar, þar til foreldrar hans
fóru með hann til frægs geð
veikralæknis í febrúar
1943. Gæti hinn góði læknir
gefið ráð, spurðu þau, sem
gerði þenna 17 ára son þeirra
andlega heilan sem aðra
drengi á hans reki.
Geðveikralæknirinn úr-
skurðaði með sjálfum sjer,
jafnvel áður en hann hafði
lokið rannsókn sinni, að
drengurinn væri „greinileg-
ur fábjáni“.
Oskar hafði ekki einu
sinni öðlast nægan orða-
forða til að svara auðveld-
ustu spurningum um sjálf-
an sig.
Fram að þessu var ekki
vitað um neitt óvenjulegt í
lífsferli drengsins. Hann er
sonur búðarþjóns, fæddur
16. apríl 1926, í Belgíu. —
Þegar hann var átta ára gam
all varð hann svo alvarlega
óstyrkur, að skólastjórnin
óskaði eftir, að hann hætti
að sækja skólann. Það sem
eftir var bernsku hans og
æsku var hann þrár og feim
inn og sýndi engan áhuga
fyrir íþróttum eða leikjum,
eins og aðrir unglingar.
Safnar ahnanökum.
Oskar hafði lært að lesa
og skrifa tölustafi, þó að
hann kynni ekki að lesa að
öðru leyti.
Eitt atriði kom lækninum
þó til að halda, að hann hefði
ekki greint sjúkdóminn
rjett. Faðirinn skýrði frá
því, að Oskar ætti eitt á-
hugamál, að safna alman-
ökum.
„Venjulega lætur hann
eins og hann tilheyri ekki
þessum heimi“, sagði faðir-
inn, „en'þegar jeg færi hon-
um almanak, lifnar hann all
ur við, skoðar dagsetning,-
arnar og krotar tölur yfir
þær á alla vegu. Það eru
ekki forsíðurnar, sem vekjd
áhuga hans, heldur tölustaf
irnir.
Þegar læknirinn prófaði
stærðfræðilega hæfiléika
sjúklings síns varð hann
meira forviða en nokkru
sinni fyr á öllum starfsferli
sínum. Hann sá, áð þessi ung
lingur hafði undraverða
hæfileika til hugareiknings.
Hann gat naumast trúað
sínum eigin athugunum og
ók því með hinn unga Ver-
aege í flýti til háskólans í
Brússel, til að leita álits vin-
ar síns, Prófessirs Fernard
Charles, sem er frægur
stærðfræðingur. Eftir að
Prófessor Charles hafði
spurt drenginn í einn eða
tvo klukkutíma var hann
orðinn svo hrifinn af þess-
um belgíska unglingi, að
hann kallaði stjörnufræð-
ingana við konunglega
stjörnuturninn sameins eins
og fyr er frá sagt.
Þögull og feiminn.
„Fyrir fáum dögum“, seg
ir Guy Montfort í Ce Soir
í París, „fór jeg til Genhal,
lítillar borgar í Belgíu, þar
sem Oskar býr í litlum kofa
með foreldrum sínum. Við-
tal mitt við þennan sálsjúka
snilling var eitthvert hið
skemmtilegasta, sem jeg hef
átt um dagana, þó að samtal
okkar hafi verið takmarkað
við örfá orð“.
„Jeg fann Oskar sitjandi
úti í horni í eldhúsinu og
sneri hann baki að mjer.
Hafði hann andlitið falið í
höndum sjer. Þegar jeg heils
aði honum stóð hann fljótt
upp, tók í höndina á mjer
og settist svo aftur án þess
að mæla orð af vörum. Hann
gaf mjer ekki gaum frekar,
fyrr en jeg lagði fyrir hann
fyrstu spurninguna“.
„Jeg hafði heyrt, að Osk-
orðinu, að því er virtist
snéyptur vegna fyrra sein-
lætis síns. Útreikningurinn
tók hann nákvæmlega eina
'og hálfa sekúndu.
I „Til að leggja reglulegan
prófstein á hæfileika þessa
unga Belga, fór jeg að
spyrja hann um dagsetn-
ingu páska hvers árs. Eins
og allir vita, eru .páskar
fyrsta sunnudag eftir nýtt
tungl og færast allt á milli
23. mars og 25. apríl. Þrátt
fyrir hina augljóstu erfið-
leika var Oskar ekki nema
30 sekúndur að segja til um
dagsetningu . páska 1921,
sem 27. mars og á 10 sek-
úndum reiknaði hann út, að
páskana 1956 ber upp á 18.
apríl. Einhverrar dularfullr
ar ástæðu vegna virtust
páskarnir 1653 erfiðari við-
fangs, því a, það tók hann
90 sekúndur að finna út, að
þeir voru 13. apríl“.
Þar sem sjerfræðingar
þurfa að minnsta kosti hálfa
klukkustund til að leysa
viðfangsefni sem þessi, má
segja, að þessi ungi Belgi sje
óskiljanlegur leyndardóm-
ur. Það er áreiðanlegt, að
hann getur ekki haft nógu
sterkt minni til að muna
kvartil tunglsins gegnum all
ar aldirnar.
Lík fyrirbrigði.
Læknar munu benda á, að
tilfelli svipuð Oskars' Ver-
, aege, hafa komið fyrir áður.
ar gæti sagt nakvæmlega til Menn eins og Colborn> Mag
inelle og Henry Moudeux
allir, hver
um vikudag hvers dags, lið
ins eða ókomins. Jeg var á-
kveðinn í að prófa hann í
þessu og spurði því: „Hvaða
dagur var 21. maí 1940?“
„Þriðjudagur“, svaraði
hann án þess að hika.
„Og 26. janúar 1920?“
„Mánudagur“.
„En hvað um nýjársdag
árið 2000?“
„Laugardagur“, flýtti1
hann sjer að segja, næstum
því um leið og jeg sleppti
Hollendingar heiðra Ingrid Bergman
Sendiherra Hollands í Bandaríkjunum þakkaði nýlega Ingrid
Bergman kvikmyndaleikkonu fyrir þá aðstoð, sem hún hafði
veitt Hollandshjálpinni. Til haegri á myndinni sjest sendiherr-
ann, Alexander Loudon, þar sem hann er að rjetta Ingrid
tulipanavönd.
voru amr, nver a smum
tíma, víðfrægir sem töfra-
menn á.sviði stærðfræðinn-
ar. Einnig er sagt frá því í
ánnálum, að einu sinni hafi
lifað tveir hirðingar, sem
gátu gert kraftaverk með
tölum.
í dag nýtur Fransmaður-
inn Maurice Dagbert heims
fræðar, vegna þess að hann
getur reiknað úr kvaðrat-
rætur og margfaldað lengstu
tölur á sama tíma og hann
leikur á fiðlu sína.
Jafnvel í samanburði við
töframenn á stærðfræðisvið
inu er Oskar talinn skara
fram úr. Hin brennandi
fíkn hans í að leika sjer að
tölum er svo sterk, að hugur
hans vinnur úr hverri tölu,
sem hann sjer, hvort sem
það er bifreiðanúmer eða
númer á vátryggingarskír-
teini. Hann leggur þær sam
an, margfaldar þær og
deilir og margfaldar þær
með sjálfum þeim, ef svo
ber undir.
„Mjer hefir verið sagt“,
segir Guy Montfort enn
fremur, „að Oskar Veraege
muni bráðlega koma til Par-
ís, og verður hann þá vand-
lega skoðaður. Tekin verður
Röntgenmynd af heila hans
Framh. á bls. 8