Morgunblaðið - 03.06.1947, Side 8

8

MORGUWBLÁÖIÖ
Þriðjudagur 3. júní 1947
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands.
kr. 12,00 utanlands.
I lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók.
Klækjabrögðin
ÞJÓÐVILJINN kann því bersýnilega illa, að Morgun-
blaðið skyldi hafa bent á hvernig lýðræðið er framkvæmt
í Dagsbrún, þar sem kommúnistar eru alls ráðandi.
Stjórn Dagsbrúnar hefir sem kunnugt er tilkynt at-
vinnurekendum, að verkfall hefjist hjer frá og með 7.
júní, hafi samningar ekki tekist fyrir þann tíma. Þessi
ákvörðun hafði verið tekin á fundi í trúnaðarmannaráði
Dagsbrúnar, sem skipað er 7 stjórnendum fjelagsins, sem
eru sjálfkjörnir í ráðið og fjórum kjörnum af fjelaginu.
Það eru því þessir 11 — ellefu — herrar, sem taka sjer
vald til að fyrirskipa á fjórða þúsund verkamanna í Dags-
brún að leggja niður vinnu. „Hjer er austræna lýðræðið
í framkvæmd í allri sinni dýrð“, varð Mbl. að orði.
★
Þetta hneykslaði Þjóðviljann, og hann sagði að verk-
fallstilkynningin væri „eðlileg og lögleg“ afleiðing alls-
herjaratkvæðagreiðslunnar á dögunum.
í vinnulöggjöfinni eru skýlaus ákvæði um vinnustöðv-
un (sbr. 15. gr.). Vinnustöðvun er því aðeins lögleg, að
ákvörðun um hana hafi verið tekin með einhverjum þeim
hætti er nú skal greina:
a. við almenna leynilega atkvæðagreiðslu, sem staðið
hafi a. m. k. í 24 klst., enda hafi fjelagsstjórnin auglýst
nægilega, hvar og hvenær atkvæðagreiðslan um vinnu-
stöðvunina skyldi fara fram,
b. af samninganefnd eða fjelagsstjórn, sem gefið hefir
verið umboð til að taka ákvörðun um vinnustöðvunin'a
með almennri atkvæðagreiðslu, sem farið hefir fram á
sama hátt og greint er undir a-lið,
c. af trúnaðarmannaráði, ef lög viðkomandi fjelags fela
því slíkt vald, enda hafi vinnustöðvunin verið samþykt
með a m. k. % hlutum greiddra atkvæða á lögmætum
trúnaðarmannaráðsfundi.
Þessi ákvæði eru tæmandi og svo ljós, að hverjum viti-
bornum manni er vorkunnarlaust að skilja.
★
Sjernú spurt: Hverja hinna þriggja leiða valdi stjórn
Dagsbrúnar, er hún tók ákvörðun um vinnustöðvunina?
Fyrstu tvær leiðirnar (a og b) koma hjer ekki til greina,
því að engin allsherjaratkvæðagreiðsla hefir farið fram
í samræmi við fyrirmæli laganna. Atkvæðagreiðslan sem
fram fór var einungis um það, hvort segja skyldi upp
gildandi samningum eða ekki. Ekki var minst á vinnu-
stöðvun í þeirri atkvæðagreiðslu, sem vitanlega ber að
gera, ef byggja átti á henni síðari ákvörðun um vinnu-
stöðvun.
Það er þriðja leiðin (undir c-lið), sem stjórn Dagsbrún-
ar varð að fara, til þess að fyrirskipa verkfallið. Og þessi
leið var farin. Stjórn Dagsbrúnar tilkynti blöðunum, að
ákvörðunin um verkfallið hafi verið tekin „á fundi trún-
aðarmannaráðs“ fjelagsins.
★
En þetta trúnaðarmannaráð Dagsbrúnar er, eins og
fyrr segir skipað 11 — ellefu — mönnum, þ. e. sjálfri
fjelagsstjórninni, sem skipuð er 7 mönnum og 4 mönnum,
sem fjelagið hefir kjörið í ráðið.
En nú spyrja menn að vonum: Getur það verið, að lög-
gjafinn hafi ætlast til að örfáir menn hefðu slíkt vald, að
þeir gætu fyrirskipað þúsundum manna að leggja niður
vinnu?
Þessu er því til að svara, að þegar vinnulöggjöfin var
sett var Dagsbrún víst eina fjelagið, sem hafði trúnaðar-
mannaráð, það var þá skipað 100 mönnum. Þegar komm-
únistar náðu völdum í Dagsbrún þótti þeim of viðurhluta-
mikið, að svona fjölment ráð rjeði þar. Þeir breyttu því
þessu og höfðu ráðin tvö, trúnaðarráð, skipað 100 mönnum
og trúnaðarmannaráð, skipað 11 úrvalsliði kommúnista,
sem fjekk öll völdin.
Löggjafinn varaði sig ekki á þessum klækjabrögðum
kommúnista.
\Jíluerji áhripar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Hátíðisdagur.
S JÓMANNN AD AGSRÁÐ -
INU hefir tekist að gera sjó-
mannadaginn að sannkölluðum
hátíðisdegi fyrir alla bæjar-
búa. Vannig á það að vera þeg
ar einhver stjettin velur sjer
dag.. Það sem fyrst og fremst
gerir sjómannadaginn að al-
metuium hátíðisdegi er, að hann
ber ekki lit neins eins flokks.
Sjómenn standa einhuga um
daginn sinn, án tillits til hvar
þeir standa Lflokki. — Og það,
sem setur sinn svip á daginn
er, að sjómennirnir hafa. sitt
stóra áhugamál, að koma upp
dvalarheimilinu fyrir aldraða
sjófnenn. Það færi betur .að
fleiri stjettir notuðu sína daga
til að berjast fyrir einhverju
slíku sameiginlegu áhugamáli.
Þeir, sem vilja nota heilar
stjettir manna eiginhagsmun-
um sínum til framdráttar ættu
að láta sjer nægja alla hina
daga ársins til áróðurs.
Happdrættisbílar.
NÚ ER EKKI hægt að þver-
fóta á götunum fyrir happ-
drættisbílum. Þeir eru gljá-
andí, og fínir, af nýjustu gerð.
Það endar vafalaust með því,
að eitthvað blessað barnið vinn
ur þá, því altaf eru það börn,
sem vinna í happdrættum.
En leið flestra happdrættis-
bílaNiggur fyr eða síðar á hinn
eina markað —■ þann svarta.
Það er svo undarlegt.
Hapíirættin hjer í þessum
bæ eru mörg og mikil og ekk-
ert tækifæri er látið ónotað til
að fá fólk til að kaupa happ-
drættismiða. Það er út af fyrir
sig eðlilegt, að þeir, sem leyfi
hafa fengið til þessarar fjár-
plógsstarfsemi hjá stjórnarvöld
unum vinni af kappi við sölu
miðanna, en hitt er ekki jafn
auðskiljanlegt hve yfirvöldin
eru greiðug á happdrættisleyf-
in.
Ljót fánameðferð.
SKÁTASTÚLKA skrifár
mjer ljóta lýsingu á meðferð
þjóðfánans, sem hún var vitni
að hjer á dögunum. Á bygg-
’ingu -'iinni hjer í bænum var
flaggað í hálfa stöng vegna
hins sviplega flugslyss, eins og
raunar á flestum öðrum flagg-
stöpgum þenna dag. Err fáninn
sem skátasúlkan sá skar sig
úr. Hann var upplitaður og rif-
inn ng þannig útleikinn, að víst
var að hann hafði ókki verið
brotinn saman, eins og venja er
til með fána. Skátastúlkunni
sárnaði svo mikið að sjá- þenna
óhreina fána og þá lítilsvirð-
ingu, sem viðkomandi stofnun
sýndi honum. að hún gat ekki
orða. bundist.
Verkefni fyrir skátana.
SKÁTUM er kennt að elska
og virða þjóðfána sinn og þeir
læra fánareglurnar. Dæmin
eru deginum Ijósari um það,
að nauðsyn er að kenna al~
mer.mngi meðferð fánans. Hjer
virðif-t vera verkefni fyrir skáta
fjelr,"in um land allt.
Skátafjelögin gætu tekið að
sjer .að hafa eftirlit með með-
ferð fánans, hvert á sinum stað.
Þeir ættu að gefa gaum að
hverri einustu flaggstöng í
bærjm og þegar þeir verða
þess varir, að fáninn er óvirt- 1
ur með illri meðferð, hangir
uppi um nætur o. s. frv. þá
ættu skátarnir að setja sig í
samband við fánaeigandan og
benda honum á mistök hans og |
bjóðast til að kenna honum
betri fánameðferð.
•
Bjóða hættunni heim.
ÞAÐ ER oft kvartað yfir því,
að bifreiðastjórar aki óvarlega
um göturnar. Það sje enginn
vandi að koma í veg fyrir um-
ferðarslysin með því, að fá þá
til að aka varlegar og ekki eins
hratt og þeir gera.
En þetta er ekki eins auð-
velt og það lítur út fyrir að
vera. Sennilegt, að hvergi í
heiminum sjeu vegfarendur,
sem ferðast á farartækjum
postulanna, jafn stórhættulgir
sjer og öðrum, eða bjóði eins.
hættunum heim og fótgangandi
fólk_á íslandi.
Á fjölförnustu akbrautum,
utanbæjar og innan, labbá
menn um, eins og þeir væru að
ganga um gólf í stofunni heima
hjá sjer. Þeir líta hvorki til
hægri nje vinstri og setja upp
hundshaus og þykjast verða
stórmóðgaðir, ef ökutæki nálg
ast þá.
Höfðu sína hentisemi.
ÞAÐ VAR bæði skcmm og
gaman að tveimur blómarós-
um í nýju sumardrögtunum
sínum hjerna á Lækjargötunni
á sunnudaginn. Umferð var
mjög mikil og bílaraðirnar svo
að segja endalausar úr öllum
áttum að Lækjartorgi. Lúxus-
bíll var á leiðinni norður Lækj
argötuna, en blómarósirnar
tvær við sýningarglugga Árna
B. Björnssonar. Er þær komu
auga á lúxusinn, ráku þær upp
ankanlegt hljóð og bentu hon-
um að nema staðar. Bílstjór-
inn gerði það og þeir, sem í
bílnum voru gáfu sig á tal við
dúkkurnar. Ekki var þeim samt
boðið upp í heldur fóru þær
með höfuðin inn um opnar rúð
urnar og stóðu svo skáhalt út
á götuna, þannig, að efri hluti
þeirra myndaði 90 gráðu horn
við þann neðri. Þannig stóðu
þær, ekki beint kvenlegar, í
margar mínútur, á meðan 10—
20 bílar fyrir aftan, sem ekki
komust framhjá öskruðu og
bauluðu!
MEÐAL ANNARA ORDA . . . .
„Árásin" á sendisveit Rússa
Árásin.
SÚ fregn flaug út um heim-
inn frá Helsingfors á uppstign-
ingardag, að varpað hefði ver-
ið sprengju inn um glugga á
skrifstofu sendisveitarinnar
rússnesku þar í borg. — Hefði
sprengjan orsakað mikið bál.
Svo mikill hefði hitinn verið
af bálinu, að byssa, sem hjekk
upp á vegg í herberginu, hefði
bráðnað í loganum.
Sagt var að starfsmenn sendi
sveitarinnar litu á þetta, sem
hina ægilegustu móðgun við sig,
þareð um hina fólskulegustu
árás hafi verið að ræða á sendi-
herrann sjálfan. Því hann sat
í næsta herbergi við herbergi
það, sem kviknaði í. Viðbúið ae
sprengjan hefð verið ætluð hon-
um.
Lögreglu borgarinnar var gef
inn þriggja sólarhringa frestur
til þess að upplýsa málið, og
hafa hendur í hári sökudólg-
anna. Ef þetta tækist ekki þá
var hótað hinu versta.
Erfið rannsókn.
Það vakti strax nokkra eft-
irtekt, að lögreglan, sem áíti
að rannsaka málið, fjekk ekki
að koma inn í herbergið,- þar
sem sprengjan hafði átt að
falla, og þar sem hið ægilega
bál átti að hafa verið. Lögregl-
unni var ennfremur bannað
með öllu að yfirheyra starfslið
sendisveitarinnar. Lögreglu-
vörour hafði verið við húsið, er
árásin var gerð. En varðmenn
höfðu ekki orðið varir við neitt.
En ekkert var annað að gera
fyrir lögregluna en að taka til
við rannsókn málsins, eftir því
sem föng voru á, undir svo erf-
iðum skilyrðum. Lofað var mik
illi fjárhæð, alt að hálfri miljón
marka, hverjum þeim, sem gæti
gefið upplýsingar, er leiddu til
þess að sökudólgurinn fyndist.
En ekkert kom fram, sem gat
varpað neinu ljósi yfir* hver
eða hverjir hefðu verið þarna
að verki.
Grunsamlegt. .
Þá tók að bera á þeim get-
gátum að e. t. v. væri ekki allt
með íeldu viðvíkjandi sögunni
um árásina, og hina ægilegu
sprengju. Að hjer hefði kann-
ske aðeins verið um íkveikju-
sprengju að ræða. Eða kannske
ekki annað en eldspýtu. Og að
ekki hefði næsta mikð brunnið
í herberginu. Ekki annað en
brjefarusl. Og þess vegna hafi
rannsóknarlögreglan ekki feng-
ið að koma inn í herbergið eða
yfirheyra starfslið sendisveitar-
innar. Og þá kom það upp úr
kafinu, að sprengingin átti að
hafa farið fram kl. 9 að morgni.
En sendisveitin hafði ekki til-
kynt lögreglunni um þenna at-
burð fyr en komið var fram
undir miðaftan.
Þrumuræða kom-
munistans.
En þó lögreglan gæti engan
sókudólg fundið og ekkert hefði
upplýst, hver hefði verið þarna
að verki, þá gat einn af komm-
únistum þeim, sem eru í finsku
stjórninni bei-nt skeytum sín-
um í ákveðna átt í sambandi
við þe.tta máí. Var það innan-
rikisráðherrann Leino. Hann
hjelt þrumandi utVarpsræðu,
þar sem hann helti úr skálum
reiði sinnar yfir þeim afvega-
leidda æskulýð, er gert hefði
Framh. á bls. 12