Morgunblaðið - 23.07.1947, Page 1

INlórðmenn gefa isiendingum minjar
ara mennmgarsogu
frá
iiiuiiiiihiiiiiiiiiiMiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMimiiiiimiMi
J Rússar kúguðu ;
I Tjekka ii! hlýÍEii |
| Skýrsfa tjekk&ieska 1
[ varaforsætisráð-
herrans .
É Prag í gærkvöldi.
Pinkaskeyli til Mbl. I
frá Iieuter.
\ araforsætisráðherra i
i Tjekkóslóvakíu, sem er i
I einn af leiðtogum jafn- i
i aðarmanna, gaf í dag yf \
i irlýsingu um orsakir i
i þess, aS stjórn Tjekkó- 1
| slóvakm afturkallaði sam i
i þykki sitt til þátttöku í i
| Parísarfun dinum um vsð i
| reisnartillögur Marshalls i
= Sagði hann, að vitanlega i
| hefði Tjekkóslóvakía i
i haft hag af því, efna- i
f hagslega sjeð, að taka ;
i þátl í fundínum. En þeg i
i ar forsætis- og utanrík- i
i isráðherra landsins i
í komu tií Moskva, en i
| þangað fóru þeir um i
| þessar mtmdir lil við- i
= ræðna við ráðstjórnina, i
i hefði þeiin verið sagt, i
| að það yrði skoðað sein i
i brot á sknldbindingum i
i þeim, sem Tjekkar e
i hefðu tekist á herðar i
i gagnvart Rssum.
Hjer hefði því banda i
i lag þessara tveggja i
É þjóða verið í veði. Þess i
i vegna hefði ■ tjekkneska i
| stjórnin litið svo á, að i
i pólitískir hagsmunir i
i þjóðarinnar væru meira i
i virði en hinir efnahags É
i legu og hætt við þátt- é
i töku í Parísarfundinum É
; Vináttan við Rússa væri 5
I svo öflug vernd gegn i
f hugsanlegum árásum i
É Þjóðverja, að lienni i
É mættu Tjekkar ekki |
\ glata. i
Jerúsalem í gær.
VEGNA þess að ofbeldismenn
hafa sig nú óvenju mikiö i
frammi, hefur umferðarbanni
verið 4\omið á í Jerúsalem, og
er fólki óheimilt að vera á ferli
að næturlagi.
Skýrt er frá því, að undan-
farna fimm daga hafi ofbeldis-
menn drepið þrjá hermenn og
einn lögregluþjón. Yfir -50 her-
menn hafa á sama tíma særst
alvarlega, en fíu lítilsháttar.
Krónprinsinn skoðar dælustöð hitaveitunnar. Með honum
eru Gunnar Thoroddsen horgarstjóri, og Helgi Sigurðsson
forstjóri hitaveitunnar. Ljósm. Mbl. Fr. ClauSen.
Ákafir bardagar í Indonesíu í gær
Orðsendingar til Sameinuðu þjóðanna frá
Hollendingum og Indonesum
Batavia í gærkvöldi.
Einkaskeyti til Morgunblaðsins frá Reuter.
ÚTVARPSSTÖÐIN i Jokyakarta tilkynnti í kvöld, að holl-
enskar hersveitir hefðu í dag gert innrás í Brobolingco, eina
af stærstu hafnarborgum á austurströnd Java. Skömmu síðar
bárust svo þær fregnir, að bæði hollendingar og indonesar
hefðu sent Sameinuðu þjóðunum orðsendingu, vegna atburð-
anna undanfarna daga. Munu Indonesar hafa farið fram á
það, að S.þ. skærust i leikinn, en í orðsendingu Hollendinga er
tekið fram, að þeir vonist eftir að geta hafið samvinnu á ný
við indonesiska lýðveldið.
Harðir bardagar.
Harðir bardagar geysa nú á
austur og vestur Java og vest-
urströnd Sumatra. Segir í Iier
stjórnartilkynningum Hollend-
inga, að herir þeirra hafi al-
staðar staðist áætlun, en á ein
staka stöðum komist jafnvel
lengra en gert hafði verið ráð
fyrir. Indonesar halda því
fram fyrir sitt leyti, að þeim
hafi tekist með fallbyssum sín
um að hæfa kollenskt herskip
fjórum skotum.
Riður um aösioð.
Forsætisráðherra Indonesa
heíur gegnum útvarpið í Jokya
Framh. á bls. 11 ]
Flutti 21,000 farþega
yflr Atlantshaf
BANDARÍSKA flugfjelagið
American Overseas Airlines
fhjtti meir en 21,000 farþega
yfir Atlantshaf fyrri helming
þessa árs. Er þetta að meðal-
tali 118 farþegar á dag, en als
var flogið 924 sinnum }Tir At-'
lantshaf.
1 júnímánuði einum A’oru
fluttir 6,931 farþegar með
flaggskipum fjelagsins. Þau
hafa aldrei flutt jafnmarga far
iega á svo skömmum tíma.
Oiav krónprins
fagnar sjálfstæði
íslendinga
Frá veislu Norðmanna
í Sjálfstæðish úsin u
í gærkveldi
I GÆRKVÖLDI hjelt norski sendiherrann Andersen-Rysst
veilsu fyrir forseta Islands og frú hans, rikisstjórn og sendi-
herra erlendra ríkja o.fl. Þar var Olav konungsefni og allir
hinir norsku gestir, sem hjer dvelja. Hóf þetta var haldið í
Sjálfstæðishúsinu.
Andersen Rysst sendiherraý
baUð gestina velkomna. Nokkru
síðar flutti Olav konungsefni
ræðu, þar sem hann meðal ann-
ars komst að orði á þessa leið:
Ræða Olavs ríkiserfingja
Við Norðmenn, sem hingað
erum komnir í tilefni af afhjúp-
un Snorrastyttunnar í Reykholti
höfum hjer með gripið tækifær-
ið til þess að sjá nokkra af ís-
lenskum vinum okkar, áður en
við hverfum af landi burt, til
þess að þakka þeim þá einstöku
gestrisni, sem oss hefur verið
sýnd hjer af hendi forseta, ríkis-
stjórnar, bæjarstjórnar Reykja-
víkur og margra annara, sem
við höfum haft tækifæri til að
kynnast. Gestrisni er íslending-
um í blóð borin, það þekkjum
við frá fornsögunum. íslending-
ar eru fastheldnir á gamlar venj
ur og eins þessa. Við höfum í
dag haft þá ánægju að heim-
sækja Þingvelli, þar sem Alþingi
íslendinga var haldið hátt í þús-
und ár. Það er einkennilegt fyr-
ir okkur, að standa á Þingvöll-
um, láta hugann reika til baka
til þeirra miklu viðburða, sem
þar hafa gerst og sögurnar
skýra frá. Vjer höfum áður haft
Þingvelli í huga, en sú mynd
raunveruleikans, sem birtist okk
ur í dag er langtum glæsilegri
en allar vorar fyrri hugmyndir.
Það grípur okkur hátíðleg til-
finning, er við í fyrsta sinn
stöndum á þeim stað, er stofn-
að var hið íslenska rjettarríki,
þar sem lögin voru borin fram
og dómar dæmdir. Erfðavenjan
um rjettarríkið er gamall þjóð-
ararfur Norðmanna og íslend-
inga, grundvöllur laganna, sem
kunngerð voru frá Lögbergi.
Þau lög er fyrst voru þar sögð,
voru runnin frá Gulaþingslög-
um. Landnámsmennirnir komu
hingað, sneru síðan aftur til Nor
egs til að fá þar fyrirmynd fyrir
lög sín. Virðingin fyrir lögunum
hefur verið og verður aðals-
merki norrænna þjóða. í vitund-
inni um, að löghlýðni er grund-
völlur frelsisins, höfum við skap
að cjkkar rjettarríki. Lögunum
er hægt að breyta og verður að
breyta, en konungur getur al-
drei framfylgt neinu öðru en því
er þau á hverjum tíma fyrir-
skipa.
Lík saga Norðmanna
og Islendinga
Síðan vjek konungsefni að
fornum kynnum Norðmanna og
íslendinga, þegar íslensk skáld
voru tíðir gestir við hina norsku
hirð. Hann rakti einnig í fáum
orðum, hvernig saga Norð-
manna og íslendinga gegnum
aldirnar var svipuð, og hvernig
endurreisn beggja þjóðanna til
frelsis fjekk næringu frá hinum
fornu andans mönnum og fyrst
og fremst frá Snorra Sturlusyni.
Hann mintist á frelsisskrá Norð
manna, sem var 125 ára gömul,
þegar síðasta heimsstyrjöld
skall yfir, og hvernig norska
þjóðin stóðst eldraunir styrjald-
arinnar með frelsishugsjónina
frá 1814 í barmi sjer. Hann mint
ist á sjálfstæði ísiands og sagði,
að hann og fylgdarlið hans
gleddust yfir því, að þeir væru
hinir fyrstu Norðmenn sem hing
að hefðu komið, til þess að hylla
frelsi og sjálfstæði Islands, og
óskaði þess að samvinna frænd-
þjóðanna mundi sífelt í framtíð-
inni verða innilegri og sterkari,
en íslensk'þjóð mætti sem sjálf-
stæð þjóð eiga sjer glæsilega
framtíð. Var ræðu hans tekiö
með miklum fögnuði.
Framh. á bls. 5