Morgunblaðið - 24.08.1947, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Silnnudagur 24. ágúst 1947,
ÍSLENDINGAR VILJA
MARKAÐI SEM VÍÐAST
ÆTLA MÆTTI, að allir Is-
lendingar geti komið sjer sam-
an um, að æskilegt væri, að
markaður fengist fyrir íslensk-
ar vörur í sem flestum löndum
heims. Slíkt væri ekki aðeins
trygging fyrir atvinnuvegi
landsmanna og öryggi fyrir alt
viðskiftalíf þeirra, heldur
einnig ein besta stoð sjálfstæð-
is landsins.
Svo sem vænta má, hafa Is-
lendingar frá þvi þeir tóku
sjálfir við stjórn viðskiftamála
sinna, reynt að haga útflutn-
ingi sínum og verslun á þenna
veg.
Megum ekki missa bestu
markaðina.
Markaðir fyrir íslenskar vör
ur hafa löngum reynst bestir
í Vestur- og Mið-Evrópu- og
Miðjarðarhafslöndunum.
Eftir að flutningatæki bötn-
uðu, hafa og vaknað möguleik-
ar til sölu ýmiskonar íslenskra
afurða í Ameríku, bæði í norð-
ur og suðurhluta. Dylst það
engum, að mikill vinningur
væri’ fyrir Islendinga, ef þeir
gæti unnið markaði fyrir sjáv-
arafurðir sínar á hinum miklu
megin'iöndum Ameríku. Bæði
er efnahagur almennings best-
ur og kaupgetan þar af leiðandi
lang mest í þessum löndum,
og þá einkum Bandaríkjum
Norður-Ameríku, og íbúar
þessara landa veiða sjálfir lítið
fiskfang miðað vlð mergð sína.
Ef vel tækist til, mætti þarna
því fá nærri ótakmarkaða
markaði.
Sjálfsagt að afla markaða
í Austur-Evrópu.
Viðskifti íslendir.ga við Aust
ur-Evrópu hafa hinsvegar fram
á hin síðustu ár verið tiltölu-
lega lítil og jafnvel mun minni
en við sum fjarlægari lönd. I
þessum löndum er kaupgeta al-
mennings að vísu minni en
með vestrænum þjoðum. En að-
staðan er að því leyti lík, að
á báðum stöðum eru mikil meg
inlönd, þaðan sem fiskveiðar
eru tiltölulega lítt stundaðar.
Eru þess vegna líkur til, að í
aitsturvegi mætti einnig afla
mikilla markaða fyrir sjávar-
afurðir Islendinga.
Frá því ófriðnum lauk hef-
ur af hálfu íslenskra stjórnar-
valda verið gert allt, sem þau
máttu til að afla viðskiftasam-
banda við austanverða Ev-
xópu. Það verk var þó raunar
hafið, þegar fyrir ófriðarlok-
in, er íslenskur sendiherra var
skipaður í Moskva á árinu ’43,
auðvitað fyrst og fremst í því
skyni, að undirbúa skifti okkár
við- hið mikla land Rússland.
Síðasta ríkisstjórn vann
mjög ðtullega að því undir for-
ustu Ólafs Thors, að afla okkur
markaða á þessum slóðum. —
Aldrei hafa þó verið gerðar
rækilegri eða samfeldari til-
raunir til markaðsútvegunar
þar, en síðan núverandi stjórn
tók við völdum.
Samfeldari tilraunir cn
nokkru sinni fyrr.
Eitt hið fyrsta verk núver-
Kommúnistar einir
reyna þar að spilla
andi ríkisstjórnar var að
senda viðskiftanefnd austur til
Moskva. Starfaði sú nefnd þar,
lengst af undir forystu sendi-
herra íslands í Moskva, allt
frá því í febrúarmánuði fram
í júnílok. Að þvi búnu hjelt
sendiherrann rakleitt til Prag
í því skyni, að gera nýja versl-
unarsamninga við Tjekkósló-
vakíu og voru sendir þangað
tveir hinir færustu menn hon-
um til aðstoðar.
Þegar fengist hafði nokkur
lausn samningagerðarinnar við
Tjekka, hjelt sendiherrann til
Varsjár til samningagerðar við
Pólverja. Þar voru enn fvrir
tveir menn honum til hjálpar,
sjerfróðir um þau atriði, er lík-
legust þóttu að kæmi til greina
í samningum við Pólverja. =—
Þegar síðast frjettist stóðu þær
samningaumleitanir enn yfir.
Þegar allt þetta er íhugað,
gegnir það furðu að Þjóðvilj-
inn skuli heimska sig á því
dag eftir dag að fullyrða, að
núverandi ríkisstjórn vilji ekki
gera viðskiftasamninga við rík-
in í Austur-Evrónu af því, að
þau hafi annað hagkerfi en
meginhluti íslendinga óskar
eftir sjálfum sjer til handa. —
Ríkisstjórnin hefur þvert á
móti með verkum sínum marg-
faldlega sannaðÁað hún hefur
á þann hátt allra frjálsra og
víðsýnna manna, að reyna að
ná viðskiftasamningum við all-
ar þær þjóðir, sem við okkur
vilja semja, en hefur þó lagt
mesta áhersluna á samninga-
gerð Við löndin í Austur-Ev-
rópu.
Ráðstjórnin í Moskva leysir
ekki verðlagsmálin á íslandi.
Hitt er allt annað mál, að
þessir samningar hafa að ýmsu
gengið treglegar en við hefð-
um óskað. En skýring þess, er
ekki viljaleysi íslensku ríkis-
stjórnarinnar, heldur hitt, að
viðsemjendur okkar hafa ekki
talið sig hafa hag af, að gera
kaup við okkur.
Eftir frásögn fyrrverandi for
manns Socialistafjelags Reykja
^víkur, Ársæls Sigurðssonar, og
annara samningamanna við
Rússa, sögðust hinir rússnesku
viðsemjendur berum orðum,
',,sem góðir kaupmenn gera
kaupin þar, sem þau væri hag-
kvæmust. Við yrðum að vera
samkeppnisfærir í verði, cf við
vildum selja varning okkar. —
Verðlagsmálin á íslandi þóttu
þeim vera vandi síjórnarinnar
þar, en ekki Ráðstjórnarinnar
í Moskva“.
Flestar af þeim vörum, sem
Rússum vöru boðn'ar, vildu
þeir ekki kaupa, af því, að
þeir töldu sig ekki hafa not
fyrir þær. En jafnvel þær,.sem
þeir gjarnan vildu íá, voru þeir
tregir til að kaupa, af því, að
Islendingar kröfðust hærra
verðs en Rúsar þurítu að borga
öðrum fyrir samskonar vöru.
I
Reyna að dylja sekt sína.
| Af hverju þegir Þjóðvilj-
inn kyrfilega um þessar stað-
reyndir og lætur sem það sje
fjandskaparbragð við þjóðina,
þcgar henni eru sög'ð þau sann-
indi, sem henni ríður nú mest
á að heyra og skilja, að fram-
leiðslukostnaður hennar verð-
ur að lækka til samræmis við
rau.nverulegt markaðsverð af-
urða hennar?
j Ástæðurnar fyrir þessari ó-
skammfeilni og blindingsleik
Þjóðviljans og kommúnista eru
'sjálfsagt ýmis-konar. Ein þeirra
er áreiðanlega sú, að engir bera
á því meiri ábyrgð en komm-
únistar, að efnahags- og verð-
lagsmálum íslendinga er nú svo
j komið, að þjóðinni^ allri stafar
geigvænleg hætta af, ef ekki
er við gert.
| Þessa sök sína reyna komm-
únistar að dylja með því að
skrökva því upp frá róturh,
að núverandi valdhafar vilji
jekki nýta nægan og góðan
markað fyrir íslenskar afurðir
í austurhluta Evrcpu.
Að svo miklu leyti, sem þetta
er skýringin á hátterni kom-
múnista, er það aðeins rjett
ein sönnunin fyrir algeru blygð
unarleysi þeirra.
Vilja íslenskt hagkerfi feigt.
Menn skyldu þó varast að
halda, að kommúnistar væri
einungis í illri trú um afstöðu
sína. Bak við allt gaspur þeirra
og ósannindi búa djúphugsaðar
kenningar, sem þeir í raun og
veru trúa á, en eru ekki síður
hættulegar fyrir það.
Ef kommúnistum tekst að
halda framleiðslukostnaði á ís-
KosRÍngaundirbúningur kommú-
siists í tlngverjalðndi
tenÉali kjcsendð sirikaðir
NÝL.EGA var lijer í blaðinu minnst á framferði kommúnistá
í Ungverjalandi, við undirbúning þeirra undir almennar kosn-
ingar bar í landi, sem fram eiga að fara þ. 31. ágúst. En þeir
hafa m.a. strikað út 20% kjósendanna af kjörskránum.
Ósigur kommúnista
Við kosningarnar í fyrra biðu meira en helmingurinn verið
kommúnistar þar fullkominn ó-! „leiðandi menn í fasistaf jelög-
sigur, því þeir fengu ekki nema um“. í þrem sambyggingum
5% atkvæðanna. Nú hata þeir ^ verkamannabústaða er vitað aS
komið ár sinni þannig fyrir allir voru sviftir kosningarjetti.
boro að þeir þykjast mega eiga j
von á betri útkomu. Framferði „Nasistar“
þéirra er í stuttu máli þannig, j Gyðingar, sem verið hafa i
að það getur ekki heitið að ■ fangabúðum Þjóðverja, hafa ver
nokkuð sje eftir af lýðræði i (ið sviftir kosningarjetti, vegna
þess að þeir eru nefndir nasist-
ar(!)
Og dæmi eru til þess, að menn
með háskólapróf, hafa verið
sviftir kosningarjetti, af því þeir
hafa verið sagðir fávitar(!)
Það eru undirkjörstjórnir
landinu, ef kommúnistum tekst
að framfylgja þeim skrípakosn-
ingum, sem þeir nú undirbúa
þar.
Furðulegar aðferð'ir
Samkvæmt nýjum kosninga-
lögum, er gerð voru, mátti! kjördæmanna, sem hafa haft
strika af kjörskránum Þjóðverja1 með höndum þessa „endurskoð-
sem eiga að fara til Þýskaland, j un“ kjörskránna, en kommúnist-
stríðsglæpamenn og fávita. En j ar hafa troðið sjer í kjörstjórnir
samkvæmt skýrslu, sem utanrík j þessar svo þeir hafa þar meiri-
isráðuneyti Breta hefur gefið út,! hluta.
hefur þessum lagaákvæðum ver- í^friðarsamningnum við Ung-
ið framfylgt þannig m.a.: Að í j verja var það tilskilið að frjáls-
byggingu, þar sem eru verka- ar kosningar færu fram í land-
mannabústaðir, og kjósendur inu. Ná hafa kommúnistar kom-
eru á annað hundrað, hefUr ið þvi til leiðar, að í stað frjálsra
sviftur kosningarjetti, vegna kosninga, fara þar fram hreinar
þess að þeir eru stimplaðir sem skrípakosningar.
kvikmyndin unr „PUjSÖ“
er hin frólepasia
lenskum vörum svo háum, að
jlandsmenn verði til langframa
! ósamkeppnisfærir, hlýtur það
1 á skammri stundu, að grafa
undan núverandi hagkerfi og
, þjóðskipulagi landsmannaa. En
kommúnistar hafa aldrei farið
dult með, að þeir vilji hvort-
tveggja feigt, og telji sjer heim
ilt að beita flestum ráðum til
að koma þeim vilja sínum fram.
Sigrasl á búabólu-
SKÆÐUR kúabólufaraldur hef-
ur að undanförnu geysað í Hong
Kong, og hefur loks nýlega tek
ist að sigrast á sýkinni. Leit þó
j út fyrir um tíma, að faraldur
þessi mundi hafa geysialvarleg
( ar aíleiðingar í för með sjer fyr
ir borgina og umhverfi hennar.
Aðeins tveir sjúklingar tóku
J sýkina s.l. mánuð ,en til saman
^ burðar má geta þess, að vitað er
I um 890 tilfelli í nóvember og 145
J í janúar í ár, — Kemsley.
KVIKMYNDIN, sem gerð
var um sögu PLUTO, bensín
og olíuleiðslurnar, sem lagðar
voru eftir botni Ermasunds og
fluttu herjum Bandamanna
birgðir fyrir heri sína í ófriðn
um við „Þriðja ríkið“, vakti
1 mikla athygli verkfræðinga og
annara' gesta. Myndin var sýnd
' í gær og hafði Elding Trading
Company boðið miklum fjölda
1 gesta.
j Áður en sýningin hófst gerði
Halldór Kjartansson, forstjóri
( Elding Trading Company, grein
fyrir efni myndarinnar.
Sýningin hefst á því, að sýnt
( er, þá er vísindamenn og aðr-
ir kunnáttumenn hefja rann-
sóknir sínar á því hvort hægt
sje að leggja olíuleiðslur eft-
ir hafsbotni. Árangurinn af
starfi þeirra er sá 'að fyrsta
Plútóleiðslan er lögð 12. ág.
1944 við Wight-eyju.
Nú blasa við nýir örðugleik
ar. Var hugsanlegt að vefja rör
unum upp á stór kefli. Til-
raunir á þessu sviði eru gerð-
ar. Menn voru fyrst í stað
þeirrar skoðunar, að nauðsyn-
legt væri að nota vjel er myndi
beygja rörin jafnóðum og þau
væru undin á keflið og af því.
Eimvagn var notaður til þess
að vinda pípurnar upp á kefl-
ið og síðan af því aítur. Það
furðulega gerist,"að pipan sem
fyrir nokkrum augnablikum
var undin upp á keflið, liggur
bein á jörðinni. Þessar tilraun
ir voru gerðar með tveggja
tommu pípum en síðar tókst að
vefja þriggja tommu pípum á
keflið á sama hátt.
Næst sjer maður er bygð hef
ur verið fljótandi kefli. Það
vatt ofan af sjer sjálft eftir því
sem það var dregið áfram.
í pípuverksmiðjum Stew-
arts og Lloyds var svo fram-
leitt 100 mílur af pípum, sem
þetta mannvirki útheimti.
Svo mikil leynd var yfir
framleiðslu þessari að verka-
mennirnir höfðu ekki hugmynd
um að þeir væru að vinna að
jafn stórkostlegu áætlunar-
verki.
Til þess að leysa þetta vanda
sama verk af hendi voru reist-
ar sjerstakar verksmiðjur, bún
ar sjerstökum vjelum fyrir
framleiðslu þessa. Ekki skulu
hin tæknilegu atriði rakin hjer
nánar.
Þegar búið er að vinda rör-
in upp á hið fljótandi kefli,
en það ttkur 3 til 4 daga, veg-
ur það 1600 smál. Það er sagt
vera erfiðara að draga svoleið
is kefli en hafskipið Queen
Mary.
Framh. á bls. 11