Morgunblaðið - 17.09.1947, Qupperneq 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 17. sept. 194 7
WgUttfrlllfeÍfr
Útg.: H.l. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritst-jóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Ami Garðar Kristinsaon.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlanda.
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Leabók.
\JiLverji iLrijar:
ÚR DAGLEGA LÍFTNU
Fiskmarkaður og
fleipur Þjóðviljans
í ræðu þeirri, sem Bjarni Benediktsson, utanríkismála-
ráðherra flutti á fundi Varðarfjelagsins á mánudaginn,
rakti hann m. a. hve miklar byrðar hvíla á ríkissjóði
nú, til þess að halda vísitölunni í skefjum, eins og hún
er og hvað ríkissjóður sennilega þarf að greiða með sjáv-
arafurðunum, freðfiski og saltfiski, til þess að uppfylt
verði ákvæði ábyrgðarlaganna, er samþykt voru fyrir
síðustu áramót, af öllum flokkum þingsins.
Eftir þeim upplýsingum, sem ráðherrann gaf, géta
útgjöld ríkissjóðs til þessa hæglega orðið um 80 miljónir
króna á ári, og jafnvel meiri.
Skattborgararnir eru ekki reiðubúnir, sagði ráðherrann,
til þess að snara út þessum fjárfúlgum. Fara þarf aðrar
leiðir, til þess að tryggja áframhaldandi framleiðslu í
landinu.
Ræðumaður mintist á fimbulfamb kommúnista um það,
að hægt væri að selja allar sjávarafurðir svo háu verði,
sem nægði til þess að útgerðin fengi það verð, sem til-
skilið var í ábyrgðarlögunum, og talið var fyrir áramótin
síðustu, að nauðsynlegt væri, til þess að útvegurinn fengi
framleiðslukostnaðinn greiddan.
Þjóðviljinn staglast á því, að einhver dularfullur mark-
aður sje í Austur-Evrópu fyrir íslenskar afurðir, þar sem
hægt sje að selja hraðfrystan fisk, og hvaðeina fyrir það
verð, sem samsvari íslenskum framleiðslukostnaði í dag.
En ráðherrann upplýsti í ræðu sinni, að þeir samninga-
menn, sem íslensku sendinefndirnar hefðu fengið til við-
tals í Moskva, væru ekki þess sinnis, að kaupa fisk hjeðan
fyrir hærra verð, en fiskur býðst þeim frá öðrum fisk-
veiðalöndum. Enda kom það greinilega í Ijós, og þótti
engum mikið, að hinir rússnesku samningamenn, sem
talað var við í hinum löngu samningum, sem stóðu yfir
frá því í febrúar s.l. til jafnlengdar í júní, sögðu, að þar
gilti sú regla, að kaupa af þeim, sem best kjörin byði.
Hinir rússnesku samningamenn sögðu íslensku sendi-
nefndinni að Norðmenn byðu fisk og lýsi fyrir lægra verð
verð, en okkar menn buðu. Samt ljetu þeir tilieiðast eftir
fimm mánaða samninga að kaupa af okkur fisk í þetta
sinn, fyrxr verð, sem var í samræmi við ábyi'gðarverðið,
ef síldarlýsi fylgdi með.
í vor kom til orða, að efnt yrði til samvinnu milli
Norðmanna og íslendinga í fisksölurnálum. En þegar átti
að tala um verðið, sem heimta skyldi fyrir afurðirnar,
þá vildu Norðmenn ekki, að verðkröfurnar yrðu svo mikl-
ar, sem islenskir útgerðarmenn þurfa að gera með nú-
verandi framleiðslukostnaði.
Þegar Norðmenn voru að því spurðir, hvort þeir vildu
ekki fá hátt verð fyrir framleiðsluvörur sínar, þá sögðu
þeir, að þeim kröfum yrðu þeir að stilla í hóf. Það kæmi
þeim -sjálfum í koll skjótlega, ef þeir tækju upp á því,
að heimta óeðlilega hátt verð fyrir fiskafurðirnar. Slíkt
gerði ekki annað en örfa verðbólgu í landinu, er yrði til
tjóns fyrir sjómenn, útgerðarmenn og allan almenning.
Ein fluga Þjóðviljans er það, að hægt sje að losna við
fiskinn til Tjekkóslóvakíu, fyrir topp verð. En þeir Þjóð-
viljamenn tala fátt um það, að þar í landi hefir ekki verið
markaður fyrir meira en 9% af freðfiski þeim sem vænt-
anlega verður hjer til útflutnings.
Það gildir einu hvað Þjóðviljinn rausar um möguleika
til að selja alla fiskframleiðslu íslendinga, fyrir það verð,
sem samsvarar núverandi framleiðsluverði. AJlt hans hjal
um þau efni, er marklaust þvaður. Sýnir ekki annað en
rökþrot og vandræði kommúnista. Blekkir engan iengur.
Kynni að geta komið kommúnistum að notum, ef þeir
skrifuðu fyrir þjóð, sem komin væri undir hið kommún-
istiska ok, þar sem hvorki er skoðanafrelsi, málfrelsi eða
ritfrelsi, og enginn má segja neitt nema þao, sem ein-
.-valdsstjórnin fyrirskipar.
Vatnið er að koma.
ÞÁ ER þess ekki lengi að
bíða að Reykvíkingar geti á ný
vaðið í vatni eins Qg þeir vilja,
en það hefir valdið erfiðleik-
um og stundum vandræðum
undanfarin ár í sumum hverf-
um hjer í bænum hve vatns-
rensli úr krönum manna hefir
verið dræmt. Mönnum hefir
verið bannað að þvo bíla sína
og glugga og allur óþarfa vatns
austur hefir verið bannaður.
Bæjarbúar hafa verið beðnir að
spara vatn og alt að því farið
í hart við þá, að hætta vatns-
austrinum.
En nú, eftir svo sem eina
eða tvær vikur, verður nóg
vatn á ný í hvers manns krana,
því það er verið að ljúka við
nýju vatnsveituna frá Gvend-
arbrunnum.
•
Vatnskettir.
REYKVÍKINGAR eru mestu
vatnskettir og óvíða í borgum
mun vera notað meira kalt
vatn á hvern íbúa en gert er í
höfuðstað íslands. Á þriðja
hundrað lítrar á hverri einustu
sekúntu hafa runnið til húsa
manna í bænum allan sólar-
hringinn, en það hefir ekki
hrokkið til og þeir, sem búa á
hæðum Reykjavíkur hafa orð-
ið að safna sjer vatni að
morgni, eða næturlagi í baðkör
og önnur ílát til að eiga vatns-
sopa til brýnustu þarfa.
•
Nóg fyrir 90 þúsuml
manns.
En ÞEGAR nýja vatnsveitan
tekur til starfa næstu daga
renna á sj'ötta hundrað sekúntu
lítrar til bæjarins og það er
varla hægt að hugsa sjer að
50.000 íbúar -geti torgað öllum
þeim vatnsflaum, þótt þeir
væru allir af vilja gerðir_ því
að fróðir menn ætla að þetta
vatnsmagn myndi nægja 90
þús. íbúa borg. Og bráðum geta
menn aftur faríð að þvo bíl-
ana sína þegar þeir vilja í bæn-
um og þurfa ekki að fara í ár
og læki og þá verður enginn
afsökun lengur fyrir að hafa
gluggana óhreina.
•
Gvendarbrunnar
eru góðir.
í FYRRADAG fór jeg með
Helga Sigurðssyni vatns- og;
hitaveitustjóra upp að Gvend-
arbrunnum til að skoða lindina,!
rsem vatnið sem við fáum til
viðbótar kemur úr. Þar eru nú!
teknir hátt á þriðja hundrað!
sekúntulítrar til neysluvatns í
fyrir Reykvíkinga, en reiknað
hefir verið út að þar mætti fá
600 lítra á sekúntu.
Þeir eru góðir Gvendarbrunn
arnir og hafa reynst Reykvík-
ingum vel. Lindirnar, sem við
höfum fengið vatn okkar úr til
þessa láta ekki á sjá þótt mik-
ið sje tekið úr þeim, ekki einu
sinni í þurkasumrum.
Til þess að fylsta hreinlætis
sje gætt og hvorki menn nje
skepnur komist að til að ó-
hreinka brunna Reykjavíkur-
búa verður landið umhverfis
lindirnar girt með tífaldri
gaddavírsgirðingu.
Það hlaut að vera.
ÞAÐ VAR vikið að því hjer
á dögunum, að menn hefðu á-
hyggjur út af því að það.væri
timburþak á Þjóðminjasafninu
nýja. En það gat ekki verið að
svo illa hefði verið frá því
gengið, sem menn grunaði, enda
hefir það komið á daginn, eins
og eftirfarandi brjef ber með
sjer:
Þjóðminjasafnið.
HJER á dögunum varð ein-
hverjum Víkverjanúm litið til
hins nýreista húss Þjóðminja-
safnsins og sá þá, að þar voru
timburþök.
Vinsamlegár' atbugasemdir
hans og viðvaranir um eld-
hættu ber ekki að lasta. Því
miður vofir sú hætta enn yfir
okkar dýrmæta safni.
Um hið nýja hús vil jeg þó
geta þess, að undir timburþök-
unum, sem verða eirklædd, er
heilar steinsteyptar og járnbent
ar loftplotur og í þær eru steypt
ar allar rafmagnslagnir yfir
efstu hæðunum. En í hinu litla
rúmi undir risinu verða engar
geymslur.
Skilrúm íbúðarinnar eru
eldtraust. — S.G.
•
Onáttúra.
MARKÚS GUÐMUNDSSON
vegamálastjóri, sem hefir unn-
ið í 44 ára við Hellisheiðar-
veginn og er þeirri leið kunn-
ugri en flestir, sagði mjer á
dögunum ljóta sögu. „Það er
segin saga“, sagði Markús, að
um leið og við erum búnir að
setja umferðamerkin upp, þá
eru þau skotin niður. Og meira
að segja kílómetrasteinarnir fá
ekki að vera í friði. Við burf-
um að rjetta.þá við tvisvar og
þrisvar á ári. Það er undarleg
ónáttúra og skemdafýsn í mönn
um, en svona er það nú samt“.
Annars var aðalerindi Mark-
úsar að segja mjer frá því, að
hættumerkin á beina veginum,
skamt fyrir ofan Sandskeiðið
sjeu ekki óþörf, heldur sjeu þau
sett með vilja vegna hættulegra
renna, sem eru á þessum veg-
arspotta.
•
Ekki nógu vel merkt.
ÞAÐ ER VAFALAUST rjett
hjá Markúsi að þarna þurfa að
vera hættumerki. En það rjett-
lætir ekki það, að þar eigi. að
vera beygjumerki — Z — Það
þarf að merkja þjóðvegina bet
ur en gert hefir verið og það
kemur að því að það verður
gert fyr eða síðar og því þá
ekki að gera það strax.
MEÐAL ANNARA ORDA . . . .
Staða Ramadier sljérnaríimar
Eftir Frank Mac Dermot
EF maður hefir verið í Frakk
landi áður og kemur þangað
nú í annað sinn veitir maður
eftirtekt bæði siðferðilegri og
efnalegri afturför. Það er vönt
un á öllu, almenningstraust á
stjórninni hefir fallið niður og
verðbólga er í aðsígi.
Framfærslukostnaður hefir
aukist,- seðlaveltan hefir þotið
upp og gamlar. bifreiðar eru
seldar okurverði, þrátt fyrir
bensínleysi. I stuttu máli sagt
kaupir fólk hvað sem er i þeim
eina tilgangi að losna við frank
ana. Auk þessa veldur mat-
vælaástandið því, að fólk gerir
alt sem það getur til að
hamstra.
Missa trúna.
Þegar menn missa trúna á ein
hverju er ekki hægt að styðja
það lengur og stjórn Frakkl. nú
| er engin undantekning. Að
j vísu hafa ríkisstjórnir í mörg-
j um löndum setið kyrrar við
völd, þótt þær hafi haft minni
■ meirihluta en þau 49 atkvæði,
! atkvæði, sem stjórn Ramadier
! hafði við síðustu traustsyfir-
, lýsingu. En þetta er alvarlegra,
því að fýlgi Ramadier stjórnar-
innar eftir flokkaskiftingunni
á þinginu á að vera mikið
meira.
Þégar flokkar, sem hafa lof-
að styðja stjórnina geta ekki
efnt það vegna þess að oinstak
ir þingmanna skerast úr leik,
er ástandið miklu alvariegra
en það virðist vera.
Enginn getur tekið við
síjórnaríaumunum.
Eftir hina veiku traustsyfir-
lýsingu er sagt, að Ramadier
hafi boðist til að segja af sjer,
en forsetinn bað hann um að
halda stjórnarforustunni áfram.
Það er nærri víst, að ef Rama-
dier segði af sjer nú er ekki
nokkur maður í öllu Frakk-
landi, sem er fær um stjórnar-
myndun og slíkt táknaði ekk-
ert nema öngþveiti í stjórnmál-
um landsins.
Á móti Ramadier.
Mestu óvinir Ramadier stjórn
arinnar eru ekki aðeins komm
únistarnir, og Skilnaðarflokkur
Algier búa, heldur einnig ýms-
ir íhaldssamir flokkar og kon-
ungssinnar. Kommúnistarnir
vita lítt hvað þeir vilja í hverju
máli. Yfirleitt er það svo, að
þeir virða fyrst fyrir sjer,
hvaða stefnu Ramadier stjórn
in tekur og síðan snúast þeir á
móti því.
Beilur innan
flckksins.
Ramadier fylgir ekki ein-
skorðað sósíalistiskum iögmál-
um, ef hann gerði það ætti
hann í minni erfiðleikum með
sína eigin flokksmenn, svo sem
M. Mollet og vinstri arm flckks
ins. Rarnadier virðist ekki ein-
skorða sig. við neina ákveðna
reglu, heldur tekur hann það,
sem hann álítur best í
hvert skifti, og ef hann hefði
frjálsari hendur er lítill vafi á
að honum myndi takast betur
að leysa úr vandamálunum. En
miklir erfiðleikar steðja að.
Fyrst og fremst er að berj-
ast við matvælaskortinn og
gjaldeyrismálin. Þar hindra
verkföll og fjöldagöngur, kröf-
ur um hækkað kaup að nokkur
úrlausn fáist. Sjer í lagi valda
verkföllin aðeins meiri skorti
og vinnutapi en áður.
Sveilast jórnai kosning-
ingar í vændum.
í október fara fram sveita-
■stjórnarkosningar í Frakklandi
Framh. á bls. 8