Morgunblaðið - 04.11.1947, Qupperneq 9

Þriðjudagur 4. nóv. 1947
MORGXJTSBLÁÐIÐ
Notum viðurkenningar ulheims sem sjúlfstæi þjóð
Góðir íslendingar!
ALLSHERJARÞING hinna
Sameinuðu þjóða, sem var sett
hinn 16. sept., á í dag, hinn 30.
október í miklum önnum og
íjöldamörg erfið og hættuleg
vandamál eru ennþá óleyst og
raunar óhreyfð. Þess er nú ekki
að vænta að þinginu ljúki fyr
. en seinni hluta nóvembermán-
aðar.
Eins og kunnugt er, eru
hjer msettir fjórir fulltrúar fyr-
ir Islands hönd. Það eru þrír
fyrv. forsætisráðherrar ís-
lands, þeir Asgeir Ásgeirssón,
Hermann Jónasson og Ólafur
Thors, auk mín. íslenska sendi-
nefndin er ein hin fámennasta
hjer á þinginu. Stærri þjóðirn-
ar hafa tugi og jafnvel hundruð
manna til þess að fara með mál
sitt.
Ef takast ætti að sinna öll-
um störfum þingsins, er nauð-
synlegt að hafa nokkuð fjöl-
mennar sendinefndir, því að
störf þingsins fara aðallega
fram í sjö nefndum, sem halda
fundi alla daga, þegar ekki er
allsherjarþing og eru fundar-
tímar hinna einstöku nefnda
samtímis.
Vægðarlausar deilur.
Jeg þykist þess full-
viss, að Islendingar yfirleitt
telji það vel og viturlega ráðið,
að þrír fyrverandi forsætisráð-
herrar og nú verandi forustu-
menn flokkanna skuli sækja
þingið fyrir íslands hönd. Það
munu Islendingar telja mikið
mannval af okkar hendi. Og
við skulum ekki gleyma því,
að hjer á þessu mikla þjóðanna
þingi erum við íslendingar
smæstir þeirra smáu. Og bað
verður ekki til þess ætlast, nje
heldur verður því hlítt, að við
tökumst á hendur þann vanda
að frelsa heiminn og segja öðr
um þjóðum fyrir verkum. Þess
ber einnig að gæta, að það hef-
ur orðið Ijóst, alvarlega, ískyggi
lega og óbifanlega Ijóst, á þessu
þingi hinna Sameinuðu þjóða,
miklu ákveðnar og greinilegar
en á fyrri þingum, að þetta
er ráðstefna stórveldanna, þar
sem þau tefla fram skoðunum
sínum og deila hiklaust og vægð
arlaust um mestu vándamál nú
tímans.
Það er raunalega eftirtektar-
vert, hversu ræðurnar á þing-
inu núna í ár eru sneiddar
venjulegri diplomatiskri kurt-
eysi.Beinar ásakanir og þyngstu
ásakanir fjúka á milli borða. og
oft virðist sem bilið á milli
aðalstórveldanna tveggja —
Bandaríkjanna og Rússlands
•— sje óbrúanlegt. A slíku þingi
er erfitt fyrir minstu þjóð heims
ins að kunna fótum sínum for-
ráð. En við íslendingar reyn-
um, ef þess er nokkur kostur,
að fara bil beggja, en látum
þó sannfæringu og málstað ráða
hverju sinni hvernig fer um at-
kvæði okkar. Oft höfum við átt
samleið með Vesturveldunum,
stundum með Rússlandi, öðru
hvoru en ekki altaf höfum við
verið í samfylgd með hinum
Nor ður landaþ jóðunum.
Við höfum gætt þess að var-
ast það, að ísland yrði dregið
í dilk með nokkru öðru ríki eða
ríkjasamböndum. —
Frásögn aí þingi Sameinuðu þjóðanna
Ræða Thor Thors er
útvarpið flutti á
sunnudaginn
Siðastliðinn sunnudag flutti útvarpið af plöt.um ræðu,
sem formaður íslensku fulltrúanna á þingi Sameinuðu
þjóðanna, Thor Thors sendiherra, hafði flutt þ 30. október,
fvrir tilmæli útvarpsins og til flutnings fyrir íslenska
hlustendur. Hinir þrír íslensku fulltrúarnir, fluttu einnig
ræður og birtust ræður Asgeirs og Hermanns í útvarp-
inu. Én fyrir mistök við afgreiðslu á ræðuplötunum
vestra, varð ræða Ólafs Thors ekki send hingað með hin-
um þrem.
Hjer birtist ræða Thor Thors sendiherra, er útvarpið
Ijet blaðinu góðfúslega í tje til birtingar. Þar sem hanri
í stuttu máli skýrir frá störfum þingsins og afstöðu Is-
lendinga til alheimsmálanna.
og tókst svo heppiiega til eft-
ir margra daga viðsjárverðar
deilur og þungar atlögur :nilli
stórveldanna, að fult samkomu
lag náðist, og allar þjóðir lýstu
vanþóknun á því athæfi að ala
á tortrygni milli þjóðanna.
Ennþá er óleyst deilumálið
um það, hvort nefnd allra þjóða
skuli starfa á milli allsherjar-
þinganna. Bandaríkin og jafn-
vel einnig Bretland og Frakk-
land eru því fylgjandi, en Ráð-
stjórnarríkin eru því andvíg og
telja að slík starfsemi komi í
bága við hlutverk Öryggisráðs-
ins.
Gyðingarnir og Palestínumálið.
Af öðrum stórdeilumálum, er
óafgreidd eru enn, má
nefna friðarsamningana við ít-
ali, ástandið í Kóreu, afstöð-
una til Francostjórnar og kjör
Indverjanna í Suður-Afríku.
Öll þessi mál eru hjá pólitísku
nefndinni, og þess er því langt
að bíða, að hún geti lokið störf-
um.
Thor Thors sendiherra.
Grikklandsmálið.
Fyrstu 10 dagar þingsins
fóru í almennar umræður á alls
herjarþinginu, síðan tóku hinar
sjö nefndir þingsins til starfa og
ganga nefndastörfin greiðlega í
ýmsum nefndum, en lengst
vilja þau dragast, enda erfið-
ust í pólitísku nefndinni. Af
13 málum, sem þar eru á dag-
skrá, hafa aðeins fiögur komið
til umræðu og tvö þeirra þeg-
ar verið aígreidd.
Grikklandsmálið var rætt í 3
vikur í nefnd og síðan þrjá daga
á allsherjarþinginu, uns endan
lega var samþykt að senda nýja
rannsóknarnefnd til Grikk-
lands. íslenska sendinefndin
var því einróma hlynt ,að slík
rannsóknarnefnd yrði send á
vegum hinna Sameinuðu þjóða,
til þess að fullskýrt yrði fyrir
alheimi hversvegna órói ríkir
í Grikklandi og hvernig má
stöðva hann án þess að til ófrið-
ar þurfi að koma.
Stríðsæsingar fordæmdar
Ilið annað mál þingsins,
sem nú hefur verið levst,
er það að fordæma striðsæsing-
ar í öllum löndum og rejma að
reisa skorður við þeim. Við Is-
lendingarnir vorum frá önd-
verðu hlyntir slíkri ákvörðun
Eitt mesta vandamál bings-
ins er lausn Palestínumálsins.
Sjerstök nefnd allra þjóða
starfar að því á þinginu, en
eins og kunnugt er, hafði auka
þing Sameinuðu þjóðanna á s.l
vori verið kallað saman vegna
þessa máls eins, og var þá skip-
uð sjerstök rannsóknarnefnd á
fundi hinna Sameinuðu þjóða.
Tillögur þeirrar nefndar liggja
nú fyrir og ganga þær annars
vegar út á það, að Palestínu
skuli skift í tvö ríki milli Gyð-
inga og Araba, en hinsvegar
er lagt til að sambandsríki
Gyðinga og Araba verði ntofn-
sett í Palestínu. Gyðingar
heimta sitt sjerstnka ríki, en
Arabar hóta ófriði, ef skipta á
landi þeirra. Málið er geysi
vandamikið, ekki síst þegar þess
er gætt. að um 600,000 Gyðing-
ar eru heimilislausir í fanga-
búðum Evrópu og eiga sjer
hvergi athvarf. Það er rætt um
það, að flóttafólki heimsins, sem
alls mun vera 1,300.000, verði
skift niður á öll lönd verald-
ar og er ekki ólíklegt að það
verði ráðið.
Framtíð Palestínu verður
samt sem áður að ákveðast og
enda þótt að í því máli sjeu
Bandaríkin og Rússland sam-
mála í aðalatriðum, þar sem
þessi tvö stórveldi vilja skifta
landinu í tvö ríki, þá er sam-
komulagið milli Gyðinga og Ar
aba hvergi nærri sjáanlegt enn
þá.
Og loks er alt óráðið um það,
hver vill ’bera ábyrgð á )ög-
gæslu í landinu á meðan verið
er að koma á friði og hver vill
knýja í framkvæmd ákvarð-
anir Sameinuðu þjóðanna. En
alt er þetta í athugun og leitað
verður sátta milli aðilja í
lengstu lög. Það e^ auðsjeð að
vandamálin blasa alsstaðar við
og íslandi er mikill vandi á
höndum að gæta atkvæðis síns.
Orugg sjálfstæðisviðurkenn-
ing.
Einhverjir kunna að spyrja:
Hversvegna erum við íslend-
ingar að taka þátt í þessu at-
heimsstarfi? Því er til að svara,
að jeg hygg að innganga íslanda
í hinar Sameinuðu þjóðir hafi
verið óhjákvæmileg og æskileg
sem siðasta sporið í sjálfstæð-
isbaráttu þjóðarinnar. Vegna
þátttökunnar í Sameinuðu þjóð
unum, er Island nú viðurkennt
af alheiminum sem fullvalda
sjálfstætt lýðveldi og atkvæði
þess gildir hjer á allsherjar-
þinginu jafnt og atkvæði mestu
stórvelda heimsins. Hvað sem
framtíðin kann að bera í skauti
sínu um örlög íslands og ann-
ara þjóða, þá er það óhaggan-
leg staðreynd, að í dag njótum
við viðurkenningar alheims
sem sjálfstæð þjóð. Stæðum við
utan samtaka hinna Sameinuðw
þjóða, er ekki að efa það, aíS
einhverjir yrðu til þess að vje-
fengja þá aðstöðu vora.
Jeg vil að lokum geta þéss,
að mjer virðist sem stjórnmála
mennirnir i íslensku sendinefnd
inni, sem sitja nú og hlýða
á mál mitt, fara óðum að ó-
kyrrast og hugsa til heimferð-
ar. Og jeg vil því nota tæki-
færið til þess að þakka þeim
ágætt samstarf í hvívetna. Það
hefur sýnt sig, að þótt íslensk-
ir stjórnmálamenn sækist á og
deili hart á íslandi, þá bera þeir
giftu til þess að standa saman,
þegar okkar litla land er í vanda
og verður að taka afstöðu og
þola dóm samkvæmt framkomu
þeirra á þjóðanna þingi.
Hmrt afmenni kirkju-
fundur er mjög fjöl-
HINN almenni kirkjufundur
hófst hjer í Reykjavík sl. sunnu
dag, og þann dag prjedikuðu
aðkomuprestar í öllum kirkj-
um bæjarins og öðrum messu-
stöðum. Er fundurinn mjög fjöi
sóttur.
Prófessor Ásmundur Guð-
mundsson setti fundinn í Frí-
kirkjunni kl. 1,30 með sköru-
legri ræðu. Brýndi hann fyrir
fundarmönnum hina miklu
nauðsyn á samstarfi allra áhuga
manna kirkjunnar, er Ijetu
stjórnast af orði Krists og anda.
Þá voru flut framsöguerindi
um aðalmál fundarins, sem er
leikmannastarf og sunnudaga-
skólar. Erindi fluttu sr. Sig-
urbjörn Á. Gislason og Þórður
Kristjánsson kennari. — Síðan
var kosin allsherjarnefnd til
þess að fjalla um ýms mál, er
fram kunna að koma. Þá var
fundinum frestað til kl. 9 í gær
morgun, en þá hófst hann í húsi
K. F. U. M. með morgunbæn,
er Brynleifur Tobíasson, menta-
skólakennari á Akureyri, flutti.
Á sunnudagskvöld flutti sr.
Valdimar Eylands fróðlegt er-
indi í Dómkirkjunni um leik-
mannastarf meðal Vestur- Is-
lendinga, sem er mjög mikið,
og í gærkvöldi flutti Snorri Sig
fússon, námsstjóri, erindi í Dóm
kirkjunni um kristnistarf i skól
um.