Morgunblaðið - 23.11.1947, Blaðsíða 6

6
MORGVTSBLAÐIÐ
Sunnudagur 23. nóv. 1947

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónssön
Ritstjóri: 7aitýr Stefánsson (ábyrgSarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Arnl Garðar Kristinason.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðslæ,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands.
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura me8 Lesbók
Stefnan í fjárfesting-
arrnálun um
FJÁRHAGSRÁÐ hefur nú lagt spilin á borðið um fjár-
íestingaráform þjóðarinnar. í skýrslu þeirri, sem það nú
hefur gefið út er frá því greint að sótt hafi verið til ráðs-
ms um fjárfestingarleyfi til ýmiskonar framkvæmda ein-
staklinga og hins opinbera fyrir 526 miljónir króna að
heildarverðmæti, en sem kostað hefði rúmar 300 miljónir
króna að fullgera.
Eftir að hafa kynnt sjer möguleika til þess að afla bygg-
ingarefnis til þessara bygginga hefur Fjárhagsráð sypjað
eða frestað að veita leyfi fyrir byggingum, sem að mundu
hafa kostað 143 miljónir króna.
í skýrslunni er á það bent að hin mikla þensla í bygg-
ingariðnaðinum, og. þá fyrst og fremst hjer í Reykjavík,
muni hafa dregið mjög úr framkvæmdum atvinnulífsins
og þá fyrst og fremst sjávarútvegsins. Árið 1946 hafi verið
i byggingu hjer í Reykjavík 634 íbúðir. í þessum bygg-
ingum hafi geysilegt fjármagn verið bundið. Ennfremur
hafi undanfarin ár mjög miklu fjármagni verið varið til
opinberra bygginga.
Afleiðing þessarar miklu fjárfestingar í byggingariðn-
. aðinum telur Fjárhagsráð hafa orðið stórfellda fólksflutn-
inga á milli atvinnugreina og byggðarlaga og þá fyrst og
Iremst úr sveitum til kaupstaðanna. En gegn þeirri þróun
sje óhjákvæmilegt að reyna að sporna.
Þessi skýrsia Fjárhagsráðs er hin merkilegasta og hún
segir sögu íslensks fjármálalífs undanfarin ár greinilegar
en flest annað. Það er að vísu ánægjuleg staðreynd að í
höfuðborg landsins og víða annarsstaðar skuli hafa verið
byggð mörg góð og varanleg' íbúðarhús. Þeirra var áreið-
anlega full þórf. En hlutföllin milli fjárfestingarinnar í
húsbyggingum og atvinnulífs framkvæmdum eru engu að
síður hin varhugaverðustu.
Frumskilyrði þess að þjóðin, höfuðstaðarbúar sem aðrir,
geti búið í góðum húsakynnum, er að hún eigi framleiðslu-
tæki á sjó og landi, sem veita atvinnu og skapi útflutn-
mgsverðmæti.
• Framleiðslutækin hafa að vísu verið aukin og það veru-
lega. En fjárfestingin í byggingariðnaðinum hefur þó
gleypt bróðurpartinn af því fjármagni, sem þjóðin hefur
haft yfir að ráða. Mjög verulegur hluti þeirrar fjárfest-
ingar hefur verið atvinnulífinu óviðkomandi.
Því hefur verið haldið fram af sumum að Fjárhagsráð
hafi lagt dauða hönd á atvinnulífsframkvæmdir í landinu.
Þetta hefur að vísu fyrst og fremst verið staðhæft af
mönnum, sem torvelda vildu allt eftirlit með því að þjóðin
verði byggingarefni og fjármunum sínum sem skynsam-
legast. En af skýrslu Fjárhagsráðs verður það auðsætt
að það hefur fyrst og fremst reynt að stuðla að því að
þeim framkvæmdum yrði fram haldið, sem þýðingu hafa
l'yrir atvinnulífið í landinu og ennfremur að bygging
nauðsynlegasta íbúðarhúsnæðis yrði ekki stöðvuð.
Þessar tvær meginreglur eru áreiðanlega rjettar. Fjár-
hagsráð hefur með þeim markað stefnuna rjett í fjárfest-
ingarmálunum. Vel má vera að hægt sje að benda á
einstök dæmi þess að frá henni hafi verið brugðið. En
það haggar ekki því að meginstefnan er rjett.
Við íslendingar verðum að gera okkur það Ijóst, að til
þess er engin von, að við getum hagað okkur öðru vísi en
allir aðnr. Það eru um þessar mundir gerðar ráðstafanir
af hinu opinbera til þess að þjóðfjelagið hafi hönd í bagga
um það, hvernig þjóðirnar hagi uppbyggingarstarfi sínu.
Þetta starf er svo umfangsmikið að hver einasta þjóð
hefur orðið að setja um það strangar reglur, t. d. hvernig
byggingarefni megi verja. Því fer þessvegna svo fjarri að
við Islendingar róum einir á báti með slíkar ráðstafanir. j
Hitt má með miklum sanni segja að við höfum verið of
seinir á okkui; með að taka þær upp. 1
?uerji áhri^ar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Af sjónarhóli
, sjómanns.
UNGUR sjómaður uían af
landi hefir notað landleguna,
undanfarna hvassviðrisdaga til
að skrifa ,,Daglega lífiriu“
nokkrar línur um hvernig hon
um líst á höfuðstaðinn. En ekki
er hann veraldarvanur sá dáða
drengur og einna líkast því,
sem þetta sje fyrsti túrinn hans
,,suður“, eins og þeir segja í
sveitinni, er þeir bregða sjer til
Reykjavíkur.
Hann byrjar brjef sitt á því
að vorkenna skrifstofufólkinu
hjer í Reykjavík og er hrædd-
ur um, að heilsa þess sje í veði
vegna þess að það þurfi allt af
að sitja inni. Menn safni spiki
við þessi istörf, sem ekki sjeu
nema fyrir kvenfólk, gamal-
menni og heilsulitla aumingja.
Vill sjómaðurinn senda alla
skrifstofumenn til sjós.
Fljótfærni.
EN ætli honum brygði ekki
við, blessuðum, ef hann kæmi
í land til að sækja kaupið sitt
og kæmist að því, áð það var
enginn skrifstofumaður til að
gera upp. Það hefði ekki tekist
að koma síldinni í verð vegna
þess að allir skrifstofumennirn
ir voru komnir út á haf. Hann
fengi ekki í sig eða á, þar sem
enginn verslunarmaður væri
lengur til.
Svona geta menn í fljótfærni
dæmt aðra alveg út í bláinn.
Er á móti síðum
pilsum.
FLEIRI munu vera honum
sammála þegar hann talar um
kvenfólkið og tískudrauginn.
Þá segir sjómaðurinn:
„Stúlkurnar ætla nú að fara
að. reyna að fela fegurð sínc
með síðum pilsum. Við erum
8 á farinu og öllum ber okkur
saman um, að það sjeu nú ein-
mitt fæturnir, sem ekki megi
fela. Við erum allir á móf.i siðu
pilsunum“.
•
Heldur í síld en á
ball!
OG ÞÁ er drengurinn ekki
hrifinn af böllunum í höfuð-
staðnum. „Jeg hefi komist á
þrjú“, segir hann, „Og það segi
jeg satt, að þá vil jeg heldur
kafa í síldinni upp í Hvalfirði,
en að Iáta troða ó mig „eins og
síld í tunnu“, á böllunum ykk
ar“.
,,Því í ósköpunum byrjið þið
ekki böllin fyr. Geta þær ekki
verið búnar að púðra á sjer
nebban, blessaðar dúfurnrr,
svona um 9 leytið. Eða þurfa
strákarnir að si'.ia þetta lengi
yfir svartadauðaflóskunni, áð-
ur en þeir fara að dansa‘,“
„Jeg held að böllin sjeu það
sem mig blöskrar mest í hsnni
Reykjavík".
•
Hvalreki.
RAFMAGNIÐ er daufs 1—2
tíma á dag, heita vatnið er í
minna lagi í verstu hörkum.
— Mikill rosa hvalreki er þetta
fyrir andstæðinga bæjarstjórn
ar meirihlutans í Reykjavík.
Dag eftir dag smjatta blöðin á
þessum erfiðleikum bæjarbúa
og munar minstu að þau ráði
sjer ekki fyrir kæti.
En á hitt er ekki minst, að
ef það væri ekki fyrir verk
meirihluta bæjarstjórnarinnar,
þá væri sennilega ekkert, alls
ekkert heitt va.tn, sern kæmi
fyrir hafnarlaust inn í íbúðir
manna.
Eru ekki betri
sjálfir.
OG EKKI er það bæjarstjórn
Reykjavíkur, sem á sök á því
að Sogsrafmagnir er komið út
um allar sveitir. Það er lands-
lög að svo skuli það vera og
munu allir flokkar á Alþingi
hafa lagt því máli lið á sínum
tíma er það var samþykkt.
Það er óviðkunnanlegt þegar
stjórnmálamennirnir eru að
gera sjer mat úr erfðileikum
almennings og reyna að klína
sökinni hver á annan. Því það
er ábyggilegt, að Reykvíking-
ar myndu eiga við sömu erfið-
leika að stríða hvað snertir raf
magnið hvaða flokkur, sem
hefði verið við völd í bænum
og heita vatnið sennilega ókom
ið enn, ef Sjálfstæðismenn
hefðu ekki hrundið hitaveit-
unni á stað. Andstæðingar
Sjálfstæðismanna hafa verið
og eru við völd í nokkrum bæj
um á Islandi og ekki er ástand
ið þar betra í þessum efnum,
en heldur verra sumstaðar.
í nefnd.
TVEIR kunningjar voru á
skemtigöngu niður við höfn á
dögunum þegar síldarskipin
voru sem flest í höfninni.
„Jæja“, sagði annar. „Nú
liggja hjer í höfninni 30 þúsund
mál af síld. Hvað eigum við
að gera við alla þessa síld“.
„Ætli það væri ekki ráð að
setja hana í nefnd“, ansaði hinn
heldur stuttur í spuna.
MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
- j Eftir G. J. A. f-- --—--------—
fcp,. i kjölfar upplausnariimar
ÞEGAR litið er yfir atburð-
ina undanfarnar vikur, og svo
á myndina, sem hjer fylgir að
þessu sinni, ætti mönnum að
verða það svo ákaflega ljóst,
hver stefna kommúnista er í
Evrópu og Asíu og allsstaðar
annarsstaðar, þar sem þeir eiga
einhverju fylgi að fagna. Þessi
einfalda teikning af upplausn-
arvofunni, sem undirbýr jarð-
veginn, og hinum kommúnist-
iska sáningarmanni, bregður i
raun og veru upp skýrari mynd
af starfsaðferðum hinna aust-
rænu en flest þáð, sem skrif-
að hefur verið um þessi mál
að undanförnu.
• •
MARSHALLÁÆTL-
UNIN OG KOMM-
ÚNISTAR
Dæmið er svo ákaflega ,ein~
falt: Kommúnistar eiga alla af
komu sína undir glundroða og
öngþveiti — þeir þróast ekki
þar sem atvinnuvegirnir blómg
ast og skorturinn er gerður út-
lægur og þessvegna er Mars-
halláætlunin eitur í þeirra bein
um og allir þeir „landráða-
menn“, sem eru því fylgjandi,
að þetta aðstoðarboð Bandaríkj
anna verði þegið. Því M.arshall
áætlunin boðar endurreisn og
sæmilegt lífsviðurværi, en höfn
un hennar uppleysnarvofuna
með plóginn og sáningarmann
kommúnismans í kjölfar henn-
ar. —
• •
FRAKKLAND
Þeir eru að reyna að undir-
búa sáninguna í Frakklandi
þessa dagana. Frakkland er
stjórnlaust land, þar sem 700
þús. manns hafa lagt niður
vinnu samkvæmt fyrirskipun
kommúnista.
Blum hefur ekki tekist að
mynda stjórn. Hann fjekk ekki
nægilegt fylgi í þinginu s. 1.
föstudag, en meðal þeirra, sem
atkvæði greiddu gegn honum,
voru kommúnistar.
• •
GREIDDU ÞEIR
ATKVÆÐI?
Ekki er tekið fram í fregn-
um af þessu. hvort kommún-
istaþingmennirnir tveir, sem
kærðir hafa verið fyrir ofbeld-
isverknaði í óeirðunum í Mar-
seilles fyrir tæpum tveim vik-
um síðan, hafi verið meðal
þeirra, sem atkvæði greiddu.
Líklegt er þó, að þeir hafi ekki
talið það neitt vansæmandi að
varpa einu atkvæðiskorni í veg
fyrir tilraun Blums til stjórnar
myndunar, enda er það næsta
ólíklegt, þar sem hjer er um að
ræða menn sem meðal annars
eru sakaðir um að hafa beitt
sjer fyrir líkamsárásum á lög-
regluna frönsku, auk þess sem
annar þeirra lagði fast að fylg
ismönnum sínum að varpa
þeim bæjarstjórnarmeðlimum
í Marseilles, sem ekki fylgja
kommúnistum að málum, út um
glugga ráðhúss borgarinnar.
• •
RÆÐA BANDA
RÍKJAFORSETA
Ræða Trumans síðastliðinn
mánudag var mjög athyglis-
verð. Forsetinn flutti hana fyr-
ir báðum deildum aukaþings-
ins bandaríska. og hann fór
fram á mikla bráðabirgðaaðstoð
Evrópu til handa, auk þess sem
hann vill koma á verðlagseftir-
liti og skömmtun á nauðsynj-
um í Bandaríkjunum.
Lítill vafi mun á því, að þing
menn taki vel í aðstoðartillög-
ur Trumans, en mjög er talið
tvísýnt hvort þeir reynist jafn
fúsir á að samþykkja tillögur
hans um innanlandsmál. Og
republikanar, sem eru í meiri-
(Framhald á bls. 8)