Morgunblaðið - 26.11.1947, Blaðsíða 2

2
MORGUftBLAÐlÐ
Miðvikudagur 26. nóv. 19471
Ændlitið
6 unband við atháfnir — hvers-
■ |i anar stjórnviska væri annað?
Orð eru eitt, athafnir annað.
'-Falleg orð eru grima til að íela
fjót verk. Hreinskilin stjórnviska
er ekki fremur möguleg en þurt
vatn éða járn úr trje“.
Eitt af fjöllesnustu tímaritum
>'■iieimsins prentar þessi ummæli
••"*>ýlega upp úr ritum Jósefs
Sta í ins.
■ftniffutt þjóðrækni.
Það ér vissulega ekki af til-
efnislausu, að menn rifja nú víðs-
vegar upp fyrir sjer þessar kenni
-fietningar kommúnista. Atferli
•Jieirra er um þessar mundir hvar-
vetna slíkt, að auðsætt er,' að
f>eir ætla sjer að lifa eftir þessu
■ ixikkalega boðorði.
Þessi fagri ásetningur kom
ekíri síst fram, er kommúnistar
endurreistu Komintern austur í
Varsjá á dögunum. I ávarpi því,
sem samkunda sú gaf út, og birt
yar 5. okt. s.l. segir berum orðum
,,Eins og nú stendur, hafa
konimúnistaflokkarnir sjerstak-
lega mikilvægt verkefni. Þeir
Verða að grípa í hendur sínar
ni.erk: sjálfstæðis og fuliveldis
þjóðánna í löndum sínum“.
.Þarna kemur sem snöggvast
grímulaust fram það, sem yfir-
gnæfandi meirihluti manna raun
a> vissi áður, að þegar kommún-
istaflokkarnir hver í sínu land:
þykjast skara fram úr öðr-
uni um þjóðrækni, þá er það
ekki af eigin hvötum, heldur er
þjóðræknisdulan dregin upp eft-
ir fyrirmælum annarsstaðar að.
JÞjóðrækni íslensku kommúnist-
anna er ekki heimatilbúin held-
ur innflutt að austan, eins og
flestar aðrar hugmyndir þeirra.
Það, sem á bak við býr.
I rússneska biaðinu Pravda
þann 10. október yar og ekki far-
ið dult með, af hverju hið gamla
Komintern var nú ekki látið
koma fram í sínu rjetta gerfi,
heldur birtist sem „upplýsinga-
skrifstofa", þegar það á ný skaust
upp úr undirdjúpunum.
Pravda segir orðrjett:
„Síðan Komintern var leyst
ujtp hafa kommúnistaflokkarnir
í vissum londum stórlega vaxið,
styrkst og aukið áhrif sín meðal
fjöldans. Upplausn Komintern
hefur þannig fyllilega reynst
rjettmæt og haft gagnlega þýð-
ingu í vexti verkalýðshreyfing-
arinnar. Með því var loku skot-
ið fyrir þann óhróður andstæð-
inga kommúnista, að kommún-
istaf Lokkarnir störfuðu ekki til
hagsmuna fyrir þjóðir sínar, held
ur samkvæmt skipunum erlendis
að, og. hinir sjálfstæðu kommún-
istaf lokkar hafá mjög styrkt upp-
bygging sína“.
Leiðtogum hins aiþjóðlega
kommúnisma er auðvitað ljpst,
að það er ekki vænlegt til fylgis
við flokk, að hann sannanlega
fylgi skipunum erlendis að. Allra
síst, þegar hlutverk, hans á að
vera það, að hefja merki frelsis
og þjóðlegs sjálfstæðis.
Óhollur ávöxtur.
Af þessum sökum er grimu
,,\ippIýsingaskrifstofunnar“ nú
brugðið fyrir andiit hin nauð-
Ijóta Komintern, þegar svo var
komið, að hið nána samb. komm-
únistafiokkanna víðsvegar um
beim, varð ekki lengur dulið.
En hversu sjálfstæðið er raun-
verulegt sjest af því, að fyrsta
sldpun „upplýsingaskrifstofunn-
ar“ er, að kommúnistaflokkarn-
jr skuli draga dulu þjóðernisást-
ar við hún. Óspiltum mönnum er
var.t hugsanlegur meiri undir-
laigjuháttur en sá, að flokkur
skuli flagga með „merki sjálf-
stæðis og fullveldis“ þjóðar sinn-
ar eftir skipun erlendis að.
Hinn endurvakti „þjóðvarnar-
áb.ugi“ kommúnistanna íslensku,
feiðafjelaga þeirra og nokkurra
ui|danvillingá, ér þeim um sinn
♦i'ií'jr tekist að villa svo sýn, að
•^jxir una sjer bést í kommúnist-
a>4.ia hóp, er býsna ólostætur á-
bak við
Blekkingar
duga þeim
vöxtur af fyrirskipununum, sem
gefnar voru á Varsjársamkund-
unni.
Fjarstýristækin í Jagi.
Hið nána samband milli komm-
únistaflokkanna lýsir sjer m. a.
í því, að blekið var ekki orðið
þurt á Varsjárávarpinu, með fyr-
irskipunum um allsherjarsókn
gegn Bandaríkjunum og Mars-
halláætluninni undir innfluttu
þjóðernisdulunni, þegar Einar
Olgeirsson óð fram fyrir skjöldu
á Alþingi Islendinga með hina
alræmdifctil’ögu sina um, að gera
þátttöku Islands > Parisarráð-
stefnunni tortryggiiega.
Á því sannaðist, að íslensku
kommúnistaVnir þurftu ekki einu
sinni að senda fulltrúa austur til
Varsjár til að taka við fyrirskip-
ununum og flytja þær hingað.
Fjarstýristækin reyndust vera í
fullkomnu lagi. Frelsishetjurnar
góðu, Einar Olgeirsson og attaní-
ossar hans, hlupu upp til handa
og fóta, um leið og merkið að
austan var gefið.
Ilvað heyrist frá Gromyko-
klúbbnum?
Hin auðyirðilega þjónslund,
sem lýsir sjer í öllu þessu athæfi
hinna íslensku kommúnista, hlýt
ur raunar að vera öllum góðum
Islendingum alvarlegt áhyggju-
efni. Þó er það sumt í boðskapn-
um að austan, sem vekur hjá
mönnum bros. Eins og þegar hinn
mikli foringi kommúnista,
Zhdanov, sagði í skýrslu sinni á
Varsjárfundinum á þessa leið:
„Sovjetríkin voru hið leiðandi
afl og andi í hernaðarósigri Þýska
lands og Japans“.
Hjer á íslandi höfum við að
vísu lengi skilið á kommúnistum,
að það hafi verið Sovjet-Rúss-
land eitt og kommúnistar víðs-
vegar um heim, sem unnu á'
Þýskalandi, en enn eru þeir ekki
leiddir svo langt hjer að full-
yrða, að Rússland hafi einn-ig
ráðið niðurlögum Japans á þeim
Örfáu dögum, er ófriður stóð
milli þessara tveggja ríkja. —
Fróðlegt verður nú að sjá, hversu
langan tíma það tekur, þangað
til Þjóðviljinn, Gromyko-klúbb-
urinn og önnur áróðurstæki
kommúnista fara einnig að prje-
dika þann fróðleik.
í öllu trúir fagnaðarboðskapnum
Menn sjá, að í öllum skiptum
sínum af utanríkismálum fylgja
kommúnistarnir íslensku dyggi-
lega því boði læriföðuriná, að
„orðin eigi ekki að hafa neitt
samband við athafnirnar“ og, að
„falleg orð eigi að vera gríma til
að fela Ijótan verknað“. — En
dyggðug trúmennska við þénna
fagnaðarboðskap er hjá kommún
istum ekki bundin við utanríkis-
málin ein.
Alveg sami andi ræður athöfn-
um þeirra í innanlands-málum.
Síðasta dæmi þess hjer á landi
er frumvai’p þeirra um að berj-
ast á móti dýrtíð og verðbólgfi.
Helsta áhugamál kommúnista er
einmitt- að auka hvorttveggja, en
vegna þess að þeir skilja, að allur
almenningur veit, að það mundi
verða honum til tjóns, ef þetta
ykist, þá þora kommúnistar ekki
annað en að breiða grímu yfir
sinn ljóta ásetning.
ÍVIenn óar við
Gríman á að vera fögur og á-
hrifamikil. Hún er fullvissun um
áhuga þeirra til að berjast ein-
mitt á móti því, sem þeir af öll-
um lífs- og sálarkröftum vilja
efla. En þó að orðin sjeu fögur í
sambandi við dýrtíðartillögur
kommúnista, þá eiu þær sjálfar
ekki að sama skapi vænlegar til
góðs. Hver greindur maður skil-
gnniyna
kommúnista
ekki lengur
ur, þegar hann kynnir sjer þær,
að þær eru ýmist með öllu óvið-
komandi sjálfu dýrtíðarvanda-
málinu, eða mutídu beinlínis
auka vandræðin fia því, sem nú
er.
Skrípaleikur kornmúnista verð
ur þeim þess vegna ekki lengur
að gagni. Það er nú orðið of auð-
sætt hver tilgangur þeirra er. —
Áframhaldandi tilburðir þeirra
til að blekkja aðra verða þeim
sjálfum þess vegna aðeins ‘ til
raunar.
Sá tími er liðinn, að þeim tak-
ist að fela hvað inni fyrir er.
Þess vegna eru það ætíð fleiri og
fleiri, sem forðast allt samneytí
við þá. Mönnum óar við þvi er-
lenda fjesi, er gaégist fram bak
við grímuna.
Sendiherra Erefa í París
SIR OLÍVER CHARLES HAR
VEY, sem verður eftirmaður
Duff Coopei*s scm sendiherra
Breta í París, en það er cin þýð
ingarmesta sendiherrastaða
bresku utanríkísþjónustunnar.
Fuilirúar á Fiskiþlngi
í M forsía að Bsssa
sföðum
Fulltrúar Fiskiþings og fiski-
málastjóri fóru í gær (þriðjudag)
til Bessastaða í fylgd forsetarit-
ara hr. Gunnlaugs Þórðarsonar,
í boði forseta íslands. — Forseti
ávarpaði fulltrúana og bauð þá
hjartanlega velkomna. — Sýndi
fulltrúum húsakynni og skýrði
ýmislegt í sögu staðarins. Forseta
hjónin buðu gestum til kaffi-
drykkju og annara góðgerða, og
var veitt af hinni mestu rausn.
I ávarpi sínu vjek forseti að hinni
miklu þýðingu sjávarútvegsins
fyrir afkomu þjóðarinnar og
kvaðst hafa óskað að eiga þess
fyrri kost að kynnast fulltrúun-
um persónulega.
Fundarstjóri Fiskiþingsins Öl.
B. Björnsson, flutti forsetahjón-
unum þakkir fyrir boðið, og ósk-
aði þeim heilla og blessunar. —
Mintist hann þess, að forsetinn
hefði gerst æfifjelagi í Fiskifje-
lagi Islands á stofnári þess, og
verið einn þeirra manna er unnu
að stofnun Fiskifjelagsins í önd-
verðu.
Heimsókn þessi var fultlrúum
hin ánægjulegasta í alal staði.
ARABAR MUNU
GRÍPA TIL VOPNA
írak: — Utanríkismálaráðherra
íraks hefur tilkynnt að Arabar
muni grípa til vopna, ef skiptingu
Palestínu verður þröngvað upp á
þá.
Verður heitavatnid
frá Reykjum hækkað
ti! samræmingar
kolaverðinu?
Hitaveifusljóri skriiar bæjarráði um málið
VATNS- OG HITAVEITUSTJÓRI hefur lagt fyrir bæjarráð
tillögur að hækkuðu verði á heita vatninu frá Reykjum. Leggur
hann til, að heitavatnið verði selt á kr. 1.76 tonnið alt árið. —
Sessi hækkun er gerð bæði vegna samræmingar á vatns og kola-
verði, svo og vegna væntanlegs kostnaðar við upphitun vatnsins
frá Reykjum í Varastöðinni við Elliðaár.
Mál þetta kom fyrir fund bæj® “
arráðs, er haldinn var s.l. föstu-
dag. — í brjefi Iielga Sigurðs-
sonar forstjóra vatns- og hita-
veitu, til bæjarráðs segir m. a.
um þetta m. a. á þessa leið:
Þegar gjaldskrá hitaveit-
unnar var sett árið 1943, var
kolaverð 200 krónur pr. tonn
og var verð hitans ákveðið
þannig, að gert var ráð fyrir
að það samsvaraði 180 kr. kola
yerði eða 10% undir því kola-
verði sem þá gilti.
Reynslan hefir sýnt, að með
rjettri meðferð vatnsins, verð-
ur hitunin í flestum tilfellum ó
dýrari, þannig að óþarfi væri
að gefa þennan 10% afslátt nú,
enda þótt það væri talið var-
legra í byrjun, enda er ekkert
tillit tekið til þeirra miklu þæg-
inda sem fylgja heita vatninu.
Kolaverð er nú orðjð 260 kr.
pr. tonn, og' hefir verið það um
nokkurt skeið. Þetta munar svo
miklu frá því sem upphaflega
var miðað við, að jeg tél rjett
að hækka verð á hitanum.
Til samræmingar.
Hitaveitan nær ekki til allra
bæjarbúa. Það er því ekki sann
gjarnt, að þeir, sem eru utan
hitaveitusvæðisins verði að
borga mun meira fyrir hitann
en hinir, sem auk þess njóta
þæginda hitaveitunnar. Það er
eðlilegra að hafa hitunarkostn-
aðinn sem jafnar.tan, en nota
heldur tekjuafgang hitaveitunn
ar í sameiginlega þágu bæjar-
búa t. d. með því að stuðla að
því að sem flestir þeirra geti
fengið hitaveitu.
Fyrirhuguð framkvæind.
Margvíslegar aukningar eru
fvrirsjáanlegar í náinni fram-
tíð. Boranir í Mosfellsdalnum
hafa þegar gefið ágætan ár-
aneur. Þar þarf að byggja dælu
stöð og aðalæð frá henni. í sam
bandi við hið aukna vatn kæmi
og aukið bæjarkerfi. Þá þarf að
koma upp rafmagnsstöð frá
Reykjum til öryggis rekstrin-
um. Áhaldahús og birgða-
geymslu þarf að bvggja á næsta
ári auk ýmislegs annars. — Þar
kæmi sjer vel að hitaveitan ætti
eitthvað í sjóði, þegar til þess-
ara framkvæmda kemur.
Varastöðin.
í vetur er gert ráð fyrir því
að eimtúrbínustöðin taki til
starfa. Þá er gert ráð fyrir að
■hjveravatnið verði ih;itað upp
undir suðu, þegar kaldast er í
veðri. Bæjarbúar þurfa þá
minna vatn en áður, en ættu
að rjettu la§i að greiða hærra
verð fyrir það, enda hefir hit-
unin talsverðan kostnað í för
með sjer, auk þess, sem hita-
veitan verður að standa undir
sínum hluta af stofnkostnaði
stöðvarinnar.
Það fer eftir veðráttunni hve
mikill reksturskostnaður stöðv
arinnar verður, og er ógerning-
ur að segja hann fvrir frá mán-
uði til mánaðar eða frá ári til
árs. Það yrði þá óþarfi að hækka
verð vatnsins sjerstaklega með
tilliti til þessa, ef verðið yrði
hækkað í samræmi við núver-
andi kolaverð.
Breytingar á gjaldskrá.
Þá er enn eitt atriði, sem
breyta þarf í gjaldskránni. —*
Þegar hitaveitan tók til starfa
var talið heppilegt að hafa
lægra verð á sumrin en vet-
urna. Þetta var sjerstaklega
með tilliti til þess, að erfiðara
yrði að stilla renslið á sumriii
þegar þrýstingurinn er mikill,
en hitaþörf er lítil.
Reynslan hefir sýnt, og þá
sjerstaklega í seinr.j tíð, að fólk
stillir hitann furðu vel eftir úti
hitanum og eins á sumrin.
Hinsvegar veldur það nokkrum
örðugleikum hjá innheimtunni
að þurfa að hafa skyndiaflestur
af öllum hitaveitumælum sem
næst 14. maí og 1. okt. Nú er
Rafmagnsveitan búin að fá nýj
ar bókhaldsvjelar og er ráðgert
að hafa sameiginlegan reikning
fyrir rafmagn, hita og gas. Þá
veldur sumarverðið og þó sjer-
staklega hitaveituaflestur í miðj
um maí miklum erfiðleikum og
verður því annað hvort að miða
sumarverðið við heila mánuði
eða afnema það með öllu. Hið
síðara gerði alt bókhald og af-
lestra miklu éinfaldari og vildi
jeg því leggja til, að sama verð
gildi fyrir árið, enda yrði vetr-
arverðið þá lækkað hlutfalls-
lega við hækkun sumarverðs-
ins og með tilliti ti' eyðslunnar
þessi tvö tímabil. Með öðrum
orðum árlegur hitakostnaður
yrði sá sami þótt sumarverðið
hækkaði.
Miðað við 260 kró.na kola-
tonn, leggur Helgj Sigurðsson
til, að heitavatnið verði selt á
kr. 1,76 hvert tonn, enda sje
gert ráð fyrir að sama verð
verði allt árið. Nú er verðið kr.
1,36 á hvert tonn á tímabilinu
1. okt. til 14. maí, en helmingi
ódýrara á sumrin, 14. maí til
1. okt. Verðaukningin verður að
meðaltali 44%.
Tekjuaukning hitaveitunnar
vegna þessarar hækkunar
um 2,8 milj. kr. á ári. — Frá
myndi með óbreyttri sölu nema
þessu má draga alt að 1 milj.
kr. vegna eimtúrbínustöðvar-
innar, auk þess sem hækkuniri
getur dregið eitthvað úr söl-
unni. Þá geta tekjurnar verið
breytilegar eftir veðráttu og
það munað 0,5 milj. kr. eðg
.meiru.