Morgunblaðið - 31.12.1947, Blaðsíða 12

12
MORGL’ NBLAÐIÐ
Miðvikudagur 31. des. 1947,
Síldarverksmiðja Reykjavíkur
VEIÐIN í Hvalfirði hefur í haust
gefið af sjer yfir 200 þúsund mál
á mánuði með því að nota 100
skip til veiðanna og með því að
láta 4/s hluta skipanna jafnan
Það er hægt aS koma verksmiðjunni upp
fyrir næslu vertið og það geiur kosiað
þióðina tugi miijóna ef það er ekki gert.
Meðal annara orða..
bíða í höfn eftir löndun, þegar
veiðiveður hefur verið best. —
Með stanslausri löndun þessara
100 skipa mundi veiðin sennilega
hafa tvöfaldast.
Sje veiðin reiknuð 400 þúsund
mál á mánuði með stanslausri
losur. nemur flutningskostnaður
inn um 8 miljónum króna á mán-
uði ef alt er flutt jafnóðum. Verði
veiðiskipin næsta ár 200 í stað 100
og vertíðin fimm mánuðir, nóvem
ber—mars, er augljóst að með
sömu veiði næsta ár nemur flutn
ingskostnaðurinn einn tugum mill
jóna króna. 10 þúsund mála verk-
smiðja í Reykjavjk fyrir næsta
haust mundi spara meginhluta
þess kostnaðar.
Það er hægt að byggja verk-
smiðjuna í tæka tíð. Sje verk-
smiðjan byggð við Reykjavík,
hvort heldur er í Örfirisey, í
Vatnagörðum eða innar við EÍl-
iðaárvog, en aðrir staðir koma
tæplega til greina, getur verk-
smiðjan notið Reykjavíkurhafnar
og bygt á afgreiðslumöguleikum
hennar. Reykjavíkurhöfn, ein á
þessu landi, getur afgreitt 200
síldveiðiskip og sjeð þeim fyrir
flé^tu því er þau þurfa. Hafnar-
skilyrði Reykjavíkur er því
grundvöllurinn sem síldarverk-
smiðjan, og öll starfsemi í sam-
bandi við hana í framtíðinni,
verður að byggjast á.
Það mundi vera hægt að byrja
reksturinn næsta haust þó ekki
ynnist tími til að byggja eftir-
taldi hluta verksmiðjunnar:
1. Bryggjur.
2. Löndunartæki.
3. Lýsisgeymar.
4. Mjölskemmur.
5. Aflastöð.
6. Síldarþró.
Hinsvegar verður að byggja
vjelasamstæðurnar sjálfar, suðu-
vjel, pressur, þurkara, smærri
lýsisgeyma, kvarnir, skilvindur,
blásara,/fly4jara og lítinn lýsis-
geymir fyrir þriggja daga vinslu,
ca. 500 tonn og annað smærra
hjer ótalið. Skilvindur og raf-
magnsmótora mætti að einhverju
leyti flytja úr verksmiðjunum á
Norðurlandi, ef ekki fengist af-
greiðsla á þeim í tæka tíð. Loks
þyrfti að býggja gufuketil. Skýli
yfir vjelar og ketil þyrfti að slá
upp, en gæti verið mjög einfalt,
grind klædd seglum, ef ekki ynn
...........................
BERGUR JÓNSSON |
hjeraðsdómslögmaður i
| Málflutningsskrifstofa: i
i Laugaveg 65, neðstu hæð. i
I Sími 5833. f
i Heima: Hafnarfirði. Sími i
| 9234.
ist tími til annars.«— Þetta yrði
frumbýlingslégt en þó vel not-
hæft.
★
Rekstur slíkrar „hálf“-verk-
smiðju yrði þannig:
Síldinni yrði skipað upp í
Reykjavíkurhöfn líkt og nú er
gert, en til þess notaðar fleiri
greipar og lyftur og ef til vill
hinar nýju amerísku sogdælur. A
þennan hátt getur Reykjavíkur-
höfn losað 40 skip samtímis, ef
með þarf Síldin yrði flutt á bíl-
um í bing við verksmiðjuna, á
steypt gólf eða timburgólf. Kostn
aður við það mundi verða svlp-
aður og nú, 2—3 kr. á mál og gæti
þá verðið til bátanna orðið ná-
lægt 50 kr. á mál, með óbreyttu
verðlagi afurða.
. Síldin yrði síðan flutt að lyftu
suðuvjelarinnar nieð lítilli jarð-
ýtu eða með ámokstursvjel og bíl,
ef ekki hefur unnist tími til að
koma fyrir flytjara fyrir þróar-
botn.
Vinnslan gengur sinn vana
gang. Aflið er tekið úr taugakerfi
rafveitunnar. Mjölið flutt á bílum
frá sekkjunarbyrgi í skemmur í
Reykjavík. Lýsinu dælt eftir flot-
pípu um borð í geymisskipið Þyr
•il, sem liggur við festar fram af
verksmiðjunni, og flutt með hon-
um í geyma í Hvalfirði, ef ekki
þætti hentara að nota fyrir lýsis-
geyma skipsskrokka þá, sem nú
liggja á fjörunum við Elliðaár-
vog.
★
EitthvafS líkt þessu yrði rekstur
inn fyrstu vertíðina. Ef næsta ver
tíð gefur mönnum örugga trú á
framtíðina, verðuí byggingu verk
smiðjunnár haldið áfram stig af
stigi, og þá fyrst byggð bryggja
með löndunartækjum, síldarþró,
varanleg hús, lýsisgeymar, mjöl-
hús og ekki skilist við málið fyr
en verksmiðjan hefur náð 20 þús-
und mála afköstum, með síldar-
þró fyrir alt að 500 þúsund mál,
og með öllum peim tækjum og
útbúnaði, sem stærstu síldarverk-
smiðju landsins má prýða.
Ef síldveiðin hinsvegar bregst
næstu vertíð, þá yrði sennilega
ekki haldið miklu lengra með
verksmiðjuna í bili. Og bregðist
vetrarsíldin alveg, væri auðvelt
að flytja, til nota annarsstaðar á
landinu, mestan hluta þess, sem
byggt hefði verið.
Því ætti að veita athygli, að
með þessari tilhögun yrði mestur
hluti verksins heimaunninn eða
heimafenginn, og gjaldeyrisþörf-
in því tiltölulega lítil.
★
í þessu máli dugar ekkert hilt,
enda ekki eftir neinu að bíða. —
Fyrir lok þéssa árs þarf að vera
búið að sémja um byggingu vjel-
anna. Á því veltur hvort þjóðinni
sparast tugir milljóna á næstu
vertíð, ef síldveiðin helst.
Ríkisstjórnin eða bæjarstjórnin
eða báðar saman þurfa strax að
semja við Vjelsmiðjuna Hjeðinn
h.f. um smíði vjelanna, því þær
verða altaf í sínu gildi. Til á-
kvörðunar um önnur atriði er
frekar nokkurt tóm. Látið nú sjá,
einu sinni, að hægt sje að taka
skjóta ákvöroun þegar mikið ligg
ur við. Það skal ekki gleymast
hversU skjótt og röggsamlega
verður snúist við þessu máli.
Reykjavík, 16. des. 1947.
lón J. Fannberg.
Fimm mínúfna krossgáfan
SKÝ.RINGAR
Lárjett: — 1 hirzla — 6 ein-
mitt — 8 saman — 10 horfði
— 11 klútur — 12 eins — 13
keyrði — 14 fæða — 16 krydda.
Lóðrjett: — 2 þys — 3 tala
(erl.) — 5 opið — 7 fugl •—
9 púki — 10 Barði —- 14 eins
— 15 leikur.
Lausn á síðustu krossgátu.
Lárjett: — 1 jólin — 6 soð
— 8 an — 10 kú — 11 börk-
inn — 12 B. S. — 13 Á. A. —
14 api —- 16 hlaða.
Lóðrjett: — 2 ós — 3 loðkápa
— 4 ið — 5 labba — 7 fúnar
— 9 nös — 10 kná — 14 al —
15 ið‘ __________
Síld handa Afiíkubúum.
LONDON — Söltuð síld er nú
flutt til austur og vestur Afríku
í fyrsta sinni. Síld þessi hefur
veiðst hjá Norfolk.
Þrír sjóliðar farast
NAPOLI — Þrír amerískir sjó-
liðar fórust hjer þegar helikopter
flugvjel fjell í höfnina. Hún var
frá herskipinu Midway.
F-rh. af bls. 6.
ama mánaðar vinnur flokkur
Oe Gaulle hershöfðingja stór-
igur í bæjar- og sveitastjórna
íosningum í Frakklandi. Tveim
dögum síðar fellur franska
stjórnin. 20. nóv. eru þau Eliza
beth prinsessa og Mountbatten
prins gefin saman, en fólk um
heim allan fylgist með vígslu-
athöfninni.
Þannig voru þá, í stuttu
máli, fregnirnar utan úr heimi.
• •
Á ÍSLANDI
En hjerna heima bar einnig
margt til tíðinda. Heklugosið
er þar sjálfsagt langsamlega
merkast. Hjer eru nokkrar fyr-
irsagnir úr Morgunblaðinu
fyrstu fimm daga gossins:
29. mars: Heklugos. Fyrst
vart við eldsumbrot rjett fyr-
ir kl. 7 í morgun.
30. marz. — Háfjall Heklu
logandi eldhaf. Eldsúlfur, sem
ná 800 metra í loft upp.
1. apríl. — Mikil gos halda
áfram í Heklu. Jarðir í Fljóts-
hlíð og Rangárvöllum þaktar
vikri og ösku.
2. apríl. — Eldsvæði á 7 km.
svasði í Heklu.
3. apríl. Nýja Hekluhraunið
orðið 10 ferkm. Hundrað milj.
rúmmetra af vikri og ö^ku.
• •
SLYS
Nokkur sjóslys urðu einnig á
árinu. Fyrstá slysið varð 9. jan.,
er tveir skipverjar af b.v. Maí,
Einar Eyjólfsson og Steindór
Sveinsson. druknuðu. Myndin,
sem hjer birtist að þessu sinni,
er af Steindóri heitnum. Hanh
]jet lífið er hann gerðj tilraun
til að bjarga Einari vini sín-
um. Honum bjó sama í huga
og björgunarmönnunum fyrir
veStan, sem björguðu bresku
skipbrotsmönnunum rjett fyrir
jól og nú er frægt orðið.
Flugslys urðu stærri hjer en
nokkru sinni fyrr. Þann 29.
maí fórst Douglasflugvjel með
25 manns fyrir norðan, en 13.
marg höfðu fjórir flugfarþeg-
ar látið lífið er flugbátur sá,
er þeir voru í, hrapaði við
Búðardal.
En engu að síður var veiga-
minni frjettunum einnig veitt
athygli.
• •
HEIMSÓKNIR OG
AFREKSVERK
Þann 9. jan. skýrir Morgun-
blaðið frá því, að Guðmundur
S. Guðmundsson hafi verið
þriðji á skákmótinu í Hastings.
17. fpbrúar er sagt frá komu
nýsköpunartogarans Ingólfs
Arnarsonar. 10. mars bjargar
13 ára piltur, Þórður Ólafur
Þorvaldsson, þriggja ára
frænku sinn úr eldsvoða. 9.
apríl er tilkynnt, að allir banda
rískir hermenn sjeu farnir frá
íslandi. 12. sama mánaðar
fræða blöðin lesendur sína á
því, að íbúatala Reykjavíkur
sje orðin 51.000.17. júní fagn-
ar fjöldi bæjarbúa stærstu ís-
lensku flugvjelinni, Skymast-
ervjelinni Heklu. Heimsókn
Norðmannanna, með Ólaf kon-
ungsefni í broddi fylkingar, er
um það bil rjettum mánuði
síðar,-
Á .vettvangi íþróttanna er ut
anför ÍR-inganna vafalaust
lanjsamlega merkasti atburð-
urinn. Haukur Clausen sigrar
í 200 metra hlaupi á Norður-
landamótinu í Stokkhólmi, og
Óskar Jónsson ber sigur úr
bítum í 1500 metra hlaupi á
Osló-leikunum.
• •
SÍLDIN
Og svo er það síldin — síð-
ast en ekki síst.
15. janúar fara blöðin að
ympra á því, að síld sje ef til
vill árlega í Kollafirði. Sama
dag er' þess getið. að byrjað sje
að flytja Kollafjarðarsíld norð
ur. Þann 15. sama mánaðar
sjest síldartorfa á innri höfn-
inni og tveim dögum seinna
er heildaraflinn orðinn rúm 40
þúsund mál. í mánaðarlok er
hann orðinn yfir 52 þús. mál.
Síldarvertíðin um sumarið
brást. Þann 19. ágúst skýrir
Morgunblaðið frá því, að
bræðslusíldaraflinn sje orðirm
1,2 milj. hektólítra. •
Og svo kemur haustið og
síldin! Eftirfarandi fyrirsagnir
úr Morgunblaðinu sýna í senn
eftirvæntinguna og gleðina,
sein silfurfiskinum fylgir:
22. okt. — Er sílcfárgang-
an að hefjast hjer' inn í Sund-
in?
11. nóv. — Um 62 þús. mál
síldar hafa veiðst.
27. nóv. — Nærri 46 þús.
mál berast hingað á tveim dög
um.
9. des. — Heildaraflinn um
400 þús. mál síldar.
20. tles. — Um 525 þús. mál
hafa veiðst hjer syðra.
23. des. — Heildarafli Hval-
fjarðar- og Ísafjarðarsíldar er
um 600,000 mál.
Er hægt að óska nokkrum
gleðilegra nýárs, en að síldin
megi halda áfram að bylta sjer
upp við landsteinana og sjómenn
irnir að veiða hana?
--------- -------------------------——--------------------------------------*—■;
X-f ^ 4/ Eilir Robert Slorai
J Z-fiÍ/
)"HANP5"-
1 /MAVC’Ps
UNDERLEu
WA-& HERc
TONIóHT.i,
^ WHV DO $0m
LUe* THINK THSV'RE
CO.MEDlAN^, AFTZÍZ A
FEW HIÖH3ALL£7 • .
Meanwhile
...DEAR.eWÉETf
LITTLE FEL’uA 1IF- |T
VlSRcH'T F0R VOU/l’
Vi'ALK 0L)T Cf- THió
HOUóE TONlðH.T —
Ht WANT£
U$> TO KEEP
Tl-iE 2 A .41.
CURFEW !
? . víHV, THAT V
PETTV PUPPET! \
I £ET HlM UP.,1 AND \
I CAN KNOCK HlAt ]
DOWN ! I'LL CALL j
^ HlM — J
Ccpr. 1947, King Fc.tlures Syndicate, Inc., WoilJ ri^lits rc-scrvcJ.
. Fingralangur: Hvernig gengur það Retardo, nokkur
vandræði? Retado: Nei, við rákum einn ólátabelg-
i inn út fyrir klukkutíma síðan. Fingralangur: Hvers
vegna halda sumir að þeir sjeu skopleikarar eftir
nokkra sjússa? Retardo: Heyrðu Fingralangur,
Underlee, borgarstjóri, var hjer í kvöld og hann vill
að við lokum klukkan 2. Fingralangur: Sá auli, jeg
setti hann í stöðuna og jeg get komið honum úr henni
þegar mjer sýnist. Það er annars best að jeg hringi
í hann. Á meðan segir Linda, við barnið sitt: Elskarf^
litla, ef það væri ekki fyrir þig, þá færi jeg úr þessu
húsi strax í dag. , ^