Morgunblaðið - 22.10.1948, Page 2

MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 22. olct. 1948. ~j
)
æ|as:’
Á k ~ej arstjórnarfundi, er hald-
inn ve.L 1 gær, var samþykt með
8 atkv. gegn 7 svohlj. rökstudd
dágskrá, er Gunnar Thoroda-
sen borgarstjöri flutti fyrír
hön d Sjálfstæðisflokksins:
Bæjarstjóm Reykjavíkwr
telur, að öruggur og vel gerð
iir vegur milii Reykjavíkur
og Suðurlandsundirlendisius
sje eitt nauðsynlegasta og
m.est aðkallandi samgöngu-
mál landsins, til þess að
: tiryggja mjólkurflutninga ©g
aðrar samgöngur. I nær tvo
áratugi hefur það verið cin-
' -rótma álit hinna fróðustu og
færustu manna um vcgagerð
að þessar samgöngur yrðu
! hest leystar með því að
leggja veg fró núverandi
vegl í Svínahrauni um svo-
kölluð Þrengsli austur í Ol-
' fus. Þessi skoðun hefur tví-
vegís verið staðfest af Al-
' þingi með lögum frá 1932 og
' 1946. Bæjarstjórnin harmar
1 það, að ekki skuli enn byrj-
' að á þessari sjálfsögðu og
■ hiráðnauðsynlegu vegargerð.
líæjarstjórnin lýsjr óánægju
' simii yfir, að samgöngumáia
jáðuneytið hefur í 3 sumur
vaurækt að framfylgja bein
um lagafyrirmælum um Aust
' urveg. Skorar bæjarstjórnin
1 eindregið á Alþingi og ríkis-
1 síjórn að hefjast þegar
' bánda um framkvæmdir við
Æusturveg, er reiðubúin til
viðræðna um það, á hvern
hótt bærinn gæti greitt fyr-
'ir þeim framkvæmdum, og
tektar fyrir næsta mál á dag-
' skrá.
Borgarstjóri fylgdi þessari
tillögu úr hlaði með ítarlegri
ræðu. Hann kvað mikla áróð-
umherferð hafa verið hafna í
málgögnum allra minnihluta-
flokka bæjarstjórnarinnar síð
an að Krýsuvíkurvegurinn
he'fðí. fcorið þar á góma.
Væri hann borinn hinum
verstf brigslyrðum og jafnvel
dróttað um að stefna að þvi. að
leggja reykvísk börn í mjólk-
ursvelti! — Jeg tel ,af þessum
orsöfcum rjett, sagði borgarstj.,
sðu Jíða þetta mál nokkru nán-
ar-og minnast á samgöngumál
F.' iftu f ■ uidsundirlendisins og
íteylqavíkur.
Góðar 'íaiBgöngux- við sveitirnar
Jtfiuö'synlegar.
Miiií sveitanna á Suðurlands-
undirjlendinu og Reykjavíkur.
væruymikil viðskifti. En þessar
blórojegu sveitir eru hafnlaus-
ar Tií þess ber þessvegna brýna
nauðVyn að skapa skilyrði sem
boijírá samgangna á landi milli
þojj-rj, og bæjanna við Faxa-
flóa. begar Hellisheiðarvegur-
injj var gerður um síðustu alda
móí. ,vir að honum afarmikil
bót En síðan hafa margvíslegar
broykngar orðið. Nú er þörf
greiðra daglegra samgangna
TnilU ]:• -srara landshluta. Hversu
mii.Tii fh tningarnir eru um
þov .leið má marka af áætl-
un ;;err. ,erð var árið 1943 um
flul.aínc.skostnað þann. er Sunn
lendmr.-r og Reykvíkingar
greidu , fyrir flutning. er um
hnii-i f:eru. Samkvæmt þeirri
áæílvar talið að þessir að-
j]j„, • . eiddu hátt á 4. miljón
í f’v - ingskostnað á ári. — Það
ci j /í Ijóst, að það er mjög
vikisr k
kvsemda við Ausiyrve
ur kákstefnu Framsóknar- og
Alþýðuflokksins
sla Gunnars Thoroddsen borgarsfjéra.
þýðingarmikið að sem bestur
og sem stystur vegur liggi milli
þessara- landshluta.
Itætt um varanlega lausn
í 3 áratugi.
í þrjá áratugi hefur verið
rætt um varanlega lausn í sam-
göngumálum þeirra. Arið 1921
samþ. Alþingi till. um að rann-
sökuð vrðu skilyrði fyrir lagn-
! ingu járnbrautar austur vfír
fjall. Gerði norskur verkfræð-
ingur síðan áætlun um slíka
frarnkvæmd. Var það álit hans
að ein ieið kæmi fyrst og fremst
til greina í þyí sambandi, leið-
in um Þrengsli austur í Ölfus.
En ekkert varð úr fram-
kvæmdum.
Á árunum 1930—31 hefjast
aftur umræður um málið. Þá
eru menn komnir á þá skoðun,
að ekki eigi að leggja járnbraut
heldur bílveg- Á grundvelli
álits verkfræðinga, samþ. Al-
þingi að nýr vegur skuli lagð-
ur austur í sveitir frá Lækjar-
botnum um Þrengsli austur í
Ölfus. Með þeim lögum sló Al-
þingi því föstu í fyrsta sinn, að
öruggasta leiðin austur væri um
þrengslin.
En þyí miður hefur ekkert
orðið úr framkvæmd þessarar
vegagerðar.
Framsókn og Alþýðuf 1 okk ur -
inn eyðilögðu málið.
Nokkrir áhrifamenn úr Fram
sóknar- og Alþýðufl. gei'ðu nú
samkomulag um að fresta
vegagerðinni. í stað hennar
bundust þeir samtökum um
vegalagningu um Krýsuvík. •—
Vegurinn um Þrengsli var 61
km langur, en Krýsuvíkurveg-
ur 100% eða um 40 kc lengri
en Þrengslaleiðin. Menn geta
gert sjer í hugarlund, hvaða
þýðingu það hefur, bæði í ben-
síneyðslu., gúmmísliti og tíma-
eyðslu.
Eir.u rökin sem færð hafa
verið fyrir þessum vegi, er að
hann sje snjóljettari en vegur-
inn yfir Hellisheiði. Má vera
að það sje rjett. En hann hefur
að þessu leyti aldrei verið bor-
inn saman við Þrengslaveginn,
sem sjerfræðingarnir hafa mælt
með að lagður yrði.
Það getur vel verið að Krýsu
víkurvegurinn verði góður
skemtiferðavegur. hann getur
líka orðið góður engjavegur fyr
ir Hafnfirðinga. Árnessýsla
getur líka haft af honum nokk-
uð gagn vegna sambandsins við
Þorlákshöfn. En hann er engin
lausn á samgönguþörf Suður-
landsundirlendiains og Reykja-
víkur.
Samkomulag Framsóknar og
Alþfl. mikið óheillaspor.
Samkomulag Framsóknar og
A!bvðuflokksins ,um að hafa
ráð sjerfræðinga að engu, var
þessvegna mikið óheillaspor. —
En því miður hefur sjónarmið
þeirra ráðið. Stórfje hefur ver-
ið varið í Krýsuvíkurveginn. —
Síðan árið 1940 hefur verið
greitt. til hans hátt á fjórðu
milj. kr.
En látum vera þótt ríkissjóð-
ur hefði eytt í þetta stórfje. —
Hitt var miklu verra, að með
þessari ráðabreytni var raun-
hæf lausn málsins stöðvuð. —
Lögin frá 1932 urðú pappírs-
gagn eitt.
Máiið tekið upp á ný.
En árið 1944 er m.álið tekið
upp á Alþingi enn á ný. Þá er
skipuð í það 5 manna nefnd
til þess að gera till. um raun-
hæfa lausn samgöngumála
Sunnlendinga og Reykvíkinga.
I þessari nefnd áttu upphaf-
lega sæti vegamálastjóri og
einn maður frá hverjum þing-
flokki. Voru það þessir menn:
Arni Snævarr verkfræðingur,
Emil Jónsson vitamálastjóri,
Jón Gunnarsson verkfræðingur
og Gunnar Benediktsson rit-
höfundur. í stað Emils Jónsson-
ar, sem nokkru síðar varð ráð-
herra kom svo Ingimar Jónsson
og Árni Eylands í stað Jóns
Gunnarssonar, sem fór til Ame
ríku.
Þessi nefnd skilaði svo
áliti. Og niðurstaða hennar
varð hin sama og hinna fyrri
sjerfræðinga. Lausnin varð
hin sama og árið 1932. Vegur
um Þrengslin austur í Ölfus.
Um þetta álit var enginn
ágreiningur í nefndinni. Þó
áttu þar sæti menn ixr öllum
stjórnmálaflokkum.
Nefndin skilaði ýtarlegu á-
liti þar sem gerð var grein fyr-
!r hinum fjórum leiðum sem
til greina komu, Hellisheiði,
Þrengslum, Krýsuvíkurleið og
Þingvallaleið.
En nefndin lagði einróma til
að nýr vegur yrði lagður um
Þrengsli og að fyrst verði byrj-
að á honum. Þó vegagerðinni
um Krýsuvík yrði haldið áfram
megi hún þó ekki tefja fyrir
Þrengslaveginum.
Lögin um Austurveg,
Þetta álit var síðan lagt fyr-
ir Alþingi. Þar voru síðan sam-
bykkt lög um Austurveg. —
-Autningsmenn þeirra voru
Eiríkur Einarsson, sem um lang
an aldur hefur haft forystu um
umbætur í samgöngumálum
Sunniendinga, Bjarni Benedikts
son, Brynjólfur Bjarnason og
Magnús Jónsson.
Efni þeirra laga var byggt á
sjerfræðingaálitinu. Nýr vegur
er nefndist Austurvegur skyldi
lagður frá Lækjarbotnum um
Þrengsli og niður í Ölfus. —
Skyldi framkvæmdir miðaðar
við það að vegagerðinni lyki á
7 árum.
Ríkisstjórninni var heimilað
að taka fje að láni til hennar
Alþingi hafði þannig í ann-
að skipti slegið því föstu að
þessi leið væri framtíðarlausn-
in í samgöngumálum Sunnlend
inga og Reykvíkinga.
En síðan er uliðin þrjú sum-
ur og ekkert hefur gerst.
Það hefur verið ákaflega illa
haldið á þessu þýðingarmikla
máli.
í viðbót við þær villigötur,
cem Framsókn og Alþýðuflokk
urinn leiddu það inn á hefur
svo komið þrjóskan gegn því,
að framfylgja ákveðnum laga-
fyrirmælum Alþingis.
Krýsuvíkurvegiu-
snjóljettari?
Borgarstjóri fór þessu næst
nokkrum orðum um Krýsuvík-
urveg. Því hefur verið haldið
fram að hann væri snjóljettari
en hin leiðin.
En fyrir því liggja engar
sannanir. Hitt er vitað að hann
verður 40 km. lengri. Um fram-
kvæmd vegagerðarinnar til
Krýsuvíkur væri það að segja,
að að henni hefði verið unnið
þannig að vegurinn meðfram
Kleifarvatni hefði stórskemmst.
Því er haldið fram nú að það
sje um tómt mál að tala að
hefja framkvæmdir við Aust-
urveg. Það sje ekki byrjað á
honum og það muni taka ára-
tugi að ljúka honum. Allt þetta
er herfilegustu blekkingar.
í nefndaráliti sjerfræðing-
anna er ráðgert að öll vegagerð
in taki 6 ár (þ. e. fullgerður
steinsteyptur vegur alla leið).
En samkvæmt þeirri áætl-
un er einnig gert ráð fyrir,
að fyrsta árið verði lagður
vetrarvegur frá Svínahrauni
u mÞrengslin niður í Ölfus.
En þar með væri sigrast á
verstu örðugleikunum sem
snjóalög valda. Þessi kafli
leiðarinnar er áætlaður að
kosta um 4 milj. króna eða
sömu upphæð og varið hefur
verið til Krýsuvíkurvegar
frá árinu 1940.
Ef skynsemin hefði
ráðið---------
Ef skynsemin hefði ráðið
þá væri kominn vetrarvegur
þessa leið fyrir sömu upphæð
og KrýSuvíkurvegurinn hefur
kostað til þessa. Grundvöllur
hefði verið lagður að framtíð-
;rlausn í þessum þýðingarmiklu
málum.
Þegar hinir seinheppnu sam-
göngumálavitringar hafa í einn
og hálfan áratug eyðilagt fram-
‘íðarlausn þessara mála, — þá
má gjarnan koma til Reykja-
víkurbæjar og Sjálfstæðisflokks
ins og krefjast þess að bær-
inn leggi fram fje til þess
t fraan
að leggja síðasta Krísuvíkur*?
spottann.
Svo segja þessir menn að nú-
verandi borgarstjóri í Reykja-
/ík sje ábyrgur fyrir því ef
snjóalög stöðva mjólkurflutn-
. nga til bæjarins!!
Það þarf feimnisleysi af þeim,
sem stöðvað hafa raunhæfa
lausn samgöngumálanna til þess
að geta sagt þetta.
Með skynsamlegum að-
ferðum. — Móti káki.
J Því er nú haldið fram nð það
sje þýðingarmikið atvinnumál
fyrir Reykvíkinga að vinna
stöðvist ekki við Krýsuvíkur-
veg. Því er þar til að svara að
^ samkvæmt upplýsingum frá
vinnumiðlunarskrif stofun um
j hjer i bænum er ekki um neitt
atvinnuleysi að ræða meðal
j reykvískra verkamanna
Hitt er annað mál aft hjá
vörubifreiðastjórum er þröng
jfyrir dyrum af völdum lítillar
atvinnu. En jeg vil segja þaoi
að það væri meira vit í því að
lána fje til þess að hefjast
handa um vegagerðinn um
Þrengsli og það væri árciðan-
legu miklu hagkvæmar;: fyrir
vörubifreiðastjóra hjer í Beykja
vík.
Jeg vil að lokum segja þetta,
sagði borgarstjóri:
— Ef farið er fram á atbeina
Reykjavíkur til skynsamlegra
lausna á samgöngumálum Suð-
urlandsundirlendisins og bygða
laganna við Faxaflóa, þá er jeg
reiðubúinn til að athuga það
mál. En jeg er mótfallinn því
að Reykjavíkurbær leggi xrana
stórfje í það kák og mistök,
sem ráðið hafa í þessum mál-
um síðasta áratug.
Að lokinni hinni ítarlegu
ræðu borgarstjóra var sem
dregið hefði allan mátt úr mál-
svörum mmnihlutaílokkanna,
Sögðu þeir örfá orð hver ua
sig, Jón Axel, Pálmi Hannes-
son og Björn Bjarnason, Sagö’-
ist Björn í rauninni vera .meS
till. Sjálfstæðisflokksins, eit
greiddi atkvæði á móti henni
með afsökun.
Till. Sjálfstæðisflokksins /ar
síðan samþ. með 8:7 atkv.
Bók Eisenhowers
um slyrjöldína
Washington.
BÓK Dwight D. Eisenhowers
hershöfðingja, „Krossferð i
Evrópu“, mun koma út samtls-
is í Bandaríkjunum og Bret«
landi, 22. nóvember næstkom*
andi. — Bókin er 576 bls. aS
stærð, og fyrir áramót mun húrs
meðal annars koma út i þýö-
ingu í Ítalíu, Frakklandi, Sví-
þjóð, Hollandi, Danmörku og
Grikklandi.
Viðræður við Nr-
leiðioga Belgíu
Lonaon í gær.
YFIRMENN flughers og landh
Vestur-Evrópu bandalagsini
komu til Bryssel í dag. — Þa:
munu þeir eiga viðræður vii
hermálaráðherra Belgíu og yú
irmann belgíska herforingja-
ráðsins.
—Reuter.