Morgunblaðið - 10.12.1948, Síða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 10. desember 1948«
■... ..............
Frá álþingi
iHúsalelgulögin hafa
rad mörgu leyti verið
galnumin af lífinu sjúlfu
fp'YHSTA umræða um húsaleigu
logi.r (afiíám þeirra) fór fram
í i, <■ deild í gær.
Fyrsti flutningsmaður, Sig-
ui*' Kristjánsson flutti ítar-
legi- og rökfasta framsöguræðu
«neð' frumvarpinu.
Stefán Jóhann Stefánsson.
fov .ætisráðherra, andmælti þvi,
en böðaði frumvarp um breyt-
-ingar á húsaleigulögunum síðar
á )...... þingi.
Sigurður Kristjánsson hóf
ræð'ii 'tna með því að minna á.
aft húsaleigulögin hefðu verið
. sctt af styrjaldarástæðum eins
. og fjölda margar aðrar þving-
uia .áðitafanir sem settar voru
Fiestar þessar ráðstafanir
-'ii ifa nú verið afnumdar nema
Im ( —gulögin og er þó komið
á fjóröa ár síðan styrjöldinni
I ai i k
Afn mhi af lífinu sjálfu
i; Kr. benti á að húsaleigu-
lögis væru ekki einungis orðin
úvelf. heldur hefðu þau hreint
og L :lnt verið að miklu leyti
■ afnumin af lífinu sjálfu. Ef at-
hugað er, hve mikið hefur verið
■ bi'tiH'' Reykjavik síðan lögin
voru sett kemur í Ijós að
hhit.f ieigjenda býi í nýju hús-
næoi Þeir lenda því allir fyrir
utári ákvæði húsaleigulaganna.
Auk þess hafa svo mjög
•ná'rgtr leigjendui skipt um hús
næði s'ðan lögin voru sett. —
Ranusókn á því hefði sýnt að
tæplega meir en Ye leigjenda
tn>indi nú búa undir ákvæðum
. húa .:.-- gulaganna. Nefndi S. Kr.
sem dæmi að við Njálsgötu
hc^ði árið 1939 búið 481 leigj-
an.ii, en nú eru aðeins 118 af
|>i.. ; . sem enn þá leigja þar;
■hix hafa skipt um húsnæði.
ellinni að leigja þau út Nú yrði
það að horfa upp á hús sín
eyðileggjast og grotna niður.
Frumvarpinu var að lokinni
umræðu vísað til 2. umræðu og
allsher j arnefndar.
Gamlir góðkunn-
ingjar
Sögur ísafoldar. Björn Jóns
son þýddi og gaf út. ísa-
foidarprentsmiðja h.f. Sig-
urður Nordal valdi sögurn-
ar. Ásgeir Blöndal Magnús
son bjó til prentunar.
ÚTGÁFA sögusafns þessa hófst
í fyrra. I bindi því, sem þá kom
út. voru íslenskar þjóðsögur,
sagnaþættir og kýmnisögur,
auk ýmissa útlendra frásagna.
Annað bindi kom út nú nýlega,
og flvtur það einkum útlendar
sögur. sem Björn Jónsson, rit-
stjóri, síðar ráðherra, þýddi, og
birtust upphaflega i Isafold og
Iðunni (1884—1888).
Mörgum þeim, sem þekktu
sögur þessar í fyrri útgáfunni,
hefir þótt vænt um, að fá nú
tækifæri til að eignast þær og
lesa á ný. Það er eins og að
rífja upp gömul og góð vina-
kynni. Því eru bæði þessi bindi,
sem komin eru af Sögum Isa-
foldar. betri bókareign, en
margt af því nýrra, sem komið
hefir á markaðinn undanfarið,
í þeirri bókmenntagrein, sem
hjer er um að ræða.
Islensku sögurnar og sagn-
irnar, sem einkum eru í I. bindi
eins og fyrr segir, eru margar
meðal þess besta og skemmti-
legasta, sem skrásett hefir ver-
ið af því tagi. Nægir þar að
nefna þætti eins og: Nafnarnir
Vi'.) Öldugötu hefði 1939 verið
•420 L gjendur, en aðeins 74 af
þeim. leigðu þar nú. — Þannig
rr< ■*-: nefna mörg dæmi um,
að það eru tiltölulega fáir sem
enp búa undir ákvæðum húsa-
leig i iaganna.
Eíuke.miilegt mat
Þá 'oenti S. Kr. á, að sum
ákvæöí laganna væru furðulega
framkvæmd. T. d. væri lítið
samræmi á mati húsaleigunefnd
ar á gömlu og nýju húsnæði.
Þannig hefði hún metið í gömlu
tiúai 4 herbergja íbúð með eld-
hia.j, baði, þvottahúsi og
geymslu á 225 kr.
JCr;. í nýju húsi 4 herbergi.
geymslu og herbergi undir súð
■á S* 18 kr. Hjer væri óeðlilegur
ni'iui." á,
Ofcleh'x að halda við
fcústmvm.
Sagði S. Kr. að lögin væru
svl kklar hömlur á eigendur
görnlu Iiúsanna, að þcir væru
rnarg • hverjir komnir í alger
fjárhn gTvandræði. Þeiin væri
alVeg ikleift að haldá við hús-
uiíi sLium í allri dýrtíðinni. —
V’.fi. néíta þó margt eldra fólk,
si fr. hefði byggt hús rín eftir
slfín-'tu aldamót fyrír allt Spari-
fj* - t* og ætlað að lifa á því í
i Fagurey, Frá ísfeld snikkara,
Frá Oddi Hjaltalín, Frá Eiríki
járnhrygg, Frá Eiríki Ólsen, og
kýmnisöguna. Þar á meðal er
sá flokkur kýmnisagna, sem
nefnist Fyndni og flónska, og
skrásettur hefir verið af sr.
Benedikt Þórðarsyni í Selárdal,
bráðskemmtilegt safn.
í II. bindi. sem nú er nýlega
út komið. eru ágætar útlendar
smásögur. sumar snildarsögur
eftir heimsfræga höfunda, s. s.
Paul Hevse. Leo Tolstoy, Edgar
Allan Poe og Alphonse Dandet,
en aðrar fremur miðaðar við
skemmtun, enda margar prýði-
legar frá því sjónarmiði. Af
bókmenntaperlum, sem jeg finn
þar. nefni jeg ,.L’Adrabiata“,
..Vemundur drottinskarl11 o. fl.
Þá má ekki gleyma hinni fallegu
og ástúðlegu sögu Öll fimm,
eftir skáldkonuna Helene
Stöckl. Og margar fleiri mætti
nefna. — Allir vita, að þýðand-
inn, Björn Jónsson, var snill-
ingur i meðferð íslenskrar
tungu. og má víða kenna meist-
aratök hans í þessum þýðing-
um, Og eigi spillir það, að tekj-
úr'af sölu þessarar bókar eiga
að renn?. í M ódnrmálssjóðinn,
sern helgaðUr er minningu
Bjcrns -Jónssonar.
Sigga Vigga heltlr
„Rauóa bókin"
íár
„RAUÐA BÓK“ Bókfellsút-
gáfunnar 1948 er komin út. Er
það barna- og unglingabókin
„Sigga Vigga“, eftir sænsku
skáldkonuna Lisa Eurén-Bern-
er.
’ Bókin hefir verið gefin út
sex sinnum í Svíþjóð og átt þar
mjög miklum vinsældum að
fagna, jafnvel svo að höfund-
ur hennar varð .að skrifa átta
bækur til viðbótar um Siggu
Viggu.
í þessari bók af Siggu Viggu
segir frá skólaárum hennar,
skíðaferðum, skólaskernmtu.n-
um, æfintýrum hennar á ferð
um Norður-Svíþjóð og þegar
hún var ástfangin í fyrsta sinn.
Freysteinn Gunnarsson skóla-
stjóri hefir þýtt bókina.
„Pollýanna“ og „Rebekka“
hafa áður komið út í þessum
bókaflokki Bókfellsútgáfunnar.
Fá lítinn jóla-
glaðning
Berlín í gærkvöldi.
EINI jólaglaðningur hinna 7
fyrv. nasistaforingja, sem
dæmdir voru í Núrnberg og
eru nú einu fangarnir í Span-
dau-fangelsinu í Berlín, verð-
ur sá, að þeir fá að hlusta á
klassíska músík af grammófóns
plötum. Þeir munu fá sama
matarskammt á jólunum og
aðra daga. — Reuter.
_ RauIn
WVIIII
Framh. af bls. 1
því, „ að friðarsamningunum
við Austurríki yrði hraðað eft
ir megni. Hann sagði, að Aust-
urríki ætti ekki annað skilið.
— Þá kvaðst Bevin fagna þeim
ummælum italska utanríkis-
ráðherrans, að ítalir væru ein-
dregið fylgjandi vestrænu lýð
ræði.
Kína
Um Kína, sagði ráðherrann,
að ógjörningur væri að segja
um, hver áhrif sigrar komm-
únista í Kína kynnu að hafa í
framtíðinni. Hann sagði Breta
einungis vona það, að friður
kæmist á í landinu sem fyrst,
og myndu þeir þá reyna að
hjálpa Kínverjum eftir megni
við endurreisn landsins.
Atlantshafs-sáttmálinn
Bevin sagðist vona, að
Atlantshafs-sáttmálanum yr'ði
hraðað, þar eð með honum
yrði treyst öryggi Vestur-
Evrópuþjóða.
Nýlendur ítalíu
Eden talaði fyrir hönd stjórn
arandstöðunnar og lagði til að
jbandalagi Vestur-Evrópuþjóð-
anna yrði falin umboðsstjórn
í fyrverandi nýlendum Italíu.
— Hann kvað það ekkert undr
unarefni, þó að Frakkar vildu
ekki fá ÞjóðverjUm í hendur
iðjuverin i Ruhr — og varp-
■ aði fram þeirri spurningu,
hvers vegna Bretar og Banda-
ríkjamenn víldu ekki alþjóða-
stjórn þar.
Kommúnistar þvælast fyrir
aðstoðinni við bátaútveginn
Frá umræðunum á Alþingi í gær
Á FUNDI Neðri deildar Alþingis kl. 5 í gær var tekið fyrir frv.
aðstoð við bátaútveginn vegna aflabrests á síld-
lagði fram all verulegar breyt-
beiðni ríkisstjórnarinnar.
•„il laga um
veiðunum. Sjávarútvegsnefnd
mgartillögur við frv. samkv.
Áki Jakobsson, sem er einn
nefndarmanna og Einar Olgeirs
son hófu miklar umræður um
málið og taldi Áki sjerstaklega
hættulegt það ákvæði brt. sem
fjallar um að ríkissjóður geti
leyst inn til sín sjóveð á bát-
um þeim, sem þurfa opinbera
aðstoð vegna taps á síldarver-
tíð.
Annars fór Áki víða yfir og
komst að þeirri niðurstöðu eins
og vant er að allt óstand í verð
bólgu og verðlagsmálum, í því
sambandi líka þrengingar báta
útvegsins, væri heildsölunum
að kenna. Bæði hann og Einar
Olgeirsson hjeldu því fram að
það, sem gera þyrfti gagnvart
útgerðinni væri að afhenda
henni gjaldeyrinn til meðferð-
ar. Einar bætti því við að gróði
Landsbankans væri það mikill
að það hefði verið sjálfsagt fyrir
ríkisstj. og Alþingi að fyrir-
skipa honum að verja gróða
sínum til þess að greiða töp út-
vegsins. Áki hjelt því fram að
það væri skylda ríkisstj. og A1
þingis að skapa sjávarútvegin-
um þegar í stað heilbrigðan i
rekstrargrundvöll.
Aðeins einn liður ráðstafana
Jóhann Þ. Jósefsson, sjávar-
útvegsmálaráðherra, var til
andsvara og benti á það, að
frv., sem hjer lægi fyrir væri
aðeins einn liður í mörgum
fyrirhuguðum ráðstöfunum til
þess að reyna að bæta úr vand
kvæðum bátaútvegsins og
væri óþarfi á þessu stigi máls-
ins fyrir kommúnista að ham-
ast svo mjög gegn brt., sem
þeir gerðu. Engin hætta væri
í því fólgin fyrir bátaeigendur
þótt ríkissjóður leysti sjálfur
inn sjóveðin. Það hefði aldrei
komið fyrir, a.m.k. ekki í tíð
núverandi stjórnar að ríkis-
sjóður hefði neitað um það, að
þoka til með veðrjetti sína
vegna kreppulána til sjávar-
útvegsins, ef þess hefði þurft
til að greiða fyrir þeim á öðr-
um stöðum. Það væri vitanlegt
að verðbólgan og afleiðingar
hennar gerðu það ókleift að
skapa þann heilbrigða reksturs
grundvöli, sem Áki hefði tal-
að um. — Kommúnistar hefðu
heldur hvergi sýnt viðleitni
til þess að draga úr böli dýr-
tíL’arinnar og væri því tal
þeirra um heilbrigði í rekstri
álíkt hjali um ferðalag til
tunglsins.
Rjetilátt gengi bætti aðstöðu
útgerðarinnar.
Ráðherra kvaðst sjálfur vera
þeirrar skoðunar að vissulega
mætti bæta hag útgerðarinnar í
sambandi við gjaldeýrismálin
og væri það vitanlégt að ef rjett
látt gengi fengist fFrii' érlendan
gjaldeyri, sem útvegurinn legði
þjóðarbúinu til mundi það bæta
stórum hag útgerðarinna-r. í
því sambandi lagði hann þá
spurningu fyrir Áka og Einar,
hvort þeir væru þeirrar skoð-
unar að g'engið á erlendri mynt,
sem útgerðin nú byggi við væri
rjettlátt og bað þá fjelaga að
gefa skýr svör.
Það vafðist hinsvegar fyrir
báðum að verða við þeim til—
mælum og voru svör þeirra ær-
ið óljós en þó mátti af þeim
ráða að ekki teldu þeir gengis-
breytingu til bóta.
Þá bætti Áki bví við að1 sú
leið, sem að L.Í.Ú. fundurinn í
haust benti á, sem sje að út-
gerðarmenn fengju sjálfir hluta
af gjaldeyri sínum til umráða,
sem hann kallaði tvöfalt gengi,
væri ekki að sínu skapi. Siðan
helti hann að nýju úr skálum
reiði sinnar yfir þá, sem hafa
innflutningsverslunina með
höndum.
Ráðherra spurði þá, hvað Aki
hefði gert meðan hann var ráð-
herra til þess að koma breyt-
ingu á í þessu efni eða til að fá
útvegsmönnum hluta af gjald-
eyrinum til eigin meðferðar og'
varð þá fátt um svör hjá Áka.
Umræðunni varð lokið um
kl. 8 en atkvgr. var frestað.
Páll Kr, Pálsson
organleikari
í KVÖLD kl. 8V2 heldur Pált
Kr. Pálsson fyrstu orgeltónleika
sína í Dómkirkjunni og leikur
verk eftir fræga meistara.
Páll hefir stundað orgelnám
erlendis undanfarin ár og tvö
síðastliðin ár í Edinborg í Skot
landi hjá organistanum við
Dómkirkjuna þar. Bunny, sém
er mjög þektur organleikari.
Það er ekki vegna þess að
Páll Kr. Pálsson þurfi meðmæli
minna við, að jeg bendi hjer í
blaðinu á tónleika hans í kvöld.
heldur vegna þess, að hætt er
við að mönnum sjáist yfir það,
sem síst skyldi, vegna jólaund-
inbúnings, en jólin nálgast nú
óðum, og menn hafa mörgu að
sinna.
Það er ævinlega athyglis-
vert þegar nýir listamenn koma
fram fyrir áhevrendur í fyrsta
sinn. Páll leikur hjer nú í
fyrsta sinn í kvöld og ættu
menn ekki að láta undir höf-
uð leggjast að hlusta á hann,
Póll ísólfsson.
Enqlandsprins skírður á
miðvikudaginn
London 1 gærkvöldi,
ÞAÐ var opinberlega tilkynnt
hjer í kvöld, að sonur Elisabet
ar prinsessu myndi skírður á
miðvikudaginn kemur, í Buck
inghamhöll. — Viðstaddir at-
höínina verða aðeins nánustu
ættingjar. — Reuter.