Morgunblaðið - 18.12.1948, Qupperneq 3

Laugardagur 18. des. 1948-
MORGVJSBLAÐIÐ
3
Tveir þriðjungar Heið-
merkur girtir
Skégrækt getur haf ist að vori.
I:
í HAUST hefir verið unnið að
því, að setja upp fjárhelda girð-
ingu um friðland Reykvíkinga,
Bunnan og austan Elliðavatns,
sem einu nafni hefir verið nefnt
Heiðmörk.
Það var Skógræktarfjelag ís-
lands, sem á sínum tíma safn-
aði fje, til þess að kaupa girð-
Sngai'efni um land þetta. En
Verkið við uppsetningu girð-
Sngarinnar hefir Reykjavíkur-
bær kostað. Einar Sæmund-
sen skógarvörður hefir haft
verkstjórnina á hendi.
Það mun hafa verið Árni G.
OEylands, núverandi stjórnarráðs
fulltrúi sem átti hugmyndina
að því, að koma upp friðlandi
Reykvíkinga þarna. En Hákon
Bjarnason skógræktarstjóri
yann ötullega að því, ásamt
tipphafsmanninum' o.fl. að safna
fje, til kaupa á girðingarefn-
ínu. Af ýmsum orsökum, hefir
það dregist, að koma girðing-
,Unni upp, þangað til nú í haust.
Ekki er alt landið girt enn,
syðsti þriðjungur hins fyrir-
Iiugaða friðlands, er enn ógirt-
ur. Er hin kjarrivaxna Vífil-
Staðahlíð í þeim hlutanum.
Væntanlega verður sá hluti
Heiðmerkur girtur næsta ár.
Skógarkjarr er þar enn.
Svo hefir verið ráð fyrir gert,
að Skógræktarfjelag Reykjavík
ur hefði, að einhverju eða öllu
leyti umsjón með Heiðmörk í
framtíðinni, skóggræðslu þar,
og annari ræktun. En Einar
Sæmundsen er framkvæmdastj.
þess fjelags. Auk þess sem hann
er skógarvörður ríkisins fyrir
Reykjavík og nærsveitir. En
Guðmundur Marteinsson er for
tnaður Skógræktarfjel. Reykja-
víkur, hinn áhugasamasti mað
ur í skógræktarmálum.
Sauðfjenu, sem beitt hefir
verið á land Heiðmerkur, sem
nú er girt, hefir verið smaðlað
úr landinu. Ætti þá að vera lok
íð, fyrir fullt og allt þúsund
ára sauðbeit á þessu landi.
Einsog Hákon Bjarnason mint
íst á í útvarpserindi, fyrir
skömmu, megnar m.annshöndin
ekki að útrýma birkiskógi,
hversu ötullega, sem að því er
unnið, að höggva skóginn. Sauð
fjeð þarf að koma til og útrýma
nýgræðingnum, og hverjum
kvisti, sem gægist upp úr mold
inni, upp af rótum feldra
stofna.
Sauðfjenu hefir ekki tekist
svipað því enn að útrýma öllu
skógarkj arrinu, sem þarna hef-
ír verið þótt það sje nú bæði
lægra, gisnara, og kræklóttara.
en það mun hafa verið. Og
þar sem hæst ber á eða mest
hefir mætt á gróðri. og jarðvegi
eru berir melar Cg blásin holt.
1350 hekíarar.
Landið sem þegar er girt er
um 1350 hektarar að stærð.
Liggur girðingin sem reist hef-
ír verið í haust í aðalatriðum
sem hjer segir:
Frá girðingu Templara að
Jaðri, upp með Hólmshrauni,
upp fyrir ofan Silungapoll og
upp undir Selfjall. Þaðan suð-
vestur eftir Hólmshrauni um
svonefnda Krika. Síðan yfir
Stipshraun, um Bakhlíðar, og í
mæðiveikigirðingu, sem liggur
á landamerkjum Vatnsenda og
Garða.
Hresst hefir verið uppá þessa
girðingu á hálfum þriðja kíló-
metra, og síðan er girt úr henni
við svonefnda Vatnsendaborg,
en það er gömul fjárborg frá
Vatnsenda, sunnarlega á Hjöll-
unum. Þaðan er svo girt norð-
austur eftir hjöllunum og í Jað-
arsgirðinguna. Als er þessi girð
ing 18,5 kílómetrar. En til þess
að girða það sem enn er ógirt,
af Heiðmörkinni, þarf að bæta
við um 9 kílómetrum.
Girðingin er 7 þætt gadda-
vírsgirðing, með járnstaurum.
En hornstólpar allir steyptir.
Þetta er land frá Hólmi, Elliða-
vatni og Vatnsenda sem nú er
girt. Verður landið bæjarins
eign.
Um allt þetta land er mikið
af birkileifum. Þó einna mest í
Hólmshrauni, ofanverðu Elliða-
vatnslandi, og í Hjöllunum í
Vatnsendalandi. Nokkur upp-
blástur er á hávöðum og ása-
hryggjum í Vatnsendalandi.
Miðsvæðis liggur mjó hraun-
bunga (Stripshraun) nærri
þvert í gegnum landið. Er það
lítið gróið, en beggja megin þess
eru skjólsælir krikar og hvamm
ar.
iþrófiir: i Ætfarskrðiii f engi r framfíSina
vi8 brliSna
velja liow gegn
Bandaríkjamönnum iFróðieikur gamta fólksíns verði
SÆNSKA íþróttablaðið skýr-1 * * ■ . » ,
fesíur hamtð pesm ungu
ir frá því, að ákveðið hafi ver-
ið á ráðstefnu Norðurlandanna,
sem haldin var í Stokkhflmi
um væntanlega keppni við
Bandaríkin, að hún fari fram í
Osló 20,—22. júlí eða 27.-29.
júlí.
Keppni fer fram í öllum
Olympíu-greinum frjálsra í-
þrótta, og er tugþraut og mara-
þon-hlaup þar meðtalið. Auk
þess verður og keppt í 4X1500
m. hlaupi.
Þá var og samþykt að Bo
Eklund skyldi einum falið að
sjá um val Norðurlandaliðsins.
Keppni Svíþjóðar gegn hin-
um Norðurlöndunum fer fram
í Stokkhólmi 9.—11. sept. Þar
verður ekki keppt í tugþraut
eða maraþonhlaupi, en í stað
þess í 4X800 m. boðhlaupi og
þremur kvennagreinum, 100
FYRIR ári síðan rakst jeg áf
hendingu á ættartölu-form,
sem var mjer nýstárlegt. Þar
sem ætt manna er skráð á spiald
einsog venjulega spjaldskrá,
svo hægt er að auka við hana
smátt og smátt eftir því sem
menn vita betur. Er spjald-
skránni komið fyrir í hylki, sem
hafa má í skáp sem bók væri.
Þar er hægt að geta um
helstu æviatriði merkra manna
ættinni, og setja á spjöldin
myndir af'þeim, sem myndaðir
hafa verið. En það eitt fyrir
sig er bæði fróðlegt og skemmti
lagt fyrir hið upprennandi fólk
í landinu, að safna myndum af
forfeðrum sínum. Spjöldum
skrárinnar er raðað eftir viss
m.7hástökkiog‘spjótkasti. Verð|um yeSlum’ sv0 handhægt verði
vissi ekki skil á nánustu for-
feðrum sínum.
En þegar menn hafa einu
sinni eignast ættarskrá, þó ekki
væri þar í byrjun tilfærðir
nema fáir forfeður, og aðrir
ættmenn, þá er altaf. hægt að
bæta við nýjum mönnum, og
ættliðum og nýjum fróðleik í
skrána um það fólk, sem þar er
skráð. Það væri ekki síður gagn
legt að safna slíkum froðleik,
en frimerkjum eða öðrum álíka
gagnlegum hlutum. Enda eru
það tiltölulega margir IsleivV-
ingar sem hafa áhuga fyrir
ættfræði, og leggja kapp á, að
kynnast henni fyrir sjálfa sig,
og til þess að geta miðlað öðr-
um af þeim íróðleik síniim.
ur lið „bandamanna“ valið eft-
ir meistaramótin í hverju landi,
sem fara fram á sama tíma,
20.—21. ágúst.
Þá hefir verið ákveðið. að
Norðurlandamót í tugþraut og
maraþonhlaup fari fraín í Kaup
mannahöfn 28. og 29. ágúst.
Það var með þetta fyrir aug-
að finna þar hvaðeina og rekja 'um, að jeg fekk vin minn í‘in-
hverja ætt.
Þurrlent er þarna alstaðar.
Ætti að vera gott land fyrir
furugróður og sitkagreni. Skjóla
samt víða í dældum og hraun-
bollum. Er þarna víða mjög fag
urt á björtum sumardögum.
I vetur mun Skógræktarfjel.
Reykjavíkur að sjálfsögðu
vinna að því, að gera tillögur
um, hvernig haga skuli umsjón
með landi þessu, og hvernig það
skuli nytjað til skógræðslu. En
ætlast er til, að fjelög í bæn-
um, sem þess óska, fái þarna
spildur til umráða, og komi þar
upp skógargróðri af þeim teg-
undum sem líklegast er, að
dafni þarna og sjeu þannig
vaxnar, að þær geti í framtíð-
inni gefið af sjer gagnvið. Skóg
græðslan ætti að geta byrjað
þarna að vori.
Friðland Reýkvíkinga, Heið-
mörk, ætti að geta orðið eftir-
lætisdvalarstaður bæjarbúa,
jafnvel bæði sumar og vetur,
er stundir líða.
Ragmagnsskortur
á Akureyri
Akureyri, miðvikudag.
FRÁ ÞVÍ 13. þ. m. um morgun-
inn hefir Akureyri haft raf-
magn frá Laxárvirkjun af mjög
skornum skamti. Hefir rafveitu
stjóri upplýst að krapstífla við
upptök Laxár úr Mývatni sje
orsökin. Bæjarbúar búa því
yfirleitt um þessar mundir við
tilfinnanlegan skort á raf-
magni til ljósa og hitunar, og
vjelar allar, er rafmagn nota,
eru ekki starfræktar.
Erfitt um samgöngur
í norðangarði þeim, er geng-
ið hefir yfir undanfarna daga,
hefir hlaðið niður miklum snjó
hjeraðinu og erfitt um allar
samgöngur. Vaðlaheiði er ófær
bílum. Mjólkurflutningar til
Akureyrar ganga því erfiðlega,
sjerstaklega úr úthjeraðinu, en
betur úr framfirðinum og af
Svalbarðsströnd. Þó er ekki
talin mikil hætta á að skortur
verði hjer á mjólk, vegna þess
að mjólkurframleiðsla hjeraðs-
ins er mikil í hlutfalli við það,
sem bæjarbúar þurfa til neyslu,
nema þá að snjóatök verði
ennþá meiri en nú er.
— H. Vald.
Sfarfsmenn sendisveifa
kaliaðir heim
Washington í gærkveldi.
RÚMENSKA stjórnin hefir far-
ið þess á leit, að Bandarikja-
menn kölluðu heim tvo af
starfsmönnum bandarísku sendi
sveitarinnar í Búkarest, eftir
því sem utanríkisráðuneytið
Washington skýrði frá í dag. —
Bandaríkin hafa einnig beðið
Rúmeníu að kalla heim tvo
starfsmenn sendisveitarinnar í
.Washington. — Reuter.
Fyrir mörgum áruni siðan
frjetti jeg af ungum skólanem-
anda, sem hafði ekki fest sjer
það í minni, hvað móður afi
hans hjet. Þetta vakti athygli
skólasystkina hans, og hann
fjekk ámæli fyrir ræktarleysi
sitt.
Fólk sem elst upp, án þess
að hafa nokkurn kunnleik á
ætt sinni, er einsog slitið úr
jarðvegi móðurmoldar sinnar,
hlýtur að eiga erfiðara með,
að átta sig á sjálfu sjer og til-
verunnl, en hinir, er hafa gert
sjer fyrir því glögga grein, úr
hverskonar jarðvegi í þjóðlífs-
akrinum þeir eru sprottnir.
Eftirtektarvert er, að þeir
Vestur-Islendingar, sem ment-
un hafa hlotið, og bera ræktar-
þel til íslands, eru allra manna
ættfróðastir, af þeim sem af ís-
lensku bergi eru brotnir. Þeir
finna til þess, að afkomendur
þeirra vestra, þurfa að geta rak
ið ættir sinar til Islands, og vita
skil á forfeðrum sínum. Með
því móti slitna þeir ekki úr
tengslum við þjóð sína.
En skyldi þessu ekki vera á
ar Þorgrímsson í Lithoprent til
að gefa út ættarskrár fyrir
unga fólkið hjer á landi I j)cssu
spjaldskrárformi. Því jeg er
aiveg sannfærður um, að þeir
sem unna þjóðlegum fróðleik
og gera sjer ant urn að tinga
kynslóðin haldi ræktai emi
sinni við ætt sína og liðna tím-
ann, taka henni fegins hendi.
Afarnir og ömmurnar eiga að
skjalfesta þar fróðleik sinn, og
sjá um að hann varðveitist Því
bókstafurinn blífur, eins og raál
I
tækið segir. Guðni Jónsson
skólastjóri hefir skrifað formála
við ættarskrá Lithoprents, en
Stefán Bjarnason verkfræ'öing- -
ur hefir samið leiðbeiningar um
það, hvernig nota á þessa ný-
stárlegu og handhægu ættar-
spjaldskrá. Jeg er sannfærður
um, að þeir menn, sem stuðlað
hafa að því, að koma út þessu
ættartöluformi, hafa i mnið
mörgum, bæði ungum og göral-
um, þarft verk.
V. St.
káld-
svipaðan hátt varið með margt ^ sagna,
unga fólkið, sem elst upp hjer gefur út,
í Reykjavík? Hafa foreldrarn-
ir gefið sjer tóm til að skýra
unglingunum frá ætt þeirra,
hvaðan þeir eru runnir og til
hvaða fólks þeir eiga ættir sín-
ar að rekja? Þó gamla fólkið umhverfi
vildi bæta úr þessari vanþekk-
ingu hinna yngri, er ekki víst,
að unga fólkið. sem. tekur þátt
í skemtanalífi bæjarins með
Sfúdenfar eyða jólunum
á sújkrahúsum
London.
MEIR en 150 breskir stúdentar
hafa fallist á að eyða jólafríi
sínu við vinnu í sjúkrahúsum
í London, Manchester og öðr-
um stórum borgum. Þetta er
gert í tilraunaskyni. en stúdent
arnir munu fá fjögur til fimm
sterlingspund fyrir 48 stunda
vinnuviku.
Reuter.
skólanámi sínu eða hefir dag-
lega ærið að starfa, finnist að
það hafi tíma til að æfa sig i því
að rekja ætt sína. Það er ekki
fyr en menn fara að eldast, og
lifa kjmrlátu lífi, að áhuginn
fyrir ættfræðinni vaknar fyrir
alvöru hjá flestu fóhti.
Því mynditnargur fagna því,
sem nú er ungur. og ekki
að hugsa um þessa hluíi,
hver afinn eða amman.
meðan tími var ti), mi?
fróðleik sínum. um ættii
skjalfest þann fróðleik á spjcid-
[um ættarskrárinnar. Þá yrði
ekki hætta á, að unga fólkið
Ivær skáldsögtn
MEÐAL nýrra þýddra
sem Draupnisútgáfan
eru Dagur við ský
eftir Frank G. Slaughter og
Svo ungt er líffö emn eftip
amerísku skáldkonuna Alice T.
Hobart.
Dagur við ský gerist í sama
og „Líf í la knis
hendi“, en þær eru báðar oftir
sama höfund. — Kippir lienni
mjög í kynið til hinna:
nefndu, þótt hjer sje a
sögðu annar söguþráðm
ar sögupersónur. Líf í
hendi kom út í annair
fyrir röskum mánuði
er langt til uppseld öð
Svo ungt er lífið en
um' amerkkan sýúkrah
sem starfar í Kír.a, b
högai við þröngsýrt':
...ui i’sra’ en til að be
ei-_ í vísindamennskuáhug':
jinn manndóm. — Höft
g af [er vinsæl og mikio
kona. —
Báoar þessar bækur
iar o
•íðar-
ið jálf-
r og aðr
i ‘oknis
i útgáfu^
„■öan og
u inni.
o fialiar
úíOækni,
cn i í
■ 'iiihoð-
i a :i i kan
ol: ó-svik
i'udi.u ínn
n káld-
cru htn-
sr vontíuðustu
gangi.
ao öllurn l’rc