Morgunblaðið - 08.01.1949, Blaðsíða 7

Laugardagur 8. janúar 1949
MORCVNBLAÐIÐ
7
Notkun sjónvarps ört
vaxandi í Banda-
ríkjunum
SJÓNVARPIÐ er tiltölulega ný
uppfinning. Þess vegna getur
enginn sagt um það, enn sem
komið er, hve míkla möguleika
það hefir. Eftir því sem árin
líða mun það endurbætt og
gert fullkomnara svo að mann-
kynið megi hafa af því meira
gagn. Og í dag getur okkur alls
ekki rennt grun í, á hvern hátt
það verður endurbætt.
Sjónvarpið er þó það langt á
veg komið, að við sjáum hver
áhrif þess munu verða á dag-
legt líf okkar í framtíðinni, eða
engu minni en áhrif járnbraut-
anna, símans, flugvjelanna og
útvarpsins. Þetta má glögt sjá
á hinni öru þróun og útbreiðslu
sjónvarpsins í Bandaríkjunum.
An efa mun reynslan verða
sú sama í öðrum löndum, þegar
sjónvarpið tekur að breiðast
jafn ört út þar, og það hefir
gert í Bandaríkjunum. Sjón-
varpið mun verða breytilegt í
hinum ýmsu löndum, alveg á
sama hátt og útvarpið. En þrátt
fyrir það, mun það allsstaðar
hafa geysimiklar breytingar í
för með sjer — — — svo að
maður ekki segi byltingu.
50 sjónvarps-
stöðvar.
Fimtíu sjónvarpsstöðvar eru
nú starfandi í Bandaríkjunum.
Verið er að reisa 77 stöðvar til
viðbótar. Auk þess hafa um 300
fjelög og einstaklingar sent
umsóknir til fjarskiftanefndar
Bandaríkjanna um að reisa sjón
varpsstöðvar.
Nefndin vinnur nú að því að
rannsaka möguleika á því, að
bæta nýjum bylgjulengdum við
sjónvarpið. Jeg geri ráð fyrir,
að eftir tvö ár muni verða 400
sjónvarpsstöðvar í Bandaríkj-
unum. Og sjö til átta ár þaðan
í frá munu stöðvarnar verða
orðnar um 1000. í árslok 1948
hafa meira en 1 milj. banda-
rískra heimila og skemtistaða
sjónvarpstæki. Sumir framleið-
endur spá því, að árið 1955
muni 17 milj. sjónvarpstæki
í notkun,
Auglýsenilur
borga brúsann.
Það hefir úrslitaþýðingu í
Bandaríkjunum hve mörg mót
tökutækin eru. Þar í landi eru
það þeir, sem auglýsa, sem
standa straum af öllum kostn-
aði í sambandi við útvarps- og
sjónvarpsdagskrá. Áheyrendur
og áhorfendur greiða engin af-
notagjöld af tækjum sínum.
Þeir sem starfrækja sjónvarps
stöðvar verða því fyrir tapi
þangað til fleiri hafa keypt sjer
tæki. En þeir eru að vinna braut
ryðjendst. Þeir eru hugrakkir
og áræðnir í trú sinni á hið
frjálsa framtak eínstaklingsins
sem ríkt hefir í Bandarikjunum
frá öndverðu. Þeir eru sann-
færðir um það, að sjónvarpið
eigi glæsilega framtíð fyrir sjer
og þeir eru fúsir til þess að
leggja fram fje sitt og krafta
til eflingar því. Þeir eru sann-
r
Utvarp, kvikmyndir og dagblöð þurfa
endurbóta við til þess að standast
samkeppnina við sjónvarpið
færðir um, að sjónvarpið eigi
engan sinn líka sem tæki til
þess að útbreiða þekkingu, efla
menningu og veita almenningi
góða og ódýra skemmtun. —
Einnig geti þeir framleiðendur,
sem vilja auglj'sa vöru sína,
ekki kosið sjer betra tæki en
sjónvarpið í þeim tilgangi.
I sjónvarpinu geta auglýs-
endur sýnt og skýrt gæði vöru
sinnar fyrir viðskiftavinunum.
Samkepni.
BæSi útvarpið, dagblöðin og
kvikmyndirnar verða nú að
gera margvíslegar endurbætur
til þess að geta keppt við sjón-
varpið. I Bandarikjunum eru
nú um 3000 útvarpsstöðvar. —
Þegar heimilið eignast sjónvarp,
beinist athyglin þegar að því,
frá útvarpinu. Nýjustu skýrslur
sýna, að þeir, sem eiga sjón-
varp, nota það helmingi meira
heldur en menn nota útvarpið.
Sennilegt er, að einhverjar út-
varpsstöðvar hætti að útvarpa,
en taki að sjónvarpa í þess stað.
En jeg geri samt ráð fyrir, að
þrátt fyrir yfirburði sjónvarps-
ins muni alltaf eitthvað af út-
varpsstöðvum starfa jafnhliða
því.
Dagblöðin.
Dagblöðin munu sennilega
þurfa að gera einhverjar ráð-
stafanir til endurbóta, vegna
þessarar nýju samkeppni, —
vegna þessa nýja tækis, sem ger
ir almenningi kleift að hlusta á
og horfa á stórviðburði, jafnóð-
um og þeir gerast.
Kvikmyndirnar.
Þá munu kvikmyndaframleið
endur áreiðanlega þurfa að
gera sínar ráðstafanir. Sjón-
varpið verður keppinautur kvik
myndanna á fleiri en einn hátt.
Rannsóknir í Bandaríkjunum
hafa leitt í ljós, að þegar fjöl-
skylda eignast sjónvarp, þá
sækir hún miklu minna kvik-
myndahús en áður. En kvik-
myndahúsin munu áreiðanlega
reyna að bæta sýningar sínar,
til þess að reyna að standast
þessa samkeppni. Það er jafn
vel mögulegt, að þau munu taka
sjónvarpið í þjónustu sína til
þess að geta sýnt kvikmynda-
húsgestum merka viðburði jafn
óðum og þeir gerast. Þangað til
hvert einasta heimili hefur
eignast sjónvarp, munu áreið-
anlega margir sækja slíkar sýn
ingar.
Sjónvarpið í þjón-
ustu kvikmynd-
anna,
Sjónvarpstæknin mun hafa
mikil áhrif á kvikmyndasýn-
ingar. I stað aukamynda, sem
nú eru sýndar, er t. d. ekkert
alcprlep heimifislausir
Vandamál, sem er mikiS áhyggjuefni
Eftir S. E. Modiano, frjettaritara Reuters.
AÞENA: — Einn af hverjum tíu Grikkjum er nú flóttamaður.
Um 625.000 smábændur úr norðurhjeruðum landsins hafa flúið
bú sín, annaðhvort vegna þess, að hjeraðið er á valdi uppreisn-
armanna, eða það er á hernaðarsvæði.
líklegra en kvikmyndahúsin
sjónv. symfóníutónleikum, er
standa yfir, eða einhverju þess
háttar, því að þess verður ekki
langt að bíða, að sjónvarpsstöðv
ar verði um gjörvöll Bandarík-
in. Þá geta kvikmyndahúsin
haft sínar eigin stöðvar, og sjón
varpað ýmsum atburðum, sem
hafa eitthvert frjettagildi, jafn
óðum og þeir gerast. Frjetta-
myndir þær, sem nú eru sýndar
í kvikmyndahúsunum, yrðu þá
með öllu úreltar.
•
Kvikmyndir aðal-
efnið.
Sjónvarpið verður í senn
keppinautur og aðstoðarmaður
kvikmyndaframleiðandans. —
Þeir, sem sjá um sjónvarpsdag
skrána eiga erfitt verk fyrir
höndum. Ráðgert er að stöðv-
arnar sjeu starfandi 12—18
klst. á sólarhring. Kvikmyndir
verða, af nauðsyn, eitt aðal-
efni dagskrárinnar. Annað
hvórt fá þeir kvikmyndirnar
frá núverandi framleiðendum,
ellegar sjónvarpsstöðvarnar
taka sjálfar að framleiða kvik-
myndir til eigin afnota.
„í leikhúsinu“.
Þessi samkepni milli hins
gamla og nýja mun hafa í för
með sjer aukna og betri ment-
un, aukna og betri fræðslu og
aukna og betri skemtun fyrir
almenning, að því er jeg hygg.
Ef til vill rís upp einhver nýr
iðnaður í samb. við sjónv. —
vitum að grammófónninn er
notaður jafnhliða útvarpinu. —
Kvikmjmdahúsin hafa að mestu
Immið í stað leikhúsa og fjöl-
leikahúsa. En með sjónvarpinu
kemur hvorttveggja fram á
sjónarsviðið aftur og miljónir
manna fá nú í fyrsta sinn tæki-
færi til þess að skemmta sjer
„í leikhúsi“.
Skorlur á vinnuaíli
í Tjekkóslóvakíu
Prag'.
MIKIL hætta virðist nú á því,
að skortur verði á nýu vinnu-
afli í Tjekkóslóvakíu. Megin-
ástæðan fyrir þessu er sögð vera
sú, að skólaskyldualdur hefur
verið hækkaður um eitt ár. Sið-
astliðið ár útskrifuðust 91.000
unglingar úr tjekknesku skól-
unum, en í ár er gert ráð fyrir
að tala þeirra, sem skólanámi
ljúka, Verði varla hærri en
66.000.
Þær framleiðslugreinar, sem
! sárast skortir vinnuafl, eru land
búnaður, skógarhögg, námu-
vinnsla og járn og stáliðnaður-
linn. — Reuter.
Um 17,000 börn frá þessum®
hjeruðum hafa verið flutt með aðeins um 5000 flóttamenn
valdi af „lýðveldishernum" til vinna fyrir sjer.
nábúaríkjanna, handan við 1
járntjaldið, en um 15.000 börn Búpeningi slátrað eða rænt.
hafa verið flutt suður á bóginn j Enn er eitt vandamál, sem
og eru í sjerstökum flóttamanna áhyggjum veldur en það er tjón
búðum á vegum stjórnarinn-
ar.
Fjölskyldur þeirra, sem berj-
ast með uppreisnarmönnum,
fluttu frá fjallahjeruðunum í
Eprius og Makedoníu til Al-
baníu og eiga nú við hin erfið-
ustu kjör að búa í Albaníu.
sem það hefir í för með sjer
fyrir fjármál gríska ríkisins, að
þessir flóttamenn hafa yfirgef-
ið búgarða sína. Búpeningi hef-
ir verið slátrað í stórum stíl,
eða hefir verið rekinn yfir landa
mærin af uppreisnarmönnum,
Áætlað er að í Epírushjeraði
Flóttafólkinu fjölgar með einu hafi 90500 hænsni og 4914
hverjum deginum í Grikklandi.
Allir flýja undan
komniúnistum.
Þegar kommúnistar hafa ráð-
ist inn í einhvert þorpið flýja
allir og lenda á vergangi, sem
nautgripir verið sendir til Al-
baníu í skiftum fyrir hergögn
handa hersveitum Markosar.
Hin aumu lífskjör, sem flótta
fólkið býr við veldur því, ao
áróðursmönnum kommúnista
verður vel ágengt meðal þess,
en kommúnistar nota hvert
ekki lenda í klóm kommúnista tæidfæri, sem gefst til þess, að
og eiu neyddii til að berjast (jj-aga úr mótstöðuafli þjóðar-
með uppreisnarmönnum. Þeir innar
verða að skilja sínar fátæklegu j f opinberri skýrslu um flótta-
eigur eftir heima hjá sjer. Það niannavandamálið er farið fram
ei algeng sjón, að sjá hópa ^ aðstoð nú þegar og ekki síðar
flóttamanna á göngu eftir snævi en ^ janúar, „því ella verði þao
þöktum vegum á leið suður á seini;“
bóginn. En þrátt fyrir vilja i
Ráðagerðir til úrbóta.
Ymsar ráðagerðir eru á prjón
unum. A ráðherrafundi, sem
nýlega var haldinn fór fjelags-
málaráðherrann, Constantine
Karamanlis, fram á, að ráðstaf-
anir yrðu gerðar til þess að
senda 250,000 flóttamenn aftur
til fyrri heimkynna sinna, sem
uppreisnarmenn hafa nú mist
aftur úr höndum sjer. Karam-
anlis gerir ráð fyrir, að þessu
borgarstjórna í norður Grikk-
landi, geta þær ekki tekið á
móti þessum sæg flóttamanna,
nje veitt þeim húsaskjól og fæði
eða föt og vinnu.
133.000 heimilislausir.
Síðustu opinberar tölur, sem
fyrir liggja sýna, að 456,000
þeirra búa í hálf hrundum hús-
um, vöruskemmum, skólum og
kirkjum. 36,000 flóttamenn
búa í tjöldum og 133.000 eru ! fólki verði ekki eingöngu hjálp-
gjörsamlega heimilislausir. að til að komast til fyrri heim-
Nýlega sá jeg með eigin aug- , kynna sinna heldur verði sjeð
um, að 16 manns bjuggu í um framtíðarafkomu þess og
gömlu hermannatjaldi, sem var öryggi.
7 ferfet. Um 150 fjölskyldur j Flóttamenn, sem sneru aftur
búa í gamalli tóbakshlöðu i heim fengu nauðsynleg tæki til
Salonika, þar sem hvorki er hit-‘ að yrkja jörðina og ríkisstyrk
að upp, eða rafmagn til Ijósa. til þeirra yrði haldið áfram til
í fyrrasumar bjó þetta fólk und næstu uppskeru. Sjeð yrði um
ir opnum himni, en nokkrir, öryggi fólksins með því að
vopna bændur og hafa her-
sveitir á takteinum ef til komm
Áhyggjur grísku stjórnarinnar. únistauppreisnar kæmi. Til
Gríska ríkisstjórnin er , Þessa þyrfti um 200,000 rifla.
áhyggjufull vegna þessara ' Ríkisstjórnin hefir þessar til-
flóttamannavandræða. í fyrsta | lögur nú til athugunar. Ein aðal
lagi eru flóttamennirnir þung , mótbáran, sem borin er fram er
byrði fyrir fjárhag ríkisins. jvopnun bændanna. Hingað til
Til viðbótar þeim 25,000 hafa slíkar sveitir ekki verið
jafnvel í hellum.
sterlingspundum, sem það kost-
ar daglega að annast flótta-
fólkið hefir fjármálaráðuneytið
farið fram á fjárveitingu, sem
nemur 1,500,000 sterlingspund-
um til að byggja skýli yfir 80
hlutverki sínu vaxnar.
Finnsk verslunarnefnd til
Bretlands
London í gærkveldi.
þúsund flóttamenn af þeim 130 SKÝRT var frá því í London í
dag, að þangað væri á næstunni
þúsjund, .sem heimilislausir eru
Þegar hafa verið veittar
4,500,000 sterlingspund til að
útvega þessu fólki atvinnu ná-
væntanleg finnsk verslunar-
nefnd. Nefndin mun eiga að
reyna að ganga frá nýjum versl
lægt hinum nýju heimkynnum unarsamningum við Breta, én
þess. En framkvæmdir eru stutt * gömlu samningarnir fjellu úr
á veg komnar ennþá, þar sem gildi í síðastliðnum mánuði.
m