Morgunblaðið - 06.09.1949, Síða 9

JÞriðjudagur 6. sept. 1949.
MORGVNBLAfílÐ
9
liípnpr háfíðaliaídanna í Edirtberg
auka bróður|ief og efla frið
ÞANN 19. ágúst s.l. fóru Gunn-
Er Thoroddsen borgarsijórj og
kona hans til Edinborgar í boði
borgarstjórans þar til þess aS
vera viðstödd hina alþjóðlegu
tónlistar- og leiklistarhátío, sem
staðið hefur yfir þar undanfar- j
ið. Dvöldu þau eina viku 5 Ed-
inborg. Morgunblaðið hefur leii j
að tiðinda hjá Gunnari Thor- j
oddsen af þessari merku luta-j
hátíð, sem jafnan vekur mikla j
athygli víða um heim.
Merkur þáttur
í listalífi heimsins.
Við fórum til Edinborga r í
boði borgarstjórans, lordpró-
íastsins, Sir Andrew Murray,
til þess að vera viðstödd alþjóð-
legu tónlistar- og leiklistarhá-
tíðina The International Festival
of Music and Drama, segir Gunn-
ar Thoroddsen. Þessí hátíð er
haldin árlega og er þetta í briðja
skipti, sem hún er haldin. Sú
fyrsta var 1947. Hátíðahöld
þessi standa nú yfir í þrjár vik-
ur og eru orðin stórmerkur þátt
ur í listalífi heimsins. Þangað
koma hinir bestu og færustu
lístamenn, leikarar, söngvarar,
tónlistarmenn o. s. frv. og gífur
legur fjöldi ferðamanna streym
ir á hverju sumri til Edinborg-
ar víðsvegar að úr heiminum
til þess að njóta þeirrar háleitu
listar, sem þarna er völ á —
Snemma í vor ákvað borgar-
stjórinn í Edinborg að bjóða
borgarstjórum höfuðborga Ev-
rópu ásamt konum þeirra í
fyrsta skipti til þessarar hátíð-
' ar, auk borgarstjóra frá ýmsum
skoskum og enskum borgum.
Samtals komu til hátíðarinnar
18 borgarstjórar frá þessum
borgum: Aþenu, Oslo, Reýkja-
vík, Kaupmannahöfn, Haag,
Amsterdam, Luxemburg, Lissa-
bon, Bern, Hamborg (í stað
Berlínar), París, Dunedin í Nýjá
Sjálandi, frá skosku borgunum
Aberdeen, Glasgow, Dundee og
ensku borgunum Stoke-on-Trent
og York.
Virðulegar móttökur.
Við komum til Prestwick
þann 19. ágúst. Var Sir And-
rew þangað kominn, ásamt
skotskri hljómsvtíit, sem ljek
um leið og við lentum. Hafði
hann þannig farið 60 mílna leið
til þess að taka á móti okkur.
Má það heita sjerstakt vinar-
bragð af hans hálfu. Hjeldurr
við þegar til Edinborgar og vor
lum þar allan tímann gestir bor;
arinnar við frábærar móttök
ur og rausn. Að kvöldi næst:
dags, sem var laugardagur
hafði borgarstjóri boð inni fyri
alla borgarstjórana og fleir
gesti. En á sunnudag hófst há-
tíðin með mikilli viðhöfn. Borg-
arstjórarnir söfnuðust samar
kl. 2 um daginn í ráðhúsi borg-
arinnar og gengu þaðan undir
forystu Sir Andrews til hinnar
veglegu kirkju, St. Giles
Cathedral. Þar var sungin
messa. Að henni lokinni var
gengið fylktu liði hina svoköll-
uðu ,,konungsmílu“ til Holy-
roodhallar. Var það um 20 mín
útna gangur og voru allar göt-
ur, seln skrúðgangan fór um
þjettskipaðar fólki til beggja
Frásðgn Gtiníiars Thorcddssn bsrgsrsíjéra
handa. í skrúðgöngunni voru
auk borgarstjóranna, sem flest-
ir voru klæddir viðhafnarmikl-
um embættisbúningum, bæjar-
síjórnin í Ec.inborg, fulltrúar og
starfsmenn skótsku kirkjunn-
ar, fulltrúar erlendra ríkja, fuil
trúar háskóla Edinborgar bg
ýmsra æðri skóia, lögmenn við
Hæstarjett, akademíið og húsa-
meistarar. Þegar í hallargsrð-
inn kom tók fulltrúi Bretakon-
ungs, hertoginn af Hamilton, á
móti gestunum og flutti ávarp
fyrir hönd konungs. Síðan
flutti borgarstjórinn í Edin-
borg aðalræðu dagsins en á eft-
ir honum fluttu hinir erlendu
.borgarstjórar ávörp, hver á
sinni eigin tungu. Var jafn-
framt útbýtt prentuðu riti með
þeim á frummálinu og í enskri
þýðingu.
Ávarp borgarstjórans
í Reykjavík.
Blaðið fjekk ávarp það, sem
Gunnar Thoroddsen flutti við
þetta tækifæri og er það á þessa
leið:
„Fyrir hönd Reykjavíkur, höf
uðborgar íslands, flyt jeg yður,
herra borgarstjóri og höfuðborg
Skotlands kærar kveðjur og
bestu óskir.
Um hin fyrstu kynni og skipti
Skota og íslendinga höfum vjer
fáar sagnir í fornum fræðum.
Frá dögum hinna herskáu vík-
inga er það helst til frásagnar,
Að kvöldi þessa sama dags
að skotskir menn og íslenskir
drápu hverir aðra. Þó getur
einnig frá þessum tímum um
einlæga og trygga vináttu. í
Njálssögu er sagt# frá djúpri
vinfesti íslendingsins Kára Söl-
mundarsonar, sem engum
manni var líkur i hvatleik sín-
um, og hins göfuga Skota.
Skeggja í Katanesi, og hafa
tveir staðir á íslandi hlotið
nöfn eftir þeim stað. Hinar sfð-
ari aldir hefur sambúð vor
markast af vaxandi vináttu og
gagnkvæmum skilningi.
En þótt víkingslunöin væri
hörð og grimm og fengi oft út-
rás í mannvígum, mótaðist hún
fyrst og fremstt af manndómi
og drengskap.
Sú hin glæsilega hátíð tón-
listar og leiklistar, sem Edin-
borg býður oss nú til, mun
vekja og stýrkja í hugum vor
allra hinar göfugustu kénndir,
sem mannleg sál á til. Þökk sje
höfuðborg Skotlands fyrir þessa
viðleitni til aukins skilnings og
friðar meðal þjóða. Megi þessi
hátíð efla drengskap, manndóm
og vinskap. Megi hún örva það
hugarþel, að í stað þess að bana
hver öðrum, þá unni hver öðr-
um farsældar og friðar".
Gjöf Aþenu.
Að lokinni hverri ræðu. segir
borgarstjóri, var leikinn þióð-
söngur viðkomandi lands og að
ræðuhöldunum loknum færði
borgarstjóri Aþenu Edinborg
að gjöf 2500 ára gamalt skrín
með mold frá Akropolis. En svo
er mál með vexti að hin síðari
ár, eftir að Edinborg tók upp
hina glæsilegu forystu um tón-
list og leiklist, hefur tíðkast að
hún væri kölluð Aþena Norð-
urheims.
Tónlistarhátíðin hefst.
Þetta sama kvöld hófst sjálf
tónlistarhátíðin með hljómleik-
um hinnar konunglegu fílhar-
monisku hljómsveitar frá Lond
on undir stjórn hins heimsfræga
hljómsveitarstjóra, Sir Thomas
Beecham. Voru þeir halonir í
Usher Hall. Þetta var sunnu-
daginn 21. ágúst.
Aðalverkin, sem þar voru
leikin, voru forleikur að óper-
unni Lear konungur eftir Ber-
liz, tilbrigði eftir Brahms um
tema eftir Haydn. Enn fremur
voru þarna leikin verk eftir
Sibelíus, Ceasar Frank og Dvor-
ák. Vkati Tagiola eftir Sibc-lius
hvað mesta hrifningu áííeyr-
enda.
Hljópsveit þessi, sem var full
skipuð symfóníuhljómsveit var
alveg frábær og stjórn Sir
Thomas einstök i sinni röð. —
Fögnuði hinna fjölmörgu áheyr
enda ætlaði aldrei að linr.a og
var stjórnandinn kallaður fram
margsinnis. í hvert skipti, sem
hann kom fram, skipaði hann
hljómsveitinni að rísa úr sæt-
um til merkis um að hún ætti
fyrst og fremst að taka á móti
þakklætinu. En síðast er Sir
j Thomas var klappaður upp
neitaði hljómsveitin að hlýða
því boði hans en sat sem fast
ast og klappaði sjálf fyrir stjórn
andanum. Snjeri hann sjer þá
að áheyrendum og mælti:
I — Þessf hljómsveit hefur alla
eiginleika og kosti góðrar
hljómsveitar nema einn: Hana
skortir hlýðni.
i Blaðamenn spurðu Sir Thom-
as m. a. að því, hvort honum
þætti sjer ekki sómi sýndur með
því að hann var beðinn a
:
ÞESSl mynd er tekin í ráðhúsinu í Edinborg af borgarstjórum þeim, er sóttu alþjóðlegu tón-
iistarT og leiklistarhátíðina í boði borgarstjór^ns þar. — í fremstu röð, fyrir miðju, er Sir And-
rew Murray, borgarstjóri Edinborgar. Að öðru leyti sitja borgarstjórar höfuðborganna í þessari
röð: Fremsta röð, talið frá vinstri: Bern, Kaupmannahöfn, París, Aþena, Haag og Osló. Önnur
röð frá vinstri: Hamborg (ístað Berlínar) York, Reykjavík, .Dunedin, Lissabon, Amsterdam,
Luxemburg, Síok-on-Trent.
í öftustu röð eru borgarstjórar skotsku borganna Perth, Aberdeen, Dundee og Glasgow.
stjórna opnunarhljómleikum há
tíðarinnar. Svaraði hann á þá
leið að hann teldi það miklu
meiri heiður fyrir Edinborg.
Heimsókn til Walter Seotts.
-— Ferðuðust þið ekkert ura
Skoíland?
—Jú, að morgni næsta dags
var öllum borgarstjórunum og
konum þeirra boðið í bílferð um
Suður-Skotland og var ferðinni
fyrst og fremst heitið til Abb-
otsford, sem var bústaður Sir
Walter Scott, hins fræga sagna-
skálds Skota. Var mjög fróð-
legt að aka um hinar blómlegu
byggðir Skotlands þar sem
bleika akra og fögur skóglencli
bar fyrir augað á víxl. í Abbots-
ford var snæddur hádegisverð-
ur í borðsal Walter |Scotts 1
boði afkomenda skáldsins, Sir
Walter Maxwell Scott hershöfð-
ingja og dætra hans tveggja.
Á þessum stað er geymt hið
stóra og merka bókasafn Sir
Walters ásamt miklu safni
.gripa hans og minjagripa
víða frá úr heiminum.
var frumsýning í Kings Thea-
tre á óperu Verdis, Un Ballo in
Maschera. Er sú ópera byggð á
atburðum úr lífi Gústafs þriðja
Svíakonungs. Leikstjóri var
Carl Ebert, sem þykir frábær
snillingur. Hljómsveitarstjóri
var Vittoríó Gui. Að óperunni
lokinni hafði lordprófastur Ed-
inborgar, Sir Andrew boð inni
fyrir Sir Thomas Beecham, borg
arstjórana og fleiri gesti. Var
það haldið í tónlistarhúsi borg-
arinnar.
I boði ræðismannafjelagsins.
Ræðismannafjelag Edin-
borgar bauð borgarstjórun-
um til samkvæmis. Þang-
að var einnig boðinn ráðherra
Skotlandsmála, ritstjórar o. fl.
gestir. Var það með hinum
mesta myndarbrag. Formaður
fjelagsins er franski aðalræðis-
maðurinn en aðalritari þess er
Sigursteinn Magnússon,
ræðismaður íslands og hafði
hann veg og vanda af þessu sam-
kvæmi. Kona hans er Ingibjörg
Sigurðardóttir, Björnssonar
brunamálastjóra. Eru þau hjón
hinir glæsilegustu fulltrúar ís-
lands. Hafa þau verið búsett í
Edinborg í tvo áratugi. Sigur-
steinn hefur verið þar fulltrúi
Sambands íslenskra samvinnu-
fjelaga og ræðismaður fs-
lands i Skotlandi síðan 1940.
Hið viðfeldna heimili þeirra er
íslenskt heimili, sem hefur á
sjer blæ íslenskrar gestrisni og
hlýju.
Að kvöldi þessa dags var
sýnd óperan Cosi Fan Tuttc
eftir Mozart.
Leikstjóri og hljómsveitar-
stjóri voru hinir sömu og áður
er sagt.
Aðrir listaviðburðir.
— Hverjir voru aðrir aðal
listaviðburðir hátíðarinnar? —
Þeir voru m. a. -þessir: Franski
leikflokkurinn Les Ballets des
Champs Elysees hafði margvís-
iegar danssýningar. Bush kvart
tettinn og píanóleikarinn Rud-
olf Serkin ijeku, fjöldi leikrita
Frh. á bls. 12