Morgunblaðið - 21.10.1949, Qupperneq 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 21. október 1949.
Útg.: H.í. Árvakur, Rrvkiavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla'
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlands,
kr. 15.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með LesbóE.
X
Utvarpsumræðurnar
örfa sókn
Sjálfstæðismanna
RÆÐA Bjarna Benediktssqnar er hann flutti í útvarpið á
þriðjudagskvöldið birtist hjer í blaðinu í dag. Þar lýsir hann
svo yfirgripsmiklu efni, að hver sá maður, sem leggur á-
herslu á að fá glögga og rjetta mynd af efnahags- og stjórn-
málaástandi þjóðarinnar í dag ætti að lesa þessa ræðu, enda
þótt hann hafi heyrt hana í útvarpinu.
Hjer dregur utanríkisráðherrann upp sanngjarna og rjetta
mynd af þeim effiðleikum, sem þjóðin á við að stríða nú
og eftir hvaða leiðum úr þeim verði leyst.
★
Ræðumaður lýsir yfir, hve framfarirnar hafi verið hjer
stórstígar, og hversu möguleikar til öflunar þjóðartekna
af þeim orsökum eru orðnir ailir aðrir, en þeir voru fyrir
skömmu síðan.
En það er jafnvægisleysið i fjármálalífi þjóðarinnar sem
þarf að laga. Óeðlilega mikil fjárfesting, sem haldið er
m. a. við, með hallarekstri ríkissjóðs, verður almenningi
þungt í skauti, skapar skort á neysluvöru og gerir útflutn-
ingsframleiðsluna svo erfiða að henni verður ekki ha'ldið
uppi nema með stórfeldum ríkisstyrkjum. Styrkir til at-
vinnuveganna geta staðist sem bráðabirgðaúrræði. En til
lengdar hljóta þeir að leiða til ófarnaðar.
Vegna styrkjastefnunnar verður að halda uppi margskon-
ar hömlum sem annars væru óþarfar, en leiða af sjer margs-
konar óheilbrigði í verslunarháttum. En hin miklu at-
vinnutæki sem íslendingar hafa nú yfir að ráða, gera það
vissulega fært, að bætt verði úr jafnvægisleysinu í atvinnu-
og fjármálalífinu, svo innan skamms verði hægt að losa um
höftin og losna við þau til fulls.
En allar umbætur í þjóðfjelaginu verða erfiðari og tor-
sóttari vegna þess, að hjer er enn starfandi allfjölmennur
flokkur, 5. herdeild hins alþjóðlega kommúnistaflokks, sem
beinlínis stefnir að því, flokki sínum til framdráttar, og
stefnu sinni til styrktar, að þjóðinni, jafnt einstaklingum
hennar sem þjóðarheild, vegni sem verst.
Ræðumaður lýsti því, hvernig máttur þings og stjórnar
verður minni, þegar margir flokkar standa að stjórn og eng-
inn samfeldur meirihluti er í þinginu.
En ef þjóðin vill breyta til, sagði ræðumaður, ef hún
hefir fengið nóg af núverandi ástandi, nóg af afskiftum
ríkisvaldsins, ef hún telur að bæta eigi verslunarhættina
og útrýma eigi svörtum markaði, og ef hún telur, að at-
vinnuvegirnir eigi að geta starfað styrkjalaust í skaplegu
árferði, þá er eina ráðið, að efla áhrif Sjálfstæðisflokks-
ins, þess eina flokks, sem hefir möguleika til þess að ná
meirihlutavaldi á Alþingi.
Almenn ánægja er meðal Sjálfstæðismanna með útvarps-
timræðurnar. Flokksmenn fjær og nær sannfærðust betur
en nokkru sinni áður um málefnalega yfirburði Sjálfstæð-
ismanna. Þetta kom greinilegar 4 ljós heldur en í blaða-
skrifum, vegna þess, að ræður andstæðinganna voru til sam-
anburðar. Annarsvegar markviss stefna Sjálfstæðismanna
til úrlausnar á vandamálum þjóðarinnar, hinsvegar glund-
roði og ráðleysi annara flokka og alger rökþrot fimtu
herdeildarmanna.
Af þessum útvarpsumræðum kom það greinilega í Ijós,
að kommúnistar hljóta að tapa í þessum kosningum og
fylgdarlið þeirra allt.
Sjer til framdráttar tóku þeir plagg, sem legið hefir í
skúffu Áka Jakobssonar síðan í janúar í vetur og átti að
verða úr því kosningabomba, en varð ekki annað en ámát-
legt rógsplagg, er tætt verður sundur ögn fyrir ögn.
Nágrannaþjóðir okkar eru hver af annarri að hreinsa
úí sjer ósóma kommúnismans. Það má ekki koma fyrir, að
við íslendingar reynumst skilningssljórri og glámskygnari
á starf og stefnu Fimtu herdeildanna en frændþjóðir pkkar.
Sýnum það, góðir íslendingar í kosningunum á sunnudaginn
kemur.

UíbuerjL óhrifar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Fjörugar stjórn-
málaumræður
STJÓRNMÁLAUMRÆÐURN-
AR í útvarpinu voru fjörugar
og að mörgu leyti skemmtileg-
ar. Það var ábyggilega mikið
hlustað á þær, bæði hjer í bæn
um, og úti á landi, einkum
síðara kvöldið, því þótt veður
væri gott hjer í bænum, var
fátt fólk á ferli á götunum á
miðvikudagskvöldið.
Aftur á móti voru flest hús
upljómuð allt kvöldið og hvar,
sem farið var um bæinn mátti
heyra óminn frá útvarpstækj-
unum. Þetta mun vera ein vin-
sælasta útvarpsdagskráin, sem
komið hefir lengi.
•
Málflutningur,
sem bar af
HVAR, sem menn annars
standa í flokki geta þeir ekki
neitað því, að málfl. Sjálf-
stæðismanna bar glæsilega
.af. Ræður þeirra allar voru
rökfastar, flutningur með af-
brigðum góður og þegar þeir
gripu til vandarins. til að hirta
andstæðinga sína var það ekk-
ert hálfkák.
Aumastur voru ræður komm
únista og framsóknarmanna og
má segja, að það sje að vonum,
þar sem málstaður þeirra hafi
verið aumastur og erfiðast að
verja hann. En oftast hefur
þeim þó tekist betur upp, að
flytja sín mál, en í þetta skifti.
•
Framlágir menn
HVAR, sem menn hittust í gær
barst talið að útvarpsumræð-
unum. Kommúnistar voru held
ur framlágir, eins og þeir hafa
yfirleitt verið í þessari kosn-
ingahríð.
Sumsstaðar á vinnustöðvum
neituðu kommúnistar að taia
um umræðurnar. — Einkum
bótti mönnum gaman að stríða
þeim með ,Pipinielli“. — Þeir
gátu heldur ekki varið óþverra
legt orðbragð fröken Katrínar
og heyra mátti, að Einar hafði
orðið þeim mikil vonbrigði.
e
„Bravó, Jóhsnu”
RÆÐA Jóhanns ^Hafstein
vakti óskipta athygli og^ er
mikið um hana rætt í bænum.
í húsi, þar sem sex manns sátu
og hlustuðu á umræðurnar,
heyrðist hvað eftir annað kall-
að :,,Bravó, Jóhann“, og þegar
hann hafði lokið jmá'ii sínu
klappaði fólkið. Það mun vera
sjaldgæft, að útvarpshlustend-
ur láti þannig-'ánægju sina í
ljós, þegar hlustáð er á út-
varp.
í þesum litla hópi hlustenda
vann Sjélfstæðisflokkurinn að
minsta kosti eitt atkvæði. við
ræðu Jóhanns. Hin átti hann
fyrir. Þannig mun hafa farið
víðar.
e
Mesta prúðmennið
GUNNAR Thoroddsen, borgar-
stjóri, flutti sína ræðu svo vel,
að af bar. Ekki er vafi á, að
hann er einn færasti ræðumað-
ur, sem við eigum. í ræðum
hans fer saman rökfesta og
góður flutningur og prúðmann
leg framkoma í alla staði.
Eftir ræðu Gunnars fórust
kunningja mínum orð á þessa
leið:
,,Það er rjett, sem sagt hefur
verið, að Gunnar Thoroddsen
er mesta prúðmenni allra þeirra
sem nú fást við opinber mál á
Islandi, að öðrum ólöstuðum.
9
Hver öðrum betri
ÁNNARS kann það að vera ó-
sanngjarnt, að taka einn eða
tvo menn út úr af ræðumönn-
um Sjálfstæðisflokksins í fyrra
kvöld, því sannleikurinn ér sá,
að þeir voru hver öðrum betri
og erfitt að gera upp á milli
þeirra.
Ræða frú Kristínar L. Sig-
urðardóttur var með öðrum
blæ, en ræður hinna kvenfram
bjóðendanna. Með ræðu sinni
í útvarpinu sannaði frúin enn
einu sinni, að hún verður virðu
legur fulltrúi íslenskra kvenna
á Alþingi.
Björn Ólafsson talaði af
festu og kunnugleik um við-
skiftamálin eins og hans var
von og vísa.
Um þá Ólaf Thors og Bjarna
Benediktsson þarf ekki að
ræða. Þeir eru svo löngu kunn-
ir og vinsælir ræðumenn, að
enginn, sem hefir yndi af orðs
ins list, setur sig úr færi að
hlusta á þá, þegar þeir tala.
o
Sjálfstæðismenn
„áttu kvöldið“
ÞAÐ ER stundum sagt, að þeg-
ar ræðumanni er vel tekið á
fundi og yfirgnæfandi meiri-
hluti fundarmanna fylgja hon-
um að málum, þá hafi hann
„át't fundinn“.
Á sama hátt má segja, að
Sjálfstæðismenn hafi „átt“
þessar útvarpsumræður.
e
Lubbinn leynir sjer
ekki
ÞAÐ ÓHAPP vildi til í prent-
smiðju Morgunblaðsins núna í
vikunni, að fyrirsagnir víxluð-
ust á tveimur greinum. Kom
grein eftir Ólaf Björnsson
prófessor með skakkri fyrir-
sögn. Þetta er heldur sjald-
gæft óhapp í prentsmiðjum, en
mun þó einhverntíma hafa
komið fyrir hjá öllum dagblöð-
ununa í Reykjavík.
Lubbaháttur Tímamanna
leynir sjer ekki. Þegar þeir sáu
þessi mistök þóttust þeir hafa
fundið þá kosningabombu, sem
myndi best duga þeirr) í þess-
ari kosningahríð. í tvo daga
hafa þeir klifað á mistökunum,
sem áttu sjer stað með þessar
fyrirsagnir. Ekki eru nú mál-
efnin merkileg, sem þessir
menn berjast fyrir í kosning-
unum úr því að þeir finna ekk
ert annað til að tala um.
MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
TjehknesJtur verhalýður er hommirm óþæour Ijár I þúlu
Eftir Sydney Brookers,
frjettaritara Reuters.
PRAG — Það er nú daglegur
viðburður í Prag, að frjettist
um óánægju í verksmiðjum
Tjekkóslóvakíu. Verkamenn
eru ekki sagðir hrifnir af á-
ætlunum um aukin afköst,
skert laun, refsingar fyrir fjar-
vistir og annað þvílíkt, sem
kommúnistar reyna að koma
á. —
• •
STANDA EKKI VIÐ
STÓRU ORÐIN
AF upplýsingum, sem tiltækar
eru, verður sjeð með vissu,
hvað þessar frjettir merkja í
raun og sannleika: Kommún-
istum veitist fullerfitt að verða
við þeim venjulegu kröfum
verkalýðsfjelaganna, sem þeir
studdu sjálfir áður en þeir
komust til valda.
Kommúnistar fordæma nú
heildarsamninga, verkfallsrjett
inn og rjett til jafnra launa.
Þeir segja sem svo, að um
95% iðnaðarins í landinu sje
nú þjóðnýttur, og því eigi þeir
iðnaðinn, sem vinna að hon-
um. Þessir „éigendur* geta
hagnast, ef hinn þjóðnýtti iðn-
aður ber sig vel, og hann ber
sig því betur sem verkamenn-
irnir leggja honum betur til-
VILJA FARGANIÐ
BURT
ÞESSUM röksemdarfærslum
eru verkamenn ekki ginkeypt-
ir fyrir, og þeir koma fyrir á-
letrunum á veggjunum, þar
sem þessu fargani öllu er óskað
veg allrar veraldar.
Mjög gætir óánægju með
kommúnistana síðan þeir gáfu
út hina nýju dagskipun: Laun
i samræmi við afköst. Enda
þótt látið sje í veðri vaka, að
j hjer sje aðeins um millistig að
ræða á leið til sósíalisma, þá
eru verkamenn þess þó minn-
ugir, að eitt sinn kenndu komm
únistarnir úm: I-aun skulu
greidd hverjum eftir þörfum.
• •
„HUGARFAR FJE-
HYGGJUMANNSINS"
IÐNAÐARMÁLARÁÐH., Gúst-
av Kliment, hefur sjálfur vítt
það nýlega, að enn eimi eftir
af ..hugsunarhætti fjehyggju-
mannsins“ með verkamönnum.
Jafnhliða frádrægum hug-
myndum verkamannanna um
hið nýja skipulag fer neikvætt
viðhorf þeirra til þeirra til-
rauna kommúnistaflokksins að
gera Sovjet að átrúnaðargoði.
HIRÐA EKKI UM
RÚSSAVINÁTTU
ALLT um mikinn undirróður
þar sem allar stofnanir hvöttu
ákaflega alla áhangendur sína
til e' styðja Sovjetvinafjelag,
þá vannst aðeins lítið á. Mikið
var gert til að kveðja menn iil
fylgis við þessa stofnun. En
ekki varð meira ágengt en svo,
að í hjeraði einu í nánd við
Prag, náði herför þessi hámarki
með því að Sovjetvinafjelagið
fjekk 350 fjelaga af 13,000
manna íbúatölu.
• •
MFIRI VINNA — •
MINNA KAUP
FORSÆTISRÁÐH., Zapotocky,
skýrir frá sanjskonar annmörk
um og áhuealeysi, begar reynt
hefur verið að nálgast rúss-
neska verksmiðjufyrirkomulag
ið: ..Við eigum við mikið skiln
ingsleysi að stríða af hálfu
þeirra, sem hafa ekki enn
tileinkað sjer hig nýja viðhorf
til vinnunnar. Margir eru enn
fylgjandi kenningu borgara-
flokka um jöfn laun. Við verð-
um. að snúast gegn þessu með
oddi og egg“.
Allt bgndir þó til, að reyn-
ast kunni erfitt að fá venju-
legan verkamann til að sætta
sig við minni laun fyrir meiri
vinnu. Skýrslur sýna, að menn
sem auká afköst sín um-300%
hljóta ekki 100% launahækkun.
L