Morgunblaðið - 09.11.1949, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐItí
Miðvikudagur 9. nóv. 1949
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og aígreiðsla’
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlands,
kr. 15.00 utanlands.
1 lausasölu 50 aura eintakiC, 7* aara meC Lesbél.
Furuhotn
og flokkur hans
EFTIRLEIKUR hins gjörsamlega ósigurs norskra kommún-
ista við Stórþingskosningarnar í haust stendur nú sem hæst.
Norski kommúnistaflokkurinn logar að innan. Forvígismenn
hans bera hvern annan hinum hroðalegustu brigslum. Upp-
víst er orðið um vopnasöfnun flokksdeildanna og fylgisleif-
arnar halda áfram að sundrast. Óbreyttum liðsmönnum
flokksins ofbýður spillingin og snúa hundruðum og þúsund-
v.m saman baki við honum.
Kjarni þeirrar deilu, sem brotist hefur út meðal norskra
kommúnista er hinn sami og í deildunum innan kommúnista-
flokka margra annara landa. Ágreiningurinn er um það,
hvort ílokkurinn eigi að starfa eingöngu með heimsveldis-
hagsmuni Rússa og Kominform fyrir augum eða taka tillit
til þjóðarhagsmuna Norðmanna. Enn sem komið er virðast
Kominformkommúnistarnir norsku vera ofan á í deilunni.
Maður er nefndur Peter Furubotn. Hann hefur um langt
skeið verið aðalforingi norska kommúnistaflokksins. En hann
hefur nú beðið þar lægra hlut og er nú lýst þannig af hinum
ráðandi mönnum, að hann sje „Trotskyisti“ og „Titosinni“.
Einn andstæðinga hans innan flokksins hefur jafnvel gefið
honum þann fróma vitnisburð að hann sje „mesti glæpamað-
ur veraldarsögunnar“. Sá, sem þessa nafngift veitti hefur nú
sjálfur verið fluttur á geðveikrasjúkrahús eftir að hafa feng-
ið brjálsæðiskast af ótta við fjandmenn sína innan flokksins.
Þannig er ástandið innan norska kommúnistaflokksins,
sem fyrir síðustu kosningar átti 10 þingmenn, en Norðmenn
þurkuðu út af löggjafarsamkomu sinni.
En þessi mynd af samkomulaginu innan norska kommún-
istaflokksins gefur góða hugmynd um heimilisástæður innan
kommúnistaflokka flestra annara landa. Þar logar allt í deil-
um og illindum. Annars vegar eru Kominform-kommúnist-
arnir, sem ekkert sjá nema Moskvu og hika ekki við að fórna.
hagsmunum þjóða sinna á altari hinna rússnesku heimsveldis
áforma. Yfirleitt mun mikill meirihluti kommúnistaforingja
allra landa fylgja þessari „línu“. Hún er hin eina sáluhjálp-
lega leið til þess að njóta stuðnings og viðurkenningar frá
, páfanum“ í Kreml. Nálægðin við Rússland hefur einnig
iryggt aðstöðu kominform-manna í löndunum austan járn-
tjaldsins. Með aðstoð harðhentrar leynilögreglu, hervaldi og
ognarstjórn, ríkja þessi peð Stalins og berja niður alla and-
stöðu. Titostjórnin í Júgóslavíu er þar eina undantekningin.
Hún er sá fleinn í holdi Kominform, sem veldur Moskva-
kommúnistum mestum áhyggjum.
En í kommúnistaflokkum allra landa er töluvert af fólki,
sem ekki vill una alræði Moskvu og Kominform og kennir
yfirgangi þess fylgisleysi flokka sinna t. d. í Vestur-Evrópu.
Það hefur ekki gert sjer ljóst að „þjóðlegur" kommúnismi er
ekki til. Kommúnisminn er fyrst og fremst tæki Rússa til
þess að koma heimsveldisáformum sínum í framkvæmd.
Þetta fólk, sem glæpst hefur á lyginni um „þjóðlegan“
kommúnisma er nú sem óðast að yfirgefa kommúnistaflokk-
ana. Fylgið fellur frá þeim eins og skriða. Gleggsta dæmið
um það gerðist í norsku kosningunum.
Alltof stór hluti íslensku þjóðarinnar hefur ekki áttað sig
eins vel á eðli kommúnismans og norska þjóðin og aðrar
lýðræðisþjóðir Vestur-Evrópu. Þess vegna geta þau ósköp
gerst hjer að fimmtaherdeildin heldur fylgi sínu í frjálsum
kosningum. En henni mun ekki til lengdar haldast uppi að
skýla sjer bak við vanþekkingu fólksins á tilgangi þeirra og
innræti
í þessu sambandi er eðlilegt að beina þeirri spurningu
enn á ný til Brynjólfs Bjarnasonar, hver aðstaða íslenska
kommúnistaflokksins sje til deilu Furubotns og Tito við
Kominform?
Hvers vegna hafa íslensku kommúnistarnir þagað ein$ og
steinar um afstöðu sína til þessara alþjóðlegu samtaka flokks
síns? Eru þeir hræddir við að yfírlýsingar um það mál leiði
tíl svipaðra átaka og í ílokki Furubotns? Út með svarið,
Erynjólfur og Einar þöglif!!
lat*:
UR
uetyi ihrija
DAGLEGA
LÍFINU
Hæítulegt æði
ÞAÐ ER altaf hættulegt þegar \
æði grípur um sig meðal al-
mennings, á hvaða sviði sem
það er. — Nú berast fregnir af
því, að fólk hafi orðið hrætt
er kaffiskorturinn varð á dög-
unum og gripið til þess að
kaupa alskonar nauðsynjavöru
í stórum stíl, eða með öðrum
orðum, hamstra.
Vonandi eru sögur af hrís-
grjónakaupum, sápu og þvotta-
efniskaupum fólks ýktar, en því
miður er eitthvað til í þeim og
það sem verst er, þetta hamst-
ur er algjörlega ástæðulaust.
•
Nóg af
nauðsynjavöru
MENN hafa tekið eftir því, að
frá því að skömtuninni var af-
ljett á mörgum nauðsynjavör-
um, hafa birgðirnar aukist í
búðunum. Þar sem ekki sáust
hreinlætisvörur áður, á meðan
þær voru skamtaðar hefir ver-
ið nóg til, eins og hver vildi
hafa. Sama er að segja um
aðrar vörutegundir.
En ef fólkið fær æði og kaup
ir miklu meira, en það hefir not
fyrir, gæti komið fyrir að þurð
yrði á nokkrum vörutegundum
í bili.
o
Er að kalla yfir sig
skömtun á ný
EF hamstursæði grípur nú um
sig, þá fer ekki hjá því, að
grípa verði til skömtunar á ný.
Telja má t.d. víst að þegar kaff
ið kemur til landsins, verði
bað skamtað, að minsta kosti
fyrst um sinn.
Á meðan kaffið var óskamtað
var nóg til af því. þar til mörg
atvik í einu urðu til þess, að
þurð var á því í bili. — Tafir
í gjaldeyrisleyfum, tregða á
vfirfærslu, gengislækkun sterl-
mgspunds, sem varð til þess að
Erasilíubanki lokaði fyrir er-
'end viðskifti og jafnvel óeðli-
legur innflutningur til SÍS,
varð þess valdandi, að kaffið
þraut.
Ástæðulaus ótti
ÞAÐ FÆRI illa, ef aimenning-
ur gripi nú til þess, að hamstra
til sín vörur í stórum stíl og
kallaði þar með yfir sig skömt-
un á ný.
Ef menn kaupa aðeins eðli-
legar birgðir, eins og þeir hafa
verið vanir frá degi til dags,
þarf ekki að óttast neinn skort
á nauðsynjavörum.
Þetta er sannleikur. Það er
undir almenningi komið og
honurn einum að kenna ef taka
verður upp skömtun á ný.
•
Gensmr eins í sögu
UMFERÐARLJÓSIN voru sett
í gang í gærdag. Og umferðin
gekk eins og í sögu. Það var
munur að sjá hve bifreiðarnar
komust greiðar áfram eftir
Bankastræti og Austurstræti en
áður. Flesti’- bifreiðarstjórar
fóru alveg rjett eftir merkjun-
um og þurftu lögregluþjónar
lítið sem ekkert að skifta sjer
af umferðinni.
Þótt ljósmerki sjeu ekki kom
in nema á þessar aðalgötur
ennþá, er svo mikil bót að
þeim, að þau munu hafa áhrif
á umferðina um allan bæinn.
•
Erfiðast fyrir
fótgangandi
ERFIÐAST áttu fótgangandi
með að átta sig á ljósmerkjun-
um. Þó er það auðlært og líður
ekki á löngu þar til bæjarbúar
átta sig á merkjunum og fara
eftir þeim.
Sumir kvarta yfir því, að
gangandi menn sjái ekki ljós-
in og það sje eins og þau sjeu
eingöngu sett upp fyrir öku-
menn. En þetta er á misskiln-
ingi byggt. Þeir, sem ganga
sunnanvert Austurstræti, aust-
ur á bóginn eiga að horfa yf-
ir á Pósthúshornið, og sjá þeir
þá Ijósmerkin þar. En hinir,
sem koma að austan og ganga
norðanvert við strætið, eiga að
horfa yfir á hornið hjá
,,London“.
•
Bílar beygja inn á
gangbrautir
ÞÁ ER einnig kvartað yfir því,
að bifreiðar beygi inn á gang-
brautir, meðan gangandi eigí
þar rjett. Hjá þessu er ekki
hægt að komast við stöku gatna
mót, eins og allir sjá, ef þeir
athuga málið. En það er hægt
að komast leiðar sinnar árekstra
laust, ef menn athuga sinn
gang.
Umferðaljósmerkin eru að
vísu öryggistæki, en þau eru
ekki það örugg að menn geti
anað áfram í blindni.
Það þarf eftir sem áður sam-
vinnu og árvekni. bæði öku-
manna og fótgangandi.
•
Flugfreyjunafnið
festist
FYRIR nokkru hitti jeg starfs-
mann hjá flugfjelagi, sem sagði
við mig:
„Flugfreyjunafnið þitt ætlar
að festast í málinu, þrátt fyrir
öll mótmæli. frá hinum og þess
um hjer um árið. Flugfreyja
er notað miklu meira. en
þerna. Almenningur kann bet-
ur við það“.
Jeg var nú satt að segja bú-
inn að gleyma látunum, sem
urðu útaf þessu um árið, er
jeg stakk upp á flugfreyjunafn
inu. Það var aðeins uppástunga
og skifti það mig persónulega
litlu máli hvort sú uppástunga
yrði tekin til greina, eða ekki.
Það er almenningur í land-
inu sem ræður því fyrst og
fremst hvort nýyrði festast í
málinu. eða ekki. Fjelagssam-
þykktir hafa þar sáralítið að
segja, eða bægslagangur ein-
stakra manna.
iiiiiiiiiiiiiiuiiiii
11111111111111111111111111111111
l•ll•l••l•••l•lllll
ii•iiii■••in 11 ii ■
MEÐAL ANNARA ORÐA ....
Miklar olíulindir fundust í V.-Þýskalandi é sfríðsárunum
Eftir Guy Bettany
frjettaritara Reuters.
HAMBORG: — Verið er að
reisa stóra olíuhreinsunarstöð
í Þýskalandi, er mun geta unn
ið úr 600,000 smálestum af hrá
olíu árlega. Stendur hún við
Holthausen í grend við Lingen
við Dortmund-Ems-skurðinn
og á að vinna úr hinum nýju
olíulindum Vestur-Þýskalands.
• •
FULLNÆGJA
ÞÖRFINNI
OLIUNNI verður dælt eftir 30
mílna löngum leiðslum til
stöðvarinnar frá lindunum í
Emsland á vestur-bakka árinn
ar Ems og í nánd við hol-
lensku landamærin.
Jafnvel þýskir sjerfræðingar
vita ekki, hve lindirnar eru
stórar, en þeim er þegar ljóst,
að þær munu á fáum árum full
nægja olíuþörf Þjóðverja að
miklu leyti.
Arangursríkustu boranirnar,
sem gerðar hafa verið hingað
til, fóru fram í Bentheim. Það
svæði er í miðaldafurstadæm-
inu Bentheim Hollenskt land
liggur að því á þrjá vegu.
• •
FLÓTTAMENN FÁ
VINNU
VONIR standá til, áð flutning-
þúsundum atvinnulausra flótta'
1 manna frá A.-Þýskalandi,
vinnu þegar til kemur. Marg-
ir vinna þeir þegar að vega-
gerð og járnbrauta um mýra-
flæmi, sem hingað til hefir
verið óbyggt og eyðilegt eins-
kis vert fyrir annað en mótekj
una þar.
MIKLAR FRAM-
KVÆMDIR
NÚ rísa þarna upp vinnubúð-
ir fyrir verkamennina, sem
eru að smíða olíugeyma, og
leggja leiðslur og járnbrautir.
Þessar búðir eru með öllu ó-
hæfar fyrfi- mannabústaði til
langframa, þar sem skortur er
á öllúm þægindum og efni til
íullkominnar húsasmíði. Eitt
meginyandamál þeirra fjelaga,
sem eiga samstarf um að koma
þessum lindum í verðmæti, er
að sjá fyrir vistum í þessu eyði
lega og ófrjóa hjeraði. Fjögur
olíufjelög standa að fram-
framkvæmdum þarna.
GEFA RUMENIU-
LINDUNUM EKKI
EFTIR
NOKKRA mynd getur það gef-
ið af framkvæmdunum, að síð
an í maí s.l. nema boranirnar,
ur og hreinsun á olíunni veitisem hafa verið gerðar á olíu-
svæðinu, samtals 25,000 stik-
um.
Dr. Benz, forseti Olíulinda-
stofnunarinnar í Celle, telur,
að olíulindirnar í Emslandi
kimni að vera á borð við þær
í Rúmeníu.
Það, sem mestu máli skiptir
er, að vinnsla þeirra mun draga
mjög úr greiðsluhalla Þýska-
lands, hvort sem um er að ræðá
dali eða sterlingspund, og þann
ig minnka byrðar breskra og
bandarískra skattgreiðenda.
• •
UNNIN FYRST
1942
OLIA var fyrst unnin úr jörðu
í Emslandi árið 1942, í þann
tíð, er Þjóðverjar gerðu allt,
sem unnt var, til að auka olíu
framleiðsluna í styrjöldinni. —
Tveimur árum seinna fannst
meiri olía.
Á meðan á stríðinu stóð
seinkaði efnisskortur öllum
framkvæmdum, en seinna var
unnið að þeim á skipulagsbund
inn hátt með hjálp erlendra
fjelaga. Þetta árið hefir verk-
inu miðað svo vel, að undrun
sætir.
• •
LINDIR ANNARS
STAÐAR
ANNARS staðar í Neðra-Sax-
Frh. á bls. 8