Morgunblaðið - 16.12.1950, Blaðsíða 9

Laugardagur 16. des. 1950
MORGUNRLAÐIÐ
Þegar viniian var álitin
meira virði en béknámið
hsk Jónsson skrifar um
JÚLABÆKURNAR
„ÞAÐ ER EKKI til neins að vera
að ryfja upp gamlar endurminn-
ingar, eða segja frá því hvernig
við höfðum það í uppvextinum,
þessir gömlu karlar. Unga fólkið
trúir okkur ekki og fer líka sín-
ar götur, hvort, sem það trúir
©kkur eða ekki. Unga fólkið skil-
ur heldur ekki hvernig við kom-
wmst af. Það verður bara nefnt
karlagi'obb, ef við erura að láta
hafa eitthvað eftir okkur í blöð-
unum",
Eitthvað á þessa leið fórust
Sigurði Þ. Jónssyni, kaupmanni,
©rð er jeg hitti hann heima hjá
inonum á Laugaveg 62 til að
'xabba við hann í tilefni af því að
hann verður áttræður í dag.
„VINNAN ÁLIXIN
ÍNAUÐSYNLEGRI
EN BÓKIN
Sigurður er fæddur í Sauða-
gerði við Kaplaskjólsveg og ei
foví fæddur Reykvíkingur, þótt
hann hafi dvalið um fjórðung
ævi sinnar til þessa utan bæjar
Jafnaldrar hans og fermingar-
Ibræður, sem fermdust saman hjer
S dómkirkjunni eru nú flestir
farnir, en þeir voru 13 piltarnir
og álíka margar stúlkur, sem
fermdust hjer í bænum það árið.
Þar á meðal voru þeir Heigi
Zoega, Einar Björnsson og Jakob
Jónsson. Einn af leikbræðrum
Sigurðar var Guðsteinn heitinn
Einarsson í Nesi. Þeir voru sam-
an í Valgarðsbæ hjer í Þingholt-
tinum. Barnaskólagangan var að
jafnaði ekki löng hjá unglingum
ó reki Sigurðar hjer í bæ. Hann
gekk 1% vetur i barnaskólann,
sem þá var í tugthúsinu, en síð ,r
var hann í verslunarskóla í tvö
ár, þar sem kennslan fór fram á
kvöldin. Vinnan var álitin nauð-
synlegri en bókin þegar Sigurð-
ur var að alast upp. Þá voru það
vaila menn með mönnum, sem
ekki gátu talist matvinnungar.
Reykjavíkurstrákarnir á árunu u
1880—90 unnu á eyrinni, þegar
eitthvað var að gera þar, eða við
mótöku, en aukaskildinga unnu
þeir sjer inn með því að sækp
hesta fyrir bæjarmenn inn r
Laugarnes, eða að Bústöðum og
fengu 25 aura fyrir, sem þótti
drjúgur skildingur í þá daga.
Föður sinn missti Sigurður er
Jhann var 13 ára. Eftir það var
íhann með móður sinni þar .1
foún andaðist 1919, 84 ára. Sig-
urður minnist móður sinnar sem
elskulegrar konu, sem var sí-
starfandi og raunar útslitin af
vinnu þótt hún væri lengst af
jheilsuhraust. Hún var dóttir Sig-
urðar Þorkelssonar í Selkoti í
Þingvallasveit og Ingveldar Ein-
arsdóttur, konu hans, ein af 13
ibörnum þeirra.
i
VIÐ VERSLUNARSTÓRF
Eftir fermingaraldur rjeðist
Sigurður til Steingríms Johnsen,
sem verslaði þar sem síðar varð
verslun Jóns Hjartarsonar í Hafn
arstræti 4. Var þar við snúninga,
utanbúðar og innan. Hann rjeri
Afmælisrabb við Sigurð
Jónsson kaupm. áttræðan
ERU LEYNILÖGREGLUSÓGUR Atburðarásin er að vísu stund-
HEPPILEGUR LESTUR um með nokkrum ólíkindum, og
FYRIR BÖRN? heppni litla leynilögreglumanns-
ÞAÐ er ekki með öllu ófróðlegt ins oft ævintýraleg. En samt er
að gefa því gaum, hvernig börn þetta oft nálægt því sennilega, ei'
lesa bækur. Sumar bækur lesa hæfileikarnir eru vegnir á vog
þau með miklum dugnaði og snilldarinnar.
snerta þær varla aftur, aðrar Og lestur svona efnis veitir
eiga þau bágt með að skilja við lesendunum æskilegt tækifæri tíl
eins og það er, að ekki þykir sig fyrr en þeim er lokið og eru að æfa hugsun sína, sjá sam-
leiðin löng þegar litið er til baka. svo að lesa þær upp, aftur og hengi, atburðarás og viðburða-
„Það eru nógir til að tala um aftur. líkur af furðulegustu smáatrið-
hvað allt sje breytt, þótt jeg fari Hjer á dögunum veitti jeg því um, eins og t. d. smásteini. sem
ekki að þylja þann söng líka. — athygli, að drengir mínir virtust er rauður af ryði á annarri hlið-
Vissulega hefur margt breyst, en helst vera að lesa sömu bókina inni, eða af litlu brjefsnifsi með’
mestar urðu eftilvilb breytingarn aftur og aftur. Jeg spurði, hverju nokkrum atkvæðaslitrum, sem
ar og viðbrigðin skömmu fyrir þetta sætti, hvort þeir hefðu Jói varð að stafa sig áfram á.
aldamótin, þegar Englendingar svona lítið að lesa? Fjekk jeg Litli leynilögreglumaðurinn
byrjuðu að kaupa hjer hross og Það svar, að það væri komin ný kennir lesendunum, jafnöldrum
fje og borguðu með gulli. Þá fór Jóa-bók, og þeir hefðu farið að sínum, að gera eins og hann: Að
fólkið að hafa peninga milli hand lesa aftur hinar, sem komnar virða smámuni, sjá, reyna, sann-
anna, sem áður þekktist varla. voru út á undan. Þetta væru prófa, sannfærast, álykta og hefja
\ður’ var allt skrifað og eintóm leynilögreglusögur og mjög athaínir, sem leið til drengilegr-
úttekt. Þegar sveitabóndinn eða „spennandi“. Gaf jeg þeím þá í ar baráttu og lýkur með sigri
útvegsmaðurinn áttu orðið eitt- skyn, að jeg væri ekkert hrifinn hins sanna og g'óða.
hvað inni í verslun, sem nokkru af því, að þeir læsu glæpareyfara. Það er því rjett, sem drengirn-
nam, keyptu þeir jarðir af kaup- Svarið var, að þetta væru alls ir mínir sögðu. Þetta eru ekk.i
manninum. — Hverfisbændurnir engir glæpareyfarar. Bækurnar neinir glæpamannareyíarar,
hjer á Suðurnesjum voru sumir segðu frá dreng, eða drengjum, þetta eru siðbætandi leynilög-
allvel í álnum og þurrabúðar- sem hjálpuðu til að koma upp um reglusögur fyrir uhglinga. En sá
fólkið hjá þeim verslaði þar sem afbrotamenn. Jeg skyldi bara er megin munur á þessu tvennu,
þeir versluðu. En peninga átti lesa þær sjálfur. Og jeg fór að að æsandi glæpasögur gera af
engmn, sem neinu nam.
MÁNAÐARKAUPIÐ EINS OG
DAGLAUN STRÁKLINGA NÚ
ráðum drengjanna, jeg las allar brotamanninn að aðalpersónu,
Jóa-bækurnar í einu. En þær eru sem vefur öllu um fingur sjer,
fjórar í 8 blaða broti og alls leynilögreglunni líka. En góðar
rúmar 430 síður. — Höfundar ieynilögreglusögur lýsa heiðar-
þeirra eru Danirnir Knud Meister legri baráttu við afbrotamann-
Þegar jeg gifti mig, ungur og Carlo Andersen. En þýðand- inn, í þeim anda, að atferli hans
verslunarmaður, f jekk jeg í kaup inn er Freysteinn Gunnarsson, sje ómannúðlegt og ósiðlegt og
900 krónur á ári — 75 krónur á skólastjóri. Nöfn bókanna eru borgi sig aldrei, því að klæki-
mánuði og frítt húsnæði. — Það þessi í útkomuröð: Ungur ieyni- brögð hans komi honum sjálfum
er eins og dagkaup fyrir strákl- lögreglumaður, Jóhanncs munk- i koll, þá allt um lýkur.
ing nú. Og þó eiga einhleypir ur, Jói safnar liði, og Jói fer í -------------
menn ekki fyrir fæðinu sínu, nje siglingu. — Von kvað vera á fleiri þag er migshilningur, að bæk •
húsnæði nú til dags, eftir mán- Jóa-bókum. ur fyrir börn og lmgiinga þurfi
uðinn“. j Aðalpersónur allra þessara endilega að vera þannig, að þær
„Jú, víst hefur orðið breyting jóa-bóka eru tveir Kaupmanna- sneiði hjá öllu ínisjöfnu. Að
á- — Húsakynnin, sem við bjugg hafnar-drengir, Jói, sem er höf- vísu ber að forðast sem mest það
Sigurður Þ. Jónssoii 78 ára.
einnig' á vertíðum, bæði hjeðan
úr bænum og suður með sjó. •—
Þegar Steingrímur dó og Bryde
keypti verslunina, fór Sigurður
til Fisehersverslunar og var utan-
*og innanbúðar i forföllum ann-
ara.
Arið 1893 rjeðist Sigurður til
Fischerverslunar í Keflavík og
starfaði þar til ársins 1900, að
Ölafur A. Olafsson, stórkaupmað
ur, keypti verslunina, og rak
hana undir nafninu H. P. Duus,
þar til verslunin var seld 1916. _ _______
Við þessa verslun starfaði Sig- um við á mínum uppvaxtarár- ugpaurinn) 0g Eríingur fjelagi ijóta og ósiðlega. En ekkert barn
urður síðan óslitið til 1916 og sem' um þættu víst ekki boðleg nú, hans, sem helst mætti kalla að 4 þessári plánetu kemst hjá því
verslunarstjóri frá 1908. — Til nje heldur fæðið. Það var stund- hefði hlutverk Björns að baki að kynnast slíku, allra síst á þess
Reykjavíkur flutti hann aftur um hart í búi, en allt blessaðist Kára. Sögur þessar verða að ari öld hraðans og tækninnar.
1916 og vann fyrst hjá Elíasi — en við skulum ekki vera að teljast skemmtilegt lesmál, vel, „Maður, líttu þjer nær“. Er
Stefánssyni, en síðar hjá Geir skrifa langt mál um það. Á öll- gerðar af höfundanna hendi, og þeirrar varúðar gætt sem skyldi
Thorsteinsson, eða þar til 1923 að um tímum eiga menn við sín 4 ágætu máli þýðandans, svo hjá oss, hinni ráðandi kynslóð
hann stofnaði sína eigin verslun vandamál að stríða og það er góðu, að ef ekki slæddust inn er- um þag, ag „aðgát skal höfð, S
ekki gott að segja hver hefur iend sjernöfn, mætti ætla, að nærverK sálar“?
haft það erfiðast. j heimaland sagnanna væri á, Flytja ekki dagblöðin misk-
Meira vildi Sigurður helst Fróni. Stíllinn er lipur og Ijettur, unnarlausar frásagnir, staðfest-
ekki segja 1 tilefi® af afmæli viðburðarásin hröð og frasögnin ar með myndum, af aftökum og
sínu. Hann hefur verið lánsamur með þeim hætti, að aldrei er öðrum mannanna óhæfuverkum?
heimilisfaðir, traustur og goður Sagt meira en það á yfirstand- og dembir útvarpið ekki oft yfir
borgari, sem jafnan hefur gengt andi stund í sögunni, að lesand- ogS( ínn a heimilin, þar sem bæði
sínum skyldum umyrðalaust og inn er í álíka hugarástandi og fullorðnir og börn hlusta, óæski-
án þess að láta berast á, eða litli leynilögreglumaðurinn sjálf- legum frásögnum? Og eru ekki
hreykja sjer hátt. Það eru jafnan ur mun hafa verið, þegar hann jafnvel leikföng á boðstólum,
traustustu heetiSv hvers bióðfie- af HV.________:____i ____________-
á Laugaveg 62 og rekur hana enn.
LJÚFAR ENDURMINNINGAR
Sigurður, talar um ljúfar end-
urminningar, sem hann á frá
Keflavíkurdvöl sinni. Þar segist
hann hafa lifað sín manndómsár
og þar stofnaði hann sitt heimili
með ástríkri konu og þar fædd-
ust börn þeirra.
Sigurður átti jafnan góða hesta
og þurfti hann oft að ferðast á
vegum verslunarinnar og hann
' minnist með gleði útreiðartúr-
j anna, með konum og körlum, sem
! farnar voru einu sinni á sumri,
I eða oftar og var þá oft glatt á
hjalla.
Sigurður vill sjerstaklega minn
ast eins fjelaga síns og samverka
manns, en það er Þorsteinn Þor-
varðarson. Voru þeir mjög sam-
í'ýmdir, enda á svipuðum aldri,
þar sem Þorsteinn er árinu yngri.
ÞEGAR ENSKA
GULLIÐ KOM
„Þetta er ævisaga mín í fáum
dráttum", segir Sigurður. Lífið
hefur verið ósköp tilbreytingar-
lítið. Það hefur gengið út á það
eitt að sjá sjer og sínum farborða
og þegar litið er til baka yfir far-
inn veg er fátt, sem ber Öðru
hærra á lífsleiðinni. Kanski hef-
ur maður líka gleymt viðburða-
röðinni og það verður að segjast
traustustu þeghá'r hvers þjóðfje
lags.
*
Sigurður kvæntist 1897 Hólm-
og gjaldeyrisnefnd. Jónínu, sem
vinnur í skrifstofu bæjarsímans
og Steingrím, sem starfar að versl
var að glíma við að ráða af lík- sem minna á yfirgang og órjett?
um flækjur viðburðanna. Og þó Nei, „það er ekkert gaman að
að seiðmagnið í sögum þessum guðspjöllunum, ef enginn er í
sje á þennan veg, þá er það ekki, þeim bardaginn“. Og bækur fyr-
fríði Guðmundsdóttur, Gíslason- eins og margur gæti haldið, jr börn, t, d. stálpaða drengi og
ar, frá Ánanaustum og eignuðust' vegna þess, að ljótleikinn sje gtúlkur, þurfa að hafa ákveðið
þau þrjú mannvænleg börn. Guð miklaður, og hið illa notað sem aðdráttarafl, hvað efni og frásögn
mund, fulltrúa hjá Innflutnings- æsandi krydd. Þvert á móti er snertir. Tilgangslaust er að banna
því illa vikið sem mest til hliðar.jesan(jj barni lestur æsisagna.
Afbrotamennirnir verða engumgetra er, að snjallir höfundar
að bana og valda ekki slysum áfjauj þar um og velji úr, hvað
uninni með föður sínum. Konu mönnum. Grunntónn Jóa-bók- segja ma og á hvern hátt.
sína missti Sigurður 1933. I anna er, að það borgar sig aldrei og þetta er einmitt það, sem
Þeim fer nú að fækka Reyk- J að gerast glæpamaður. Það dreg- höfundar Jóa-bókanna hafa
víkingunum, jafnöldrum Sigurð- ! ur illan dilk á eftir sjer að brjóta reynt að gdra og tekist svo æski-
ar Þ. Jónssonar, kaupmanns. — j lög landsins. Þeir eru ekki hetj- lega, að minu áliti, að það minn-
Þeir hafa sjeð þenna bæ vaxa og ur, sem það gera, heldur miklu jr j ýmSu á Scherlock Holmes og
vaxið með honum frá því að bær fremur huglausir heiglar, sem Watson lækni. Enda er mjer ekki
inn var lítið sjávarþorp og þar til falla á sjálfs síns bragði, þegar- grunlaust um, að ætlun höfund-
það varð höfuðborg. Þeir gleðj- • a hólminn er komið. | anna hafi verið að semja fyrir
ast yfir þeim framförum, sem oro Og rauði þráður frásagnarinn- unglinga svipaðar sögur og Con-
ið hafa í Reykjavík og með þjóð-'ar er um heiðarlega baráttu við an Doyle gerði svo meistaralega
inni og við, sem yngri erum þökk þetta illgresi þjóðfjelagsins, — á sínum tíma með Scherlock
um þeim langan og strangan! að því leyti nýstárlegt, að bar- Holmes-sögunum, sem hafa allt
vinnudag, því að mörgu leyti er- 1 áttumennirnir eru ungir drengir. til þessa verið mjög eftirsóttar
um við nú að njóta ávaxtanna af Þeir þurfa sannarlega að vita um allan heim, bæði af eldri og
þeirra striti við erfið lífsski1
f. G.
• ■Mtttttttttttttttttt
Douglas Dakota
FLUGVJEL
í jólagjöf gefum við Douglas Dakota flugvjel á ösku-
bakka. Verð kr. 75.00. Fæst í Verslun Pjeturs Pjetursson-
ar, Hafnarstræti 7 og í Tóbaksbúðinni, Austurstræti 1.
sínu viti og hafa hjartað á rjett- yngri kynslóðinni.
um stað, þegar því er að skipta.i Rvik, 9. des. 1950.
tttt■tt•l■■■•tt■■■•■■•■■tt■■;■■•<tt■■tt■tt■tttt•ll•ttNtt■tt■>««■■■■■■■■■■■■■■■■■■tt■
Dýrfirðingafjelagið
heldur rabbfund í Tjarnarcafe uppi sunnudaginn 17. þ,
m. kl. 3 e.' h. Rædd verða áhugamál fjelagsmanna. —
Fjölmennið,
Sigurður 23 ára.