Morgunblaðið - 20.12.1950, Page 2

/
2
ikúli Skúlason
I . , , ,,,
f Minningarorð
MA N UO AGIN N 11. desember s. 1.
Ijjest Skúli Skúlason, skipstjóri, að
Iieimili sinu i Stykkishólmi, liðlega
75 ára að aldri. Með honum hverfur
*iú áf sjónarsviðinu sterkur hlynur
tiáns norræna kjarna, og er nú sjón-
úrsviftir fyrir íbúa þessa bæjar að
wjá hanu eigi oftar á braut. — Þeím
fækkar nú óðum þessum gömlu sæ-
<5Örpum sem hófu sum víkingaferil
Úm s. 1. aldamót. Rás viðburðanna
yerður ekki stöðvuð.
; Skúli Skúlason var fæddur 4. apiíl
f875 í Fagurey á Breiðafirði, sonur
♦íjónanna Skúla Skúlasonar bórida þar
■*)g Málmfríðar Pjetursdóttur, en þau
ttjuggu þá góðu búi þar. Hann lærði
sbemma bókband hjé Þorvaldi Sivert-
úen í Hrappsey og fjekk sitt sveins-
tirjef, En hugur hans stóð ekki lengi
( þá átt. Sjórinn kalláði hann snemma
<9g érið 1902 útskrifaðist • liann sem
•ikipstjóri. Hann var þvi ýmist stýn-
maður og skipstjóri frá þvi um alda-
inót og þar tíl 1933 að hann hætti
-•íkipstjóm og sjómennsku. — Eengst
«lf fór Skúli með skip fyrir Árna Jóns
»ion verslunarstjóra á Isafirði, ta'aði
liann oft um Árna og ætíð með lotn-
íngu. taldi sitt mesta happ að Infa
lcomisf á hans vegu. Væri sá kafli efni
f langa grein. — Þá var hann á út-
yregi Tang & Pdis í Stykkishóími.
Árið 1914 hóf hann að lcenna for-
mannsefnum undir smáskipa- og skip
•jtjórapróf og hjelt því áfx'am þar til
lögin ákváðu annað. Skúli sat aldrel
Huðiiru höndum. Hann var hagleiks-
•naður og skar út bæði hillur, mantia-
ynyndir o. fl. í birki og stein og vöktu
immir hans athj'gli ’og á margur nú
ymíðisgrip eftir hann.
Skúlí giftist hinn 30. nóv. 1901,
•íiuðrúnu Jónsdóttur, Magnússonar
fcreppstjóra í Stvkkishólmi og lifir
tiún mann sinn. Þeim hjónum varð
9 barna auðið og eru 7 þeirrcr á lifi,
«11 hinn mannvænlegustu.
Þetta er í stuttu máli þau atriði í
•eefisögu Skúla sem vissu að hinu
•daglega lífi, en manninum Skúla
Skúlasyni. trjggðinni, skapfestxmni,
etjómseminni. áhuga og trúmannin-
um, tel jeg mjer vart kleyft að gera
«kil í stuttri minningargrein. en all-
«r þessar eigindir sameinaði hann svo
vel. Hann stóð heldur ekki einn. —
Hann varð svo lánsamður að eiga
fijerstaka höfðings- og mannkosta-
fconu, sem skóp honum það heirnili
*em mátti telja eitt af öndvegisheim-
«lúm þessa staðar. Jeg átti því láni
•wð fagna að vera þar tiður gestur og
tninningar um þær stundir eru
yievmdar í þakklátum huga og jeg
teldi skaða að hafa farið þeirra á
■miv
Hann var svo lánsamur í sinni sjó-
cnanns- cg skipstjóratið. að ekkert ó-
4happ henti hann og farsældin fylgdi
fcorfum. Taldi liann líka að Guð hefði
varðveitt sig og honum gaf hann
•iýrðina. Hann vissi það af hinni
löngu reynslu að án Guðs er lífið lít-
41s virði.
Þan Fagureyjarsystkinin voru 5,
fikúli, Jón skipstjóri og Sigurður, for-
cnaður í Fagurey og eru þeir bræóur
«iú allir látnir en eftir lifa systurnar
(Margrjct ekkja eftir Sigurð Kristjáns-
«on úrsmið, nú búsett í Stykkishólmi
<og Guðrún búsett í Reykjavík, ekkja
«ftir Júlíus bónda Sigurðsson er sein-
■«st bjó i firappsev.
Jeg þakka svo Skúla samveruna og
«vo munu margir gera. Óska honum
alLrar farsældar á áframhaldandi
fjroskabraut. — Blessuð sje hans
«iinning.
Árni Helgason,
Þegar jeg leit Skúla Skúlason skip-
etjóra fyrsta sinn á Isafirði vestra, þá
fceyrði jeg jafnframt að hann væri
•«fni í duglegan aflamann, enda varð
fcrátt sú raunin á. og hafði Árni kaup
cmaður Jónsson á honum hið mesta
■Íraust og fól honum skipstjóm á upp-
45haldsskipí sínú Lovísu. Hjelst vin-
^tta þeirra Skúla og hans meðan
-Áma naut við. En þegar jeg kynnt-
«st roanninum betur, fann jeg íive
ttaáia var óvenjtt f jölþættur. Þa* örð
<ór af hömun að hann væri skapmað-
yir mikíil sem þeir fleiri frændur og
vir-nuú»arður þótti hann við sjósókn-
tna. endá gengur fiskidráttur j)ánn-
íg best ab ekki sje af sjer dregið, —
MORGLNBLAÐIB
Reglusemi og hagsýni hafði tiann í
rikum mæli. Á sinni löngu sjómanns-
æfi missti hann aldrei mann í sjó-
inn ella lenti í neinum hrakningum.
Hlaut þó oft áhlaupaveður sem að
likum lætur.
Heyrt hefí jeg, að í æsku hafi Skúli
verið sem Sighvatur skáld Þórðarson,
seinþroska mjög. enda var í honum
ríkt listamannseðli likt og Sighvati.
Faðir hans er sjálfur var harðgetð-
ur sjósóknari, áleit hann þvi litt til
haiðræða og ljet hann því læia bók-
band hjá Þorvaldi í Hrappsey, en sjó-
menskan var honum í blóð borin og
svo fóru leikar að þeir feðgar allir,
Jón, Sigurður, Skúli og faðir þeirra
voru einn vetur allir formenn undir
Jökli. Þótti slíkt einsdæmi.
Ellin var Skúla minna þungbær en
öðrum möúnum. Olii því hagleikur
hans, Skar hann stundum út manna-
myndir í trje af hásetum sínum sem
þóttu mjög lilcar þeim. Nú á seinni
árum hefir hann stundað margskon-
ar föndur. skorið út hillur og rúm-
fjalir, búið til listmuni úr tálgusteini,
sem finna má bæði utan lands og
innan. Ffann bókstaflega þekkti ekki
orðið iðjuleysi, Stálminnugur var
Skúli Skúlason og minnist jeg
margra ánægjustunda er hann sagði
mjer frá hinum fyrri Breiðfirðing-
úm.
Með Skúla Skúlasyní er fallinn fjöl
hæfur maður og góður borgari.
Öiafur Jonsson fré Elliðaey.
Ekið á bíl v!ð Hring-
braut cg hann siér-
skemmdur
AÐFARANÓTT s. 1. mánudags
var ekið á bifreiðina R-1845
bar sem hún stóð fyrir utau
húsið nr. 88 við Flringbraut cg
hún stórskemmd.
Klukkan um 4 þessa nótt
varð fólkið í húsinu vart við
einhvern skarkala þar fyrir
■’t.an, en beear bað leit út, var
ekkert sjáanlegt. —- Er ekki
ósennilegt, að einmitt þá hafi
verið ekið á bílinn.
Bíllinn var mikið skemmdur
4 þeirri hlið, er ,.að götunni
'njerí. Járnlist.i, sem var fyrir
neðan framhurðina var t. d.
alveg rifinn frá og hefir ekki
furtdist.
Ef einhverjir sjónarvottar
geta gefið upplýsirtgar í sam-
bandi við þessa ákeyrslu, eru
þeir beðnir um að hafa sam-
band við rannsóknarlögregluna.
Miðvikudagur 20. des. 1950, ]
“I
Söitðbjðilan effir Dlckens
íússins
GUÐLAUGUR RÓSINKRANZ, þjóðleikhússtjóri, kallaði a
frjettamenn á fund sinn í gær, og skýrði frá næstu leikritu/n»
er tekin verða til meðferðar í Þjóðleikhúsinu. Jólaleikritið er
„Söngbjallan11 eftir Charles Dickens, og verðúr frumsýning
þess annan í jólum. Leikstjóri er Yngvi Thorkelsson, leiksviðs-
stjóri Þjóðleikhússins, og leikur hann jafnframt eitt hlutverkið,
Caleb.
Kvikmynd af fjárrjeftum
í BorgarfirSi
S.L. HAUST var að tilhlutun i
Borgfirðingafjelagsins í Rvík
tekin kvikmynd af tvennum
fjárrjettum í Borgarfjarðarhjer
aði, Þverárrjett og Oddstaða-
rjett. Pjetur Thomsen tók þess-
ar myndir. Er það upphaf af
væntanlegri kvikmynd er fje-
lagið hyggst Táta taka af hjer-
aðinu. Hugmynd þess er að láta
kvikmynda sem flesta atvinnu-
hætti og staði hjeraðsins. Um
hátíðarnar verður kvikmvnd
þessi sýnd víðsvegar um hjer-
aðið til þess að kynna þessa
starfsemi.
Kvikmyndir þessar eru áætl-
aðar sem einn liður í væntan-
legu byggðasafni Borgarfjarð-
arhjeraðs og hafa því mikið
sögulegt og menningarlegt gildi
Er þetta í fyrsta sinn, sem^
Yngvi Thorkelsson kemur fram
á leiksviði Þjóðleikhússins, en
hann hefir leikið sama hlutverk
í New York, er „Söngbjallan“ |
var sýnd þar undir stjórn Vera
Saloviova, sem var ein af fræg-
ustu leikkonum Rússlands, áð-
ur en hún var send í útlegð.
Aðrir leikendur eru Gestur í
Pálsson, Bryndís Pjetursdóttir,
Baldvin Halldórsson, Haraldur j
Björnsson, Hildur Kalman, Guð |
björg Þorbjarnardóttir, Regína
Þórðardóttir og tveir nýjir
leikarar úr leikskóla Þjóðleik-
hússins, Margrjet Ólafsdóttir og
Jóhann Pálsson. Þulur leiksins
er Indriði Waage.
Söngbjallan er í þrem þátt-
um og kallaði Dickens hana
„ævintýri heimilisins“. Hann i
Jtppelssnurnar kemu
lia iaisdáaiis á gsr
Söguieg ferð Arnarfelisins '
UM KLUKKAN 9 í gærmorgun lagðist Arnarfellið að bryggju'
hjer í Reykjavik. Skipið kom fullhlaðið vörum frá höfnum við.
Miðjarðarhaf. Meðal varanna voru 21000 kassar af hinum lang- I
þráðu appelsínum, sem innflutningur var leyfður á fyrir þessi
jol. Skipið hréppti hið versta veður í þessari ferð og má þakka
það dugnaði skipshafnar og skipstjóra að ávextirnir komust
hingað til lands í tæka tíð.
„Lénharð fógéta“ seinna í vet-»
ur og í undirbúningi er söng-«
leikur.
Fyrst um sinn verður einnig
halaið áfram að sýna „Konu of-
aukið“, „Pabba“ og „íslands-
klukkuna“, sem gengið hefur
langbest af leikritum Þjóðleik-
hússins, og búið er að sýna 4lj
sinni.
Um jólin kemur á markaðinra
bók, sem Þjóðleikhúsið gefur úð
og nefnist „Vígsla ÞjóðÍeikhúsa
ins, orð og myndir“.
Ritstjórar hennar eru LáruS
Sigurbjörnsáon og Yngvi Thor-<
kelsson.
Þjóðleikhússtjóri gat þess,
varðandi leikskrár, að á hverjia
leikári muni verða gefnar úf.
þrjár leikskrár, en með hverju
leikriti hlutverkaskrá, er sýaing
argestir geta fengið eingöngu,
Einnig minntist hann’ á það,
að þótt illt væri að þurfa að
aflýsa leikriti vegna veikinda-
forfalla, væri' ógerningur að
hafa varaleikara í hverju hlut-
verki við leikhús, er starfaði
eins mikið rv« hefðj að-
eins 14 fastráðna leikara.
FP
r,sciia.»o*sia@!í6
m ~ - ~ ------

Meðal farþega á skipinu í‘
þessari ferð var Karl ísfeld
ritstjóri. Sagði hann frjetta-j
mönnum frá ferð skipsins er
þeir hittu hann að máli við
komu skipsins í gær.
Lagt var af stað 8. nóv. á.
eins árs afmælisdegi skipsins. j
Hreppti skipið hið versta veð-|
ur og 11. nóv. i'jekk það á sig
hnút, er það var státt út af
írlandi. Slitnaði upp annar líf-
báturinn, en brotnaði þó lítið.
Hjelst óveðrið allt þar til skip-
ið kom til Miðjaroarhafs. Var
fyrst haldið til Oran, en þaðan
til Grikklands. Þaðan var ferð-
inni stcfnt til Spánar, þar sem
ferma átti jólaappelsínurnar. —
Tafðist skipið enn nokkuð
vegna veðurs og varð m. a. að
bíða heilan sólarhring úti fyrir
höfninni í Gandía, vegna sjó-
gangs í höfninni. Afgreiðsla
skipsins gekk og seint af ýms-
um orsökúm.
Er komið var út úr Gibralt-
arsundi var stefna tekin á ’
Reykjanés. Á þeirri leið hreppti
Arnarfellið versta veður, sem
það hefur nokkru sinni fengið.
Þann 14. des. náði veðurofsmn
hámarki, og þann dag allan var,
neyðarþjónusta um borð. Var
skipið þá statt djúpt út af
Biskayaflóa. Þar á flóanum
voru stödd 7 skip, sem voru
hætt komin og sondu út neyð-
armerki. Af þeim fórust 23.
menn þennan dag.
Rómaði Karl mjög dugnað
skipshafnarinnar og þá sjer-
staklega skipstjórans, Sverris
Þórs, sem verið hefur skipstjóri
á Arnarfelli síð^n skipið kom
hingað til lands. j
Uppskipun appelsínanna hófst
strax í gærmorgun. Voru á-
vextir sendir vestur um land
með Esju í gærkvöldi og Eld-
borg átti að fara austur um
land með ávextina. í dag verð-
ur uftllið að sendingu' þeirra í
búðirnar í Reykjavík,
Charles Dickens.
samdi þetta verk árið 1845,
fyrst sem sögu, er hefir verið
þýdd á íslensku, en breytti
henni síðan, vegna áskorar.a í
leikrit, er var frumsýnt í
London jólin sama ár, og var
síðan leikið hjá mörgum leik-
húsum þár við miklar vinsæld-
ir. Jón Helgason, blaðamaður,
hefir þýtt leikinn. Á ur.ian
hverjum þætti er leikir.n ror-
leikur. Er það ensk músik frá
tímabilinu, þegar „Söngbjall-
an“ var samin. Sinfóníuhljóm-
sveitin annast flutning tónlist-
arinnar, en hún er valin af
Róbert Abraham og stjórnar
hann hljómsveitinni.
Um miðjan febrúar verður
svo frumsýning „Snædrottning
arinnar“, sem er samið eftir
æfintýri H. C. Andersens, og er
fyrsta barnaleikritið, sem sýnt
er í Þjóðleikhúsinu.
Leikstjóri verður Hildur Kal-
man, en leikendur verða að
miklu Jeyti unglingar, þar á
meðal Friðrikka Geirsdóttir og
Valur Gústafsson. — Tónlist í
leiknum annast sinfóníuhljóm-
stfeiíin.
Tvö önnur leikrit, sem verðú
sýnd eftir nýjárið, eru: „Flekk-
aðar hendur“, eftir Sarte, nú-
tímaleikrit, er hefur verið sýnt
á öllum Norðurlöndum, og
„Dóri“, íslenskur gamanleikur,
eftir Tómas Hallgrímsson, leik-
ará.v ’ "
Einnig er ákveðið að sýna
nýtt rifpiiasafrs
„VIÐ HLJÖÐNEMANN“ nefn-
ist ný bók, sem komin er út. —*
Eru það erinui bg þæítir, sem
fluttir hafa verið í ríkisútvarp-
inu á liðnu ári. í formála að
bókinni segir m.a.: „Verði bók-
inni vel tekið, er það áform'
okkar, að gera hana að ái'bók,
er komi framvegis út um þetta'
leyti árs og birti úrval útvarps-
efnis liðins árs, þ.e. frá haustl
til hausts. Slíkar ávb?Qkur eru
víða gefnar út erlendis og hafa
notið mikilla vinsælda“.
Efni bókarinnar er sem’ hjer,
segir: Fimm dagar í Mexikó,
eftir Margrjeti Indriðadöttur,
Litir og tónar, eftir Jón Þórar-
insson, Stúdeníar frá fvrrí öld,
eftir Inffól-f Gíslason, Gilsbakka'
^þula, Hrineur austurvegskon-
,'unea, eftir K.'i=t j?n F’djárn, ís-
lensk jól í ísrael, eftir Stgurð
. Magnússon, Sveitibjrirn Egils-
json skrifar konu sinni, eftip
j Finnboga Guðmundsson. Hinstai
, kveðja til Vestmannaevja, eftin
^Halldór Johnson, Frá H.ialt-
jlandi, eftir Bíarna Guðmunds-
Json, Hjaltnstaðarfiandinn, ieftii?,
Gunnar Finnbooason. Fusintes-
þula. Fiöruerös. eftir Guðna
Jónsson .Fimdið Skóearkot, eft-
ir Hákon Biarnason, Áróður,
jeftir Brodda Jóhannesson, Kveð
ið í önnum da«sins. eft.ir Guð-
’rúnu SveiT,sdet*ur, Liós oe litir
i andrúmsloftinu. effir Guðm.
Arnlauesson. Frá Guðrúnu á
Steinsstöðnm. eftir Helgá
H.iörvar. Vor í Fvium, eftir
Beresvéin Skúlason. Gamlar
saenir úr ■Riskunstuneum, eftir
Steinunní H P-iarnasnr,. Guy dö
MauDassant nftjr Símon Jóh.
Áeústss.. F.rf*ofroo«ir«öar ræktg
risádýr. ef+,v á r ðvð ög loka
,er skrá yfir höfundana. g
1