Morgunblaðið - 28.12.1950, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 28. des. 1950 ^
rumsýniðig Leikfjelagsins
i Mirmara effir Kamban
I?EGAR það kom til tals, að , sen, var einn af vinum Guð
Leikijelag Reykjavíkur sýndi
„Marmara", eftir Guðmund
Kamban, þótti mörgum mikið í
mundar Kambans og honum
handgenginn maður. — Hann
átti þátt í því, að Hadda-Padda
xáðist og töldu ýms tormerki á var kvikmynduð 1923 og kom
ráðagerðinni. En tvennt bar til,
að þetta efni var hugleikið
mönnum og sótti fast á. Þessi
djúpúðgi, rismikli, en kröfu-
harði sjónleikur Guðmundar
Kambans hafði aldrei verið
t;ýndur á Norðurlöndum, og
myndi því Leikfjelag Reykja-
víkur enn einu sinni fá tæki-
íæri til að frumsýna stórbrotið
og athyglisvert skáldverk, sem
vafalaust á fyrir höndum líf á
leiksviði víða um lönd, þegar
ísinn væri loks brotinn, og svo
barst svo að segja í einu upp í
hendur Leikfjelagsins þýðing
Kambands sjálfs á verkinu og!
-snjöjl sviðsetning verksins eftir
Gunnar R. Hansen, leikstjóra,
vin skáldsins. Það var einkum
hið síðara. sem reið baggamun-
>nn, því að Marmari hefur með
rjettu eða röngu verið talinn í
röð þeirra viðfangsefna, sem of
vaxin eru hv.erju meðalleik-
aviði. Hefur leikritið því hvergi
vei-iö sýnt til þessa, þó að rit-
unarár þess sje 1917 og það kom
út á dönsku 1918. Ber þess samt
að geta, að Bæjarleikhúsið í
Mainz (Mainz Stadt-theater)
hafði leikinn á sýningarskrá
sinni haustið 1932, en nasistar
stöðvuðu sýningar leiksins
unemma árs 1933, þegar þeir
brutust til valda og „hreins-
uðu“ þýsku leikhúsin. Að þess-
ari sýningu frataiinnf 'ér symng
Leikfjeiags Reykjavikur á
Marmara það, sem kallað er hjá
©ðrum þjóðum: heim's-írumsýn
þá hingað til lands í fyrsta
skipti. Hefur hann dvalið hjer
nokkrum sinnum síðan og tekið
ástfóstri við íslenska tungu og
íslenska menning, svo að vand-
fundinn mun sá útlendingur,
Myndargjöi fil
LandSpitalam flesTUM mun v,ta ljoat, að
í DAG, á 20 ára starfsafmæli það, er allt annað en smámunir
Landsspítalans, kom til mín í menningarlífi samtíðarinnar,
góðkunningi minn og færði lyf- hvernig skemmtanalífið er. Nú-
læknisdeild spítalans afmælis- hefur ruman tima til
. , skemmtana og þao a ekki sist vio
og jolagjof fia sjei og konu ýmsa óráðna unglinga og æsku
sinni. Voru það 13 myndir 1 fóik, sem mjög er á mótunar-
ramma, og Ijet hann í ljós þá skeiði.
ósk að 1 mynd yrði hengd upp | Ýmsir telja> að með því að ná
í hverri sjúkrastofu deildannn-'rjettum tökum á skemmtanalíf-
ar. Myndirnar eru mjög falleg- inu Væri hægt að draga mjög úr
ar og vel gerðar litprentanir, því böli, sem stafar af áfengis-
eftir frægum málverkum nautn. Hjer skal þó ekki fjölyrt
ýmissa liinna kunnustu meist- LUri Þa®> en Þ°Lta er neini a®
’minna á það, að bindindismenn
telja hið almenna skemmtanalíf
S.K.T. - Kaborettinn
þeir dragi það ekki of lengi a8
koma, því það er ekki víst, aíS
margar sýningar sjeu eftir.
ara.
Gefendurnir báðu mig að láta
snerta áfengismálin.
sín ekki getið, en jeg vil með
línum þessum þakka þeim inni- ■, ^ess ve8na hafa templaiai hjer
lega þá rausn og þann hlýhug 1 kæ að lata falltlð V1 Sin
se.n þau hafa synt lyflækn.s- almennt Hjer verður ekki rætt
deildinni með þe.ssari gjöf. Til- um innanfjelagsskemmtanir, held
veru þeirra, sem dvelja innan ur viðleitni þeirra út á við.
fjögurra veggja sjúkrahúsanna j \ nokkra vetur hafa samtök
er oft grá og gleðisnauð, og jeg templara rekið dansskemmtanir
er þess fullviss, að það er sjúk- í Reykjavík. Þar hefur þess vand
lingunum mikils virði ef aug- lega verið gætt, að ölvun spillti
anu mæta litir og línur, í stað ekki Sleði samkomugesta. Þessi
starfsemi hefur oroið vmsæl og
hlotið hið besta orð. — Fólkið Egilsdóttir syngja
u‘arl 1 skemmtir sjer vel og hugsar með SKT-kabettinum
; ánægju til þessara kvöldstunda,
ríkisins skreyta þegar þær eru liðnar.
kaldra, nakinna veggja. Sjúkra
stofan verður hlýrri,
heimili.
Málverk
Einar Sturluson og Svanhvít
tvísöng í
Guðm. Kamban.
sem stendur honuln á sporði í
þekkingu á landi og þjóð. —
Vegna náinna kynna við skáld-
ið og einlægrar vináttu þeirra,
er trúlegt, að Gunnar R. Han-
sen hafi einmitt verið rjetti
maðurinn til að fara nærfærn-
um höndum og liprum um mik.
J.U V Úx'xv. tuuoi, ciU 0- - ^
það. aðgengilegt fyrir leikhús-
gesti víða um heim án þess aJ
víkja frá tilgangi eða boðskap
margar opinberar stofnanir, en
þó ekki Landsspítalann, ef til
vill vegna þess, að myndskreyt
Síðastliðinn vetur var litils-
háttar þreifað fyrir sjer með nýj-
an þátt í skemmtanalífinu, þar
skamms tíma ekki tíðkast ann-
arsstaðar. En á þessu er nu að
ing sjúkrahúsa hefur til ,sem var S.K.T.-kabarettinn. Nú í
vetur er svo reynt að halda áfram
með kabarettkvöld í Iðnó. Þar
... , ,. , , ,, . með vilja templarar gefa fólki
verða breyfmg a. m. k. hef jeg|kost á ijettum kvöldskemmtun-
um, þar sem áfengi verður ekki
haft um hönd.
S.K.T.-kabarettinn hafði nokkr
ar sýningar nú á jólaföstunni.
Yfirleitt skemmtu menn sjer á-
gætleea. enda var revnt, að vanda
Skrumlaust og án allra blekk-
inga er þetta mál hjer með lagt
fyrir almenning í bænum.
H. Ki%
sjeð sjúkrastofur prýddar mynd
um og málverkum á nýtísku
sjúkrahúsum bæði í Svíþjóð og
Finnlandi. Myndir eru yndis-
auki, líkt og blóm og bækur,
r\rt 'íorf tríl nofn V>/i4 + n
Fiskimjölsverk-
smiHja í nfja Akur-
eyrariegaraflum
AKUREYRI, 27. des.: — Tog-
arinn „Harðbakur" kom til Ak
ing. gn hljómar dálítið hjákát- j skáldsins. En hvað sem því líð-
lega á voru máli, en er í siáfu 1 ur> Þa er siveg vísl, að þess
jtil að þakka einnig bókagjafir, _ , . , ...
j____ __T * i Þar eru lezknir gamanþættir,
sungnar gamanvísur, Bragi Hlíð-
berg leikur á harmoniku, list-
dans er sýndur, tveir óperusöngv
til dagskrárinnar eftir föngum. ureyrar annan jóladagsmorg-
un eftir tveggja sólarhringa 0*
verkinu jafnmerkilegt og t.d
sýning Leikfjelags Reykjavík-
■ur á Fjalla-Eyvindi 26. des.
1 ^^ui._ —- — i—•’ — • -C
OXXy ouu und v ou. íiciuio""xí uui
aýning á frægu skáldverkí.
Leikritið Marmara þarf ekki
nð kynna fyrir bókmenntafróðu
íólki. Það hefur verið talið
öndvegisrit Kambans allt frá
því Georg Brandes fór um það
miklum viðurkenningarorðum.
Sama sinnis var Svend Bor-
berg. er hann sagði: „Tvímæla-
Jaust er hann (Guðm. Kamban)
meðal merkustu leikritahöf-
mun beðið með eftirvænting’:
hvarvetna þar sem nafn Kamb-
ans er haft í hávegum í leik-
*HlsheÍr™ni!™, hvpnnig VipQGnri
tilraun Leikfjelags Reykjavík-
ur reiðir af.
Lárus Sigurbjörnsson.
Kaffisendingunni
seinkar
NÝRRA KAFFIBIRGÐA var
von til landsins með Selfossi,
sem væntanlegur var til Reykja
unda á Norðurlöndum. Leikrit jvíkur núna fyrir áramótin. En
Jrans Vjer morðingjar og Marmjeins og skýrt hefir verið frá í
ari eru eftii’breytnisverð dæmi :frjettum, varð Selfoss fyrir á-
um góða leikritagerð“. Allur al jrekstri og varð að snúa aftur
til hafnar til viðgerðar.
Af þessum ástæðum seinkar
kaffisendingunni og er ekki von
handa bókasafni spítalans af ó-
nefndum gefand.a, þótt mjer
j hafi raunar verið bannað að J arar syngja tvísöng og töframað-
j nefna það á nafn. j ur í betri merkingu orðsins leik-
Góðvildin til sjúkra og bág- ur a ýms verkfæri. Annars er
menningur á þess nú kost að
sjá Marmara með eigin augum
og er þá ekki vert að rekja pfni
leiksins eða gera grein fyrir á kaffinu fyr en 7.—8. janúar.
staddra verður seint ofmetin
bprfai’ pr rn»r>r>of b?! rrtoir**^
en 32,000 sjúklingar hafa dval-
dagskránni hnikað dálítið til frá
kvöldi til kvölds.
Hjer verður ekki íjölyrt um
einstök skemmtiatriði að þessu
ið í Landsspítalanum einum, á sinni. Gamanþátturinn um ástar-
aðeins 20 árum, verður lióst,
hve margir njóta góðs af því,
sem vel og fallega er gert í
garð hinna sjúku.
Með þessum orðum flyt jeg
gefendunum bestu þakkir lyf-
læknisdeildarinnar.
20. desember 1950.
Jóhann Sæmundsson.
boðskap hans fyrir sig fram,
því að það er hlutverk leikdóm-
arang. Aðeins skal þess getið,
fivo sem til viðvörunar, að hjer
or fátt aðhlátursvert en þeim j Rúmenskur hermaður
rnun meira af alvöruþrimginni
Kaffið, sem kom fyrir jólin
gekk til þurðar fyrir jólin eins
og búist var við.
íhugan. Hin hvassa ádeila og
.skýri boðskapur leikritsins fær
enda svip spámannlegrar anda-
giftar eða innblásturs, þegar
ggr»£?ur er samanburður á við—
íiorfi skáldsins 1917 og viðhorfi
voru á aðalvettvangi leiksins,
uem raunverulega má tákna
með tveimur orðurn: glæpur —
refsins. Meðferð Guðmundar
Kambans á alit annað en auð-
veldu viðfangsefni staðfestir
það, sem Svend Borberg sagði
um hann 1939: „Menn bera
með rjettu virðingu fyrir rit-
höfundinum Guðmui.úí Kamb-
an, sem aldrei hefur sótzt eftir
auðunnum sir um, þvert á móti
hefur hann unnið sigra þar, sem
þeir vg u torsóttastir”.
Leikstjóri Leikfjelags Reykja
rvíkur z vetur, Gunnar R. Han-
skofinn \ iúgé-S!avíu
BELGRAD, 27. des. — Belgrad-
útvarpið segir frá því, að í dag
hafi rúmenskur hermaour verið
skotinn er hann hafði farið inn
fyrir landamæri Júgó-Slavíu.
Sendiráð Júgó-Slava í Búkarest
hefir farið fram á, að nefnd
manna athugi málið — Reuter
— NTB._________________
rriiinkémdi VivSkiflðhðiSÍ
V-Þýskafands
FRANKFURT, 27. des. — Við-
skiftahalli Ves.tur-Þýskalands
við útlönd var ekki nema 41
milj. dala í nóv. ,en var 98 milj.
í okt. Tók stjórnin fast í taum-
ana í haust, er viðskiftajöín-
uðurinn verð æ óhagstæðari.
Eisenhower verður
í Astoriagistihúsmu
PARÍS, 27. des. — Frá því var
skýrt í dag, að Eisenhower, hers
höfðingi, muni til bráðabirgða
hafa bækistöðvar sínar í Astoria
gistihúsinu í París, en hann er
væntanlegur til Norðurálfunnar
innan skamms, þar sem hann
tekur við yfirstjórn Atlantshafs
hcrsins.
Astoriagistihúsið er í grennd
við Sigurbogann í París. Á styrj
aldarárunum tók þýski herinn
L)s5 til afnota. S^inns fiokk
bandaríski herinn þar inni er
Frakkland var hrifið úr höndum
hersetuliðsins.
Meniies í indiandi
NÝJU-DELHI, 27. des. —
Menzies, forsætisráðherra Átra-
líu dvaldíst 1 Nýju-Delhi um jól-
;in í boði Nehrus forsætisráð-
, herra. 1 dag hjelt ráðheirann til
' Karachi, höfuðborgar Pak-
istan, en þaðan fer liann á
tæknisjerfræðinginn er ósvikið
græskulaust gaman, og Árni
Tryggvason sýnir í honum þann
leik, sem alls staðar væri til
sóma. Begga og Bjartur er garrf-
anþáttur í revýustíl og fylgja
honum gamanvísur ýmsar. Þær
eru sumar bráðsmellnar og flutn-
ingur og samleikur þeirra Nínu
Sveinsdóttur og Baldurs Hólm-
geirssonar er með ágætum. Jeg
hyg'g, að af þeim þætti megi
læra sitthvað um það, hvernig mjöls á sólarhring. Er henní
18 klst. siglingu frá Aberdeen.
„Harðbakur“ er hinn fyrstl
nýju togaranna ííu, sem ríkis-
stjórnin samdi um smiði á í
Bretlandi, cr kemur til lands-
ins. Er hann eign Útgeröarfje-
lags Akureyrar.
I dag bauö sijórn Útgerðar-
fjelagsins frjeftamönnum og
fleirj gestum að skoða skipið.
,,Harðbakur“ er byggður hjá
skipasmíðastöð Alexander Hall
Ltd. í Aberdeen. Er 183 feta
langur ,en breidd og dýpt sút
sama og á minni togurunum a£
eldri gerðinni. Ganghraði skipg
ins er nú 13 mílur.
Aðalbreytingin frá eldii
gerðinni er fiskimjölsverk-
smiðja sú, sem í skipinu er og
getur afkastað 25 lestum fiski-
gamanvísur eigi að flytja.
Tvísöngur þeirra Eínars Sturlu
sonar og Svanhvítar Egilsdóttur
og harmonikuleikur Braga eru
hvorttveggja vinsæl atriði.
komið fyrir milli vjelarúms og
lestar og er búin nýjustu gerð
vjela. Nokkrar bi'eytingar á fyr
irkomulagi verksmiðjunnar
Listdans þeirra Sifar Þórs og eru ráðgerðar, en óvíst hvort
Sigríðar Ármanns er lipur og! Þær vexða framkvæmdai' hjec
fögur list. En mesta aðdáun vek-
ur þó jafnan flakkarinn, sem leik
ur á verkfærin, garðkönnu, sóp-
skaft og svo framvegis, enda er
það engu líkt, sem menn hafa
vanist hjer á landi.
Nú cr það mála sannast, að
kabarettinn var miður sóttur, en
þurfti að vera síðustu sýningarn
eða í Bretlandi.
Skipið er búið öllum nýj-
ustu tækjum til siglinga. —>
Mannaíbúðir eru vel búnar og
vistlegar og allt skipið þykir
hinn glæsilegasti fai’kostur.
„Hai’ðbakur“ fer á veiðar
innan fárra daga. Skipstjóri er
ar fyrir jólin. Það er ef til vill1 hinn kunni aflamaður, Sæ-
engin furða á idlaföstunni. Þn mundur Auðtmsson I. vjel-
óttast sumir, að þessi tilraun eigi stjóri er Hallur Helgason og
ekki líf fyrir höndum, vegna þess ; sjer hann um rekstur fiski-
að sum skemmtiatriðin sjeu list- j mjölsverksmiðjunnar. I. stýri-
ræn og merkileg um of og ekki • maður er Alfreð Finnbogason,
þyði að bjóða því fólki, sem kab- j ^ skipinu verða 32 menn.
arett sækx a annað borð, að,
skemmta sjer án áfengis. Fyrir
mitt leyti trúi jeg hvorugu þessu, ’ D.nrwiir f
en um þessi mól gengur væntan- O'villUI Jd
lega dómur reynslunnar.
En þessi orð eru skrifuð til að
H. Vald.
væníaníepa í Madrid
benda á þá tilraun, sem hjer er MADRID, 27. des. ________ Góðaí
verið að gera. Þau eiga jafn- heimildir herma, að breská
framt að minna almenning a ao stjórnin muni ski sendiherra
fund forsætisraðherra bresku þegsari ti]raun verður haldi3 1 Madrxd eftir nokkra daga. Emt
samveldislandanna, er hefst í | afram eða ekki. Jafnframt eru er ckki ftdlvist, hver verður íyV,
Lundúnum 4. jan. og stendur 10 j þeir> sem ákveðnir eru í þvi að ir valinu, að líkindum þó JohR
daga. — Reuter. sjá kabarettinn, aðvaraðir, svo að Balfour, ser.diherra í Argentlnu*