Morgunblaðið - 28.12.1950, Qupperneq 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 28. des. 1950
mrgunMð&tfe
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 16.00 á mánuði, innanlands.
í lausasölu 75 aura eintakið. 1 króna með Lesbók.
Tvennskonar íriður
PEKINGSTJÓRNIN HEFIR notað jóladagana til þess að
safna liði við 38. breiddarbauginn í Kóreu. Ógrynni liðs er
nú komið þangað. En Kínverjar hafa ekki enn gevt nein
áhlaup suður fyrir þessa markalínu.
Ekki hafa Kína-kommúnistar ljeð máls á því, að um neitt
vopnahlje gæti orðið þar að ræða, nema Sameinuðu þjóð-
irnar gengu að þeim afarkostum, að Kórea yrði gerð varn-
srlaust land. Kommúnistar fengju þar öll ráð í sínar hend-
ur. Með því móti fengi ofbeldismennirnir, sem rjeðust á
Suður Kóreu í sumar, viðurkenning fyrir því, frá Samein-
uðu þjóðunum, að árás þeirra hefði verið rjettmæt. Þetta
skyldi Kína-kommúnistum reynast leiðin til að fá kröfum
sínum fullnægt gagnvart Sameinuðu þjóðunum.
Meðal Sameinuðu þjóðanna hefir verið um það deilt,
Iivaða kínverskir aðilar ættu að hafa fulltrúa í Lake Success.
Meirihluti þjóðanna þar hafa verið því hlyntar, að það yrði
Pekingstjórn kommúnista, þar eð þeir ráða nú yfir svo til
allri þjóðinni.
Á hinn bóginn er ekki hægt að ætlast til, að Peking-
stjórnin verði viðurkenndur meðlimur Sameinuðu þjóðanna,
nema hún aðhyllist í verki stefnu samtakanna um það, að
hindra skuli árásir og ofbeldisyfirráð.
Friðelskandi þjóðir heims ætlast til þess, að árásarmönn-
unum verði ekki afhent yfirráðin í Kóreu, með vilja og
samþykki Sameinuðu þjóðanna og ársarmennirnir fái inn-
göngu í samtök Sameinuðu þjóðanna að launum fyrir of-
beldi sitt.
En annað er það, að yrði lagt í þá ófæru, yrði það að
skapi kommúnista. Með því móti yrði stórt spor stigið til
þess að auka á völd þeirra í heiminum. Eða þann „heims-
irið". sem kommúnistar keppa að.
í aðalmálgagni Moskvustjórnarinnar, Pravda, hefir nýlega
verið skýrt frá því, að kommúnistar hugsi sjer að „tryggja
heimsfriðinn“ eftir sínum eigin kokkabókum og ekki á ann-
an hátt. Með því að leggja undir sig heiminn hólmalaust.
í haust kom það fram í rússneskum blöðum, að hin „borg-
aralega friðarhreyfing“ væri fráleit og andstyggileg. Sú
stefna, að fordæma allar styrjaldir, öll vopnaviðskifti undan-
tekningarlaust, líka „frelsisstríð" þjóða. En það kalla komm-
ilnistar frelsisstríð, þegar flokksbræður þeirra hrifsa til sín
völdin með vopnavaldi eða með stuðningi Sovjetherjanna,
eins og í Tjekkóslóvakíu árið 1948.
Þegar Sovjetríkin heimta að hersveitir leppríkjanna fari
með hernaði á hendur öðrum þjóðum, telja kommúnistar að
þeir vinni í þágu „friðarins". Mótmæli þeirra gegn kjarn-
orkunni miðast við, að hún sje ekki fyrir hendi í baráttunni
fyrir hinum kommúnistiska friði. Sje hún notuð „rjettu meg-
in“ er ekkert við hana að athuga.
Hinn óhugnanlegi friður, sem kommúnistar keppa að, er
sá, að þeir leggi undir sig fleiri og fleiri þjóðir. Verði þeir
einráðir í heiminum. þá segja þeir, að styrjaldir sjeu úti-
lokaðar. Og eftir peirri reynslu, sem fengin er á yfirráðum
kommúnista, bæði í Rússlandi og utan Rússlands, má þetta
til sanns vegar færa.
Þegar þjóðir hafa verið rændar öllu frelsi, og öllum mann-
rjettindum, þær geta sig ekki hreyft til eins nje neins, þá
hafa ofbeldismenn heimsins tryggt sjer þann frið, sem þeir
hafa sókst eftir — frið kúgunarinnar. Þann frið, sem ríkir
í kirkjugörðum.
Að vísu verður sá friður ekki alger, á meðan nokkur frels-
isþrá bærist í brjóstum hinna undirokuðu. Meðan frjálshuga
menn hafa ekki afklæðst persónuleika sínum, eins og Þór-
bergur ráðleggur, verður hver ríkisstjóm að halda völdun-
um í landi sínu með sífeldum skipulögðum áróðri og misk-
nnnarlausri harðstjórn, þar sem hver þjóðfjelagsþegn er
gerður að ánauðugum þræl, er aldrei má um frjálst höfuð
strjúka
Það er þésskonar „friður“, sem hin íslenska fimmta her-
deild óskar að leiða yfir þjóðina. Annað hvort af ráðnum
hug, Ellegar vegna þess, að þeir menn, sem skipa þessa fyrstu
herdeild á íslandi, vita ekkj hvað þeir eru að gera
IIR DAGLEGA LIFINU
JÓLIN ERU RJETT AÐ BYRJA
ER JEG HITTI kunningja minn á götunni í
gær og sagði við hann: „Jæja, þá eru jólin
liðin að þessu sinni“, ansaði hann:
„Jólin liðin — nei, nú eru þau rjett að
byrja, góði. Það er að vísu rjett, að aðfanga-
dagur og jóladagur eru liðnir, en nú byrjar
fyrst ballið. Hvert einasta samkomuhús í
bænum er víst upptekið öll kvöld langt fram
í janúarmánuð á næsta ári. Svo er það nýárið
og þrettándinn, sem margir halda hátíðlegan
að gömlum sið. — Nei, það er langt frá því
að jólin sjeu liðin. Þau eru rjett að byrja“.
•
„GLEÐILEG JÓL“
NÚ HEYRIST varla lengur, að menn heilsist
eftir jóladagana með því að segja „gleðileg
rest“ og sá ósiður mátti líka missa sig. Menn
segja bara hreinlega „gleðileg jól“, eða „gleði
lega hátíð“ og það er miklu hlýlegri kveðja
og alveg hárrjett.
Osköp var dauft yfir bæjarlífinu í gær-
morgun, eins og venja er eftir stórhátíðar. Á
jólunum er það siður, að hvíla sig á aðfanga-
dag og jóladag til þess, að geta sprellað þess
meira á annan jóladag, langt framt á nótt.
•
SKEMMTILEGAR
JÓLASKREYTINGAR
JÓLASKREYTINGAR settu sinn svip á borg-
ina og hjálpuðust þar allir að, bæði einstak-
lingar, bæjaryfirvöldin og kaupmenn. Víða
mátti sjá fallega skreytta verslunargiugga
yfir jólin, eins og t.d. hjá Ræsi við Skúla-
götuna. Bæjarjólatrjen gera sitt til að setja
jólavsip á umhverfið og loks hafa margir
einstaklingar tekið upp á því, að hengja mis-
litar ljósaperur á trjen í görðum sínum.
Það er verulega gaman að þessum sið, sem
fleiri og fleiri hafa tekið upp hin síðari árin.
•
ENGAR FRJETTIR —
GÓÐAR FRJETTIR
í ENSKU MÁLTÆKI segir eitthvað á þá leið,
að engar frjettir 'sjeu góðar frjettir. Það má
stundum til sannsvegar færa. í frjettunum
eftir jólin er sagt frá því, að slökkviliðið hafi
ekki haft neitt að gera og mann skilst einnig,
að löggæslumenn hafi haft lítið að dunda.
Þetta eru góðar frjettir. — En óneitanlega
er það hart, að það skuli teljast til frjetta,
að lítið, sem ekkert ölæði hafi verið í bænum
um jólin.
Líklega er það hvergi í heiminum talið til
frjetta annarsstaðar en hjer, svo sjálfsagt
þykir það, að menn verði ekki sjálfum sjer til
skammar og öðrum til leiðinda vegna óhóf-
legrar vínnotkunar.
•
BOУR VONANDI GOTT
VONANDI BOÐAR það gott, að færri menn
urðu sjer til skammar i höfuðborginni um
jólin en búist var við, eða venja hefur verið.
Eftilvill mega friðsamír borgar eiga von á því
um nýárshelgina, að borgin verði ekki eins
og í umsátursástandi vegna ölóðra manna,
sem veltast um göturnar.
Það væri sannarlega framför, þótt sjálfsögð
framför sje, sem ekki ætti að þurfa að hafa
orð á.
•
JÓLAKVEÐJUR EFTIR
STAFRÓFSRÖÐ
ÞÆR JÓLAKVEÐJUR útvarpsins, sem eiga
mestan rjett á sjer og eru raunar sjálfsagðar
eru kveðjur til sjómanna á hafinu. Sjómönn-
unum þykir ábyggilega vænt um að heyra frá
ættingjum og ástvinum gegnum útvarpið.
En góð regla væri það, að lesa kveðjurnar
til sjómanna éftir stafrófsröð skipanna. Þá
vissu menn nokkurnveginn hvenær þeir ættu
von á kveðjum, en þyrftu ekki að hanga og
bíða í óvissu allt kvöldið, eða þangað til að
þeim kemur fyrir tilviljun.
Þessi háttur hefur verið hafður með jóla-
kveðjur til sveitafólks, kveðjunum er raðað
eftir sýslum. Það ætti einnig að gera með
skipin.
Nokkur orð um gumlu sjóferð
ÞAÐ fer fyrir mjer enn sem
fyrr, að jeg er seinn til svars
enda er nú í rauninni ekki miklu
að svara. Eins og- kunnugt er
þeim, er lesa Sjómannablaðið
Víkinginn greinir okkur Sigurði
Sumarliðasyni allmikið á um
ýmislegt, sem gerðist hafísvorið
19Í5 á Norðurfirði og á leiðinni
þaðan til Siglufjarðar.
Fyrir mig skiptir mestu máli
það, er lýtur að m.b. Hafliða,
sem jeg var þá formaður á, er
kom á hann leki út af Skaga-
firði á leið til Siglufjarðar. Þar
þykist Sigurður hafa bjargað
bæði „báti og farmi“, svo og vit-
anlega þeim mannlífum er þar
voru um borð. í síðari greih
sinni, þar sem hann svarar rt
hugasemdum mínum við fyrri
grein hans er, þrennt að athuga:
1. Hvað timburflutningunum
viðkemur getur enginn maður
annað skilið, en Sigurður bafi
sótt timbrið suður til Gjögra í
Reykjafirði, enda er hann svo ó-
hlífinn við sjálfan sig að endur-
taka vitleysuna í svari sínu til
mín hefir hann nú tvítekið þessa
klausu: „.... En timbur gátum
við fengið keypt á Gjögri. — A-
kváðum við að ná í það til ið
spara kolabirgðir okkar. Feng-
um við lánaðan stóran sexæring
hjá Guðmundi Kaupfjelagsstjóra
í þessa timburflutningaferð .
o. s. frv. Enginn heilvita maður
fær annað skilið en að timbrið
háfi verið sótt til Gjögra. Hitt er
annað mál, að Sig. sjer, að þarna
er ekki logið líklega, en spyr þó
eins og forhertur götustrákur:
„Hvar stendur það í frásögn
minni að við höfum keypt trjá-
viðinn á Gjögri?“ Hins hefði hon
um verið nær að spyrja: Hvar
stendur það að trjáviðurinn hafi
ekki verið keyptur á Gjögri? —
Enda er það óbinlínis blátt áfram
sagt, að þangað hafi viðurinn ver
ið sóttur og þár keyptur. — Um
Finnbogastaði og verslun, við
bóndann þar, er hvergi minnst
einu orði hjá Sig., fyrr en í at-
hugasemd hans. Sannleikurinn
hefir einhvernveginn rifjast upp
fyrir gamla manninum, er hann
las svar mitt.
2. Sigurður segir að „mjög
miklar líkur bendir til þess „að
jeg hafi sagt Helga Hafliðasyni
söguna um, hvernig gért var við
leka „Hafliða", sem sje „öll ó-
sannindi og uppspuni" til þess
að gera minn hlut „fegri og
betri“ og fari mönnum þá að
skiljast „hversvegna Helgi vildi
ekki láta Vátryggingarfj elagið
sem Hafliði var tryggður hjá,
greiða Otto Tuliníusi þær 1000.00
kr„ sem hann fór fram á í björg
unariaun". Hafa menn tekið
eftir því hvílík vandræða mál-
færsla þetta er hjá Sigurði? —
Hvernig gat Helgi haft nokkur
áhrif á það, þó hann hefði
ViljaS, að vátryggingarf jelagið.
greiddi' ekki kröfu Tuliníusar, ef
hún var rjettmæt? Þúsund krón
ur voru ekki neinir smáskilding
ur í þá daga jafnvel ekki fyrir
Tuliníus. Var vel þess vert að
þeir Tuliníus og Sig. krefðust
sjóprófs til að sanna kröfu sína,
sem, vitanlega ekkert vátr.fjel.
hefði tekið til greina án slíks
prófs. Og þá hefðum við Sigurð-
ur báðir getað sparað okkur
blekið og pappírinn og tímann
sem í þessi skrif okkar hefir
farið. Þú várar þig ekki á þvi,
Sigurður sæll, að einmitt þet:a
atriði um bótakröfuna án sjó-
prófs, sánnar fyllilega að öll
þessi „björgunarsaga“ þín er
uppspuni frá rótum. Tuliníus
var enginn veifiskati og alls ó-
líklegur til þess að láta sanngjarn
ar bætur sleppa sjer úr hendi, ef
annars hefði verið kostur. Eða
hver var ástæðan til þessarar
dæmafáu linkindar í garð
vátr.fjel.? Og hvaða áhrif gat
jeg eða Helgi haft á, að bætur
greiddust ekki, ’ ef krafan var
rjettmæt. Næg hefðu vitnin þá
verið og nærtæk fýrir þig.
3. Um vottorð þín, Sigurður,
er þetta að segja. Ferdinand
Kristjánsson játaði það fyrir
mjer ! þriggja votta viðurvist að
hann hefði aldrei undirskrifað
vottorðið sjálfur, því að þú hefð
ir falast eftir því í síma, enda
lcvaðst hann gerla muna, hvað
gerst hafði, eins og líka í er lát-
ið skína í vottorðinu. Um vott-
orð Stefáns Magnússonar er
mjer ókunnugt, þótt vel megí
vera að það Sje undir komið á
sama hátt.
Þjer þykir þáð ótrúlegt, að
Hafliði hafi haft um borð hamp-
lag og striga af því að hann var
súðbyrtur! En að nokkur sjómað
ur og það gaihall og reyndur
skipstjóri skuli láta aðra eins
þvælu út úr sjer! Það mætti
minna Sigurð á, að þilfar var þó
í Hafliða og ekki „súðbyrt". —
Jú. Það voru nægar birgðir af
hampi og segldúki í Hafliða ein-
mitt j þeim tilgangi að þetta með
smáleka, bæði á byrðingi og þil-
fari, ef til slíks kæmi. Og þarna
kom það sjer að góðu liði.
Ætla jeg svo ekki að elta frek
ar ólar við skrif Sigurðar, en til
eru þeir menn hjer í Siglufirði,
sem enn muna, hvernig lekinn
var bættur í Hafliða, og enn
fylgir hjer vottorð frá vjela-
manni Hafliða því til sönnunar,
að það, sem jég hefi um þetta mál
sagt er satt. Og þó er allt fleyp-
ur þitt um bótkröfuna og
vátr.fjel. langbesta sönnunin
fyrir misminni þínu. En ljeleg-
astur er þó hlutur þinn í þessu
máli, er þú ferð að kasta rýrð á
minningu látins heiðursmanns.
Að lokum fer hjer á eftir vott-
orð Þorfinns Hannssonar, sem í
umræddri ferð var vjelstjóri á
m.b. Hafliða:
Jeg undirritaður, sem var
vjelstjóri á m.b. Hafliða hafís-
vorið 1915, er hann sigldi í sam-
floti með g.s. Súlunni frá Norð-
firði til Siglufjarðar, votta hjer
ttieð eítirfarahdi:
Eftir því, sem jeg best man,
er : frásögn Theodórs Páíssonar
rjett. IV.
; ReyWavík ll, sept. 1950.
f, . Þorfinpur Hannsson (sign).
Thcodór PálssOB^