Morgunblaðið - 20.02.1951, Qupperneq 7

Þriðjudagur 20. fefor., 1951
MORGUNBLAÐIÐ
1
ERKAMANNASTJÓRNIN
VANIIA STÖD
FURÐULEG umskipti hafa orð-
ið í síjórnmálum Breta á und-
anförnum tveimur mánuðum.
Fyrir jólin virtist verkamanna
stjórnin ennþá föst í sessi og
ókvíðin um hag sinn, Efnahags
aðstoðin. frá Bandaríkjunum
var senn á enda, og gull og doll
arar streymdu í fjehirslur Eng
landsbanka hvaðanæva úr heim
inum. Koreustyrjöldin og end-
urvígbúnaður kastaði að vísu
skugga á framtíðina, en í þeim
málum er enginn ágreíningur
milli flokka. Nú horfir öðruvísi
við. Stjórnin er í vamarstöðu
gagnvart þingi og þjóð. — Og
ef dæma má af skoðanakönnun
um, sem sannspáar reyndust um
síðustu kosningar, hefir fylgi
stjórnarinnar meðal kjósenda
minnkað gífurlega síðan í októ-
ber. Orsaka þessa fylgishruns
er fyrst og fremst að leita í
meðferð þriggja máía: kola-
framleiðslunnar, ‘kjötiimflutn-
ingsins og þjóðnýtingar stáliðn-
aðarins.
KOL
Það kom bresku þjóð-
ínni illilega á óvart, þegar sú
frjett barst, að hætta væri á
alvarlegum kolaskorti í vetur,
Kolabirgðir voru svo naumar,
að yfir vofði stöðvun rafmagr.s-
framleiðslu og iðnaðar, ef vet-
ur yrði harður og samgöngur
tefðust. Til að spara kol, greip
stjórnin til ýmiss konar ráðstaf
ana. Oll auglýsingaljós og lýs-
ing búðarglugga var bönnuð,
járnbrautarferðum hefir verið
fækkað og dregið úr kolaafhend
ingum til heimilisnota. — Alit
hefir þetta komið við almenn-
ing. Skoðanakannanir benda
til þess, að þriðja hvert heim- I
ili á Bretlandi hafi einhverju
sinni í vetur verið kolalaust. —•
Er lítill vafi, hver áhrif þetta
hefir haft á almenningsálitið.
Síðan um hátíðir hefir vetur
verið' fremur mildur og er því
von til, að frekari vandræðum
verði afstýrt að þessu sinni. j
En mönnum er enn i fersku
minni kolakreppan 1947 og
þykir þungt til að hugsa, ef
slíkt vofir yfir hvert sinn er
snjóa gerir og vetrarhörkur. — ‘
Kasta þeir því skuldinni fyrst
og fremst á stjórnina, sem nú
hefir haft kolaframleiðsluna og
útflutning í hendi hjer hálft
fimmta ár. Samningar voru
gerðir um svo mikinn kolaút- j
flutning á síðasta ári, að Bret-
ar áttu loks of litlar birgðir
sjálfir og hafa orðið að kaupa
kol frá Bandaríkjunum fyrir
miklu hærra verð. Af þessum
óvenjulegu kolaflutningum hef
ir svo leitt skipaskort, sem hart
hefir komið niður á öðrum
nauðsynlegum flutningum.
Stjórnin var fyrir ári siðan
mjög bjartsýn í þessum málum,
en minnkandi mannafli í nám-
unum og aukin innanlands-
neysla eyðilagði áætlanirnar.
Vafasamt er, hvort kenna má
þjóðnýtingu kolanámanna um
ástandið. Framleiðslan á mann
hefir farið sívaxandi, en það
hefir ekki dugað til. Hinsvegar
eru margar raddir uppi um að
bæta megi skipulagið innan
iðnaðarins, sjerstaklega með
því að skipta honum niður í
smærri einingar. Allar höfuð-
ákvarðanir eru nú teknar af
yfirstjórn námanna, sem ræður
yfir 700.000 mönnum og ei' því
næsta þung í vöfum og ekki
skjól til úx'ræða. Eii stjórninni
finnst engra umbóta þörf, og er
erfitt að skilja það, eins og nú
er komið.
kemur vel fram í meðferð henn
ar á stáliðnaðinum, sem verð-
ur þjóðnýttur 15. þ. m. Hún Bergsteinn A. Bergsteinsson
hefir vissulega fullan rjett til Bskxmatsstjóri fór nokkru fyrir
að heita að fresta oftar fram- Jo1 snögga ferð til Italíu á veg-
kvæmd þjóðnýtingarlaganna, um atvinnumálaráðuney.tisins
sem samþykkt voru fyrir meira f' Fór Bergsteinn flug-
en ári síðan. En framkvæmd leiðis til Rómaborgar, og tók
þeirra nú gerir þó stjórninni su ferð hann aðeins tvo sólar-
ógagn eitt. Stáliðnaðurinn hefir ilril>ga, þótt hann gisti í London
að flestra dómi verið ágætlega a leiðinni °» hefði viðkomu í
i'ekinn, enda ætlar stjórnin estvllí og Glasgow
engar skipulagsbreytingar að Tilgangurinn með förinni
gera fyi’sta árið. Er því erfitt var að ainuga svo sem mögu-
að sjá ,hvað liggur á. — Vinni væii, hvernig íslenski salt
xhaldsmenn kosningar á íxæsta ll-''kurinn kemur fram á erlend
ári, veiður iðnaðurinn aftur af- um marliaði, og leitast í því
hentur fyrri eigendum og sambandi við að fá sem gleggsta
verða þá þessi sífelldu umskipti v’tneskju um, hvaða endurbæt-
aðeins til bölvunar. Þetta mál ur eru tímabærastar á fiskfram
hefir sameinað andstæðinga leiðslunni og mati hennar. Enn-
stjói'narinnar á þingi, og jafn- fremur> að komast að því frá
vel meðal kjósertda Verka- !'Vlstu hendi, hvað kaupend-
Kjotskamturmn er nu mmm mannaílokksins er lítill áhugi urnir x utlandinu hafa að segja
fyrir því. ■ En það eru sterk. um fiskmn> og hvernig best
sem krefj- ver*ur ^ægt að komast til mots
ast framkvæmda, og stjórninni _ _ ,
er því nauðugur einn kostur að fra samanburð a okkar salt-
fiskframleiðslu og annarri hlið
stæð'ri.
Athuganir sínar framkvæmdi
ítalski fiskmarkaðurinirk
er okkur mjög; mikilvægur
Islenskur fiskur athugaiur í Napoli og Genua
Frásögn Bergsteins Á. Bergsleinssonar fiskimatsstj.
Clement Attlee.
KJOT
en nokkru sinni á styrjaldar-
árunum. Þótt nóg sje af öðrum t.“" ‘ . .
. ,, , “ J ., ,, ofl ínnan hans,
mat, veldur það mikilh oa-
nægju. Stafar þetta fyrst og
fremst af því, að samningar
hafa ekki tekist milli Breta og
Argentínumanna um kjötverð-
ið. Virðist matvælaráðuneytið
breska staðráðið í að koma í
veg fyrir allar verðhækkanir á
varðveita einingu flokksins.
TVEIR KOSTIR
væri hún löng, sannfærði mig
um það ennþá betur en áður,
hversu bráðnauðsynlegar svona
athuganir eru öllum þeim, sem
sjá um mat og eftirlit á fiski til
útflutnings. Maður sjer, hvern-
ig meðferð fiskurinn fær í er*-
lendu borgunum, hvaða kröfur
kaupendur gera, hvað almenn-
ingur vill — og hvar okkur hef-
ir yfirsjest. Við getum í raun
rjettri aldrei gert okkur vonir
um að ná góðum tökum á fisk-
framleiðslunni, nema þvi að-
eins, að við komumst í náið
samband við kaupendurna, og
við komumst aldrei í öruggt
samband við viðskiptavini okk-
ar erlendis, nema við sækjum
þá heim, kynnum okkur skoð-
anir þeirra og ræðum málin
fram og aftur við þá á staðn-
um.
GETfLiR KOMIÐ AÐ
NOTUM í ÁR
Jeg vil geta þess, að ýmis
atriði í sambandi við athuganir
mínar í Napoli og Genua verða
! fiskimatsstjóri í Napoli og nú tekin til rækilegrar rann-
Höfuðyfirsjón Attlees vnr að Genua. Dvaldist hann á hvor- sóknar hjer heima. Ætti sú
reyna að stjórna Bretlandi með um staðnum í vikutíma, fyrst reynsla, sem af þessu fæst, jafn
matvörum, enda þótt verðlag aðeins tíu atkvæða meirihluta. og frernst í fiskgeymslúhúsun- vel að koma í góðar þarfir í
í heiminum fari nú mjög hækk Hefði hann gengið til kosninga Um. sambandi við saltfiskfram-
leiðslu yfirstandandi árs. En
jeg hefi að sjálfsögðu gefið at-
andi. Á matvælaráðuneytið í strax í sumar, var ekki ólíklegt
deilum við margar aðrar við- að hann hefði unnið sigUL, og MIKIÐ VERK
skiptaþjóðir Bi'eta, svo sem við víst, að ihaldsflokkui’inn hefði Þetta verk, segir Bergsteinn, vinnumálaráðuneytinu og SÍF
Dani um verð á smjöri og svína ekki komist til valda nema með er mun umfangsmeira en ætla skýrslu um för mína.
kjöti. Á meðan á þessu þrasi afar veikum meirihluta. Hann mætti í fljótu bragði. Það er j þag er auðvitað, að kaupend-
stendur, versnar hagur neyt- gat þó varla sjeð fyi'ir ei'fiðleika eitt, að hver saltfiskframleið- Ur hafa oft eitthvað að athuga
enda, því að óskammtaðar mat- ha> sem þessi vetur hefir fært. andi hjer heima hefir sitt eig- við vöruna frá okkur sem
artegundir, svo sem fuglakjöt Tveir nánustu o g traustustu ið einkennismerki, og í hverj- öðrum, og kom það meðal ann
og fiskur, hækka mjög í verði. ráðgjafar hans, Cripps og Bev- um skipsfarmi hjeðan skipta ars fram í þessari ferð. En allt
Hefir stjórnin hlotið mikið m, eru úr leik og áhættusamt þessi merki oft mörgum tugum. gtendur þetta til bóta. Og jeg
ámæli hlutlausra blaða út af að hefja nýja menn til metorða Þeg^r til ítaliu kom og í vil taka það fram að
þessu máli. Á það er bent, að eins og á stendur. | geymsluhús ítalanna, varð jeg jeg varð oftsinnis var við
neiti Bretar til lengdar að, Kosningahorfur Verkamanna SV° að geia m'’er íar um að bað a Ítalíu> að menn þar eru
boi'ga sanngjarnt verð fyrir flokksins eru skuggalegar og lelta Uppi sem flest af Þessum þvi hlyntir, að sem best við-
matvæli þau, sem þeir flytja lítil líkindi til> að
úr rætist í
inn, muni að því iíða, að enginn náinni framtíð. Það virðist svo,
merkjum, með öðrum orðum að skipti fái haldist við okkur ís-
fá sýnishorn af fiskinum frá lendinga, og skiptir þá miklu
vill framleiða fyrir hinn breska að Attlee haí'i hugsað sjer að Sem allra tlestum framleiðend- að kaupendum líki varan vel,
markað. Einnig hefir mönnum sitja sem lengst og bíða betri um * íslarxdi. Einungis á þann
orðið ljóst, hve hættulegt er tíma En það er hættulegur ',£"'
að reka utanríkisviðskipti með leikur. Stjórnin getur tapað at-
samningum milli ríkisstjóma. kvæðagreiðslu j þinginu, hve- . . .... . , . ..
Verði ágreiningur, er hætt við, nær gem er og neyðst ut [ kosn_ leystu hlutverk sitt af hendi, ir búnir að festa kaup á 43—44
að öll viðskipti leggist niður, ingar á óheppilegum tíma. Það hversu traust matið væri á út- þusund tonnum af saltfiski á
báðum aðiljum til Ómetanlegs ” d>í»r«arctn«iiniim n c frv rta íi :— 1--:—
tjóns, og fáar í'íkisstjórnir
treysta sjer álits síns vegna til röggsamlega og því 'líklegt að
veg var hægt að gera sjer ein- MIKILVÆGUR MARKAÐUR
hverja hugmynd um, hvernig Eftir því sem jeg gat aflað
islensku framleiðendurnir mjer upplýsinga um, voru ítal-
er líka auðsætt, að stjórnin er gerðarstöðunum s- frv- — Og árinu, þegar jeg sótti þá heim.
nú allt of veik til að stjórna Þetta,VaF CUgaU V6glnU auð_. Af hessum innflutningi munu
J xro t horfor hoec or rrootr nA í n . j _ x_________ _ _i • _
velt, þegar þess er gætt, að í fyrirtækin, sem kaupa og selja
geymsluhúsunum, sem jeg heim islenskan fisk, hafa átt yfir
sótti, voru þúsundir fiskpakka g0%. En ítalski fiskmarkaður-
hver farmur að visu út af inn er að minu áliti mjög mik-
að slaka á kiöfum sinum. j hán haldi áfram að tapa fylgi,
Það er ekki óliklegt að stjórn eftir því sem lengra líður.
in vilji gjarnan láta undan og Er því ekki óliklegt, að Att- . . . ■ , . .... , _ . - .-
j, , ... , „ . ., i ., . , ij , , ,. fyrir sig ,en merkin óll í hræri ilvæaur fvi'ii' okkur íslend—
jafnvel gjorbreyta stefnu sinm lee kjosi heldur þann kostinn , B y 1
graut. inga; italia er mikið fiskneyslu
í þessu máli. En hún er bundin að ganga til kosninga í vor,.
í báða skó. Þingmeirihluti henn þótt útlitið sje ekki gott. Það
Þetta var þvi talsverð vinna, iand) og auk þess kaupir þjóðin
ar er svo naumur, að hún getur mundi vera betra fyrir orðstír Cn miei tlf aðstoðal hafði 'leg Ýmsar tegundii af fiski, sem
ekki hætt á að styggja neina af Attlees og stjórnar hans að fimm verkamenn- bæðl 1 NaPoh eru illseljanlegar annarsstaðar.
,. .. . . „ n - u * , „. og Genua. Svo vann jeg eins og Að lokum vil \es taka bað
þingmonnum flokksins, en falla nu þegar með sæmd, en að , . ,. , . 1 J ® a p
. . ...... . , matsmenmrnxr hjer heima, var fram að Hálfdán Biarnason
vxtað er, að nokkrir þeirra vilja jeta upp fylgi sitt og vinsældir , , , , , ’ , 11 tU"» r J dso ’
fiskgeyrnsluhixsiinum fra umboðsmaður SIF, veitti mjer
berjast gegn verðhækkunum, i þeirri sjálfheldu, sem hann er
hvað sem það kostar. Það er líka nú í kominn.
ei'fitt fyrir stjórn, sem getur
átt kosningar yfir höfði sjer
hvenær sem er, að játa svo ber-
sýnilega mistök sín. Á fyrri
st jói nartíma V erkamanna-
flokksins var hann svo sterkur
á þingi og óhræddur við fram-
tíðina, að stjórn hans tók óhik-
að ákvarðanir, svo sem uxn
gengislækkun, sem virtust koll-
varpa allri fyrri stefnu hans.
13. febrúar.
,T. N.
rr
Islands kveðja"
morgni til kvölds, athugaði mikilvæga aðstoð þá daga, sem
þau eftir bestu getu og gerði jeg dvaldi á ítalíu, og greiddi
mínar rannsóknir á fiskinum. gotu mína þar eftir bestu getu.
Verkamennirnir komu að góðu Loks þetta; Það, sem jeg sá
haldi við að nálgast fiskpakk-1 af ltaliu á snöggu ferðalagi,
ana og flytja þá til eftir þörf- styrkti þá trú mína, að þar
um, en jeg vann af kappi að þvi megi stofna til góðra viðskipta.
að meta fiskinn „úr hverju Mjer virtist sem ítalskar vör-
merki“ og gera um allt ítarlega ur væru yfirleitt góðar, fatnað-
VIÐ lát Gústafs V. Svíakon-
ungs, sendi Sigfús Elíasson, til skýrslu fyrir sjálfan mig og arvörur t. d., búsáhöld, vjelar
hins nýja konungs Svía, Gú- ríetta aðila hjer heima. í sam- 0. fl- Mjer sýnist sem italskir
síaí VI Adolf, ljóðabálkinn: ban<fi við Þessa skýrslugerð íðnaðarmenn sjeu bæði vand-
En stjórn hans nú er veTk, íslands kveðja, i handritsformi. k°m það sjersannast aðsegja virkir 0g sm'ekklegir.
i j, # , • ci i i Eru erindin í lióðabálknum 1*5 ve*» a^ sknfaö a mali, sem
hrædd vxð að styggja flokks- Liu eixnam 1 xjooanaiKnum, ið .. .. skrifaði
menn, sem hafa örlög hennar að fohi og em gerð i minnmgu englnn ' 6g ‘
i hendi, sjer, og ófús til að viður um 1111111 látna þjóðhöfðingja,
kenna yfirsjónir sínar fyi'ir Gustaf V-
kjósendum, sem brátt kunna
að leggja lokadóm á verk henn-
ar.
, . , , Flóttamenn
skyrslur mmar auðvitað a ís- LONDON — Af þeim 8,959 Ev-
lensku, og þær voru einkamál rópUmönnum, sem urðu breskir
„... „. , . ... ,, islenskra framleiðenda og borgarar 1949, voru 6,269 frá
i UU 1 .. LýU! ,_11S .stjórnarvalda — og engra ann- löndunum austan járntjalds.
STAL
arra.
þakkarbrjef frá konungi og
konungsritara, eins hefur sendi
herra Svía hjer Pousette, þakk- ÞETTA ER
að Sigfúsi Elíassyni fyrir hug NAUÐSYNLEGT
Þessi veikleiki stjórnarinnar. hans til hins látna konungs. ' Dvöl mín i ítaliu, þótt ekki
2,000 ára leirker
LONDON — Um 2,000 ára.gömlu
rómvérsku leirkeri var nýlega
stolið úr safni i Rochester.