Morgunblaðið - 01.05.1951, Side 7

Þriðjudagur 1. raai 2D51
MORGUyBLAOItí
?
HM&arelmæiis ImúmHts,
insessssoaseBS1 mmisss s
fc*fé8SelfitliBs8ttia i gæsr
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ
gær aldarafmælis
Ksinntist 1
Indriða Ein-
arssonar rithöfundar. Aðal iminn-
ingarhátíðin fór frana £ Þjóð-
leikhúsinu í gærkvöldi að mörg-
um virðulegum gestum víðstödd-
um. Valur Gíslasswa leikari var
kynnir.
í GÆKICVÖI I>1
Athöfnin hófst á því, að leikin
var hátíðaforleikur fvrir hljóm-
sveit eftir dr. Pál ísóifsson, sam-
in í tilefni af opnun Þjóðleik-
hússins. Ljek Siníónrahljómsveit
in undir stjórn höfrmdarins. Þá
flutti Vilhjálmur Þ. Gíslason,
form. Þjóðleikhussráðs, skörug-
lega og skemmtHega rœðu um
Indriða, þar sem hann lýsti helstu
œv^itriðum ská’.dsics. Þvi næst |
kom fram ungfrú Arndss Björns-
dóttir leikk. las kafla nr bernsku-
minningum skáldsins, er hann gaf
út í bók sinni „Sjeð og lifað“.
Þá söng Einar Sturluson óperu-
söngvari tvö lög eftir Bjarna
Þorsteinsson úr sáónleiknum
Hyggjas! gæfa
1. ekcsb ésrcirpiS’
UM GJÖRVALLAN HEIM fyJkir hin frjálsa verklýðshreyfing liði 1.
maí undir merkjum heildarsamtaka sinna, til þess að treysta samtOK
sín og gleðjast yfir unnum sigrum, og til þess að sameina kraftana til
nýrra átaka fyrir bættu þjóðskipulagi, auknum lýðrjettindurn, and -
legu og stjórnarfarslegu frelsi, alhiiða framsókn hins vinnandi fólks
ið, og hafði Indriði Waage leik
stjórn með höndum. Á undan leik
sýningunni var leikinn forleikur
eftir Sigvalda Kaldalóns.
Athöfn þessi var mjög virðu-
leg og atriðin öll hin ágætustu.
í VIBHAFNARSAL
ÞJÓÐLEIKHSSINS
Fyrr um daginn, kl. 2, lagði
Guðlaugur Rosinkranz þjóðleik-
hússtjóri lárviðarsveig að styttu
Indriða Einarssonar í viðhafnar-
sal Þjóðleikhússins. Voru við-
stödd þá athöfn, börn hans og
tengdabörn svo og barnabörn,
auk Þjóðleikhússráðs. Við þetta
tækifæri mælti Þjóðleikhússtjóri
á þessa leið:
Heiður, virðing og þökk ber
þeim, sem dreymdu djarfa drauma,
eignast fagrar hugsjónir og fórna
kröftum sínum til þess að bera
þær fram til sigurs. — Þetta gerði
Indriði Einarsson.
Með hugmynd sinni um Þjóð-
verkfalls á morgun. Flugritum
var dreift í Barcelona í dag. þar
siprs sms
MADRIÐ, 30. apríl. — Spænskt
beitiskip kom i dag til Bilbao á
norðausturströnd Spánar, þar
sem áróðursmenn hafa að sögn „ , , . .
unnið að undirbúningi allsherjar l og varðveislu fnðarms i heunmum.
Islensk alþýða minnist þess 1. maí að hún hefir unnið marga og
stóra sigra með mætti samtaka sinna og fyrir fórnfúsa baráttu for-
sem hvatt var til verkfalla. 1 dag ystumannanna og óbreyttra liðsmanna. Alþýðan lýsir yfir því að
vöruðu þau samtök, er stóðu að hún er staðráðin í að halda þessari baráttu áfram með sívaxandi
verkföllunum þar í fyrra mánuði, | þunga og víkja til hliðar öllum hindrunum, sem standa í vegi fyxiv
rnenn við að hefja nú verkföll á j mannsænnandi íífi alþýðu manna. Alþýðan fordæmir alla sjer-
ny' spænski dómsmálaráSherr- ‘ dræSni °S sundurlyndi í þessari baráttu. Hún krefst þess af sjálfri
ann, sem er iafn/ramt aðalrit | s-íer °*» forystumönnum sínum að allar innri deilur verði lagðar
ari Falangistaflokksins, sagði til hliðar og öllum mætti samtakanna beitt gegn atvinnurekenda-
í Seville í gærkvöldi, að flokk valdinu og erindrekum þess í hvaða mynd, sem þeir koma franv.
urinn mundi aldrei láta und- Alþýðan er staðráðin í því að berjast gegn vaxandi dýrtið, át-
an þeim. sem gerðu á hann | ■
leikhús og baráttu fyrir fram-
„Skipið sekkur". Brjnnjólfur i Þeirrar hugsjónar ásamt
Jóhannesson leikari las frásögn' fómfúsu starfi um áratvigi fyrir
Indriða af því er Nýjársnóttin var Liklistina í landinu, með samn-
leikin af skólapiltum í fyrsta
skipti hjer í bæ, fyrfr tæpum
80 árum. Þá söng Guðmunda
Elíasdóttir einsöng, tvö lög eftir
Sigfús Einarsson úr Nýjársnótt-
ínni.
Að því búnu las frú Herdis
Þorvaldsdóttir leikkona upp úr
bókinni Sjeð og lifað, um ferð
skáldsins á fornar stöðvar,, Skaga
ing leikrita og stjóm leiksýninga,
hefur þessi brautryðjandi íslenskr-
ar leiklistar unnið stórvirki fyrir
þjóð sína og með því reist sjer
óbrotgjarnan minnisvarða í hug
og hjarta þeirra, er menningu
Islands unna.
I tilefni af því, að í dag eru
árásir. Ef nauðsyn krefði,
mundi flokkurinn rísa upp
eins og hann gerði 1936, þeg-
ar borgarastríðið geisaði. held
ur en glata úr höndunum því,
sem flokkurinn hefði unnið á.
— Reuter.
Minkandi státfram-
leiðsla Brefa
LUNDÚNUM, 30. apríl. — Breski
birgðamálaráðherrann, George
Strauss, skýrði frá því í dag, að
„hættulega lítið“ væri nú til' af
hráefnum til stáliðnaðar í Bret-
landi. Sagði ráðherrann, að stál-
verksmiðjur ríkisins mundu ekki
geta framleitt eins mikið á þessu
ári og í fyrra. Hefir rekstur
sumra stálbræðslustöðvanna þeg-
ar stöðvast en annarra dregist
hundrað ár liðin frá fæðingu Ind-1 saman. Strauss fullyrti, að stál-
riða Einarssonar, þessa hamingju - j skorturinn yrði þó ekki látinn
fjörð, árið 1901. Eins Ias Gestur sama ágætismanns og í þakklætis hafa áhrif á vopnaframleiðsluna.
Pálsson leikari upp grein eftir
Indriða um Fólksorustuna á
Clontarf er birtist í Sklmi 1916.
-— Að lokum var sýndur leíkþátt
ur úr Dansinum í Hrima lokaatrið
og virðingarskyni fyrir unnin af-
rek og til heiðurs minningu hans,
legg jeg fyrir hönd Þjóðleikhúss-
ins, æðsta tákn listarinnar, lár-
viðarsveig, að styttu hans.
éleffó í íiamarbíó
TJARNARBÍÓ hefur nú um viku
skeið sýnt ítalska kvikmynd af
óperunni Rígólettó við mikla að-
sókn. Er kvikmyndin tekin á leik
sviði óperunnar r Rómaborg, en
nokkrir af kunnustu söngvurum
ítala syngja. Tito Gobbi syngur
hlutverk Rígólettós, Mario Filip-
peschi hlutverk hertogans, en
Lina Pagliughi hlutverk Gildu.
Söngur og leikur Títo Gobbis
vekur sjerstaka athyglL
Svo sem kunnugt er, mun
Þjóðleikhúsið sýna óperuna
næsta sumar, og mui mörgum
þykj a skemmtiTegt að hafa áður
sjeð kvikmyndina.
Til þess að auðvelda mönnum
að fylgjast með efni óperunnar
skal það skýrt hjer í faum orð-
um.
1. þáttur gerist í höH hertogans
í Mantúa. Hann er mikill gleði-
maður og aðdáandi fagurra
kvenna. Hann hefur átt vingott
við dóttur greifans frá Monter-
óne, sem kemur til hallarinnar
til þess að kvarta yör því. Rígó-
lettó, hirðfífl hertogans, hæðist
að honum og hann er tekínn hönd
um, en biður um leið hertoganum
og þó einkum Rígóleító hinna
þyngstu bölbæna
2. þáttur gerist við hús Rígó-
lettós, sem hefur tekíð sjer böl-
bænir greifans mjög rarri. Hann
befur samviskubit, því að hann á
nefnilega sjálfur dóttur, Gildu,
sem býr í húsi hans, en við hirð-
ina er talið, að hún sje ástmey
hans. Hertorinn hefrrr komist í
kynni við Gildu, án þess að víta,
að hún er dóttir Rieóletlós. —
Nokkrir hirðmenn ætla að gera
Rígólettó grikk og ræna ástmey
hans, en færa heríoganum hana.
Þeir hitta Rigólettó fyrir utan
húsið, segja honum, aS þeir ætli
að ræna greifafrú í næsta húsi.
Þeir binda fyrir augu hans og
láta hann hjálpa sjcr víð að ræna
dóttur hans.
3. báttur gerist í hoSl Iiertog-
ans. Rígólettó herHr ftomist að
dóttur sinnar, en hertoganum hef
ur þá tekist að tæla hana. Hún
elskar hann og trúir á tryggð
hans. En Rígólettó ásetur sjer að
sannfæra hana um, hvers konar
maður hertoginn sje.
4. þáttur gérist við hús stiga-
mannsins Sparafúciles. Systir
hans hefur lokkað hertogann
þangað og duflar hann þar við
hana (syngur ariuna La Donna
Reuter.
Fraaski ræðisip.aðurína
rekinn frá Prag
PRAG, 30. apríl. — Tjekkneska
utanríkisráðuneytið mæltist til
þess við franska sendiherrann í
Prag í dag, að ræðismannaskrif-
stofu Frakka í borginni yrði lok-
að fyrir 5. maí. Er þetta svar
Tjekka við því, að Frakkar lok-
uðu tjekknesku ræðismannsskrif
stofunni í Algiers fyrir skömmu.
AtHee faqnaS
LUNDÚNUM, 30. apríl. — Attlee,
íorsætisráðherra Bretlands, sat
ráðuneytisfund í morgun í fyrsta
, , , . , skipti eftir að hann kom úr
e mobile). Rígólettó og Gilda eru sjúkrahúsinu, þar sem hann
dvaldist um 5 vikna skeið. Er
forsætisráðherrann gekk í þing-
salinn í dag, ljetu þingmenn i
ljós áköfu fagnaðarlæti.
fyrir utan og sjá háttalag her-
togans. Hún verður harmi lostin.
Rígólettó sendir hana burtu, en
fær stigamanninn til þess að
drepa hertogann. Systir hans bið
ur hertoganum hins vegar griða,
og fellst stigamaðurinn þá á, að
komi einhver ókunnugur inn í
húsið, skuli hann drepa hann í ,,_______ ... . , , , . ^ „ ,
staðmn og blekkja Rigoletto. —
Gilda hefur heyrt þetta og ákveð
vinnuleysi og hverskonar kjaraskerðingu og hún krefst fullrar
mánaðarlegrar dýrtíðaruppbótar á kaup sitt.
Alþýðan krefst vinnu fyrir alla verkfæra ménn og konur. Húr»
fordæmir hverpkonar sleiíarlag í atvinnurekstri þjóðarinnar og
krefst þess að atvinnutækin sjeu gjörnýtt á hverjum tíma. Alþýð-
an krefst mannsæmandi íbúðarhúsa og stóraukinnar aðstoðr.r við
verkalýðinn til þess að eignast eigið heimili.
Alþýðan krefst þess að sett verði lög um fullkomið öryggi á
vinnustöðum og eftirlit með skipum, vjelum og verksmiðjum aukið.
Alþýðan krefst heilbrigðra verslunarhátta og aukins verðlags ■
eftirlits, h'ún krefst þess að ofgróði af verslun og vinnu verkalýðs-
ins verði afnuminn.
Alþýðan mótmælir öllum sköttum á nauðþurftartekjur og krefsí
aukins eftirlits með skattaframtölum.
Alþýðan mótmælir því að erlendir menn vinni á íslandi meðan
nokkur íslendingur, sem vill vinna, er atvinnulaus og krefst þess
að allt erlent verkafólk verði flutt af landi burt nú þegar, nema
með nauðsynlega fagþekkingu.
Alþýðan krefst þess að fjármagn þjóðarinnar sje fyrst og íremsi
notað í þágu útflutningsframleiðslunnar, til byggingar íbúðarhúsa
við hæfi alþýðu manna og til ræktunar landsins. Hún krefst auk-*
ins iðnaðar og betri nýtingar á útflutningsafurðunum.
Alþýðan mótmælir hverskonar skerðingu á fjelagsmálalöggjöf-
inni og krefst þess að almapnatryggingarnar verði enn auknar að
miklum mun. Mæðra og ekknatryggingar stórauknar og fullkomn-
um atvinnuleysistryggingum verði bætt við tryggingarlöggjöfina.
Alþýðan krefst sama kaups fyrir sömu vinnu, án tillits til þe:;:s
hver vinnur hana, karl eða kona. Hún krefst fullrar nýtingar
vinnuafls þjóðarinnar og þess kaups fyrir 8 stunda vinnudag, sem
nægir henni til mannsæmandi Iifnaðarhátta. Hún krefst takmark-
ana á eftirvinnu og algjörs afnáms næturvinnu. Hún krefst 12
stunda hvíldar á togurunum á öllum veiðum og lágmarkshvíldar
á öllum fiski- og flutningaskipum.
Alþýðan krefst jafns og óskoraðs samningsrjettar fyrir öll stjett-
arfjelög í landinu.
Alþýðan krefst þess að hátíðisdagur hennar, 1. maí, verði tekinn
í tölu hátíða og að öll vinna verði lögð niður þann dag, sem aðra
hátíðisdaga.
1. maí fylkir reykvísk alþýða liði undir merkjum heildarsam-
taka sinna, í baráttu fyrir fullri mánaðarlegri vísitölu á kaup. Móti
fátækt, fyrir atvinnu handa öllum, gegn styrjöldum, og fyrir friði,
frelsi og lýðræði.
Lifi eining alþýðunnar um allan heim!
Lifi Alþýðusamband íslands!
Reykjavík, 1. maí 1951.
L maí-nefnd verklýðsfjelaganna í Reykjavík:
Sæmundur E. Ólafsson, formaður,
Wilson í Evrópy
PARÍS, 30. apríl. — Wilson, fram
ur að fórna sjer fyrir hertogann,
sem hún elskar. Hún ber að dyr-
um, og leggur stigamaðurínn þá
Framh. á bls. 8
ríkjanna, er nú staddur í París,
þar sem hann ræddi m. a. við
Eisenhower, hershöfðingja At
lantshafshersins. Á morgun fer
hann til Lundúna, þar sem hann
ræðir m. a. við ýmsa ráðherra.
,St gðu steininum4 næsía
Seikrit Leikfielogsins'
Á FIMMTUDAGINN hefjast sýningar í Iðnó á sjónleiknum „Segðu
steininum", en þetta er fjórða leikritið, sem Leikfjelag Reykja
víkur tekur til sýninga á þessu leikári.
„Segðu steininum" er sjónleik-
ur, sem segja má að sje nýr af
nálinni. Byrjað mun hafa verið
á að sýna leikrit þetta árið 1948,
í London og siðan hefir það ver-
ið sýnt mjög víða t. d. á Norð-
urlöndum og allsstaðar hlotið
um.
Leikurinn fer fram í sjökra-
skýli í breskum herspítala á
Buimavígstöðvunum. Leikendur
cru níu talsins, þar af er aðcias
öllu og kreíst þcsc nS hamast til I eitt hvcnhlutvcrk
Leikendur eru:
Karl Sigurðsson, Rúrik Haralds
son, Árni Tryggvason, Þorgrímur
Einarsson, Gísli Halldórsson
Gnnnar Bjarnason, Guðbjörg Þor-
bjarnai'dóttir, Gu.ðjón Einársson.
Gunnar ’ Eý.fóliísoti.
Þó hjer sje um gamanleik að
ræða, þá er mikil alvara á bak
við. Höfundur hans er Jchn Pat-
rick. Leikurinn er í þrem þáttum
cg hefur Bjarni Guðmundsson
þýtt leikinn.
Lcikstjöri er Gunnar E. Ilansen.
Sigurjón Jónsson,
Stefán Hannesson,
Kristján Guðlaugsson,
Björn Bjarnason,
Tryggvi Sveinbjörnsson,
Skafti Einarsson,
Águst Helgason,
Bjami Þótarinsson,
Valur Magnússon,
Valdimar Gíslason,
Guðrún Finnsdóttir,
Bjarni Ólafsson,
Agnar Gunnlaugsson,
Hafsteinn Guðjónsson,
Sigurður Eyjólfsson,
Sigurður Ingimundarsson,
Haukur Friðriksson,
Auk þess undirrita ávarp^ð:
Stjórn Bandalags starfsmanna
ríkis og bæja, stjórn Iðnnema-
sambands íslands, stjórn Vmf.
Dagsbrún, stjórn Sjómannafje-
lags Reykjavíkur, stjórn Verka-
kvennaf jel. Framsókn, stjórn
Iðju, íjelags verksmiðjufólks,
stj órn Bif r eiðast j óraf j elagsins
Hreyfill, stjórn Vörubílstjórafje-
lagsins Þróttar, stjórn Hins ís-
lenska prentarafjelags, stjórn
Starfsstúlknafjelagsins Sókn,
stjórn ASB, fjelag afgreiðslu-
stúlkna í brauða- og mjólkur-
sölubúðum, stjórn Fjelagsins
Skjaldborg, stjórn Fjelags járn-
iðnaðarmanna, stjórn Þvotta-
kvennafjelagsins Freyia, stjórn
Fjelags starfsfólks í veitingahús-
um, stjórn Múrarafjelags Reykja
víkur, stjórn Fjelags islenskra raf
virkja, stjórn Bókbindarafjelags
Sofus Bender,
Eðvarð Sigurðsson,
Ásgrímur Gíslason,
Grjetar Sigurðsson,
Guðbjörg Brynjólfsdóttir,
Svavar Gests,
Jón G. S. Jónsson,
Margrjet Sigurðardóttir,
Kristín Einarsdóttir,
Viggó Einarsson,
Laufey Guðmundsdóttir,
Haukur Sigurjónsson,
Benedikt Gíslason,
Lárus Guðmundsson,
Viktor Þorvaldsson,
Guðjó.n Hansscn.
| Reykjavíkur, stjórn Fjelags bif-
(vjelavirkja, stjórn Bakarasveina-
fjelags íslands, stjórn Sveinafje ■
iafes núsgagnasmiða, stjórn Sam-
bands matreiðslu- og framreiðslu
manna, stjórn Fjelags garðyrkju-
manna, stjórn Fjelags íslenskra
hljóðfæraleikara, stjórn Sveina-
fjelags skipasmiða, stjórn Nótar,
fjelags netavinnufólks, stjórn
Starfsmannafjelagsins Þór, stjórn
Rakarasveinafjelags Reykjavík-
ur, stjórn Málarasveinafjelags
Reykjavíkur, stjórn Sveinafjelags
húsgagnabólstrara, stjórn Fjelags
blikksmíða, stjórn Mjólkuríræð-
ingafjelags íslands, stjórn Sveina
fjel. pipulagningamanna, stjórh
Prentmyndasmiðafjelags Island::,
stjórn Flugvirkjafjelags íslands,
stTórn Fjelags islenskra kjötiðn-
aðarmanna.