Alþýðublaðið - 17.07.1929, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
Stokkseyri,
Eyrarbakka,
Ölfissá,
Þrastaskég.
«o es
cs ea.
Fastar feröir fram og
tll feafea daglega frá
Steindöri,
Grímur Thomsen
<ag afskifti hans af utanrikis-
málara Dana.
(Nl.)
Ég hefi ekki nent aB gá aÖ því,
hvenær Grímur hefir fyrst komist
inn í manríkisráBnueytið, — þaÖ
var þó vist 1848 —, en það
er víst, að það mun snemma hafa
vakað fyrir Grími, að komast á-
fram á þeirri braut, því að hann
svo að segja einn allra af ís-
leazkum samtíðarmönnum sínfuim
reymdi að’ gera sig að veraldax-
manni i þess orð dýpsta skiln-
ingi, og varð eftir lögmáli mót-
setininganna því etanig þjóðiegast-
ur allra. Hvernig Grími befitr tek-
ist að komast í ráðuineyfið í önd-
verðu, er nú ekki gott að segja,
Það Iætur þó að líkum, að ebki
hafi það verið auðvelt fyrir um-
komulausaii íslending, eins og
það var eftirsótt, œ af ýmsum
ástæðurix liggur í atugum uppí, að
Grímur hafi verið framgjann í
góðu lagi. Fyrir þá, sem á amnað
borð voru þeim andlegum efnutn
búnir, að til greina gátu komið,
hefir á þeím tíma verið beppileg-
ast að reyrn að smjúga, ef svo
mætti segja, undir' pilsfaldinn á
greifynjunni. Það segir tniú sagan.
að Grímur hafí einhvexn vegiran
kyhst konungi, enda var ainmað
erfi'ðara, eins tog konungur var
geði farinn. Það er því ekki ann-
að iíkara en að Grímur hafi, eins
og margur maðurinn, sem vildj
komast áfram, leitað áheymar frú
Danner. Það þótti að vísu ekki
vænlegt að dómi oddborgar-
anna, en reyndilst framgjömum
mönnum, sem vildu ganga erimdi
hennar og ktonungs, vænlegt til
frama. ótvíræðar gáfur Grims
hafa ekki spilt um þar. Kunn-
ingsskapur við greifynjuna leiddi
og beina leið til konungs, og það-
an kynni kunnmgsskapur Gríms
við hann að stafa. Þó að vald
konungs hefði rýrnað miltíð við
hina nýju stjómarskrá, olili það
hváð menn toldu í fyrri tízku uro
konungsdekur því, að feonungur
gat vel komið að manni, ef hann
vildi. Þetta mun hafa verið á-
stæðan til, að Grímur komst fyrst
í utanríkisráðuneytjð. Að Grímur
var gáfaður maður, sem sómdi
sér vel, hvar sem hann var, mun
hins vegar hafa valdið því, að
hann hafði sæmilegan framgang
þar, enda hefir hann sjálfsagt
kunnað að ota sér.
Það hafði lengst af verið mark-
mið greifynju Danner að koma
upp beOu ráðuneyti, sem væri á
hennar bandi. Er talið, að ‘hiún
hafi gert margar tílraunir til þess,
sem hafi mistekist. Rétt áður en
uppbefð Gríms byxjar aðallega
var for.sæti sráðherra maður sá, er
Hall hét. Átti hann litlum vin-
sældum að fagna hjá greifynju og
konungi, og tókst þeim að steypa
undan honum í nóvember 1859.
Þegar það gerðist var Grimusr
löngu orðjnn fulltrúi í utanrikis-
ráðuneytinu, hvort sem var fyrir
tilstyrk konungs og greifynju, eða
fyrir dugnað sinn, sem þó semmi-
lega hefir verið, því ekki voru
undan farandi ráðberrar henni
hliðbollir. Árið 1859, 2. dez., tók
við ráðuneyti, sem kent var við
Rotwitt niokkurn; var í því utan-
Tikisráðherra Blixen-Finecke har-
ún, og var þetta ráðuneyti full-
komið bandbendi greifynjunnar,
Hvernig sem vináttu þeirm Gríms
og Blixen-Finecke befir verið var-
ið, þá er það víst, að þegar ráðu-
neytið var myndað, var Blixen
erlendis. Það hlýtur að hafa verið
gamalt aftal, að ef til stefja kæmi.
skyldi Grímur hafa svör af< hans
hendi, því að til Gríms er leitað
um þátttöku Blixen í ráöuneytís-
myndun, og fyrir hans hönd svar-
ar Grímur já. Það virðist vera
einasta skýringin, að Grímur hafi
verið jafn tryggur þjónn greif-
ynjunnar ekxs og Blixem og hon-
um því trúað fyrir þessu.
Þegar Rotwitt. tók vxð ráðuneyt-
isforsæti vildi hann tryggja sér
að fá barúninn í ráðuneytíð og
snéri hann sér til Gríms; Rot-
witt hiefir því hlotið að þekkja áð-
stöðu Gríms, en þá vitneskju gætí
hann vel hafa haft frá greifynj-
unni.
Nú flýtti Blixen sér heim og
tók við ráðuneytinu 2. dez., og
ekltí leið á löngu áður en Grim-
ur fékk, ef svo mætti kalla, æru-
laun iðju og hygginda, þvi að
hann var gerður að deildamtara í
ráðuneytinu 27. s. m„ en sú staða
jafngUti því, sem nú myndi vera
kallað Departemantchef — deild-
arstjóri —. Or þessu er óhætt
að láta heimildarmanninn segja
frá, en hann er Just Johan Holten,
sem um langt skeið var í senn
starfsmaður utanríkisráðuneytiisins
og um leið ritari forsætisráðheírra
og að því starfi loknu dómari í
hinum sameiginlegu dónxstólunx á
Egyptalandi, en síðast héraðsdóm-
ari í Hjartarhólmi á Sjálandi.
Honum segist svo frá:
„Sæ sem hafði eyru utanríkis-
ráðuneytisins, var fuLltrúi dr. phil.
Grímur Thomsen (27. dez. 1859
gerður að deildarritana í 3.
deUd utanríkisráðuneytisins fyrir
verzlunar- og konsúlats-mál), um
leið og hinum tveim pólitísku
deildarstjórum, kammerhenra Qu-
aade og leyndarsendisveitarráði
Vedel, var stjakað til hliðar í
kyrþey."
Hér eftir fylgja nokkur, ekki
með öfflu óvingjarnleg orð, umaið-
stöðu hins nýja utanríkisráðherra,
vegna þess að hann var kvæntur
tiginborinni koxxu.
Skömmxmx 7 vikuan seinixa vildi
þessu ráðuneyti það slys tíl, að
forseti þess, Rotwitt, fékk slag,
þegar hann var að ganga txiður
stigann í syo kölluðu „Hiotel Roy-
al“, og þar með var saga ráðu-
neytisins, sem lafði-á honum eira-
um og greifynjunni, á enda, og
saga Grims í utanríkisráðuneyt-
inu þar nxeð líka. Heinxildarmann-
inum segist svo frá:
„,Með myndun hins nýja ráðu-
neytis (2. ráðuneyti Halls) breytt-
tist hin ínnri hlutföll í ráðuneyt-
inu einnig. Áhrif Gríms Thom-
sens á stórpólitíkina, senx höfðu
bygst á fullkomlegu einbasam-
bandi xniffli hans og barúns BMxen,
hættu af sjálfu sér, og Thomsen
var upp frá þessum tínia og
þangaö til hann endanlega var
íeystur frá embætti í aprffl 1866
einskorðaður við að stjóma verzl-
unar- og konsúlats-skrifstofun-
um.“
Það er ekki hægt að segja, ai&
þessi höfundur láti á sér skfflja, að
hann sé hrifinn af Grínxi. Það
yerður þó að geta þess, að höf-
undurinn er áður búinm að koma
upp um það, að hann sjálfur sé
ákveðinn andstæðiingur greifynj-
unnar. Hins vegar er það ber-
sýnilegt af orðunum, að Grimur
hefir tæplega verið það góður fé-
lagi, að samstarfsmönnunx hans.
hafi yerið vel við hann, þvert á
móti. Það sýnist eins og hann
hafi verið þeim stöðugur þymir í-
augum. Hvað valda kann er ekki
gott að vita, hinn óvenjulegi
franxgangur hans ef til vill eitt-
hvað, en alkunnugt er það, að
Grimur var alment mjög tungu-
skæður maður, sem stríddi og
meiddi á báða bóga, og bar ekkii
minst á því, þegar haixn var kom-
imx heim. Sjálfum hefir Grínxi -
verið það fullljóst, að hann væri
ekki neitt sérlega vel liðinn af
samstarfsmönnum og hirðmönn-
urn, og að þeir hafi ekki verið
honum sem hollastir, og þött það
miöur, ef marka skal vísuorðin:
en kaldara und rifjum er kon-
ungsmönnum hjá,
kalinn á hjarta þaðan slapp ég'.
Er Friðrik VII. andaðist, 1864,
var áhrifum greifynjunnar lokið
og þeirra inanna, er við hana
höfðu stuðst, og var þegar byrjað
,að hreinsa til“ og „mloka þeim
út“. Þetta varð auðvitað ekki gert
í snarkasti, en aðalmennimir
hurfu af sjónarsvjðinu þegar í
stað. Hinfr, sem nxinni háttar voru,
hurfu óðara er sænxileg tækifæri
buðust, og í þeirra töLu var j
Grímur.
Vegna þess hve utanríkismál
samkvæmt eðli sínu eru viðkvæm
og afarmikið bundin við mál-
efnaþekkingu, nxannþekkingu og
kunningsskap þeirra manna, sero
að þeim starfa, er annað hægara
en að hafa þar mikil nxanna-
/