Morgunblaðið - 21.11.1951, Page 5

Miðvikudagur 21. nóv. 1851
M ORGUN BLAÐIÐ
5
Sr. Ingvar Niknlásson
Hlnniimarorð
f DAG verður til moldar borinn
hjer í borginni sjera Ingvai
Nikulásson, íyrrum prestur að
Skeggjastöðum á Langanesströnd
Iim.
Sjera Ingvar fæddist að Múla-
seli í Hraunhreppi 16. okt. árið
1866. Var hann því fullra 85 ára
að leiðarlokum. Foreldrar hans
voru þgu: Nikulás Sigvaldason og
Oddný Jónsdóttir, hjón, búandi
að Múlaseli. Fluttust þau síðar til
Reykjavíkur, og rnunu með því
hafa veitt syninum betri skilyrði
til náms og skólagöngu. Sjera
Ingvar varð svo stúdent hjer i
Reykjavík vorið 1889 o? kandidat
í guðfræði við Prestaskóla ís-
lands árið 1891. Þá úm haustið
vígðist hann aðstoðarprestur til
sjera Jóns Björnssonar á Stokks-
«yri og var settur prestur þar
vorið 1892. Næsta ár, eða nánar
liltekið 19. maí 1893, var honum
svo veittur Gaulverjabær í Árnes
prófastsdæmi. Þar -átti hann dvöl
um 10 ára skeið. Að þeim liðnum
hvarf hann frá prestþjónustu sök
um vanheilsu. Stundaði þá meðal
annars í nokkur ár barna- og
unglingakennslu í nágrenni
Reykjaviiiur. Fjekk svo veitingu
fyrir Skeggjastaðaprestakalli 18.
maí 1907. Flutti þangað og átti
þar samfellda dvöl til vorsins
1936, er hann fyrir elli sakir
fjekk lausn frá störfum.
31. maí 1894 kvaentist sjera
Ingvar Júlíu Quðmundsdóttur frá
Keldum á Rangárvöllum. Var
hún af hinni nafnkunnu og fjöl-
mennu Keldnaætt, merk kona og
mikilhæf. Missti sjera Ingvar
mikiis, þegar hún Ijest frá hon-
vorið 1934. Börn eignuðust þau
hjón 3, er öll lifa, F,ru þau: Helgi,
yfirlæknir á Vífilsstöðum, kvænt
ur Guðrúnu Lárusdóttur lyf-
læknis. Soffía, kona Sveinbjarn-
ar Sigurjónssonar yfirkennara,
<og Ingunn kona sjera Vigfúsar I.
Sigurðssonar að Desjamýri.
Munu þau hjón hafa búið þessum
ágætu börnum sínum óvenjulega
góð skilyrði til þroska og mann-
«dóms. Uppskar og sjera Ingvar
ávexti þess í ríkum mæli síðustu
15 árin. Naut bann þá skjóls
þeirra, ástúðar og umhyggju, og
þó lengst af á heimili Soffíu dótt
Ur sinnar.
Sjera Ingvar var einn af hin-
um látlausu, hógværu mönnum,
sem þó ekki er auðvelt að
gleyma. í návist hans komu bæði
mjer og öðrum í huCT orðin fögru:
,,SæIir eru hógværir, því að þeir
munu landið erfa.“ Það var eitt-
hvað sjerstakt í látleysi hans og
hógværð, sem leiddi öryggi, hlýju
og frið út í lífið. Hann var einn
þeirra hljedrægu manna, sem eru
meira en þeir láta eða sýnast.
Oll störf sín vann hann með
fölskvalausri einlægni, trú-
mennsku og samviskusemi. Hon-
um var mjög sýnt um kennslu-
störf ýmiskonar, lagði lengi
stund á þau og hjálpaði mörgum
við nám undir skóla. Hann var
trúmaður í björtustu merkingu
þess orðs, og vann sjer með því
og öðru vináttu og traust safn-
aða sinna. Sem kirkjunnar þjónn
í 40 ár flutti hann mál Krists
jöfnum höndum bæði á stjett og
í stól. Hann unni rjettlæti og friði
og vildi hvarvetna vera sættir
manna og málefna. Grandvar-
leikur hans í orði og verki var
honum hið þögla vitni, sem ekki
brást, og allir kunnugir virtu að
verðleikum. Og hann taldi aldrei
eftir þá áreynslu og fyrirhöfn,
sem rjettlætið og skyldurnar
settu honum fyrir að leysa af
hendi. í lííi hans og starfi var
I ,,hinn fórnandi máttur hljóður”.
I Sjera Ingvar bar og rheð sæmd
merki hinnar íslensku bænda-
stjettar. Hann var mikill heimilis
faðir, búhöldur góður, hjúasæll,
og hagsýnn um afkomu manna
o" málleysingia. Ábýlisjörð sína
að Skeggjastöðum bætti hann
mjög og reisti þar flest eða öll
hús frá grunni Hann komst og
ekki hjá því að gegna ýmsum
trúnaðarstörfum fyrir sveitunga
sína og sóknarbörn. Starfaði
hann lengi í sveitarstjórn og
skólanefnd og var sýslunefndar-
maður um skeið. Sýnir það meðal
annars ítökin, er hann átti i hug-
um og hjörtum fólksins þar
eystra.
Síðustu 12 árin var sjera Ingvar
meðlimui’ í fjelagi okkar fyrr-
verandi sóknarpresta hjer í
Reykjavík. Sótti hann vel fundi
okkar á meðan kraftarnir leyfðu,
og fylgdist af einlægni með því,
er þar gerðist. Var okkur óbland
in ánæeia að nánari kynnum við
hinn góðláta og hógværa öldung.
Það var bjart yfir svip hans þrátt
fyrir árin mörgu, sem að baki
lágu. Það var hlýtt í návist hans,
þótt hkamskraftarnir væru að
mestu þrotnir.
Við öll, sem þekktum sjera
Ingvar meira eða minna, þökkum
honum — og beim, sem gaf —
fyrir lífið og starfið okkar á
meðal. — Blessuð sje minníng
hans. Blessuð sje koma hans þang
að heim, sem björtustu draumarn
ir verða að veruleika og fegurstu
vonhnar fá að rætast til fulls.
Jón Skagan.
F Et d aa r
Húsmæðrafjelag Reykjavíkur
heldur spila-, sauma- og skemmíifund, fimmtudag-
inn 22. þ. m. kl. 8,30 í Borgartúni 7. — Konura
heimiit að taka með sjer gesti.
STJÓRNIN
„BELL AND HOWELL“
HvIÍ4iiiyndasýniiigarvj®l
16 mm. með microfón, tjaldi og tilheyrandi áhöldum til
sölu. — Tilboð merkt „Bíó — 349“, sendist afgr. Mbl.
fyrir n. k. mánudagskvöld.
2S0—300 ferm.
IðsiaðcierbásBiælli
á I. hæð (jarðhæð) óskast nú þegar, eða um.ára-
mót. — Tilboð merkt: 4947—345, sendist afgr.
Mbl. fyrir 25. þ. mán.
í DAG verður Eiríkur Einarsson
alþingismaðUr til moldar borinn
að Stóra-Núpi í Gnúpverja-
hreppi. Hefur æviatriða hans áð-
ur verið getið hjer í blaðinu.
Hjer fara á eftir kveðjuorð frá
formanni Sjálfstæðisflokksins og
Sigurði Óla Ólafssyni alþingis-
manni á Selfossi:
Á undanförnum árum hafa
þingmenn Sjálfstæðisflokksins
oftast nær komið saman einu
sinni á ári til þess að gera sjer
glaðan dag. Bar þá margt á góma
og allt ánægjulegt, enda var þar
„góðra vina fundur“. En æfinlega
held jeg að mesta kæti hafi
Eiríkur Einarsson vakið með
kveðskap sínum- Jeg hygg að
Eiríkur vinur okkar verði okkur
öllum ógleymanlegur eins og
hann var, þegar þessi leikur fór
hæst. Hljedrægur, dulur og feim-
inn ljet hann það hversdagslega
ekki eftir okkur að fara með
stöku eftir sig. En allir vissum
við, að til hófs okkar kom hann
með nesti og nýja skó. Einhvers-
staðar hafði hann stungið á sig
nýja bragnum, sem hann hafði
orkt fyrir okkur og ætlaði r>ð
láta okkur heyra, þegar „guða
veigar" voru xeitnar ad „,uga
sálar y<l“_. Jeg fylgdist alltaf vel
með Eiríki, þegar svona stóð á.
Hann sat þá fámáll og annars
hugar. En allt í einu fór hann að
ókyrrast, tók að þukla sig allan í
leit að bragnum, sem stundum
fannst í vestisvasanum, stundum
í buxnavasanum, aldrei í brjóst-
vasanum og stundum ekki fyrr
en hann var sóttur fram í frakka-
vasa. Og nú rann upp stundin.
Lágróma og dálítið undirleitur,
en kíminn, hóf Eiríkur flutning-
inn, en fyrr en varði rjetti hann
úr sjer, hækkaði róminn og lang-
aði sýnilega oft til að „taka und-
ir“, þegar á braginn ieið og menn
veltust mn af hlátri svo tárin
fossuðu af hvers manns hvarmi.
Eftir þetta tók Eiríkur gleði sína.
Þessi barnslega listamannssál
fylltist áfengum fögnuði af þeirri
gleði, sem honum æfinlega tókst
að gefa okkur öllum vinum sín-
um og samherjum, gleði, sem
stundum entist ler.gi og sem við
þókkum honum liðnum jafnt sem
lífs.
*
Frá því að Hannes Hafstein
Þest hefur ekkert af þjóðskáld-
um Islendinga átt sæti á Alþingi,
tn hagyrðingar hafa verið þar
margir og sumir ágætir. Eirikur
Einarsson var þeirra lang fremst-
ur. Ekki orkti hann þó mikið, en
allt með snillibrag. Hnittinn og
fynainn rjeði hann yfir fádæma
orðkyngi og var alla jafna svo
frumlegur jafnt um efni sem
form ,að til einskis verður jafnað
i íslenskum kveðskap að því er
jeg best veit.
En harpa Eiríks átti sjer fleiri
strengi. Hann var ekki aðeins
óvenjulegur hagyrðingur. Hann
var líka skáld, sem stundum
kvað ljóðrgen kvæði af skáldsins
innblásr.a anda. Var Eiríki svo
sýnt um að meitla hugsun sína í
bundnu máli að fátítt er. En
ræður hans voru aftur á móti
oft langar og bragðdaufar. Þó
hlýddu menn oft betur á mál
hans en sumra þeirra, sem betur
þóttu máli farnir, enda launaði
Eiríkur oft athygli áheyrenda
með því að slíta lopann með
frumlegri samlíkingu eða ein-
hverju hnittiyrði.
★
í stjórnmálunum var það lílta
oft skáldið, .sem setti svipinn á
Eirík Einarsson. Átthagaástin og
draumsýnin leiða hann til önd-
vegis í sögu hjeraðs hans. Eii'ík-
ur elskaði fóllcið, sem hann ó1s+
upp með, sveitina sína og hjerað-
I ið sitt. Því vildi hann vinna til
hinstu stundar og það g.erði
hann. Sem sýslumaður Árnes-
inga, útibússtjóri Landsbankans
á Sclfossi og fulltrúi Árnesinga
á 25 þingum, varð hann snemma
— og var lengi — miki" á •**=[-
maður í hjeraði. Og á sínum
Eiríkur Einarsson.
stjórnmálafálc geysti hann oft
hratt og víða um hagsmunalend-
ur hjeraðs síns. Hin skáldlega and
ans mnsýn stýrði oft íörinni. Gat
Eirikur þá ekki alltaf fært mikil
rök, hvað þá órækar sannanir fyr
ir því að hann væri á rjettri leið.
Aðrir skildu hann því misjafn-
lega vel og stundum fylgdu menn
honum fremur af ást á mannin-
um en trú á málstaðinn. En svo
komu árin og báru ratvígi Eiríks
vitni. Þannig hefur það orðið um
mörg stærstu hagsmunamál átt-
haga hans og þannig mun brátt
reynast um hið mesta áhugamálið
Eiriks, Austurveginn. Hann mun
verða lagður þar sem Eiríkur
sagði fyrir. Og enn munu fleiri
„hugsjonir rætast“, eftir því sem
fleiri ár líða og færa þing og
þjóð nær framsýni Eiríks og
bjartsýni.
★
Eiríkur Einarsson var mikiU
heiðursmaður. Hann var bók-
hneigður og víðlesinn, friðsam-
ur, góðlyndur og . svo hjálpfús,
að hann vildi hvers manns bón
gera. Mun honum alltaf hafa
verið sýnna um að sjá annarra
þörfum borgið en sjálfs síns hag.
Var hann því óvenju vinsæll
maður. Hann var rjettsýnn og
sanngjarn og vildi jafnán hafa
það sem rjettara reyndist. Kunni
hann þvi vel að meta það sem
gott var í fari andstæðinganna.
En frá stefnu sinni kvikaði hann
aldrei vegna þess, að hann leit
svo á, að stefna Sjálfstæðisflokks
ins og baráttumál hans mörkuðu
brautina til hagsbóta fyrir kom-
andi kynslóðir í landinu.
í hinni meistaralegu ræðu, sem
sjera Jón Thorarensen flutti í
minningarathöfn um Eirik Ein-
arsson í Dómkirkjunni í fyrra-
dag, valdi hann sem texta þetta
myndríka ljóð Eiríks:
Enn jeg stefni austurveg
ægku minnar gestur
þó að ellin þreytuleg
þokist öll í vestur.
Eiríkur varð ekki gamall mað-
ur. Ellin sótti snemma að hon-
um og fast síðustu misserin,
þokaði honum smátt og smátt í
vestur, þar til hún kom honum
á, hnje; og lagði hann að velli.
Hinn 13. þ. m. gekk æfisól Eiríks
Einarssonar til viðar. Sjálfur
síefnir hann í austurveg. Hann
hefur nú farið síðustu förina
austur yfir fjallið og hugsjónir
hans Qg draumsýnir eru óðura
að rætast. *
Eirikur Einarsson verður í dag
lagður í mold gveitar sinnar. I
átthagana sótti hugur hans alla
tíð og þangað leitaði hann jafnan,
þegar hlje varð á önnum dags-
ins. Æítarbyggðin býður þennan
óskmög velkominn í faðm sinn
og þangað munu margar hlýjar
óskir fylgja honum.
Við flokksbræður Eiríks Ein-
arssonar á þingi rounuro
,sakna hans og geyma Ijúfar og
hugþekkar enauii«Hnui<ö<u u.u
þennan hljedræga, viökvæma,
gáfaða og góða samstarfsrnann ogf
vin.
í nafni okkar allra, í nafnl
allra Sjálfstæðismanna kveð jeg"
Eirík Einarsson vinarkveðju og
færi honum þakkir fyrir langa
og dygga þjónustu, mörg og vel
unnin störf í þágu flokksins og’
þjóðarinnar.
Ólafur Thors.
í DAG er Eiríkur Einarsson,
alþm. frá Hæli, jarðsettur -að
Stóra-Núpi, Gnúpverjahreppi.
í hugum Árnesinga var Eiríkur
allt i senn: Sveitungi, vinur og
hjálparhella. Þótt hann væri bú-
settur í Reykjavik allmörg síð-
ustu ár sín, var hann fyrst og'
fremgt Árnesingur. Þar var hug-
ur hans, hjá ættingjum, vinum
og samherjum. Aðaláhugamál
hans voru í tengslum við Árnes-
sýslu og þeim málum barðist
hann fyrir á Alþingi af sinni al-
kunnu þrautseigju og dugnaði.
Þótti honum oft seint ganga, urrx
framkvæmdirnar og þær snúast
í aðrar áttir en hann taldi rjett-
Ei vera. En þegar hann var ákveð
inn i einhverju máli, þá hjelt
Þ'i h*’f n i + A
bljesi, Hann sagði við undirrit*-
ctOclii, XyxXJL SlOuovU
ingar: „Jeg vil gjarna sitja eitt
þing enn og freista þess að þoka
áhugamálum mínum fram.“ —
Þetta var hans hugsun en — eng-
inn má sköpum renna.
| í dag er honum reidd hinsts.
hvíla að Stóra-Núpi.
Vini átti Eiríkur Einarsson.
marga, bæði í hjeraði og utan.
, Vinátta hans var djúp og einlæg,
|ckki dægurfyrirbrigði sem bloss—
aði upp við fyrstu kynningu, til,
að hjaðna síðan, heldur haldgófl
og varanleg scm hjelst meðan líf
entist. En óvináttu hygg jeg að-
bann hafi ekki borið í brjósti til
nokkurs manns. Þótt hann fengi
mörg hvöss orð að heyra frá
pólitískum andstæðingum á fund.
um, þá voru svör háns hógvær
og rökföst. En aldrei talaði hann
á eftir styggðaryj-ði um and-
stæðinga sína. Fann ávalt eitt-
hvað málflutningi þeirra til
stuðnings, en ljet sig engu skifta.
persónulega áreitni. Kom þar til
.góðmennska hans og sáttfýsi.
Hjálpsemi Eiríks F.inarssonar
ei alkunn meðal Árnesinga. Mæ.
í því sambandi m. a. minna á.
tima þann er hann veitti Útibúi
Landsbankans á Selfossi fo'-
stöðu. Jeg gæti vitnað í samtöl
I við marga bændur í Árnessýslu,,
sem á þeim tima áttu við erfioan
fjárhag að striða. Þá var hinn ný-
stofnaði banki á Selfossi eina at-
hvarfið til að bæta úr brýn.ustu
| þörfinni. Útibússtjórinn var lika
sá maðurinn sem skyldi þörf
bændanna, hann var frá þeira
kominn og vissi hvað í húfi var.
Enda gat hann ekki látið neinn
synjandi frá sjer fara. Hann
hljóp undir bagga en var síðar
ekki þakkað sem skyldi. En þá
var hs-ldur ekki sá skilnjngur
rikjandi að landbúnaður okkar
! Íslend.inga getur ekki lifað á
skyndilánum eins og ýmis annar
atvinnurekstur okkar, þar verð-
ur að koma annað til.
Eftir að Eirikur Einarsson flutt
ist til Reykjavílcur, var hann
áfram sveitungi og vinur o^ivar
Árnesinga, boðinn og búinn til
að leysa erindi okkar og vanda-
mál. Hversu oft heyrðist ekki
þessi setning: „Talaðu við Eirík
Einarsson og athugsðu hvort
| hann getur ekki hjálpað þjer.“
Og Eiríkur brást ekki, hinn góði
vilji hans var til reiðu, þótt hann
1 gæti ekki úr öllu leyst.
I Þessa alls minnast Árnesingar
! í dag. Þeir kveðja bróður sinn,
| frænda, vin og yelgerðarmann.
, Við samherjar hans kveðjum
hann með þakklæli fyrir sam-
| starfið, og fyrir allt sem hann
hefur gert fyrir okkur og Árnes-
þing. Guð blessi minningu hans
og meei hún ávalt hvetja okkur
til dáða.
S:g. Óli Ólafsson.