Morgunblaðið - 24.01.1952, Page 5

I
Fimmtudagur 24. jan. 1952
MORGUKBLAÐIÐ
mm
MiKI
WLmmmi
HR. STORKAUPM. Garðar Gísla
son skrifar í Morgunblaðið þann
23. nóv. s.l., grein um fisksöluna
til Ameríku, sem hann telur svar
yið grein minni, sem birtist :í
Sama blaði 9. okt. s.l.
Þó G. G. fari fram hjá rök-
stuðningi, sem ég setti fram í
grein minni 9. okt. þá þykir mér
samt rélt, að svara honum, því
grein hans fyrir þá, sem málinu
eru ókunnugir, gæti auðveldlega
vakið misskilning. Ég vil um leið
nota tækifærið, tið að skýra nán
Sr með nokkrum rökum þetta
tnál almennt.
Snlufyrirkomulag Sölumið-
Stöðvar Hraðfrystihúsanna á fisk
inum hér, er skýrt nákvæmlega í
grein minni frá 9. okt. s.I. og verð
Ur því ekki endurtekið hér.
Eins og þar er bent á, hefur
þetta sölufyrirkomulag ýmsa
galla, en því fylgir sá stóri kost-
lir, að me.ð því hefur Island unnið
& í samkeppninni um markaðinn
hér.
Eftirfarandi skýrsa sýnir nýj-
listu tölur um innflutning á bol-
fiskflökum frá hinum ýmsu lönd
lim. Magnið er gefið í pundum.
Svar til Garðars Gíslasonar
ið stærri, en þó aðeins um 35
smálestir af þorskflökum, þá var
þessi cif sala eitthvað ekki í lagi.
Var því leitað til G. G. að sjá
um sölu á þessari smá sendingu.
Þar hefði átt að vera tækifæri
fvrir G. G. að framkvæma beina
sölu til innflytjanda eða heild-
sölu fiskverzlana í Ameriku,
Þetta gerði G. G. þó ekki, heldur
seldi hann eftir erfiðismuni :h-sk-
inn til firma þess, sem annast hér
sölu fyrir S. í. S., og það fyrir
VM cent lægra pundið, heldur en
S. H. seldi þorskflök hér á sama
tíma.
Ég vil þó taka það fram, að
ég er ekki að álasa G. G. fyrir
þessa sölu. Ég tel að hann hafi
þurft að selja þessar ca. 35 smá-
lestir fyrir I8V2 cent oundið ::
stað 20 cent, sem var markáðs-
verðiS, bví hann vildi endilega
sélja magr.ið allt í einu til ems
kaupanda.
Það er þetta sem ég á við, þeg-
ar ég held því fram, að cifsölur
frá Jóni Gunnarssyni
1948 1949 1950 1951
' fyrstu 11 mán.
Kanada .... 49.141.992 42.459.033 51.067.779 54.449.352
ísland .... 4.181.204 4.359.133 12.529.576 22.944.000
Koregur .. 395.109 437.979 2.080.376 3.883.077
! Það er ekkert nýtt að G.G.
haldi fram kosti „beinu“ salanna.
í grein sem birtist eftir hann í
„Vísir“ 7. :maí 1948 segir hann
tim sölu freðfiskafurða hingað
jneðal annars:
„En ég álít að of lítil rækt hafi
yerið lögð við sölu þeirra hér í
Ameríku, og því sé ástæða til að
athuga hvort hægt sé með
breyttu fyrirkomulagi að auka
söluna og hækka verðið til iram-
leiðendanna".
Þegar G. G. skrifaði þetta 1948,
mun hann ekkert hafa fengist við
sölu á frystum fiski og lítið þekkt
tií þeirra .mála, en samt haft
áhuga fyrir að útvega sér sam-
bönd við íslenzka framleiðendur.
Nú vill svo vel til, að G. G.
hefur um undanfarin ca. 2 ár ver-
ið hér sölumaður fyrir Fiskiðju-
Ver ríkisins, og selt lítilsháttar
af fiski. Honum hefur því gefist
tækifæri til að framkvæma kenn
ingu sína urn fisksölumálin frá
1948.
Um sölur G. G. fyrir Fiskiðju-
Verið segir í grein minni frá 9.
okt.:
„S.l. ár byrjaði einnig Fiskiðju
verið að selja freðfisk til Arr.e-
riku. Það gerði eirihverjar til-
l-aunir til að selja fiskinn cif, eða
strax éftir komu hans til New
.York. Þetta gekk illa, og endir-
5nn hefur oftast verið sá, að taka
he.fur þurft fiskinn ííl geymslu,
til sölu siðar.. Þessa er getið hér
alveg sérstaklega, því nýlega hef
ur verið gefið í skyn í íslenzku
blaðaviðtali, að cif söfur Fi.sk-
iðjuversins hafi gengið vel og «?r
það villandi. Ég vil þó taka það
fram, að það er hvorki Fiskiðju-
verinu að kenna, né þeim manni,
Sem vann að sölunni. héldur hinu,
8ð cif. sölur eiga ekki við fisk-
markaðinn eins og hann or í
þessu landi. Ég ræði ekki frefcar
um þetta hér, en mun gera það,
ef nýtt tilefni verður gefið til
þess.“
Núhefur G. G. gefið frékari til-
efni til skrifa um þetta mál, og
vil ég því geta nánar um sölur
Fiskiðjuversins hér á þessum
markaði. I
Óneitanlega hefur Fiskiðjuver
ið verið orðið þreytt á hinum
„beinu“ sölum G. G. því í ár
Valdi það sér umboðsmann í Los
Angeles Koulouris & Casaretto,
og sendi firmanu fiskbirgðir í
umboðssölu. Einnig í ár samdi
Fiskiðjojverið við firma hér í.New
York, sem heitir Duane Tmport
& Export Corp., um að selja því
freðfisk cif. Firmað keypti cif
eina mjög smáa sendingu. Þegar
jaæsta sending kom, sem var mik
eigi ekki við fiskmarkaðinn, eins
og hann er í þessu landi, eins og
komist er að orði í .grein minni
9. okt.
Markaðurinn er svo þröngur,
að jafnvel fyrir 35 smálestir af
þorskflökum er ekki hægt að ná.
fullu markaðsverði, þegar magnið
er boðið allt í einu til eins kaup-
anda. Hvað mundi þá fgst fyrir
fullfermi skipa Eimskipafélags
íslands, ef selja ætti farminn all-
an cif, eða frá skipshlið eftir
komu skipsins hingað?
Það er hægt að skrifa blaða-
greinar og lýsa því yfir eins og
G. G., að það sé „heppilegra að
stefna að því að ákveðnar bein-
ar sölur fari fram“. En það verða
innantóm orð, þegar þessar beinu
sölur eru ekki framkvæmanlegar
nema á litlu magni, og það fyrir
tiltölulega mjög lágt verð.
AÐRAR ÞJÓÐIR SELJA EKKI
í BEINNI SÖLU
Sáralítið af þeim fiski, sem inn-
fluttur er til Bandaríkjanna, er
seldur cif. Næstum allur sá fisk-
ur, sem kemur frá íslandi er seld
ur eftir hann er kominn hingað.
Sölumiðstöð Hraðfrystihúsanna
komst strax að þeirri niðurstöðu,
að þetta væri hið eina rétta sölu-
fyrirkomulag. S. I. S. sendi hing
að grejnargóðan mann hr. Val-
garð Ólafsson, til að rannsaka
markaðinn áður en S. I. S. hóf
sölur hingað, og hann komst að
sömu niðurstöðu um þetta mál,
cins og S. H. í öllum aðalatriðum.
Norðmenn höfðu hér heila
nefnd manna fyrir 4 árum, til að
rannsaka rétta markaðsaðferð á
freðfiski, áður en Norðmenn hófu
sölur á honum hingað. Þessi
nefnd Norðmanna komst að sömu
niðurstöðum og S. H. gerði árið
1945. Síðan hafa Norðmenn selt
sinn fisk hér með umboðssölu
fyrirkomulagi, og það með ört
vaxandi gengi.
Munurinn á sölufyrirkomulagi
norska fiskisins og þess íslenzka
á þessum markaði er þó sá, að um
sölu á norska fiskinum sér aðeins
eitt norskt firma hér í New York,
en ekki fleiri aðilar eins og hjá
okkur.
Stærstu fyrirtækin ( Newfound
land og Kanada, svo sem .Tob
Brothers & Co., Ltd., Fisherv
Prodcts Ltd., Maritime National
Fisheries og svo frv., hafa sama
sölufyrirkomulag og S. H. Öll
eru þau með fisk undir sínu eigin
vöruheiti á Bandaríkiamarkaðn-
um, má t. d. nefna ,,B1ue Water“,
„I. C. Cold“, „Old Colony" og
„Sea Seal“.
Þó þurfa Kanadamenrf síður á
umboðssölufjnirkomulagi að
halda, heldur en þær þjóðir, sem
lengra eru í burtu frá markaðin-
um, því frá Kanada er hægt að
senda daglega til Bandaríkjanna
smá sendingar af ifski með járn-
brautarvögnum.
Mikið af þeim fiski, sem flutt-
ur er inn til Bandaríkjanna írá
Kanada er pakkaður og frystur
þar- í frystihúsum, sem eru eign
Bandaríkjamanna, en þó er mest
af þeim fiski einnig selt í U. S. A.
með umboðssölu fyrirkomulagi.
Það er því alrangt sem G. G. seg-
ir, að það sé undantekning að
fiskur frá Kanada og Newfound-
land sé sendur hingað í umboðs-
sölu.
UMBÚÐIRNAR
G. G. virðist hneykslaður á að
ég telji það merkilega nýjung,
að íslenzki freðfiskurinn sé sett-
ur í glæsilegar neytendaumbúðir
með eigin vöruheiti íslenzkra
framleiðenda. Þetta er, hvað sem
G. G. segir, ekki aðeins merkileg
nýjung, heldur jafnframt stór-
kostleg framför við að vinna
markað fyrir íslenzka fram-
leiðslu.
Eiga íslenzkir hraðfrystihúsa-
eigendur miklar þakkir skilið,
fyrir að hafa hagt framsýni,
djörfung og dug til að láta búa
til fyrir framleiðslu sína jafn
stórglæsilegar umbúðir.
Með því að kynna íslenzka
framleiðslu í eigin umbúðum ís-
lenzkra framleiðenda, skapast á
henni neytendaeftirspurn og á
traustari grundvelli er ekki hægt
að skapa markað fyrir íslenzkar
afurðir.
G. G. vill aftur á móti, að
amerísk heildsölufirmu sendi sín
ar eigin umbúðir til íslenzkra
framleiðenda, og þeir láti síðan,
það sem fiskast, í þessar erlendu
umbúðir. Rétt er að taka það sér-
staklega fram, því að G. G. gefur
þveröfugt í skyn, að þessar um-
búðir heildsöluhúsanna, geta um
framleiðsluland vörunnar á eins
óáberandi hátt og hægt er. Oft er
nafn framleiðslulandsins að finna
á b'^ni öskjunnar. Heildsöluhús-
in vii'a að neytendurnir þekki
'ua, sem þeirra eigin fram-
k’ðsiu og 'forðast því að hafa á
umbúðunum nokkur óviðkom-
andi einken-i. Ég hefi oft þurft
að leita vandlega til að finna nafn
framleiðslulandsins á umbúðum
heildsöluhúsanna.
Til sönnunar því, að íslenzki
freðfiskurinn eigi að setjast í
umbúðir erlendra kaupenda, get-
ur G. G. í grein sinui þess, að
Canadamenn óttist þetta ekki.
Hér fer G. G. villur vegar. Það
er rétt, að það er mikið af canad-
iskum fiski settur í umbúðir
amerískra heildsöluhúsa, en það
er mest gert af heildsöluhúsum
í U. S. A., sem sjálf eiga sín
eigin hráðfrystihús í Kanada, eins
og t. d. General Seafood, Gorton
Pew, Booth Fisheries o. s. frv.
Það er ekki rétt hjá G. G. að
bera staðhætti í Canada saman
við íslenzka staðhætti, hvað þetta
mál snertir, því að engin amerísk
fvrirtæki eiga hraðfrystihús á
íslandi.
Hinu er aftur á móti mjög hætt
við, ef framleiðsla hraðfrvstihús-
anna er sett í umbúðir útlendra
kaupenda, að útlent eftirlit byrji
með framleiðslunni. Næsta skref-
ið myndi verða, að hinir útlendu
kaupendur eignuðust sum * ís-
lenzku hraðfrystihúsin á einn eða
annan hátt.
G. G. vill ekki fallast á, að ekki
fáist eins hátt verð íyrir fiskinn,
ef hann er settur i umbúðir kaup
andans, ens og ef hann væri send
ur í umbúðum íramleiðandans.
Hjá þessu verður þó ekki komist,
af þeirri einföldu ástæðu, að þeg-
ar fiskurinn er settur í umbúðir
kaupandans verður að semja um
kaupin löngu fyrir fram, og kaup
andinn verður að tryggja sig íyr-
ir verðlækkun á markaðnum.
I grein sinni segir G. G. „Þá er
mesti misskilningur, að kaupend-
ur hér muni frekar skipta um
viðskiptasambönd, ef þeir kaupa
fiskinn undir eigin nafni“. Þetta
rökstyður hann ekki frekar, held
ur lætur staðhæfinguna duga.
Astæðan til þess að kaupendur
skipta frekar um viðskiptasam-
bönfl, ef þeir hafa fiskinn í sinum
eigin umbúðum er sú, að þá hafa
þeir fullt vald á markaðnum og
geta látið setja fisk í sínar um-
búðir, hvar sem það er hagkvæm-
ast fyrir þá á hverjum tíina. Ef
fiskurinn aftur á móti er í 11 m-
búöwm fram'eiðandans, þá er það
nevtendaeftirspiu’nin sem segir
kaupnjanninum til um, hvar hann
eigi aG gera irmkaupin.
G. G. reynir að hártoga eftir-
farandi setningu úr grein minni:
„Það er að visu réttlætanlegt að
selia það af framleiðslunni í um-
búðum erlendra kaupmanna, sem
um stundarsakir er ekki hægt að
finna markað fyrir í eigin umbúð
um íslenzkra framleiðenda.*1
Hér átti ég ekki við lítt seljan-
legan fisk, heldur ‘t. d. þorsk sem
framleiddur er í meira magni á
íslandi, heldur en ennþá hefur
tekizt að finna markað fyrir i
Bandaríkjunum. En takmarkið
verður að vera að öll íslenzk freð-
fiskframleiðsla komi á erlendan
markað í eigin umbúðum ís-
lenzkra framleiðenda, en sé ekki
falin undir vörumerkjum er-
lendra kaupmanna.
Hér er um stórt og þýðingar-
mikið hagsmuna- og menningar-
mál að ræða fyrir Islendinga, ég
vil því endurtaka eftidiarandi úr
grein minni frá 9. okt.:
„Það ber sérstaklega að vara
við því, að íslenzk utanríkisverft
un komist á það stig, að aðalfxan*
leiðsluvara landsmanna sé Iúilsj
í umbúðir erlendra kaupmanmav •
sem þeir senda íslenzkum fra.tn-
lefðendum. Kæmi slíkt fyrir, v. -r*
það híiðstætt því, að leyfa erleii® ,
um skipum að fiska í ísler.r' ri
Iandhelgi.“
SAMKEPPNIN
G. G. segir réttiiega í grein '
sinni: .„Nýir og óþekktir framlrvð
endur bjóða gjarnan vöru pína
við lágu verði, meðan þeir eru að
kynna framleiðslu sína og ná sarrr '
böndum, og veldur það oft óv'ið-
ráðanlegri verðtruflun, sérsták-
lega hér á aðallendingarstaðn-
um.“ ^
Það er einmitt þetta, sem G. G.
hefur sjálfur gert hér á mark.-.ðn^
um méð tilraunum sínum til að
finna markað fyrir eitthvað af
framleiðslu Fiskiðjuversins. Vit-
anlega hefur honum gramist, oeg.
ar ég hefi kvartað undan þessum
markaðstruflunum við íslenzkij
framleiðendur. Hér selur S. H.
svo mikið af fiski, að það er óverj r
andi að láta G. G. trufla markr.5- *
inn með smásölum. ' .
Það magn, sem hægt er að selj^ >
með því að gera verzlrnjná
,,'frjálsari“ í þeirri merkingu, oenqi
G. G. á við, nernur mjög litlu, en I
my.ndi þó engu að síður valdaf
„óviðráðanlegri verðtruflun sérý-
staklega hér á.aðallendingarstaðn
um“ til stórskaða fyrir íslenzka
framleiðendur. Slíka þróun' bcr
því að hindra.
f
New York, 4. jan. 1952.
Jón Gunnarsscn.
Ný námskeiö í
EISiSKU og ÞVZKU
byrja um næstu mánaðamót. — Uppl. daglega kl. 3—3
Sími 4895.
MÁLASKÓLINN MÍMIR
Túngötu 5, II. hæð.
Fittings
Nýkominn svartur og galv. F I T T I N G S.
Verðið mjög hagstætt.
L Jóhasmsson & Smifh h.l
Bergstaðastræti 52. Sími 4616.
5 herbergja ibúð
■
■
í Hlíðunum til sölu eða í skiptum fyrir þriggja •
herbergja íbúð. :
íbúðin, sem-er í fyrsta flökks' standi, er á fyrstu •
hæð, með sérmiðstöð og bílskúrsréttindum. Tilboö ;
merkt: HL^AR —829, sendist afgreiðslu Morgbl. :
• v- ■
fyrir 29. pessa mánaðar. 1
Lím —
im
Nýkomið:
Vatnshelt — lím, (Casco.)
• Litlaust — lím (Casco.)
Kalt — lím (Caselin.)
Trélím""(Héitt.) ”*
Ludvig Storr & Co.