Morgunblaðið - 31.05.1952, Side 6

6
MORGUTSBLAÐIÐ
Laugardagur 31. maí 1952

uen
jjjóÉi
in o

eimi
(ií

llr. Jón Sigurðscsn, bo3*gariækr:ir:
Hve mikla viinm mi kfpja i
np ?
m of!
ÞÁÐ hefur löngum verið íhug-'
uriarefni skólamanna og lækna,
hve mikla vinnu megi leggja á
skólabörn. |
Heilsufræðingar, lífeðiisfræð-
ingar og skólalæknar líta dálítið
misjöfnum augum á þetta, en ég
held að eftirfarandi sjónarmið sé
í samræmi við skoðanir ílestra t
þeirra:
Svefnþörf barna er calin
hér segir
böm og
:r skólabörnum í
:;em eitthvert aukafag, sem þau hafa
l áhuga fyrir, t.d. hljómlist, og er
Svefnþörf 7 ára barns sé um
11% klst. á sólarhring.
10 ára barna sé um 10 klst. á
sólarhring.
13 ára barna sé um 10-—11
klst. á sólarhring.
15 ára barna sé um 9—10 klst.
á sólarhring.
Ennfremur að til heimilislífs
(svo sem að klæða sig og snyrta,
borða, vera samvistum með for-
eldrum og öðrum vandamönn-
um) og til frjálsra leikja og úti-
vistar þurfi
brýn nauðsyn á, að skóianámið
sé ekki gert erfiðara en svo, að
börnunum sé betta kleift.
Vinnutími barna og unglinga
við skólanám má þvi á engan hátt
vera lengri en vinnuíími sá, er
þjóðíélagið hefur viðurkennt
heppilegan eða eðlilegan fudorðn
um og fullþroskuðum mönnum
við andlega vinnu, eða 32—38
klst. í viku.
7 ára barn um 10 klst. á sól^rhr.
10--------— 8 — - —
13------------- 8 — - —
15--------— 8 — - —
Við komumst sem sagt að
þeirri niðurstöðu, að skólabörn-
unum væri íþyngt um of með
vinnu, skrifuðum fræðslumála-
stjóra allýtarlega greinargerð og
fórum þess á leit við hann, að
hann hlutaðist til um, að kenrslu-
stundum í skólum yrði fækkað
til muna, og að börn séu látin
Eftir verður þá til vinnu að vera laus við að lesa undir mánu-
heiman og heima, þ.e.a.s. til daga - og fyrstu skóladaga eftir
hvort tveggja skólaveru og heima frí, éins og fræðslumálastjórn
lesturs handa börnum:
7 ára um 2% klst,
8 — — 3% —
9 — — 4% —
10 — — 6 —
11 — — 6 —
12 — — 5—6 —
13 — — 5—6 —
14 — — 6—7 —
15 — — 6—7 —
á sólarhr.
Ráðstefna, sem haldin var í
Washington árið 1946, og nefnd
hefur verið White House Con-
ference, sem mikið hefur verið
vitnað í, taldi að ekki mætti
leggja á börnin eins mikla vinnu
og hér hefur verið sagt, og merk-
ir læknar hafa tekið í sama
streng.
RANNSÓKNIR HÉR
í semptembermánuði 1949 tók-
um við okkur til, skólalæknar
barnaskólanna og ég, og reynd-
um að gera allýtarlega athugun
á vinnutíma skólabarna í barna-
og gagnfræðaskólum bæjarins,
eins og hann kom okkur fyrir
sjónir.
Við komumst að raun um, að
börn voru látin fara óheyrilega
oft til skóla í viku, allt að 15
sinnum, í stað 6, eða 1 sinni á
dag, sem telja verður eðiilegast.
Kennslustundafjöldinn var yfir-
leitt meiri en námsskráin segir
fyrir um og komst upp í 39 í
viku hjá 13, 14 og 15 ára drengj-
um og 41 hjá 12 og 13 ára stúlk-
um. Við áætluðum síðan meðal-
vinnutírna skólabarna í viku,
sem hér segir, miðað við að barn-
ið búi sig undir skólann, eins og
ætlast er til af því:
7 ára: 24% klst. —10 ára: 37%
—38 klst. — 13 ára: 47—51%
klst. og 15 ára: 54%—55% klst.
í viku;
Við bentu.m á sð skólanám
barna og unglinga krefst meiri
orku og er meira' lýjandi starf en
venjuleg andleg vinna fullorð-
haft fáa íslenzkutíma í viku,
staðið sig betur en önnur, sem
höfðu talsvert fleiri kennslu-
stundir. Svipaðar niðurstöður af
sams konar athugunum höfum
við heyrt erlendis frá.
Er þetta ekki svo athyglisvert,
að ástæða sé til að rannsaka það
til hlítar? Láta gera nógu víð-
tækar tilraunir í þessu skyni? Ef
það skyldi nú vera svo, að sami
árangur, eða jafnvel betri, feng-
| ist með styttri vinnutíma, þótt
ekki væri nema i sumum náms-
greinum, mundi mikið geta á-
unnizt: — Bættar aðstæður í of-
setnum skólum, auknir möguleik-
ar á að opna lesstofur (eins og
nú er t.d. í Melaskólanum)
handa þeim börnum, sem hafa
lélegar aðstæður heima fýrir, og
til að hjálpa þeim börnum, sem
erfitt eiga með að búa sig undir
skólann; skólaferðum íækkaði,
flest börn myndu geta bor'ðað á
réttum matmálstíma, börnin
myndu sennilega venjast betur
en ella á að vinna af kappi á
meðan unnið er, og fengju meiri
tíma til svefns, heimilislífs og
áhugamála sinna. Loks mundi
framkvæmd skólamála verða ó-
dýrari. — Ég efa það ekki, að
margir foreldrar mundu vilja
láta börnin sín taka þátt í slíkum
athugunum.
? ini í
16 nemendur brautskráðir að þessu sinni.
Á ÞESSU ári eru 10 ár liðin frá því Húsmæðrakennaraskóli ís-
lunds tók til starfa og var þess minnzt við skólaslit í hátíðaSal
háskólans síðdegis í gærdag að viðstöddu fjölmenni. 16 nemendur
luku burtfararprófi að þessu sinni og hefur skólinn þá brautskráð
68 húsmæðrakennara frá því hann tók til starfa, hinn 6. október
1942. Ræður fluttu við þetta tækifæri íorstöðukona skólans, frk.
Helga Sigurðardóttir, Björn Ólafsson, menntamálaráðherra, frk.
Halldóra Eggertsdóttir, sem tilkynnti skólanum, að r.emendasam-
band Húsmæðrakennaraskólans mundi færa honum málverk að
gjöf síðar á árinu, og loks ávarpaði frk. Katrín Helgadóttir, hús-
mæðrakennari, brautskráða nemendur hvatningarorðum.

Svíþjóðar hefur fyrirskipað síðan
1937 og tíðkast mun í Stóra-Bret-
landi og sennilega víðar.
Fræðslumálastjóri tók þessu er
indi okkar læknanna vel og hef-
ur komið því til leiðar, að
kennslustundum hefur verið
fækkað um sem næst 10 af hundr
aði, og börnin þurfa ekki að fara
alveg eins margar ferðir í skóla
vikulega og áður.
Ástandið hefur því batnað
nokkuð, en ennþá eru þess dæmi
að t.d. 13 ára unglingar, sem eru
á hættulegasta aldursskeiði náms
áranna, hafa í skólanum 39
kenslustundir í viku, auk heima-
undirbúnings undir 22 kennslu-
stundir. Þeir þurfa enn að fara
allt að 11 ferðir í skóla í viku,
eða tvisvar á dag fimm daga vik-
unnar. Ennfremur þurfa þeir
þetta ár a ðganga til prests og
loks að stunda sund í nokkrar
vikur.
ER BORNUM ÍÞYNGT UM OF? .
Eru ekki hér lagðar of þungar
og óþarflega þungar byrðar á
unglinga, sem einmitt þarf að
taka sérstakt tillit til og sem
þurfa sérstakrar hvíldar við
vegna þeirrar líkamlegu og and-
legu breytinga, sem eru að ske
með þeim?
Á fundi í Stéttarfélagi barna-
kennara nú í vetur var umrædd
greinargerð okkar læknanna til
fræðslumálastjóra til umræðu.
Kennararnir gagnrýndu athugan-
ir okkar mjög, einkum fannst
þeim við áætla heimavinnu
barnanna of mikla. Töldu þeir að
ekkert, benti til þreytu eða náms-
leiða hjá börnunum, og sögðu
foreldra kvarta við þá aðeins urn
of litla en ekki um of mikla vinnu
hjá skólabörnunum. Vildu kenn-
ararnir að meiri áherzla væri
lögð á að draga úr heimavinnu j
barnanna en kennslustundafjöld í SVÍAR hafa nú sent á markað-
anum. Var ákveðið að kennarar inn etdhúshníf, sem húsmæður
og læknar gerðu sameiginlega át- þar í landí og á No'-ðurlöndum
hugun á vinnutíma skólabarna, fara miklum lofsorðum um. Er
Takið aldrei í Ieiðsluna heldur
í sjálfa síunguna. Ella getur
sambandið rofnað og einangrun-
arband eyðilagzt.
injia. BQ^jhsíaækkLfláM^m^gfer^er tyHmugt.^fp^að. Yflf egg-
þr'oska, og í efstu bekkjum barna er að , undirbúa rarinsókn fyrir ‘ihni eíu tanhir sem mjog eru
shólanna og í unglingaskólunuin næstaiferist;- 's:' 3 iJ1>'‘-"tj*^óðSf!^Hi%(ðJáItl^í}íi rd'liðWf fisk-
eru þau einmitt á þeim aldri, sem.i, flý kotn, fram á umræddum inum. Oddurinn er uppboginn og
persónuleiki hver§ e’Mtaká'‘éár4tó! 4ufið1 ðiPSHrtíÉtir ‘HP’kertisItdifnf * ké«WJllþaC« við
þróast mes^6?86)63Pftnikið á að, stendur ekki ætíð í réttu hlut-
skilyrði til þess séu hin beztu. j falli við kennslustundafjöldann.
Á þessum aldri læra mörg börn Þannig höfðu t.d. börn, scm hcfðu
hreinsun á fiski. — Vonandi fá-»
um við bráðlega slíka hnífa
hingað.
12 HUSMÆÐRASKOLAR
I ræðu sinni rakti frk. Helga
í stórum dráttum sögu húsmæðra
fræðslunnar á Islandi og tildrög-
in að stofnun Húsmæðrakennara-
skóla íslands, allt frá því er fyrsta
fræðirit kom út hér á landi fyrir
konur, matarkver Mörtu Maríu
Stephensen, yfirdómarafrúar í
Leirárgörðum. Árið 1935 var svo
komið að starfandi voru á Islandi
5 hússtjórnarskólar, en sá fyrsti
mun hafa verið stofnsettur í
Reykjavík árið 1879. Eins og nú
stánda sakir eru 12 slíkir skólar
starfandi á íslandi með rúmi fyr-
ir um 500 nemendur.
MÁLINU FYRST HREYFT 1927
í kjölfar þessarar þróunar
fylgdi að sjálfsögðu aukin þörf
fyrir menntaða húsmæðrakenn-
ara og var hún þegar orðin brýn
löngu áður en Húsmæðrakennara
skóli íslands var stofnaður. Því
máli mun fyrst hafa verið hreyft
á búnaðarmálaþingi árið 1927 og
var þá kosin nefnd til undirvún-
ings og skilaði hún áliti tveim ár-
um síðar. I henni áttu sæti þau
Guðrún J. Briem, Ragnhildur
Pétursdóttir og Sigurður Sigurðs-
son, búnaðarmálastjóri.
„HÚSSTJÓRN"
Árið 1935 tók Kvenfélagasám-
band íslands málið upp að nýju
með áskorun til alþingis um at-
beina þess til stofnunar hús-
mæðrakennaraskóla. Tveim árum
síðar var stofnað Kennarafélagið
Hússtjórn, sem að lokum hrintj
málinu í framkvæmd, þótt fá-
liðað væri, en fé’agskonur voru
þá aðeins 9. Reglugerð ckólans
var staðfest 11. maí 1942 af þá-
verandi menntamálaráðherra Her
manni Jónassyni og í október s
á. tók skólinn loks til starfa.
HÚSNÆBI
Fyrir velvild og skilníng
Magnúsar Jónssonar þáv. mennta
málaráðherra, próf. Alexanders
Jóhannessonar rektors og háskóla
ráðs, fékk skó’inn húsnæði í há-
skólanum. — Sú ráðstöfun ásamt
þeirri greiðvikni, sem skólinn
hefur jafnan mætt hjá prófessor-
um og öðrum starfsmönnum há-
skólans, hefur haft ómetanle"a
þýðingu fyrir starf hans og vel-
gengni, sagði forstöðukonan. Hef-
ur það m. a. auðveldað skólanum
að fá færustu sérfræðinga til
kennslu. Á sumrin hefur Hús-
mæðrakennaraskólinn starfað í
húsakynnum Húsmæðraskóla
Suðurlands að Laugarvatni og
jafnan notið hinnar beztu fyrir-
greiðslu þar.
;SJÓHIR aSiP HTtJé’
Firk. .-Helgai 'Hsinmtist ísrseðu
•siftaii -tsfeggjafJátinBaí JtiísfnæSearTi
kentiaJía^óþeitr.a iÞoygenððr .Þörn
varðaridðtturFog. Róau '’Þorgðirsu
dóttur,; ogi gat hess,- flð-sÍQfivaður;
hefði verið sjóður til minningar
um Þorgerði með nafninu Gerð-
arminning, til styrktar efnalitlum
námsmeyjum við skólann eða við
framhaldsnám. Er þetta fyrsti
sjóðurinn sem stofnaður er við
skólann.
16 HÚSMÆÐRAKENNARAR
Eins og áður segir voru 16 hús-
mæðrakennarar brautskráðir frá
skólanum að þessu sinni. Hæsta
einkunn hlaut Erla Björnsdóttir
frá Akureyri 8.47 og hæsta eink-
unn í matargerð Guðlaug Sigur-
geirsdóttir. Hlaut Erla verðlauna-
pening minningarsjóðs frú Elínar
Briem og Guðlaug verðlaun úr
minningarsjóði Hákonar Bjarna-
sonar kaupmanns og konu hans
Jóhönnu Þorleifsdóttur. 12 nem-
endur hlutu fyrstu og 4 aðra eink-
unn.
LEITUM SAMSTARFS VIÐ
HIÐ GÓÐA í OKKUR SJÁLFUM
‘Loks ávarpaði forstöðukonan
nemendur með þessum orðum:
Ég vona að þið finnið það síðar,
að skólínn.hefur viljað ykkur vel,
að starf hans allt er miðað við
það eitt,, að búa ylikur sem bezt
undir þau störf, sem bíða ykkar
í framtíðinni. — Við verðum að
leita samstarfs við hið góða í
okkur sjálfum, treysta á þrek
okkar, trúa á hæfileika okkar og
leggja okkur öll fram til þess að
leysa þau viðfangsefni, sem lyric
hendi eru hverju ;ánni.
ÁRNAÐ KEILLA
Því næst tók menntamálaráð-
herra Björn Olafsson til rriáls.
Árnaði hann skólanum heiíla og
fór viðurkenningarorðum um
st.arfsemi hans á liðnum áratug.
Tónlist fluttu þeir Carl Billich
og Þorvaldur Steingrímsson og
Þuríður Pálsdóttir söng einsöng.
Að því búnu sagði íorstöðukonan
skólanum slitið.
í kennslustofum voru gestum
búnar velgjörðir með miklum
glæsibrag, svo sem vænta mátti,
enda um vélt af auðsærri þekking
og smekkvísi.
Fagmaðwinn
gefc'r rád
ÞAÐ g-etur oft reynzt hinum ó-
vana manni, sem sjálfur vill vegg-
fóði'a sína íbúð, erfitt að klippa
kantinn á veggfóðrinu. Iíér gef-
ur fagmaður ráð: Leggið vegg-
fóðrið þannig að rangan vísi upp.
Límberið það og brjótið það sam-
an, eins og sýnt er á myndinni
svo réttan vísi upp. Gæta verður
þess. að brúnirnar liggi vel sam-
. an>..áðuE; en byrjað er a,ð, tíippaa
'hiA’tvöfalda veggfógur. MiSflÁð.
þaðiíer aðein® aömajrs vefefti'nseiAd
kláppa á.i ;)jí .. itsbloti -ier
1 -dau- : itiaðH -.riv
iniöti ■$-> v.o nnmisé
BEZT AÐ ÁUGLÝSA * 'AA
1 MORGUNBLAÐINU %